Από το περιοδικό Holistic Life
Η ανατολική εμπειρική γνώση συναντά το δυτικό ορθολογισμό
Ο βελονισμός είναι ένα από τα αρχαιότερα και πιο ολοκληρωμένα συστήματα του πλανήτη μας. Από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσε το σημαντικότερο μέρος της ιατρικής της Άπω Ανατολής. Από γραπτές πηγές φαίνεται να εφαρμόζεται παράλληλα με μία βαθιά, εμπειρικά θεμελιωμένη γνώση των φυτικών φαρμάκων. Το πάνθεον των Κινέζων ιατρών της αρχαιότητας είναι τόσο μεγάλο όσο και το ελληνικό. Δίπλα στα ονόματα των σημαντικών ιατρικών μορφών της αρχαίας Κίνας (Παν Κου, Πιέν Τσιάο, Χούα Το και Τσάνγκ Τσούνγκ Τσίνγκ, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τους ιστορικούς ως ‘’ο Κινέζος Ιπποκράτης”), ξεχωρίζουμε τον αυτοκράτορα Χουάνγκ Τι (2698-2599 π.Χ) στον οποίο αποδίδεται η συγγραφή του πρώτου κλασικού ιατρικού έργου, στο οποίο περιγράφεται αναλυτικά τόσο η θεωρία όσο και η Τεχνική του βελονισμού και έχει τον τίτλο Νέι Κινγκ (Βιβλίο Ιατρικής).
Advertisment
Η Κινέζικη Ιατρική και ο βελονισμός βασίζονταν στη φιλοσοφία και στην κοσμολογία – κοσμογονία των Κινέζων, που περιέχουν αρχές που δύσκολα γίνονται κατανοητές. Σύμφωνα με αυτές, στο ανθρώπινο σώμα, δίπλα στην αρτηριακή, φλεβική, λεμφική κυκλοφορία και το νευρικό σύστημα, υπάρχει ένα τέταρτο κλειστό κύκλωμα, αυτό της ενεργειακής κυκλοφορίας. Το κύκλωμα αυτό είναι ένα πολύπλοκο σύστημα ειδικών αγγείων (που ονομάζονται μεσημβρινοί), μέσα στο οποίο κυκλοφορεί η “ζωτική ενέργεια”.
Οι μεσημβρινοί μεταφέροντας ενέργεια, διατρέχουν όλη την επιφάνεια του σώματος και στην πορεία τους ανάμεσα σε δέρμα, μύες, οστά, αγγεία και όργανα, αναπτύσσουν 361 θύρες ενέργειας που ονομάζονται σημεία βελονισμού. Τα σημεία αυτά (περιγράφονται ανατομικά σε αρχαία και σύγχρονα κινεζικά και δυτικά συγγράμματα) έχουν συγκεκριμένο βάθος και συγκεκριμένες ιδιότητες.
Η τοποθέτηση βελόνας στα σημεία βελονισμού επιτρέπει στο γιατρό να “διαχειριστεί” την ενέργεια που κυκλοφορεί στους μεσημβρινούς, επαναφέροντας την ψυχική ή και σωματική ισορροπία του οργανισμού.
Advertisment
Η θεραπευτική διαδικασία του βελονισμού δεν είναι απλή. Ο γιατρός πρέπει να πάρει πλήρες ιστορικό, να εξετάσει κλινικά τον ασθενή να θέσει την ακριβή διάγνωση και τέλος με προσοχή να επιλέξει τον πιο κατάλληλο συνδυασμό σημείων βελονισμού. Πρέπει να επιλέξει σημεία βελονισμού, ο συνδυασμός των οποίων θα δώσει το καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα στον ασθενή. Πρέπει να γνωρίζει το βάθος και την ακριβή ανατομική θέση των σημείων βελονισμού, τους ιστούς (νεύρα, αρτηρίες, φλέβες, περιφερικά γάγγλια κλπ) που βρίσκονται πέριξ των σημείων και βεβαίως τις ιδιότητες και τις διασυνδέσεις των μεσημβρινών, ώστε να μπορέσει να εξισορροπήσει την ενέργεια. Αν θέλει να ακολουθήσει την διαδικασία διάγνωσης και θεραπείας που χρησιμοποιείται στον παραδοσιακό κινέζικο βελονισμό, πρέπει να χρησιμοποιήσει τους φιλοσοφικούς νόμους του Γιν και του Γιανγκ, των Πέντε Στοιχείων, τη διαγνωστική των σφυγμών και της γλώσσας.
