Σ ε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να περιγράψω το πλαίσιο, στο οποίο νομίζω ότι είναι χρήσιμη η εναλλακτική ιατρική και ειδικότερα ο τομέας με τον οποίο έχω ασχοληθεί τα τελευταία 15 χρόνια η παραδοσιακή ινδική ιατρική «ΑΓΙΟΥΡΒΕΔΑ». Τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια έχει υπάρξει μια ενδιαφέρουσα τάση στον τομέα της υγείας. Πολλοί ασθενείς ζητούν ανακούφιση σε ρεύματα ιατρικής που ονομάζονται με διάφορους όρους όπως εναλλακτική, συμπληρωματική, ολιστική, παραδοσιακή ιατρική. Τι ακριβώς σημαίνουν αυτοί οι όροι δεν είναι πολλές φορές καθαρό. Είναι αυτές οι μορφές ιατρικής εναντίον της ορθόδοξης ιατρικής όπως την γνωρίζουμε; Υπάρχει κάποια έρευνα που να υποστηρίζει τη χρήση τους; Μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με τη συμβατική ιατρική;
Το περιοδικό Economist 2000 γράφει: Περισσότεροι από τα δυο πέμπτα των Αμερικανών θα χρησιμοποιήσουν κάποια μορφή εναλλακτικής ιατρικής. Το 1997 οι θεραπευτές εναλλακτικής ιατρικής δέχθηκαν 629 εκατομμύρια επισκέψεις, 46% περισσότερες από το 1990 και περίπου 60% περισσότερες επισκέψεις από τους ιατρούς της κλασσικής ιατρικής. Οι Αμερικανοί θα πληρώσουν περίπου $30 δις σε θεραπείες εναλλακτικής ιατρικής . Στην Γαλλία, Αγγλία και Γερμανία θα υπάρξει ανάλογη αύξηση. Σχεδόν 2/3 των Ιατρικών σχολών στην Αμερική διδάσκουν μαθήματα εναλλακτικής ιατρικής. Το Nature Medicine (4, 1348; 1998), αναλύοντας τον προϋπολογισμό υγείας στην Αμερική επισημαίνει: Την μεγαλύτερη αναλογικά αύξηση πήρε το Εθνικό Κέντρο της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής, που εισπράττει $68 εκατομμύρια ένα σημαντικό άλμα από τον αρχικό προϋπολογισμό των $20 εκατομμυρίων πριν από δυο χρόνια.
Advertisment
Σε ένα σύντομο άρθρο δεν μπορεί κανείς να αναλύσει όλες τις μορφές της εναλλακτικής ιατρικής αλλά θα περιγράψω ποια κατά τη γνώμη μου είναι τα κύρια γνωρίσματα αυτής της τάσης στον χώρο της υγείας και για ποιον λόγο αυξάνεται η χρήση της στον διεθνή χώρο.
Ζούμε σε μία εποχή που την χαρακτηρίζει μια αντίφαση. Ποτέ πριν δεν υπήρχε τόσο μεγάλη πρόοδος και γνώση στα πεδία της χημικής και μοριακής έρευνας στην ιατρική και ποτέ πριν δεν υπήρχε τόσο μεγάλη συχνότητα νοσημάτων ακριβώς σε αυτά τα πεδία που η ιατρική έχει προοδεύσει.
Η δεκαετία 1990-2000 είχε κυρίως δυο στόχους στην ιατρική έρευνα. Την ανακάλυψη και καταγραφή των γονιδίων και την έρευνα στο νευρικό σύστημα. Μαθαίνοντας περισσότερα στοιχεία για τα δυο βασικά συστήματα ελέγχου του ανθρωπίνου οργανισμού ελπίζαμε ότι θα μαθαίναμε πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό και το νευρικό σύστημα
Advertisment
Τα δύο αυτά συστήματα κρατούν τα μυστικά ασθενειών όπως οι αλλεργίες, το άσθμα, τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο καρκίνος καθώς και η τελευταία επιδημία ψυχολογικών νοσημάτων που ξεκινούν από το απλό στρες ή άγχος και φθάνουν στην κατάθλιψη.
