Η θέση της, ανάμεσα στο θώρακα και τη λεκάνη, την κάνει λιγότερο προστατευτική από τη δεύτερη. Με την ανόρθωση του ανθρώπου στα πίσω πόδια, η κοιλιά υπέστη τη μεγαλύτερη υποβάθμιση. Με τη βάδιση στα τέσσερα, τα εντόσθια μέσα στην κοιλότητά της προστατεύονταν αποτελεσματικά. Επάνω την κάλυπτε η σπονδυλική στήλη, στα πλάγια την προστάτευαν τα μέλη, κάτω βρισκόταν η προστατευτική γη, εμπρός ο προμαχώνας του θώρακα. Απέμειναν τα τοιχώματά της, με τους επιμήκεις πλατείς μύες τους, που την προστατεύουν από τραυματισμούς και συγκρατούν τα εντόσθια.
Ωστόσο η κοιλιά δεν έχασε μόνο την προστασία αλλά, με την ανόρθωση του κεφαλιού, και την ίδια τη σημασία της. Βάσει της αναλογικής ιστορίας του είδους, της ατομικής εξέλιξης και του ρόλου που παίζει η κοιλιά στα βρέφη, αναγνωρίζουμε τη σημασία που πρέπει να είχε η κοιλιά για τους προγόνους μας. Στο νήπιο όλα στρέφονται γύρω από την κοιλιά και τη ζωτική αίσθηση που παρέχει. Αν είναι ζεστή και γεμάτη, ο κόσμος είναι εντάξει. Αν είναι άδεια και τεντωμένη, προμηνύεται καταιγίδα. Οι σκέψεις του κεφαλιού δεν παίζουν κανένα ρόλο. Ακόμα και τα σκιρτήματα της καρδιάς υπολείπονται των κοιλιακών αισθήσεων.
Advertisment
Επιμένουμε να απωθούμε την πρώιμη αυτή φάση της ιστορίας μας. Οι εκφράσεις “έπεσε με την κοιλιά” ή “προσγειώθηκε με την κοιλιά”, μαρτυρούν ότι η αναδρομή σε εποχές όπου η ζωή φυσικά λάμβανε χώρα στο έδαφος ή στρεφόταν γύρω από αυτό, είναι πολύ δυσάρεστο πράγμα. Γι΄αυτό όποιος “μιλά ακούγοντας την κοιλιά του”, δεν χαίρει εκτίμησης. Το ψύχραιμο κεφάλι παίρνει αποστάσεις από την κοιλιά και τις άναρχες ως χαοτικές απαιτήσεις της.
Στην εποχή μας έχουμε εγκαταλείψει πια τους πολιτισμούς που, όπως οι Ινδιάνοι της Αμερικής, στηρίζονταν στην αίσθηση της κοιλιάς και την ενόραση. Προτιμούμε να τους αποκαλούμε “πρωτόγονους”. Στην πραγματικότητα, τα συναισθήματα και το θυμικό της κοιλιάς έχουν κάτι πρωτόγονο σε σχέση με τις διαφοροποιημένες απόψεις και σκέψεις του κεφαλιού. Μια τόσο αρχέγονη δύναμη, σαν την καυτή πείνα που ανεβαίνει από τα βάθη των εντοσθίων, θεωρείται βέβαια χονδροειδής κι ανεπεξέργαστη, σε σύγκριση με τις διαλεκτικές επεξεργασίες του εγκεφάλου. Η οργισμένη κοιλιά είναι ο πιο δύστροπος εταίρος για το έξυπνο κεφάλι.
Αν το κεφάλι είναι το κέντρο της νόησης κι η καρδιά το κέντρο του θυμικού και των εγκάρδιων συγκινήσεων, η κοιλιά είναι πατρίδα των αρχέγονων, αφενός παιδιάστικων, αφετέρου αρχαϊκών συναισθημάτων και ενστίκτων. Το τρίτο τσάκρα κάτω από τον ομφαλό, που ονομάζεται Μανιπούρα, σχετίζεται με την αρχέγονη δύναμη κι εξουσία. Για το μικρό παιδί, ο ομφαλός του είναι ομφαλός της γης. Αν κάτι του πάει στραβά, αντιδρά με κοιλόπονο, κι αν είναι όλα καλά, χαϊδεύει από ευχαρίστηση την κοιλιά του. Τα ανεπεξέργαστα αισθήματα, που σχετίζονται με τη θαλπωρή και την προστασία, συνεχίζουν να ενοχλούν τους ενήλικες στο στομάχι. Ο βαθύς, ασύλληπτος πόνος προκαλεί κοιλόπονο, τα γνωστικά προβλήματα έχουν άμεση επαφή με τον πονοκέφαλο, ενώ η συναισθηματική πίεση πλήττει κυρίως την καρδιά.
