Είναι φυσικό τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού να υπάρχει μια προσκόλληση στη μαμά, προκειμένου να το φροντίσει και να το προστατεύσει. Στον δυτικό κόσμο ονομάζεται «attachment parenting» η μέθοδος διαπαιδαγώγησης, κατά την οποία οι γονείς δημιουργούν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τα παιδιά τους από μικρή ηλικία, προκειμένου να τα κάνουν να αισθάνονται ασφαλή και προστατευμένα καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους. Η αίσθηση αυτή της ασφάλειας βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν περισσότερο το ενδιαφέρον τους για τον κόσμο, να έχουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και να ξέρουν ότι έχουν πάντα πίσω τους κάποιον για να τα ενθαρρύνει και να τα προστατεύει.
Όταν τα παιδιά έχουν πάρει πολλή αγάπη από μικρή ηλικία, είναι πιο ικανά να δεχτούν τις αποτυχίες της ζωής και να νιώσουν ευγνωμοσύνη και εκτίμηση για όσα οι γονείς τους έχουν προσφέρει. Έτσι, είναι πρόθυμα να παραμένουν στο πλευρά τους, ακόμα κι όταν δεν θα τους έχουν ανάγκη. Αυτό, άλλωστε, δεν θέλουν όλοι οι γονείς; Να μεγαλώσουν ανεξάρτητα παιδιά, με τα οποία θα μπορούν κάποτε να είναι οι καλύτεροι φίλοι για πάντα;
Advertisment
Το «attachment parenting» ακούγεται υπέροχο ως θεωρία -έχει, όμως, και όρια ή έτσι θα πρέπει. Πότε, αυτοί οι ισχυροί συναισθηματικοί δεσμοί, μεταμορφώνονται σε προσκόλληση και πότε παύουν να είναι ωφέλιμοι για την φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού;
Η σύμβουλος ψυχικής υγείας και οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια κ. Δήμητρα Βαΐτσου αναφέρει ότι η εξάρτηση της μητέρας από το παιδί -και αντίστροφα- πρέπει να είναι οριοθετημένη χρονικά και έπειτα από κάποια ηλικία (περί τα 3 χρόνια) το παιδί πρέπει σταδιακά να ανεξαρτητοποιείται. «Σε πολλές περιπτώσεις οι μητέρες στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τα παιδιά τους καταλήγουν να γίνουν υπερβολικές, με αποτέλεσμα να δημιουργούν προβλήματα, τα οποία ‘βγαίνουν’ στην ενήλικη ζωή των παιδιών τους.» Οι βασικές αιτίες, λοιπόν, που οι μητέρες φτάνουν σε σημείο προσκόλλησης με το παιδί είναι ο φόβος και η υπερπροστασία.
Πότε ξεκινά η σχέση εξάρτησης μητέρας-παιδιού
Συνήθως, οι σχέσεις εξάρτησης ξεκινούν στην πολύ μικρή ηλικία των παιδιών και σπανιότερα σε μεγαλύτερες ηλικίες. «Όσο μικρότερο είναι ένα παιδί τόσο πιο ευάλωτο είναι στην συναισθηματική εξάρτηση της μητέρας. Στις μεγαλύτερες ηλικίες μπορεί να επηρεαστεί, αλλά ελάχιστα, γιατί ο χαρακτήρας του έχει πλέον καθορισθεί» συμπληρώνει η κ. Βαΐτσου.
Advertisment
Παραδείγματα προσκόλλησης των παιδιών στους γονείς
Σύμφωνα με τους ειδικούς μερικά παραδείγματα που θα σας προβληματίσουν για το αν το παιδί σας είναι προσκολλημένο πάνω σας είναι τα παρακάτω:
-Όταν το παιδί αποφεύγει να κάνει οτιδήποτε μόνο του και ζητά την βοήθεια των ενηλίκων.
-Όταν πηγαίνει συνέχεια κοντά στην μητέρα προκειμένου να την αγγίζει.
– Όταν προσπαθεί να είναι το επίκεντρο της προσοχή.
-Όταν δεν θέλει να μείνει μόνο του καθόλου, αν δεν υπάρχει κάποιο μέλος της οικογένειας μαζί.
-Όταν αρνείται να κοιμηθεί στο δωμάτιό του και αποζητά τους γονείς.
«Οι αιτίες που οδηγούν μια μητέρα στο να προσκολληθεί στο παιδί της είναι βέβαια η υπερβολική αγάπη της σε αυτό και η επιδίωξή της να το προστατεύσει, αλλά μπορεί και να έχουν να κάνουν με την απώλεια ή απουσία του πατέρα ή και με ψυχολογικά προβλήματα που παρουσιάζουν οι ίδιες, όπως φοβίες και κατάθλιψη» αναφέρει η κ. Βαΐτσου.