Ο Aldons Haxley (Λονδίνο, 1973) περιγράφει απλά και με ακρίβεια το νόημα της θεραπευτικής του βελονισμού. “Οι Κινέζοι υποστηρίζουν ότι σε κάθε υγιή οργανισμό υπάρχει κυκλοφορία – διακίνηση ενέργειας. Εκεί όπου η ενέργεια δεν κυκλοφορεί όπως θα έπρεπε, ζωτικής σημασίας όργανα του σώματος πάσχουν. Ο βελονισμός είναι αποτελεσματικός επειδή αναπροσαρμόζει και αποκαθιστά στην ομαλότητα στη ροή της ενεργείας. Τούτο είναι δυνατόν επειδή (καθώς αποδεικνύεται εμπειρικά) τα άκρα του σώματος, ο κορμός και το κεφάλι συνδέονται με αόρατους “μεσημβρινούς”, οι οποίοι κατά κάποιο τρόπο σχετίζονται με τα διάφορα όργανα του σώματος. Πάνω σε αυτούς τους “μεσημβρινούς” βρίσκονται σημεία ιδιαίτερης ευαισθησίας.
Η βελόνα που μπαίνει σε ένα από αυτά τα σημεία ασκεί επίδραση στη λειτουργία του οργάνου το οποίο σχετίζεται με το “μεσημβρινό” που πάνω του βρίσκεται το συγκεκριμένο σημείο. Τρυπώντας ένα προσεκτικά διαλεγμένο αριθμό τέτοιων σημείων, ο επιδέξιος και έμπειρος βελονιστής αποκαθιστά την φυσική κυκλοφορία της ενέργειας και θεραπεύει τον ασθενή του”. Το τρύπημα της βελόνας σε καθορισμένα επακριβώς σημεία διεγείρει ειδικά νεύρα τα οποία μεταφέρουν ηλεκτρικές εκκενώσεις στα χαμηλότερα κέντρα του εγκεφάλου και από εκεί στη προσβεβλημένη από τη νόσο περιοχή.
Υπάρχουν νεύρα σε κάθε σημείο του σώματος άσχετα από το πόσο μικρά είναι και κάθε ένα από αυτά είναι κάτω από τον έλεγχο ενός άλλου ή μιας ομάδας άλλων νεύρων. Ορισμένα νεύρα αυξάνουν την κινητικότητα των σπλάχνων άλλα την επιβραδύνουν, άλλα αυξάνουν και άλλα μειώνουν την ροή των γαστρικών υγρών. Το ίδιο συμβαίνει και με την αύξηση ή μείωση των σφυγμών, την διαστολή ή συστολή των αιμοφόρων αγγείων, την ροή των δακρύων, την κινητικότητα των μυών, την έκκριση ορμονών, την ταχύτητα ανάπτυξης του οργανισμού και ούτω καθεξής.
Το νευρικό σύστημα μπορεί να συγκριθεί με την συσκευή ηλεκτρικού ελέγχου μιας πολύπλοκης μηχανής. Η τέχνη του βελονισμού βασίζεται στη γνώση των διασυνδέσεων του νευρικού συστήματος με τα όργανα και το δέρμα. Φαίνεται να είναι τόσο καλό όπως το να πατήσεις το ορθό πλήκτρο στη μηχανή για να γράψεις το όνομά σου. Στην πραγματικότητα όμως χρειάζεται αρκετές γνώσεις πριν να χρησιμοποιήσεις ικανοποιητικά τον βελονισμό.
Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι ο βελονισμός είναι ένα σύστημα ιατρικής που προάγει την αυτορυθμιστική ικανότητα του οργανισμού. Τα νευρικά κέντρα και οι μηχανισμοί που πυροδοτούνται είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά τα οποία χρησιμοποιεί το ίδιο το σώμα για να ρυθμίσει τις φυσιολογικές του διεργασίες. Οι αρχαίοι Κινέζοι περιέγραψαν την ροή της νευρικής ενέργειας μέσα στο σώμα. Κάτι που εμείς οι δυτικοί ιατροί θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ηλεκτρική εκκένωση ή πληροφορία που διαπερνά κατά μήκος των νεύρων, οι Κινέζοι το ονομάζουν ζωτική ενέργεια. Επίσης ονομάζουν τα κύρια σημεία καταλήξεως των νεύρων “σημεία βελονισμού” και την πορεία όμοιων ομάδων νευρικών απολήξεων, “μεσημβρινούς”.
