Τι είναι η σήψη, ποιοι κινδυνεύουν, πως προλαμβάνεται;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., Κάθε περίπου 3,5 δευτερόλεπτα πεθαίνει ένας άνθρωπος εξαιτίας του σηπτικού συνδρόμου. Σε όλο τον κόσμο καταγράφονται 20 έως 30 εκατομμύρια

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D.,

Κάθε περίπου 3,5 δευτερόλεπτα πεθαίνει ένας άνθρωπος εξαιτίας του σηπτικού συνδρόμου. Σε όλο τον κόσμο καταγράφονται 20 έως 30 εκατομμύρια κρούσματα ετησίως, ενώ οι θάνατοι που προκαλεί ξεπερνούν σε αριθμό τα θύματα του καρκίνου του μαστού και του εντέρου μαζί. Η νόσος προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας αδιακρίτως τόσο άνθρωπους απόλυτα υγιείς όσο και ασθενείς με άλλα νοσήματα, όπως σακχαρώδης διαβήτης, χρόνιες καρδιοπάθειες, αναπνευστική ή νεφρική ανεπάρκεια, ενδέχεται να νοσήσουν και να χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας της σήψης. Ορισμένα θύματα της σήψης είναι ο Christopher Reeve (Superman), η κόρη του Johnny Depp και παλαιότερα ο βασιλεύς Αλέξανδρος ο Α’.

Advertisment

Στατιστικά στοιχεία για την Ελλάδα.
Αιτία θανάτου ανά 100000 πληθυσμού:
• 377 πεθαίνουν από σηψαιμία
• 331 πεθαίνουν από καρκίνο
• 223 πεθαίνουν από εγκεφαλικά επεισόδια
• 208 πεθαίνουν από καρδιοπάθειες

 

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Σήψης έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι η σήψη αποτελεί το μόνο νόσημα στην Ιατρική για το οποίο δεν έχει καμιά θέση ο περιορισμός των οικονομικών δαπανών. Αποτελεί ένα νόσημα από το οποίο απόλυτα νέοι και υγιείς μπορούν να οδηγηθούν αιφνιδίως στο θάνατο», δήλωσε ο Δρ. Ευάγγελος Γιαμαρέλλος – Μπουρμπούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ» και ένας εκ των Συντονιστών της Ελληνικής Ομάδας Μελέτης της Σήψης, κατά τη διάρκεια πρόσφατης Συνέντευξης Τύπου με αφορμή τη διοργάνωση εκδήλωσης για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της νόσου στο χώρο των Προπυλαίων του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει διανομή ενημερωτικού εντύπου από εθελοντές και προβολή σχετικού οπτικοακουστικού υλικού από γιγαντοοθόνη.

Advertisment

Ο καθηγητής Ε. Γιαμαρέλλος – Μπουρμπούλης σημείωσε επίσης ότι «Στη χώρα μας το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο καθώς η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με τις περικοπές στις δαπάνες υγείας αποτελούν τροχοπέδη στην έγκαιρη, σωστή και ολοκληρωμένη θεραπευτική αντιμετώπιση του σηπτικού ασθενούς. Ιδιαίτερα, η έλλειψη κλινών εντατικής θεραπείας έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση ή και την αδυναμία μεταφοράς των ασθενών και η αντιμετώπιση του σηπτικού συνδρόμου γίνεται αναγκαστικά σε κοινούς θαλάμους». O κ. Απόστολος Αρμαγανίδης, Καθηγητής, Διευθυντής Β’Κλινικής Εντατικής Θεραπείας Πανεπιστημίου Αθηνών, ανέφερε ότι το πρόβλημα είναι η έλλειψη οργάνωσης . Προτείνει, ένα πενταετές σχέδιο που θα πρέπει να γίνει και θα προσδιορίζει πόσες μονάδες ΜΕΘ θα δημιουργηθούν σε αυτό το διάστημα . Στη συνέχεια, θα πρέπει να παρακολουθείται η λειτουργία τους με βάση το χρονοδιάγραμμα.

Η Ελληνική Ομάδα Μελέτης της Σήψης δραστηριοποιείται από το Μάιο του 2006 και αποτελεί τη συνεργασία 85 κλινικών τόσο πανεπιστημιακών όσο και του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Τι είναι η Σήψη;

