Η αισθηματική ζωή του διαβητικού, έχει σημασία για την αρρώστια του. Ο γιατρός κάνει συχνά την παρατήρηση ότι αυτή η αρρώστια αρχίζει συχνά σε κρίσιμες καταστάσεις της ζωής και χειροτερεύει από εσωτερικές εντάσεις και καταπιέσεις. Οι ίδιοι οι άρρωστοι, αναφέρουν ότι σε περιπτώσεις συναισθηματικών διαταραχών, χρειάζονται πιο πολλά φάρμακα ή πρέπει να ακολουθήσουν πιο αυστηρή δίαιτα. Γι αυτό οι γιατροί αναρωτήθηκαν από νωρίς, μήπως και ο διαβήτης είναι μια ψυχοσωματική αρρώστια. Ψυχολογικές έρευνες σε διαβητικούς αφήνουν να εννοηθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις συνυπεύθυνος για την εμφάνιση της αρρώστιας είναι κι ένας ψυχικός παράγοντας.
Σε σχέση με την προσωπικότητα του διαβητικού, διαπιστώνεται γενικά, ότι πρόκειται συνήθως για έξυπνους και δραστήριους ανθρώπους. Μια ορισμένη τάση για στρογγυλή ανάπτυξη του σώματος, μπορεί ίσως να εξηγηθεί από την γενική τάση διατροφής, η οποία είναι για τον διαβητικό γενικά χαρακτηριστική. Αναλύσεις του χαρακτήρα τέτοιων αρρώστων έχουν αποδείξει ότι το πρόβλημα της τροφής, επηρεάζεται σε αυτούς ισχυρά από ψυχικούς παράγοντες. Πολλοί από αυτούς, έχουν την τάση να αντιδρούν σε περίπλοκες καταστάσεις με πείνα. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εξαρτάται πιθανόν από τις μεθόδους αγωγής και τις συνήθειες διατροφής.
Advertisment
Είναι δηλαδή πιθανό ότι οι οικογένειες, που δίνουν μεγάλη σημασία σε ζητήματα φαγητού να «ευνοούν» την παχυσαρκία και τον διαβήτη. Από αυτό προέρχεται βέβαια και η συχνότητα παχύσαρκων διαβητικών, που δίνουν την εντύπωση «κληρονομικότητας», γιατί μια ειδική συνήθεια διατροφής επιβαρύνει και εξαντλεί νωρίς; Την ορμόνη του παγκρέατος. Αυτά τα προβλήματα, δεν έχουν όμως σήμερα διαλευκανθεί ακόμη οριστικά και χρειάζονται και άλλες ψυχολογικές έρευνες.
Διαβάστε περισσότερα για τον διαβήτη:
Διαβήτης: Η πιο πικρή γλυκιά… απειλή της σύγχρονης κοινωνίας
Advertisment
Ο Αμερικανός φυσιολόγος Κάννον, έχει αποδείξει ότι ο φόβος και η αγωνία, αυξάνουν στο ζώο και στον άνθρωπο,το ζάχαρο του αίματος. Αν κλείσει κανείς μια γάτα σε ένα κλουβί και βάλει μπροστά ένα εξαγριωμένο σκυλί, αυτή θα έχει σε λίγο αύξηση του ζαχάρου. Αυτό έχει προφανώς σχέση με την λεγόμενη «λειτουργία του οργανισμού σε κατάσταση ανάγκης» η οποία σε επιβαρύνσεις του οργανισμού (ψυχικής και φυσικής μορφής) κινητοποιεί αμυντικές διαδικασίες: η αύξηση του ζαχάρου στο αίμα, έχει ίσως σκοπό να εξασφαλίσει την αυξημένη του κατανάλωση σε περίπτωση επίθεσης. Αυτός ο μηχανισμός παίζει πιθανόν και στον ψυχικό κόσμο του διαβητικού κάποιο ρόλο. Οι συναισθηματικοί ερεθισμοί και οι περιπλοκές έχουν πάντως σαν συνέπεια την αύξηση της ποσότητας του ζαχάρου στα ούρα.