Για τους Κινέζους, ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα ζωντανό σύνολο, ένα πεδίο δράσεως και αντιδράσεως των αόρατων δυνάμεων της ζωής. Σκοπός των Κινέζων ιατρών ήταν να αποκαταστήσουν την αρμονική σχέση των ζωτικών δυνάμεων μέσα στο σώμα.
Ο ρόλος της ενέργειας στην Κινέζικη Παραδοσιακή Ιατρική
Ποιος είναι ο φυσιολογικός ρόλος της ενέργειας στην Κινεζική Ιατρική; Η ενέργεια ελέγχει όλες τις λειτουργίες του σώματος, από τη στιγμή της σύλληψης μέχρι το θάνατο. Κάθε κύτταρο, όργανο ή σύστημα του οργανισμού χρειάζεται κάποιο ποσό ενέργειας για να λειτουργήσει και την ενέργεια αυτή την προσλαμβάνει και τη διακινεί συνδεόμενο με έναν ή περισσότερους μεσημβρινούς. Δεν αρκεί όμως μόνον η σωστή ποσότητα ενέργειας. Πρέπει η ενέργεια να έχει και τα κατάλληλα ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα πάντα με την Κινέζικη Παραδοσιακή Ιατρική, η ενέργεια έχει διάφορες μορφές (ποιοτικές μορφές) ανάλογα με την προέλευση και τη δράση της: Υπάρχουν λοιπόν η προγονική ενέργεια (προέρχεται από το ωάριο και σπερματοζωάριο, σχετίζεται με ψυχικό και σωματικό δυναμικό του ατόμου, την ιδιοσυγκρασία του, το προσδόκιμο επιβίωσής του κτλ), η τροφική ενέργεια (προέρχεται από τις τροφές και αναλαμβάνει τη θρέψη των κυττάρων, των ιστών, των οργάνων και των συστημάτων του σώματος), η αμυντική ενέργεια (έχει σχέση με την ενεργοποίηση όλων των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού) και τέλος, η πνευματική ενέργεια που προσδίδει στο άτομο τα ιδιαίτερα πνευματικά, χαρακτηριολογικά και καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά του. Κάθε μορφή ενέργειας κυκλοφορεί σε συγκεκριμένους μεσημβρινούς, έχει χρονικά και χωρικά καθορισμένη λειτουργία και τροφοδοτεί συγκεκριμένα οργανικά συστήματα.
Ομαλή και απρόσκοπτη ενεργειακή κυκλοφορία, σημαίνει υγεία. Διαταραχή της ομαλής ροής οποιασδήποτε μορφής ενέργειας προκαλεί νόσο.
Ο ρόλος τους γιατρού είναι να διαγνώσει την ενεργειακή διαταραχή και με την τοποθέτηση ειδικών μεταλλικών βελονών στα ειδικά σημεία βελονισμού να αποκαταστήσει την ενεργειακή ισορροπία στο σώμα, θεραπεύοντας έτσι το σύμπτωμα ή το νόσημα του αρρώστου του. Το θεραπευτικό σύστημα που περιγράψαμε διατηρήθηκε αναλλοίωτο για χιλιάδες χρόνια, συντροφεύοντας το λαό, τους αυτοκράτορες και τους γιατρούς της αρχαίας Κίνας στο μακρύ τους ταξίδι μέσα στο χρόνο και την ιστορία.
Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική Βελονισμός
Θεωρητικές βάσεις του Παραδοσιακού Βελονισμού Η αντίθεση μεταξύ της ημέρας και της νύχτας, του φωτός και του σκότους, της ζέστη ς και του κρύου, του χειμώνα και του καλοκαιριού, έκαναν τον φιλόσοφο Φου Ξι (5.000 π.Χ.) να διατυπώσει τη θεωρία δύο συμπληρωματικών, αντιθέτων και αδιάσπαστων δυνάμεων που κυβερνούν το σύμπαν και τον άνθρωπο.