Αν παρατηρήσουμε το καθημερινό μας περιβάλλον θα δούμε ότι το στρες εισβάλλει όλο και περισσότερο στην ζωή μας. Κατάθλιψη, ναρκωτικά, ψυχοσωματικές ασθένειες, αυξάνονται συνεχώς και προσβάλλουν όλο και νεώτερες ηλικίες.
Ένας από τους λόγους που η ιατρική δεν έχει δώσει πρακτικές λύσεις σε αυτά τα προβλήματα, είναι ότι όσο σημαντικά και αν είναι τα χημικά και βιολογικά στοιχεία που έχουμε ανακαλύψει, αντιπροσωπεύουν ένα μέρος της όλης αλήθειας, του πώς λειτουργεί το ανθρώπινο σύστημα. Η σύγχρονη έρευνα δείχνει ότι η ανθρώπινη φυσιολογία είναι ένα σταυρόλεξο που χημικές ουσίες και λεπτές ενέργειες αλληλεπιδρούν και δεν υπάρχουν στεγανά διαμερίσματα όπως νομίζαμε παλιότερα.
Το σωματικό, νοητικό και τα βαθύτερα επίπεδα που στηρίζουν την καθημερινή ζωή, με ό,τι όνομα και αν τους δώσουμε: Πνευματικό, θεϊκό, ενεργειακό, επηρεάζουν το ένα το άλλο με πολύ άμεσο και ριζικό τρόπο.
Αν υπάρχει στρες κρυολογούμε πιο εύκολα, όπως έχει δείξει έρευνα στο New England Journal of Medicine έχουμε λανθασμένες συνήθειες στην διατροφή μας είμαστε πιο ευάλωτοι στο στρες. Η προσευχή, ή η εσωτερική ηρεμία έχει επίδραση στο πώς το αμυντικό μας σύστημα αντιμετωπίζει επιθέσεις και κρίσιμες καταστάσεις.
Αυτές οι ενέργειες δεν μπορούν να μετρηθούν με μια εξέταση αίματος ούτε να απεικονισθούν σε μία ακτινογραφία. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ιατρικές εξετάσεις δεν έχουν μια σημαντική θέση στην αντιμετώπιση των ασθενειών. Σημαίνει όμως ότι αν ο ιατρός περιορισθεί μόνο στα αποτελέσματα των εξετάσεων για να θεραπεύσει και να βοηθήσει έναν ασθενή, θα βρεθεί απομονωμένος σε ένα πολύ μικρό χώρο που δεν συμβαδίζει με τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα.
Εδώ βρίσκεται και μία αιτία για την ραγδαία ανάπτυξη της εναλλακτικής ιατρικής. Όλα τα ρεύματα της εναλλακτικής ιατρικής προσπαθούν να θεραπεύσουν τον ασθενή σαν ένα σύνολο και όχι αποσπασματικά. Αυτή η αντιμετώπιση ανταποκρίνεται στη κατανόηση του ασθενούς και υπηρετεί μία βαθύτερη τάση της κοινωνίας να ισορροπήσει το υλικό και τα λεπτότερα επίπεδα λειτουργίας της. Μια άλλη αιτία είναι πολύ πιο πρακτική. Στην συμβατική ιατρική για να μπορέσουμε να αντι¬μετωπίσουμε μια ασθένεια πρέπει να έχουμε μια διάγνωση. Αυτό σημαίνει ότι το σύμπλεγμα των συμπτωμάτων του ασθενούς πρέπει να εμπίπτει σε μια συγκεκριμένη κατηγορία. Παρά την λογική τούτη στη προσέγγιση υπάρχει ο περιορι¬σμός ότι αν η ασθένεια δεν έχει δημιουργήσει κάποιες απτές διαταραχές, είτε κλινικές ή εργα¬στηριακές, δεν ξέρουμε τι να προτείνουμε στον ασθενή.