Η γνώμη ότι ο διαβητικός πάσχει από μια τάση για πείνα σε γενική έννοια, (πείνα για αγάπη, αναγνώριση, προστασία) βρίσκει μια ορισμένη πιστοποίηση στην ψυχολογική διάγνωση ότι «ο διαβήτης είναι μια παθολογικά αυξημένη κατάσταση πείνας» (Bahner)
Ο Μ. Μπλόουερ θέτει την ερώτηση, μήπως η πείνα και ο διαβήτης μπορούν να αποδοθούν στην ίδια ψυχική ρίζα και πιστοποιεί την παλιά εμπειρία, ότι οι διαβητικοί αναζητούν να συμψηφίσουν τις ψυχικές τους ανάγκες, με αυξημένη λήψη τροφής.
Ο Φραντς Αλεξάντερ, ο οποίος έκανε στο ινστιτούτο του, μεγάλες έρευνες για την ψυχολογία των διαβητικών, τονίζει ότι σε πολλές περιπτώσεις διαβήτη, οι άρρωστοι, είχαν διατηρήσει μια παιδική, εξαρτημένη και απαιτητική στάση και έπασχαν από αισθήματα αποτυχίας, γιατί οι απαιτήσεις τους για βοήθεια και αγάπη, κινούνται έξω από κάθε δυνατότητα της πραγματικής κατάστασης και για αυτό δεν μπορούν να ικανοποιηθούν ποτέ αρκετά. Στην αποτυχία αυτή οι άρρωστοι, αντιδρούσαν με εχθρότητα. Οι διαβήτης δημιουργήθηκε όταν αυτές οι παιδικές επιθυμίες δεν εκπληρώθηκαν.
Η θεραπεία του διαβήτη
Η παραδοσιακή θεραπεία του διαβήτη γινόταν με αυστηρές συνταγές δίαιτας, που είχαν φτάσει μέχρι και στην επεξεργασία μαγειρικών βιβλίων για διαβητικούς, με λεπτομερείς αναγραφές των θερμίδων. Όταν με την δίαιτα δεν είναι δυνατόν να μειωθεί το ζάχαρο, πρέπει να χρησιμοποιηθούν φάρμακα: πρώτα υπήρχε μόνο η ινσουλίνη, η οποία είχε το μειονέκτημα να μην χορηγείται σαν χάπι, αλλά σαν ένεση.
Σήμερα, υπάρχουν φάρμακα όμοια με την ινσουλίνη, ή μέσα από την δράση της ινσουλίνης, που μπορούν να χορηγηθούν σε μορφή χαπιών. Αυτά έχουν διευκολύνει σημαντικά τη θεραπεία του διαβήτη. Δεν υπάρχει όμως καμιά αμφιβολία ότι μαζί με τον διαβήτη πρέπει να θεραπευτεί και ολόκληρη η προσωπικότητα του αρρώστου. Το γεγονός και μόνο της χρόνιας κατάστασης της αρρώστιας, και οι προερχόμενες από αυτή στερήσεις και ενοχλήσεις θέτουν τη ψυχή του διαβητικού, κάτω από σημαντικά βάρη. Αν ένας γιατρός λάβει υπόψιν του μόνο τη σωματική πλευρά της αρρώστιας, εκπληρώνει το καθήκον του μόνο κατά περιορισμένο τρόπο.
Το πλεόνασμα του ζαχάρου στο αίμα στέκει συχνά σε συνάρτηση με συναισθηματικά αδιέξοδα, που αυτά δεν μπορούν να επηρεαστούν από τις ενέσεις ινσουλίνης. Στην ψυχική του κατάσταση ο διαβητικός τείνει εύκολα να αντιμετωπίζει την αρρώστια του με αποθάρρυνση, ώστε δεν είναι ικανός να συμβάλει θετικά στην θεραπεία του. Η ψυχοθεραπεία έχει εδώ το μεγάλο και ωραίο καθήκον να συμβιβάσει τον άρρωστο με την πάθηση του και να τον βοηθήσει στη δημιουργία των ψυχικών προϋποθέσεων για την αντιμετώπιση της χρόνιας και επίμονης αυτής αρρώστιας. Σε πολλές περιπτώσεις, όταν ο διαβήτης μπει στην πορεία του, είναι αθεράπευτος. Θεραπεύσιμη όμως, είναι η στάση του αρρώστου απέναντι στην αρρώστια του, που μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά την εξέλιξη της.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιόζεφ Ράττνερ «Ψυχοσωματικές αρρώστιες» Ψυχικές αιτίες των σωματικών ασθενειών
