Deepak Chopra: Τι είναι οι σκέψεις;
Είναι πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τις σκέψεις και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Τι μας κάνει να σκεφτόμαστε; Ποιες διαδικασίες συμβαίνουν στον εγκέφαλο όταν επεξεργάζεται μια πληροφορία; Πώς γεννιούνται, εντέλει, οι σκέψεις στο μυαλό μας; Σε όλα αυτά, και σε ακόμη περισσότερα, επιχειρεί να απαντήσει το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο του Deepak Chopra «Άμεση Εκπλήρωση», Εκδόσεις Έσοπτρον, στο οποίο διαβάζουμε πως οι σκέψεις, στην ουσία, είναι ανακυκλωμένες πληροφορίες. Κάθε σκέψη που κάνουμε, στην πραγματικότητα είναι τμήμα μιας συλλογικής βάσης δεδομένων.
Advertisment
Deepak Chopra: Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν ερωτευόμαστε
Έναν αιώνα πριν, θα ήταν αδύνατον να πει κανείς: «Θα ταξιδέψω με αεροσκάφος της Εταιρίας Δέλτα για να επισκεφτώ τη Ντίσνεϊλαντ». Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε η έννοια αυτών των πραγμάτων συνεπώς, δεν θα μπορούσα να κάνω αυτή τη σκέψη. Τότε, δεν υπήρχε η Ντίσνεϊλαντ ούτε η Αεροπορική Εταιρία Δέλτα, πόσο μάλλον η πολιτική αεροπορία γενικότερα.
Όλες οι σκέψεις, με εξαίρεση τις πλέον πρωτότυπες, είναι ανακυκλωμένες πληροφορίες. Αλλά ακόμα και οι πιο πρωτότυπες σκέψεις στην πραγματικότητα αποτελούν κβαντικά άλματα δημιουργικότητας που αναδύονται μέσα από εκείνη την ίδια συλλογική και ανακυκλωμένη δεξαμενή πληροφοριών.
Advertisment
Αν και η φράση «κβαντικό άλμα» απαντάται πλέον συχνά στις καθημερινές συζητήσεις, στην πραγματικότητα έχει μια πολύ συγκεκριμένη έννοια. Όταν στο σχολείο μαθαίνουμε για τα άτομα, συνήθως μας διδάσκουν πως υπάρχει ένας πυρήνας ο οποίος περιέχει πρωτόνια και νετρόνια, και πως τα ηλεκτρόνια περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα σε καθορισμένες τροχιές ή στιβάδες που απέχουν διαφορετικές αποστάσεις από τον πυρήνα. Μας διδάσκουν πως τα ηλεκτρόνια παραμένουν σε μια συγκεκριμένη τροχιά, αλλά μερικές φορές μεταπηδούν σε άλλη στιβάδα.
Αν απορροφήσει ενέργεια, ένα ηλεκτρόνιο μπορεί να μεταπηδήσει σε υψηλότερη στιβάδα· αν χάσει ενέργεια, σε μια χαμηλότερη. Αυτό που οι περισσότεροι από εμάς δεν μάθαμε ποτέ είναι πως, όταν ένα ηλεκτρόνιο αλλάζει τροχιά, δεν κινείται μέσα στο χώρο για να καταλήξει στη νέα του θέση. Αντίθετα, τη μια στιγμή το ηλεκτρόνιο βρίσκεται στην τροχιά Α και την αμέσως επόμενη στιγμή στην Β, χωρίς να έχει διανύσει το μεταξύ τους διάστημα. Αυτό σημαίνει κβαντικό άλμα. Ένα κβαντικό άλμα είναι μεταπήδηση από μία δεδομένη κατάσταση σε μία άλλη, που λαμβάνει χώρα ακαριαία, χωρίς να διέρχεται από τις ενδιάμεσες καταστάσεις.
Δείτε επίσης – Σκέψη: Έλξη και απώθηση
Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει πως δεν μπορούν να προβλέψουν πότε και πού θα συμβεί ένα κβαντικό άλμα. Μπορούν να δημιουργήσουν μαθηματικά μοντέλα τα οποία τους επιτρέπουν να υπολογίζουν κατά προσέγγιση τα κβαντικά άλματα· όμως, αυτά δεν είναι ποτέ απολύτως προβλέψιμα. Σε υποατομικό επίπεδο, αυτή η μη προβλεψιμότητα μπορεί να μοιάζει ασήμαντη. Αν ένα ηλεκτρόνιο μεταπηδά από στιβάδα σε στιβάδα, τι σχέση μπορεί να έχει αυτό με μένα; Αν, όμως, λάβουμε υπόψη μας όλα τα άτομα στον κόσμο και όλη αυτή την μη προβλεψιμότητα, τότε αναγκαζόμαστε να αντίκρίσουμε τον κόσμο μέσα από ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα.