Οι δυνάμεις αυτές ονομάσθηκαν Γιν (συμβολίζει τη σκοτεινή πλευρά του λόφου, το θηλυκό γένος, το σκοτάδι, τη νύχτα, το χειμώνα, το έλλειμμα) και Γιανγκ (συμβολίζει τη φωτεινή πλευρά του λόφου, το αρσενικό γένος, το φως, την ημέρα, το καλοκαίρι, το πλεόνασμα). Μέσα στον οργανισμό, οι δυνάμεις αυτές εκφράζονται με τη μορφή ενέργειας που διατρέχει το σώμα μέσα στους μεσημβρινούς. Υγεία είναι το αποτέλεσμα της ισορροπίας μεταξύ των δύο αυτών δυνάμεων. Κάθε διαταραχή της ισορροπίας επιφέρει τη νόσο. Από αυτή την πολύ γενική θεώρηση ξεκινά ολόκληρη η παραδοσιακή θεραπευτική των Κινέζων γενικά και ο βελονισμός ειδικότερα.
Όταν το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση υγείας, η ενέργεια κυκλοφορεί ανάμεσα στα όργανα του σώματος, ομαλά. Κάποια όργανα αφομοιώνουν και συντηρούν την ενέργεια (καρδιά, ήπαρ, σπλήνα, πνεύμονες). Αλλά πέντε όργανα εργαστήρια μετασχηματίζουν και μεταφέρουν την ενέργεια αυτή (στόμαχος, λεπτό και παχύ έντερο, χοληδόχος κύστη, ουροδόχος κύστη).
Με τα όργανα αυτά συνδέονται τρία κέντρα. Το ανώτερο ελέγχει την καρδιά, τους πνεύμονες και τη θωρακική κοιλότητα. Το μεσαίο ελέγχει την πέψη. Το κατώτερο ελέγχει το παχύ έντερο, την αφόδευση και το ουροποιο-γεννητικό σύστημα. Οποιαδήποτε ασθένεια, σωματική ή ψυχική, εκ- δηλώνεται στην επιφάνεια του σώματος, και το δέρμα, σαν είδος καθρέπτη αντικατοπτρίζει την εσωτερική διαταραχή με την ενεργοποίηση των σημείων βελονισμού και κάθε νόσος επηρεάζει (και επηρεάζεται) από ένα ή περισσότερα σημεία. Τα σημεία βελονισμού συγκροτούν ομάδες και τα σημεία της ίδιας ομάδος διατρέχουν σε μία νοητή γραμμή κατά μήκος του σώματος.
Υπάρχουν 364 σημεία βελονισμού που βρίσκονται πάνω στην πορεία των μεσημβρινών και επηρεάζουν το όργανο με το οποίο είναι συν- δεδεμένος ο μεσημβρινός. Περιγράφονται επίσης άλλα 1.000 σημεία, εκτός μεσημβρινών, τα οποία είναι εφήμερα επώδυνα σημεία του δέρματος. Επειδή είναι προφανής η δυσκολία απομνημόνευσης των σημείων αυτών, οι Κινέζοι τα κατέταξαν σε δώδεκα κύριες ομάδες και σε λίγες δευτερεύουσες εξαρτημένες από τις πρώτες. Όλα τα σημεία βελονισμού που ανήκουν στην ίδια ομάδα ενώνονται μεταξύ τους με νοητές γραμμές τις οποίες οι Κινέζοι ονομάζουν “βήμα των σημείων” και οι δυτικοί “μεσημβρινούς”. Ο αριθμός των σημείων κατά μμήκος των μεσημβρινών ποικίλει.
Ο μεσημβρινός της καρδιάς π.χ. έχει εννέα σημεία ενώ ο μεσημβρινός της ουροδόχου κύστης 67 σημεία βελονισμού. Όλα τα σημεία σε έναν μεσημβρινό επηρεάζουν το όργανο από το οποίο πήραν το όνομά τους αλλά και όργανα σχετικά με την περιοχή στην οποία βρίσκονται. Οτιδήποτε συμβαίνει κατά μήκος ή κοντά στην πορεία οποιουδήποτε μεσημβρινού θα επηρεάσει τόσο τον μεσημβρινό όσο και το όργανο με το οποίο αυτός συνδέεται.
Ο Βελονισμός στην Ιατρική Παράλληλα με τα εργαστηριακά πειράματα, χιλιάδες ασθενείς με χρόνια, οξέα, δυσίατα προβλήματα υγείας υποβλήθηκαν σε βελονισμό, συμμετέχοντας σε κλινικές μελέτες.