Advertisment
Ευάλωτη και απροστάτευτη, είναι η περιοχή εκείνη του σώματος όπου εκφράζονται οι υπαρξιακοί φόβοι κι οι εκάστοτε απειλές κατά του ατόμου. Ο ομφαλός είναι θέατρο της πρώτης βαριάς υπαρξιακής κρίσης της ζωής. Προτού καν επιχειρηθεί η νέα δυνατότητα τροφοδοσίας, αποκόβεται ο ομφαλός, η πρώτη εκείνη γραμμή ενισχύσεων, που διασφάλιζε το παραδείσιο καθεστώς της μήτρας. Ξυπνά ο φόβος του θανάτου από πείνα – ο αρχαιότερος φόβος. Στον ομφαλό σημαδεύεται η πρώτη, αναπόφευκτη ουλή στον αγώνα της επιβίωσης. Αν προσπαθούσαν να αναβάλουν την αποκοπή του, θα εμπόδιζε, αν δεν απειλούσε, τη φυσική ζωή. Η προσπάθεια αναβολής της αποκοπής (με μεταφορική έννοια) οδηγεί σε προβλήματα, που εκφράζονται συχνά στο στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο.
Και, τέλος, η κοιλιά είναι αποθήκη προμηθειών του σώματος, όπου συγκεντρώνονται τα υλικά αποθεματικά. Ρίχνοντας μια ματιά στη σύγχρονη κοινωνία της ευημερίας και παχυσαρκίας, διαπιστώνουμε πόσοι άνθρωποι προτιμούν να κουβαλούν συνεχώς επάνω τους όλα τα απαραίτητα. Τόπος πρόληψης για καιρούς χαλεπούς, η κοιλιά μαρτυρεί την εμπιστοσύνη στο υλικό μέλλον.
Την τελευταία αυτή ιδιότητα δεν την εκτιμούμε όσο πρέπει. Αντίθετα, περιφρονούμε την κοιλιά για την αποθηκευτική της ικανότητα. Αν θέλουμε το καλό κάποιου ανθρώπου, του λέμε “ψηλά το κεφάλι! μην αφήνεις να σε πάρει από κάτω!” τονίζοντας τον επάνω πόλο. Μια χοντρή, γεμάτη κοιλιά μας τραβά προς τα κάτω, και λίγα πράγματα μισούμε τόσο πολύ. “Κάνει κοιλιά το πράγμα”, η “σακκουλιάζει”, μαρτυρεί ξεκάθαρα τι σημαίνει η χοντρή κοιλιά. Για άλλη μια φορά γίνεται σαφής η διαφοροποίηση του επάνω από το κάτω.
Το αίμα που δεσμεύεται στην κοιλιά κατά τη χώνευση, αφαιρείται από το εργατικό, φιλόδοξο κεφάλι. Λησμονούμε το γεγονός ότι η κοιλιά μας δένει με τη γη.
Ο σύγχρονος άνθρωπος θα προτιμούσε να έχει ένα κενό στη θέση της κοιλιάς, επίπεδα κοιλιακά τοιχώματα, που στην πράξη τίποτα δεν θα περιέχουν, και την ησυχία του με τον κάτω, εξ ορισμού άπρεπο κόσμο. Με τον ίδιο τρόπο οι θόρυβοι της κοιλιάς μας είναι εξαιρετικά δυσάρεστοι, ενώ δεν έχουμε αντίρρηση στους κτύπους της καρδιάς και εκτιμούμε μάλιστα τους ήχους που βγαίνουν από το στόμα, εφόσον έχουν να κάνουν με την πνευματική και όχι με την υλική χώνευση.
Αλίμονο όμως αν η κοιλιά προδώσει με γουργούρισμα τα δικά της συμφέροντα ή, ακόμα χειρότερα, αν θορυβήσει το έντερο. Δεν θεωρείται “καθωσπρέπει” αυτό που προσφέρει το κάτω μισό του σώματος. Ενώ, αν και λιγότερο καθωσπρέπει, είναι απόλυτα ειλικρινές.
Λίγη εκτίμηση απολαμβάνει ο άνθρωπος της κοιλιάς. Αντίπολος του ασκητικού ανθρώπου που διακατέχεται από πνευματικές ανησυχίες, είναι πειθαρχικός, κλίνει προς τη λογική και, στη χειρότερη περίπτωση, στο φανατισμό. Βρίσκεται μακριά από τον κοιλιακό, σωματικό και ηδονοθηρικό άνθρωπο, που αντλεί από αισθήσεις και προαισθήματα και ζει για την ευχαρίστησή του.
“Η ασθένεια ως γλώσσα της ψυχής” Ρυντίγκερ Ντάλκε εκδόσεις Πύρινος Κόσμος