Οι επιστήμονες αναγνωρίζουν την μη προβλεψιμότητα στη φύση και προσπαθούν να την κατανοήσουν. Ακόμα και τα φαινομενικά απλά γεγονότα κατευθύνονται από αυτή την μη προβλεψιμότητα. Πότε και σε ποια σημεία θα αναδυθούν οι φυσαλίδες μέσα σε ένα καζάνι με νερό που βράζει; Τι είδους σχήματα θα δημιουργήσει ο καπνός ενός αναμμένου τσιγάρου; Με ποιον τρόπο η θέση των μορίων του νερού στην κορυφή ενός καταρράκτη επηρεάζει την τελική τους θέση στη βάση του καταρράκτη; Όπως υποστηρίζει και ο Τζέιμς Γκλέικ στο βιβλίο του Χάος, «ο ίδιος ο Θεός μπορεί κάλλιστα να πήρε όλα αυτά τα μόρια του νερού και να τα ανακάτεψε».
Η νέα επιστήμη του χάους επιχειρεί να προβλέψει το απρόβλεπτο, μέσω περίπλοκων μαθηματικών μοντέλων. Κατά το κλασικό παράδειγμα, μια πεταλούδα φτερουγίζει στο Τέξας και έξι μέρες αργότερα στο Τόκιο προκαλείται τυφώνας. Η σύνδεση μπορεί να μην είναι εμφανής, αλλά υφίσταται. Αυτή η μικρή μεταβολή στην πίεση του αέρα που προκάλεσε το φτερούγισμα της πεταλούδας, μπορεί να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά, προκαλώντας ακόμα και την εμφάνιση τυφώνα.
Όμως, κάτι τέτοιο ποτέ δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί με απόλυτη βεβαιότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι μετεωρολόγοι τόσο συχνά φαίνεται να πέφτουν έξω στις προβλέψεις τους και γιατί οποιαδήποτε μετεωρολογική πρόβλεψη για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από τις επόμενες σαράντα οκτώ ώρες θεωρείται αναξιόπιστη. Ωστόσο, ανάμεσα σε όλα τα πιθανά συμβάντα στον κόσμο, ο καιρός είναι ίσως περισσότερο προβλέψιμος από οτιδήποτε άλλο.
Σκέψεις και συναισθήματα: Εκπέμποντας ηλεκτρομαγνητικά σήματα στο κβαντικό πεδίο
Σε ένα πνευματικό επίπεδο, αυτό σημαίνει πως ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το ποια κατεύθυνση θα πάρει η ζωή μας και πώς μπορούν να επιδράσουν στο πεπρωμένο μας αυτά τα «ανεπαίσθητα φτερουγίσματα» της πρόθεσης και της δράσης· και, ταυτόχρονα, μας υπενθυμίζει πως ποτέ δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πραγματικά τις προθέσεις του Θεού. Δεν μπορούμε ποτέ να κατανοήσουμε πλήρως το πώς, το πού και το πότε οποιουδήποτε πράγματος, ακόμα και όταν πρόκειται για κάτι τόσο απλό όσο το νερό που βράζει μέσα σε ένα δοχείο. Πρέπει να παραδοθούμε στην αβεβαιότητα, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα την περίπλοκη ομορφιά της.
Κάθε είδος δημιουργικότητας βασίζεται στα κβαντικά άλματα και την αβεβαιότητα. Σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, πραγματικά καινοτόμες ιδέες αναδύονται από το συλλογικό πεδίο των δεδομένων. Το σπέρμα αυτών των ιδεών δεν προήλθε από το τυχερό άτομο που τις διατύπωσε, αλλά από τη συλλογική συνείδηση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις γίνονται συχνά από δυο ή περισσότερους διαφορετικούς ανθρώπους ταυτόχρονα.
Οι ιδέες κυκλοφορούν μέσα στο συλλογικό ασυνείδητο, και άτομα με προετοιμασμένο νου είναι έτοιμα να εφαρμόσουν αυτά τα δεδομένα. Αυτή είναι και η φύση της μεγαλοφυίας· να είναι κανείς σε θέση να συλλάβει κάτι που είναι δυνατόν να γίνει κατανοητό, ακόμα και αν κανείς άλλος εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή δεν το αναγνωρίζει. Σε μια δεδομένη στιγμή, η καινοτομία ή η δημιουργική ιδέα δεν υφίσταται· και την επόμενη στιγμή, γίνεται τμήμα του συνειδητού κόσμου μας.
Πού βρισκόταν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα; Προήλθε από το εικονικό βασίλειο, στο επίπεδο του συμπαντικού πνεύματος, όπου τα πάντα είναι εφικτά. Μερικές φορές αυτό το δυναμικό δημιουργεί κάτι αναμενόμενο, άλλες φορές κάτι καινούργιο, αλλά σε αυτό το βασίλειο όλες οι πιθανότητες υφίστανται ήδη.