Τι επιπτώσεις έχει στο παιδί η προσκόλληση με τη μητέρα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, εξαιτίας αυτής της προσκόλλησης τα παιδιά μπορεί να αποκτήσουν προβλήματα από μικρή ηλικία, έντονο στρες, νευρικότητα εάν βρίσκονται κάπου μόνα τους (π.χ. στο σχολείο), άρνηση κοινωνικοποίησης και ένταξης σε ομάδες, δυσκολία λήψης αποφάσεων χωρίς την έγκριση του γονέα, διατροφικές διαταραχές και κατάθλιψη.
Προβλήματα, όμως, ενδέχεται να έχουν και στην ενήλικη ζωή τους: Να δυσκολεύονται να συνάψουν ουσιαστικές σχέσεις πιστεύοντας ότι η αληθινή αγάπη βρίσκεται μόνο ανάμεσα στην σχέση μητέρας παιδιού, να μην εμπιστεύονται ανθρώπους, να μη συνάπτουν εύκολα φιλίες και να μην παίρνουν αποφάσεις μόνα τους. «Όλα αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα την υπερβολική αφοσίωση στην μητέρα και την αποκοπή από τον κοινωνικό περίγυρο με οδυνηρά αποτελέσματα για την ζωή του παιδιού» υπογραμμίζει η κ. Βαΐτσου.
Πώς θα καταλάβετε αν είστε προσκολλημένη στο παιδί σας
Όπως λέει η ψυχολόγος, οι μητέρες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να το αντιληφθούν και επομένως να το αντιμετωπίσουν. Θεωρούν ότι κάνουν το καλύτερο για τα παιδιά τους και ότι τα εφοδιάζουν με την απαραίτητη αγάπη και φροντίδα, αν και όπως φαίνεται αυτό γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι συνήθως η συνειδητοποίηση των λαθών αυτών γίνεται όταν τα παιδιά είναι ενήλικα και έχουν αποκτήσει ήδη προβλήματα. «Πολλές φορές, σε συνεδρίες ψυχοθεραπείας όταν βγαίνουν τέτοιες συμπεριφορές μητέρων, επειδή δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν το πρόβλημά τους, σταματούν τις συνεδρίες» αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Βαΐτσου.
Το προφίλ των γυναικών αυτών είναι είτε γυναίκες πολύ δυναμικές, που έχουν μάθει να ασκούν εξουσία και να έχουν τον έλεγχο των πάντων, είτε ανασφαλείς γυναίκες, που θέλουν να «γραπωθούν» από κάπου –συνήθως από το παιδί τους.
Πώς μπορείτε να κάνετε το παιδί σας ανεξάρτητο
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η σχέση με το παιδί σας ξεκινά από την βρεφική του ηλικία κι έτσι θα πρέπει να αφιερώνετε πολύ χρόνο προκειμένου να του μιλάτε και να του εξηγείτε ό,τι το αφορά. Για παράδειγμα, εάν είναι η ώρα του ύπνου θα πρέπει να του εξηγήσετε ότι τα παιδιά πηγαίνουν για ύπνο συγκεκριμένη ώρα για να ξεκουράζονται και ότι πρέπει να κοιμούνται μόνα τους, στο κρεβάτι χωρίς την παρουσία των γονιών. Εάν του το επαναλαμβάνετε συνεχώς και το επιβραβεύετε για τις προσπάθειές του, το παιδί το αντιλαμβάνεται και προσπαθεί περισσότερο.
Καλό είναι, επίσης, να υπάρχουν ώρες μέσα στην ημέρα που το παιδί θα παίζει μόνο του και δεν θα δέχεται «καταιγισμό» ερωτήσεων ή παρατηρήσεων από εσάς. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε την υπερπροστατευτική συμπεριφορά, γιατί γεμίζει φόβο και ανασφάλεια το παιδί.
Ανάλογα με την ηλικία του θα πρέπει να παροτρύνετε το παιδί σας να δοκιμάζει τις δυνάμεις του, χωρίς να ασχολείται όλη την ώρα μαζί σας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα παιδιά χρειάζονται χρόνο και ηρεμία προκειμένου να επεξεργάζονται τα ερεθίσματα που τους δίνονται.
Μάθετε στο παιδί να πιστεύει στον εαυτό του και στις ικανότητές του. Μόνο έτσι θα καταφέρει να γίνει ανεξάρτητο και δεν θα προσκολλάται επάνω σας, όσο κι αν εσείς νιώθετε την ανάγκη να το κρατάτε διαρκώς σφιχτά στην αγκαλιά σας!