Σήψη συμβαίνει όταν η απάντηση του οργανισμού μας σε μία λοίμωξη καταστρέφει τα ίδια μας τα όργανα. Μπορεί να εξαπλωθεί σταδιακά στο σώμα (βλ.Σχήμα) και να οδηγήσει σε οργανική ανεπάρκεια και σε θάνατο αν δεν αναγνωρισθεί και αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα.
Η σήψη είναι μια απο τις συνήθεις αιτίες νοσηρότητος και θνητότητος στους ασθενείς που νοσηλεύονται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Σήψη είναι βαρειά λοίμωξη, η οποία συνοδεύεται από συστηματική μη ελεγχόμενη φλεγμονώδη απάντηση.
Τα περιστατικά των λοιμώξεων και της σήψης έχουν αυξηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια και τούτο οφείλεται στην αυξημένη χορήγηση ανοσοκατασταλτικών ή στεροειδών φαρμάκων σε ασθενείς με κακοήθεια, στην αυξημένη εφαρμογή της μεταμόσχευσης συμπαγών οργάνων, κ.λ.π. Η Σήψη είναι το συχνότερο νόσημα, πιο συχνή από τα εγκεφαλικά, τους καρκίνους, τις καρδιοπάθειες και το AIDS. Παρά την πρόοδο, τόσο στη διαγνωστική προσπέλαση όσο και στη θεραπεία, η θνησιμότητα της σήψης και της σηπτικής καταπληξίας (μέχρι 80%) παραμένει υψηλή. H σηπτική δε καταπληξία είναι η συχνότερη αιτία θανάτου στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Ποιοί κινδυνεύουν από τη Σήψη;

Η Σήψη μπορεί να εμφανισθεί σε όλους μας ανεξάρτητα από ηλικία και φύλο. Οι ηλικιωμένοι και όσοι πάσχουν από άλλα νοσήματα όπως καρδιοπάθειες και πνευμονοπάθειες κινδυνεύουν πιο πολύ.
Σήψη μπορούν να εμφανίσουν και όσοι ΔΕΝ νοσηλεύονται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας

Το Σύνδρομο Συστηματικής Φλεγμονώδους Απάντησης είναι η απάντηση του οργανισμού σε ένα μη ειδικό ερέθισμα (πχ. τραύμα ή λοίμωξη) και εκδηλώνεται με δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω ευρήματα:
Θερμοκρασία >38oC ή <36oC, Σφύξεις >90 το λεπτό,
Αναπνοές >20 το λεπτό, ή PaCO2 12000 /mm3 ή 10% άωρες μορφές oυδετεροφίλων.
Αν τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα λοίμωξης, ο 
ασθενής πληροί τον ορισμό της σήψης.
Φάσεις της σήψης

Σήψη
Βαρειά σήψη
Σηπτικό shock
Υπόταση
Δυσλειτουργία πολλών οργάνων

Σοβαρή σήψη είναι η σήψη που συνοδεύεται από δυσλειτουργία ενός τουλάχιστον οργάνου και εκδηλώνεται με υπόταση που δεν αντιδρά στη χορήγηση υγρών, ανεπάρκεια νεφρική, αναπνευστική, ηπατική, αιματολογική ή του ΚΝΣ που δικαιολογεί την υπνηλία του ασθενή και μεταβολική οξέωση.
Το σύνδρομο της σήψης απαντάται σε 0,8-1/1000 κατοίκους και συνοδεύεται από μεγάλη θνητότητα (~40%). Εάν εγκατασταθεί σηπτικό σοκ η θνητότητα ξεπερνά τον ένα στους δύο ασθενείς. Η γρήγορη και κατάλληλη θεραπεία, τις πρώτες ώρες από την εγκατάσταση της σήψης, επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξή της.

 

Θεραπεία

Συστήνεται έναρξη χορήγησης αντιβιοτικής θεραπείας το γρηγορότερο και μέσα στην πρώτη ώρα από την αναγνώριση του σηπτικού σοκ (Grade 1Β) και της σοβαρής σήψης χωρίς σηπτικό σοκ (Grade 1D). Κάθε ώρα καθυστέρησης στην έναρξη χορήγησης αντιβιοτικών, συνοδεύεται με σημαντική αύξηση της θνητότητας.
Η αντιμετώπιση του σηπτικού ασθενούς συνίσταται : α) στη χορήγηση κατάλληλης αντιμικροβιακής αγωγής, β) στην επίτευξη αιμοδυναμικής σταθερότητας και γ) στην εκτέλεση χειρουργικής επέμβασης όταν χρειάζεται. Οι τρεις αυτές παράμετροι είναι εξίσου βασικές για την καλή έκβαση της νόσου. Σύμφωνα με μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, η επιβίωση σηπτικών ασθενών ήταν περίπου 15% όταν οι ασθενείς ελάμβαναν μόνο αντιβιοτικά και περίπου 13% όταν ελάμβαναν μόνο υγρά και αγγειοσυσπαστικά για επίτευξη της αιμοδυναμικής σταθερότητας. Οταν όμως οι ασθενείς ελάμβαναν τα κατάλληλα αντιμικροβιακά φάρμακα και ήταν σταθεροί αιμοδυναμικά, η επιβίωση ήταν 50%.
Μύθοι και αλήθειες
Πρώτος μύθος: Η σήψη προκαλείται από μικρόβια στο νοσοκομείο . Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο ασθενής που μεταφέρει από το εξωτερικό περιβάλλον.
Δεύτερο μύθος: είναι ένα σπάνιο νόσημα.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η Σήψη είναι το ΜΟΝΟ νόσημα στο οποίο δεν έχει καμιά θέση ο περιορισμός των οικονομικών δαπανών γιατί απόλυτα νέοι και υγιείς μπορούν να οδηγηθούν αιφνιδίως στο θάνατο.