Παραδοσιακές μορφές ιατρικής και συγκεκριμένα η αγιουρβέδα ή η παραδοσιακή ινδική ιατρική, ξεπερνούν αυτό το πρόβλημα χρησιμοποιώντας την έννοια της ενέργειας. Υπάρχει γραπτή η αρχή ότι ο ιατρός πρέπει να γνωρίζει πολύ καθαρά ποία είναι η ενέργεια που δημιουργεί ένα σύμπλεγμα συμπτωμάτων. Ακόμη και αν η διάγνωση δεν είναι καθαρή, πρέπει να ισορροπήσει την ενέργεια προτείνοντας στον ασθενή συγκεκριμένες αλλαγές στην δίαιτα, άσκηση και συμπεριφορά του. Με αυτό τον τρόπο καταφέρνει να αντιμετωπίζει προληπτικά την διαταραχή στον ασθενή που αν συνεχισθεί θα δημιουργήσει ένα βαρύτερο νόσημα. Άλλες αιτίες είναι προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει πρόσφατα στην ιατρική και θα αναφέρω απλώς μερικά από αυτά: Επάνοδο ασθενειών που νομίζαμε ότι είχαμε κατανικήσει όπως η φυματίωση και η ελονοσία. Αυξημένη αντίσταση στα αντιβιοτικά που έχει δημιουργήσει η υπερβολική χρήση τους. Ραγδαία αύξηση του κόστους της ιατρικής περίθαλψης που ωθεί όλα τα συστήματα υγείας να προσπαθούν να εφαρμόσουν αρχές προληπτικής ιατρικής.
Είναι όλες οι παραπάνω αιτίες που έχουν δημιουργήσει την άνοδο στην χρήση όλων των παραπάνω τρόπων εναλλακτικής θεραπείας. Στην Αγγλία όπου και έχω πιο πρακτική εμπειρία τα τελευταία δέκα χρόνια, έχω δει μια συνεχή προσπάθεια για συνένωση όλων των μορφών ιατρικής.
Αρχικά υπήρχε η άποψη ότι η εναλλακτική ιατρική και η κλασσική ιατρική δεν μπορούν να συνυπάρχουν. Τώρα γνωρίζουμε ότι η συμβατική ιατρική με την τεχνολογία που την στηρίζει είναι εξαιρετικά αποτελεσματική για οξείες καταστάσεις και ασθένειες με βαρεία παθολογία. Για χρόνια νοσήματα που χαρακτηρίζονται από λειτουργικές διαταραχές, δεν συνδέονται με προχωρημένες αλλοιώσεις οργάνων και προ¬καλούνται από λανθασμένη διατροφή, έλλειψη άσκησης και κυρίως από στρες, η ολιστική ιατρική έχει περισσότερα μέσα για την αντιμετώπιση τους.
Στην Αγγλία και την Αμερική έχει ήδη ξεκινήσει αυτή η συνένωση της ιατρικής. Η επιστήμη προϋποθέτει ανοιχτό νου και είναι στα χέρια των σημερινών ιατρών να αντιμετωπίσουν αυτή την ενδιαφέρουσα θεραπευτική πρόκληση. Ποιες είναι τώρα οι αρχές της Αγουρβέδα που την καθιστούν ένα κατά τη γνώμη μου πολύ χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του ιατρού; Η πρώτη αρχή είναι η ένοια του TRIDOSHA της ύπαρξης τριών ενεργειών που η ισορροπία τους βοηθά στην διατήρηση της υγείας και η διαταραχή τους δημιουργεί τη βάση για την γένεση ασθενειών.
VΑΤΑ: Αέρινη ενέργεια, ή κινητική ενέργεια. ΡΙΤΤΑ: Πύρινη ενέργεια, ή μεταβολική ενέρ¬γεια.
ΚΑΡΗΑ: Γήινη και υδάτινη ενέργεια, ή σταθε-ροποιητική ενέργεια.