Δοκιμάστηκε η δράση του βελονισμού στους χρόνιους πόνους (οσφυαλγία, αυχεναλγία, περιαρθρίτιδα ώμου, κεφαλαλγίες, οστεοαρθρίτιδες, ρευματοειδείς αρθρίτιδες), σε βρογχικό άσθμα, αλλεργίες, νευραλγίες τριδύμου, ψυχοσωματικές διαταραχές. Στις ηλεκτρονικές τράπεζες πληροφοριών της ιατρικής (Medline, Ovid κλπ.) έχουν καταχωρηθεί περισσότερες από 5.000 ιατρικές μελέτες που αφορούν το βελονισμό.
Σήμερα, μετά από 2.000 χρόνια εφαρμογής (κατ’ άλλους εφαρμόζεται από το 2.698 π.Χ.) ο βελονισμός γνωρίζει μια νέα περίοδο αναγέννησης αφού το 15% των Ελλήνων, το 12-19% των Ευρωπαίων, το 20-60% των Αυστραλών και πάνω από 2 εκατομμύρια Αμερικανοί (το FDA υπολογίζει 9-12 εκατομμύρια πράξεις βελονισμού ανά έτος), προσφεύγουν στον βελονισμό για την επίλυση προβλημάτων υγείας.
Τα θετικά αποτελέσματα της συστηματικής εργασίας κλινικών ιατρών και ερευνητών δικαίωσαν τη φήμη του βελονισμού. Σήμερα, το 64% (οι 75 από τις 117 σχολές) των Αμερικανικών Πανεπιστημίων Ιατρικής συμπεριλαμβάνουν το βελονισμό στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των φοιτητών ιατρικής (από 16 – 160 ώρες). Η Αμερικανική Ένωση Ιατρικής Πόνου περιλαμβάνει το βελονισμό στην εξεταστέα ύλη για την απόκτηση διπλώματος αλγολογίας. Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας της Αμερικής προωθούν και επιχορηγούν την έρευνα στο βελονισμό. Η IASP αναγνωρίζει τη σημαντική αναλγητική δράση του βελονισμού (δημοσιεύονται συχνά άρθρα στο διεθνούς κύρους περιοδικό “Pain”) και τα περισσότερα ιατρεία πόνου της Ελλάδας και του εξωτερικού χρησιμοποιούν το βελονισμό και τον ηλεκτροβελονισμό για την αντιμετώπιση του οξύ και χρόνιου πόνου.
Η Ελληνική Πολιτεία με αποφάσεις του Υπουργείου Υγείας – Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων “…δέχεται το Βελονισμό ως μία μέθοδο θεραπείας, η οποία εφαρμόζεται μόνο από ιατρούς…” (Αρ. Πρωτ. Υ7/0ικ./4270/25- 6-96), και συμπληρώνει ότι “…η εφαρμογή του Βελονισμού πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από ιατρούς που διαθέτουν εμπειρία και έχουν εκπαιδευθεί στην Βελονοθεραπεία … “ (574/ Α4/1191/21-2-1980).
Τα τελευταία 30 χρόνια, ερευνητικές ομάδες ιατρών, φυσιολόγων, βιολόγων και βιοχημικών, ασχολήθηκαν με τη διεξαγωγή ερευνών για την καταγραφή των νευροφυσιολογικών, βιοχημικών και νεύρο-ενδοκρινικών μεταβολών που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την εφαρμογή ενός θεραπευτικού ή αναλγητικού πρωτόκολλου βελονισμού. Οι εξελίξεις στους τομείς της νευροφυσιολογίας του πόνου, νευροχημείας, νευρο-ανοσο-ενδοκρινολογίας και ψυχο-ανοσολογίας μας επιτρέπουν να ερμηνεύσουμε ένα σημαντικό μέρος των θεραπευτικών δυνατοτήτων του βελονισμού και του ηλεκτροβελονισμού.
Σημαντικά ιατρικά συγγράμματα αναφέρουν τη θεραπευτική του βελονισμού στα κεφάλαια αντιμετώπισης του πόνου. Πολλά νοσοκομεία της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ελλάδας χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση το βελονισμό για την αντιμετώπιση δύσκολων προβλημάτων υγείας. Η ανακούφιση του αρρώστου χωρίς τη χρήση φαρμάκων γοητεύει και αυξάνει το κύρος του βελονισμού στο δυτικό κόσμο. Τα αποτελέσματα αυτά δεν μπορεί κανείς να τα αγνοήσει.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε ένα κατάλογο του βελονισμού. Μέχρι σήμερα θεωρείται ότι υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι ο βελονισμός δρα συμπτωματικά ή θεραπευτικά.