Κάθε ασθενής που εισάγεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) πρέπει κάθε μέρα να εκτιμάται αν έχει σήψη ή όχι.
Τα κυριώτερα κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα της σήψης είναι: εκτός απο την ύπαρξη λοίμωξης να υπάρχει και πυρετός ή υποθερμία, ταχυκαρδία, διανοητική σύγχυση ή βυθιότητα, υπόταση, ολιγουρία, λευκοκυττάρωση ή λευκοπενία με αριστερά στροφή, θρομβοπενία και υπεργλυκαιμία.
Σήψη χωρίς σαφή εστία κατά σειρά συχνότητος προέρχεται απο: α. τους πνεύμονες, β. τους ενδοφλέβιους καθετήρες, γ. τη κοιλιακή χώρα, δ. τα μαλακά μόρια και τα οστά και ε. το ουροποιητικό σύστημα.
Οταν ένας ασθενής είναι στη ΜΕΘ και έχει σήψη επιβάλλεται η χορήγηση εμπειρικής αντιμικροβιακής θεραπείας, επειδή ο κίνδυνος να μεταπέσει σε σηπτική καταπληξία είναι μεγάλος και συχνός. ∆εν μπορεί κανείς να περιμένει. Πρέπει με εμπειρική αντιμικροβιακή θεραπεία να καλυφθούν τα περισσότερο συνήθη μικρόβια (είδη σταφυλόκοκκου και gram αρνητικά), μέχρι να έχουμε τα αποτελέσματα των καλλιεργειών.
Επιβάλλεται η λήψη υλικού για καλλιέργειες απο όλα τα πιθανά σημεία, που μπορούν να προκαλέσουν σήψη.
Καρδιοαναπνευστική αστάθεια λόγω σήψης απαιτεί άμεση ανάνηψη. Υγρά, αγγειοσυσπαστικά φάρμακα, και ενδοτραχειακή διασωλήνωση πρέπει να χορηγούνται η να εκτελούνται άμεσα.
Πάντοτε πρέπει να σκέφτεται κανείς αν ο σηπτικός ασθενής χρήζει χειρουργικής επέμβασης.
Σε κάθε σηπτική καταπληξία οι στόχοι μας είναι ο ασθενής α. να είναι αιμοδυναμικά σταθερός, β. να του παρέχουμε την καλύτερη δυνατή απόδοση οξυγόνου στους ιστούς και γ. να έχει επαρκή αιμάτωση ιστών.
Πάντοτε πρέπει να σκεφτώμαστε και αίτια λοιμώδη μη βακτηριακά (ιογενή μυοκαρδίτιδα, ελονοσία κ.λ.π.), όπως επίσης και αίτια μη λοιμώδη (π.χ φάρμακα, αναφυλαξία, κ.λ.π.), που μπορούν να δημιουργήσουν το ίδιο κλινικό σύνδρομο με εκείνο της σήψης (SIRS).
Πάντοτε πρέπει να ελέγχουμε αν η σήψη i) προέρχεται απο το κεντρικό νευρικό σύστημα, ii) οφείλεται στο βακτηριοειδές το εύθραστο ή αλλο αναερόβιο, iii) οφείλεται σε gram αρνητικά βακτηρίδια, που είναι ανθεκτικά στα συνήθη αντιβιοτικά, iv) οφείλεται σε μικροοργανισμό που δεν είναι ευαίσθητος στα συνήθη αντιβιοτικά (π. χ. Λετζιονέλλα, μυκόπλασμα, χλαμύδια, κ.λ.π.).

 

medlabgr.blogspot.gr

Λάβετε καθημερινά τα άρθρα μας στο e-mail σας

Σχετικά θέματα

Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου: Οι τροφές που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα
Διαβήτης τύπου 2: Η μέτρια και έντονη σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο
Πολλαπλή Σκλήρυνση | Τα πρώιμα σημάδια και ο ρόλος της ψυχικής υγείας
Νόσος Αλτσχάιμερ – Άνοια: Ένα τεστ με στυλό και χαρτί δείχνει τον κίνδυνο σε 3 λεπτά

Πρόσφατα Άρθρα

Εναλλακτική Δράση