Όταν συλλαμβανόμαστε στην μήτρα, έχουμε μια σταθερή αναλογία αυτών των ενεργειών που είναι διαφορετική σε όλους μας και καθορίζει τον τρόπο ανάπτυξης και λειτουργίας μας. Πόσο γρήγορα σκεπτόμαστε, περπατάμε, μιλάμε, αναπνέουμε, έχει σχέση με την ενέργεια VΑΤΑ.
Τι θερμοκρασία έχουμε, πώς εργάζεται ο θυρεοειδής μας και οι άλλοι ενδοκρινείς αδένες, πόσο πεινάμε, διψάμε, ιδρώνουμε, έχει σχέση με την ενέργεια ΡΙΤΤΑ.
Πόσο αντέχουμε στερήσεις, πόσο δυνατό και μυώδες είναι το σώμα μας. πόση μνήμη και σταθερότητα έχουμε σχετίζεται με την ενέργεια ΚΑΡΗΑ.
Αυτές οι τρεις ενέργειες κοιταγμένες με πιο σύγχρονο τρόπο είναι οι ενέργειες που στο νευρικό μας σύστημα κινούν τους νευρομεταβιβαστές, και στα γονίδια μας, δίνουν την εντολή ποια περιοχή να ενεργοποιηθεί ώστε να υπάρξει παραγωγή πρωτεϊνών που με τη σειρά τους θα συμμετέχουν στη κίνηση, το μεταβολισμό ή τη διατήρηση της δομής του οργανισμού μας. Τώρα αν αναλογιστεί κανείς ότι όλο το περιβάλλον μπορεί να καταταχθεί ανάλογα με τις τρεις αυτές ενέργειες π.χ. η διατροφή μας, οι δραστηριότητες μας. ο χρόνος και οι βιορυθμοί μας. καταλαβαίνουμε ότι η Αγιουρβέδα δίνει ένα πα¬νίσχυρο εργαλείο, με το οποίο ο ιατρός μπορεί να επέμβει στην υγεία προληπτικά ή θεραπευτικά.
Παράδειγμα: μια κρίση άσθματος αντιμετωπίζεται συμβατικά με βρογχοδιασταλτικά, πιθανώς αντίφλεγμονώδη κορτικοστεροιδή, και ίσως αντιβιοτικά αν συνυπάρχει λοίμωξη. Από πλευράς Αγιουρβέδα πρέπει να αποφασίσει ο ιατρός ποια ήταν τα πρόδρομα συμπτώματα της κρίσης, άθροιση βλέννης: (διαταραχή ΚΑΡΗΑ). βρογχόσπασμο:(διαταραχή VΑΤΑ), ή λοίμωξη (διαταραχή ΡΙΤΤΑ). Πρέπει επίσης να διαγνώσει την αιτία διαταραχής αυτών των ενεργειών διερευνώντας τη διατροφή, τον τρόπο ζωής και την ψυχολογική κατάσταση (στρες) του ασθενούς. Τελικά θα έχει στην διάθεση του πολλά φυτικά σκευάσματα με αξιόλογη έρευνα και δημοσιεύσεις στην διεθνή ιατρική βιβλιογραφία που θα στηρίξουν τις όποιες επιλογές αποφασίσει να χρησιμοποιήσει, προσπαθώντας να κρατήσει τις παρενέργειες των μοντέρνων φαρμάκων στο ελάχιστο δυνατό.
Εάν τώρα προσθέσουμε ότι στην Αγιουρβέδα ο νους και το σώμα και η αλληλεπίδραση τους με το περιβάλλον παρουσιάζονται με έναν επιστημονικό και ταυτόχρονα φιλοσοφικό τρόπο, καταλαβαίνουμε ότι εάν εφαρμοσθεί με έναν επιστημονικό τρόπο, προσαρμοσμένο στη σύγ¬χρονη εποχή, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ολιστική αντιμετώπιση της υγείας.
Δρ. Ν.Γ. Κωστόπουλος M.D. (Ath) M.F. (Hom)
Holistic Life