Σήμερα νομιμοποιείται πια η χρήση του βελονισμού στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στις Σκανδιναβικές χώρες. Δεν είναι παράξενο ότι ενώ οι χώρες αυτές έχουν υψηλότατο επίπεδο παροχής ιατρικής φροντίδας, δέχονται την ισότιμη χρήση του βελονισμού στην ιατρική. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχουν ασθενείς που υποφέρουν από μη ιάσιμα νοσήματα, εκφυλιστικά νοσήματα και παθήσεις για τις οποίες δεν υπάρχει κάποια αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή. Στις περιπτώσεις αυτές ο βελονισμός μπορεί να ανακουφίσει τους ασθενείς αυτούς απλά, ανώδυνα, χωρίς παρενέργειες και χωρίς ιδιαίτερο κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία. Στην Αμερική, κάθε πολιτεία έχει τη δική της νομοθεσία όσον αφορά το βελονισμό. Οι περισσότερες αναγνωρίζουν το βελονισμό σαν επίσημη ιατρική πράξη, παρέχοντας ειδική άδεια ασκήσεως βελονισμού σε γιατρούς μετά από εξετάσεις. Το 1990, είκοσι δύο εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες, μέσου και υψηλού μορφωτικού επίπεδου, χρησιμοποίησαν το βελονισμό για τη θεραπεία των συμπτωμάτων τους ή των ασθενειών τους.
Στην Ελλάδα, ο βελονισμός έχει πλέον γίνει επισήμως αποδεκτός από το Υπουργείο Υγείας, όταν εφαρμόζεται από γιατρούς και θεωρείται ιατρική πράξη. Αυτή η θέση του υπουργείου είναι γενικώς αποδεκτή και διασφαλίζει πλήρως τα συμφέροντα των ασθενών.
Η πρακτική εφαρμογή του Βελονισμού
Σε πολλές παθήσεις ο βελονισμός εφαρμόζεται σαν θεραπεία εκλογής. Δεν είναι ασφαλώς πανάκεια. Ούτε εφαρμόζεται μόνος, αλλά πάντα, και εδώ και στην Κίνα, σε συνδυασμό και στο πλαίσιο της όλης παραδοσιακής ή μη παραδοσιακής ιατρικής. Δεν πρόκειται για ξεχωριστή ειδικότητα, αλλά είναι γνώσεις με τις οποίες ο γιατρός εμπλουτίζει την όλη του κατάρτιση -σπουδή στην ιατρική. Γνώσεις και σπουδή που στην ιατρική δεν έχουν και δεν πρέπει να έχουν τέλος. Και με τις γνώσεις αυτές εφαρμόζει το βελονισμό ανάλογα με την ειδικότητά του και τις ενδείξεις που έχει.
Λίγα λόγια τώρα για το πώς εφαρμόζεται ο βελονισμός. Αρχικά χρησιμοποιούμε ειδικές βελόνες διάφορου πάχους και μήκους, από χρυσάφι, ασήμι, πλατίνα ή ανοξείδωτο ατσάλι. Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τις τελευταίες, το ανοξείδωτο ατσάλι, τις οποίες και αποστειρώνουμε κατά τρόπο απόλυτο, όπως και στο χειρουργείο. Τις βελόνες αυτές τις βάζουμε στα σημεία που επιλέξαμε. Ο χειρισμός αυτός είναι σχεδόν ανώδυνος. Μάλλον είναι τόσο ανώδυνος όσο πιο έμπειρος είναι ο γιατρός. Σε κάθε θεραπεία, που διαρκεί περίπου 10, 15, 20 ή 30 λεπτά, χρησιμοποιούμε μία, δύο, τρεις, πέντε, δέκα ή και τριάντα βελόνες. Εξαρτάται από την ασθένεια και την κατάσταση του αρρώστου. Είναι φορές που όσο πιο λίγες βελόνες χρησιμοποιούμε τόσο καλύτερο αποτέλεσμα έχουμε. Άλλες φορές χρειαζόμαστε περισσότερες βελόνες. Ο χειρισμός της βελόνας γίνεται ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκουμε. Τώρα τελευταία χρησιμοποιούμε γι’ αυτό το σκοπό τον ηλεκτρισμό και έχει επινοηθεί μια σειρά ολόκληρη από ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτροβελονισμού, με αποκορύφωμα τη χρήση των ακτίνων Laser αντί της βελόνας.
Έχουν επίσης εφευρεθεί ηλεκτρικές συσκευές εντοπισμού των σημείων βελονισμού. Αυτές παράγουν ένα ηχητικό βόμβο μόλις αγγίξουν το ακριβές σημείο. Έτσι είναι αρκετά απλό για τον ιατρό να χαράξει την πορεία ενός μεσημβρινού, εντοπίζοντας την σαφή ανατομική θέση των σημείων του. Η κλινική εξέταση και η ψηλάφηση είναι ένας άλλος τρόπος εντοπισμού των σημείων. Ανακαλύπτει κανείς ένα μικρό οζίδιο στην περιοχή του πόνου, το οποίο μπορεί να είναι επιφανειακά στο δέρμα, σε μία σκληρυμένη περιοχή στην μάζα του μυός ή κοντά σε τένοντες και περιτονίες. Καμιά φορά η περιοχή είναι αποχρωματισμένη και ελαφρά διογκωμένη. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως το σημείο βελονισμού δεν μπορεί να βρεθεί χωρίς την γνώση της ακριβούς ανατομικής του θέσης.
Ο βελονισμός γενικά είναι ακίνδυνος και δεν προκαλεί παρενέργειες. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις στις οποίες αντενδείκνυται η εφαρμογή του και άλλες στις οποίες πρέπει να εφαρμόζεται με ιδιαίτερη προσοχή. Γενικά αποφεύγουμε να εφαρμόσουμε βελονισμό στα οξέα νοσήματα γιατί τις περισσότερες φορές η θεραπεία τους είναι ζήτημα λίγων ημερών και δεν συντρέχει ειδικός λόγος. Αποφεύγουμε επίσης το βελονισμό κατά τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης. Άλλοι, μετά τον πρώτο μήνα χρησιμοποιούν ορισμένα σημεία που δεν επηρεάζουν την πρόοδο της εγκυμοσύνης.
Αποφεύγουμε το βελονισμό σε προχωρημένα στάδια νεοπλασιών (καρκίνου) ενώ σε πολλές περιπτώσεις όπου τα άλλα μέσα απέτυχαν να μειώσουν τον πόνο, με το βελονισμό επιτυγχάνεται ανακούφιση.
Όπου υπάρχει φλεγμονή ή έλλειψη επαρκούς αιματώσεως (γάγγραινα) αποφεύγεται η τρώση
– παρακέντηση των σημείων με βελόνα. Αντί αυτής χρησιμοποιούμε ακτίνες LASER ή ειδικά σφαιρίδια. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε ψυχικά νοσήματα που παρουσιάζουν συχνά εξάρσεις και υφέσεις. Η φαρμακευτική αγωγή στους ψυχικούς ασθενείς μεταβάλλεται μόνο σε συνεργασία με τον θεράποντα ψυχίατρο και σε περίπτωση βελτίωσης τα φάρμακα μειώνονται με προσοχή από τον ειδικό ιατρό.
Επίσης, δεν πρέπει να εφαρμόζεται ηλεκτροβελονισμός σε ασθενείς με βηματοδότη, σε ασθενείς με υλικά εσωτερικής οστεοσύνθεσης ή ορθοπεδικές προθέσεις (ολικές αρθροπλαστικές, πλάκα-βίδες κλπ), σε φλεγμονώδεις παθήσεις του δέρματος, στην κοιλιακή και ιερή χώρα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Αφαιρούμε επίσης τα ακουστικά βαρηκοΐας ή άλλη ηλεκτρονική συσκευή που μπορεί να επηρεασθεί από το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της συσκευής ηλεκτροβελονισμού. Τελικά, ο ιατρός επωμίζεται την ευθύνη εφαρμογής του βελονισμού.
Η διάρκεια της θεραπείας διαφέρει ανάλογα με την πάθηση και το άτομο.
Άλλοτε με 1-3 φορές αντιμετωπίζουμε τις περισσότερες περιπτώσεις καπνίσματος και δυσκοιλιότητας.
Με 1-2 φορές αναστέλλεται η όρεξη για 10-15 ημέρες.
Με 5- 7 φορές αντιμετωπίζονται ελαφρές ημικρανίες, οσφυαλγίες, αυχεναλγίες, περιαρθρίτιδες, οστεοαρθρίτιδες κλπ.
Με 15-20 φορές σοβαρότερες περιπτώσεις.
Γενικά ξεκινάμε με μια προοπτική 10-12 βελονισμών με ρυθμό 2- 3 φορές την εβδομάδα.
Συνήθως από τον 5ο με 7ο βελονισμό έχουμε ενδείξεις προοδευτικής βελτίωσης. Άλλοτε συμπληρώνεται μια σειρά 10-12 βελονισμών για να έχουμε το επιδιωκόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα και δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ενώ δεν είχαμε καμιά ένδειξη βελτίωσης, στους δυο τελευταίους βελονισμούς να παρουσιάζεται μια θεαματική βελτίωση. Και άλλοτε η αναμενόμενη βελτίωση παρουσιάζεται 10-20 ημέρες μετά τη διακοπή της καθορισμένης θεραπευτικής αγωγής.
Σε περιπτώσεις δυσίατων νοσημάτων, η θεραπευτική αγωγή στηρίζεται ασφαλώς στην εμπειρία του κάθε γιατρού. Άλλοι προχωρούν σε μία σειρά 20-30 ή και 50 βελονισμών. Εμείς εφαρμόζουμε μια σειρά 10-12 βελονισμών, διακόπτουμε για 20-30 μέρες και στην ανάγκη επαναλαμβάνουμε την όλη αγωγή. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, καλό είναι (όχι όμως και απαραίτητο) το άτομο να είναι ήρεμο και με στομάχι ούτε γεμάτο, (πρόσφατο γεύμα) ούτε άδειο (νηστικό από ώρες). Να έχει καλή διάθεση, να μην είναι ιδιαίτερα κουρασμένο. Να αποφεύγει τις έντονες συγκινήσεις, τα οινοπνευματώδη ποτά, τους πολλούς καφέδες, τα δυνατά αναψυκτικά, την άσπρη ζάχαρη, το πολύ αλάτι, το δυνατό καπνό και τα καρυκεύματα. Να αποφεύγει επίσης τις έντονες σωματικές ασκήσεις, να αποφεύγει τα ρεύματα του αέρα και να μην εκτίθεται σε καιρικές εναλλαγές. Γενικά, μια ήρεμη ισορροπημένη ζωή σε καθαρό αέρα, με ελαφρές αναπνευστικές ασκήσεις και φυσική διατροφή είναι ό,τι χρειάζεται για μια σωστή θεραπεία.
Πριν από κάθε βελονισμό, ο άρρωστος πρέπει να εξετάζεται κατά τα γνωστά δεδομένα και με το συνήθη κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο, ώστε να υπάρχει μια πλήρη κλινική εικόνα και διάγνωση. Χωρίς λεπτομερή εξέταση και κατά το δυνατό πληρέστερη διάγνωση δεν πρέπει να προχωρούμε σε καμιά θεραπεία.
Συμπερασματικά, ο βελονισμός είναι μια πραγματική βοήθεια στον αγώνα μας κατά της αρρώστιας. Στηρίζεται σε απόλυτα επιστημονικά κριτήρια και μμακρόχρονη εφαρμογή. Η χρήση του από γιατρούς είναι μια πρόσθετη εγγύηση. Είναι μια μέθοδος ακίνδυνη, ανώδυνη, χωρίς παρενέργειες και χωρίς οικονομικές επιβαρύνσεις όταν εφαρμόζεται κυρίως από ασφαλιστικούς οργανισμούς, ή ταμεία Υγείας. Επαναλαμβάνω ότι δεν είναι πανάκεια. Με πολλή δυσκολία και σκεπτικισμό αναγκάστηκα να αναφέρω περιστατικά όπου εφαρμόζεται ο βελονισμός, έτσι για μια πολύ γενική ενημέρωση. Και δεν είναι ασφαλώς αυτοδύναμη θεραπευτική μέθοδος.
Είναι όμως ένα άριστο θεραπευτικό μέσο σαν συμπλήρωμα της όλης ιατρικής που ανοίγει νέους ορίζοντες στην ιατρική και που μέσα στο άλλο οπλοστάσιο θα ανεβάσει τη θεραπευτική μας απόδοση.
Μιλτιάδης Γ. Καράβης – Iατρός Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης
©ETRA PUBLISHING
