Έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο είτε έχουν κάποιες θρησκευτικές και πνευματικές πεποιθήσεις είτε αντλούν παρηγοριά από θρησκευτικά και πνευματικά βιώματα. Τι επιπτώσεις έχει όμως αυτό στην υγεία των ασθενών;
Πρόσφατες αναλύσεις όλων των δημοσιευμένων μελετών σχετικά με το θέμα – οι οποίες περιελάμβαναν περισσότερους από 44.000 ασθενείς – έριξαν φως στη σχέση ανάμεσα στη θρησκεία και την πνευματικότητα και την ψυχική, κοινωνική και σωματική κατάσταση ασθενών με καρκίνο. Οι αναλύσεις δημοσιεύτηκαν σύντομα online στο περιοδικό «CANCER» της Αμερικανικής Κοινότητας για τον Καρκίνο και έδειξαν ότι η θρησκεία και η πνευματικότητα συσχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με την υγεία των ασθενών. Ωστόσο, υπήρξε μεγάλη διακύμανση ανάμεσα στις μελέτες σχετικά με τον τρόπο που οι διαφορετικές διαστάσεις της θρησκείας και της πνευματικότητας σχετίζονται με τις διάφορες πτυχές της υγείας.
Advertisment
Στην πρώτη ανάλυση, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στη σωματική υγεία. Οι ασθενείς που ανέφεραν συνολικά μεγαλύτερη θρησκευτικότητα και πνευματικότητα ανέφεραν επίσης καλύτερη σωματική υγεία, μεγαλύτερη ικανότητα να εκτελούν τις συνήθεις καθημερινές τους δραστηριότητες και λιγότερα σωματικά συμπτώματα από τη θεραπεία του καρκίνου. Η επικεφαλής συγγραφέας Heather Jim από το Κέντρο Καρκίνου Μόφιτ αναφέρει τα εξής: «Αυτή σχέση ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στους ασθενείς που διέθεταν περισσότερες συναισθηματικές πτυχές από θρησκευτικής και πνευματικής πλευράς συμπεριλαμβανομένου ενός νοήματος και σκοπού στη ζωή ως ένα είδος σύνδεσης με μια πηγή ανώτερη από τον εαυτό τους».
Η δρ Jim σημείωσε ότι οι ασθενείς οι οποίοι ανέφεραν ισχυρότερες γνωστικές πτυχές θρησκείας και πνευματικότητας, όπως η δυνατότητα ενσωμάτωσης του καρκίνου στις θρησκευτικές ή πνευματικές πεποιθήσεις τους, ανέφεραν επίσης καλύτερη σωματική υγεία. Ωστόσο, η σωματική υγεία δεν συνδεόταν και με αντίστοιχες συμπεριφορές όσον αφορά τη θρησκεία και την πνευματικότητα, όπως ο εκκλησιασμός, η προσευχή ή ο διαλογισμός.
Στη δεύτερη ανάλυση, οι ερευνητές εξέτασαν την ψυχική υγεία των ασθενών. Η ομάδα ανακάλυψε ότι οι συναισθηματικές πτυχές της θρησκείας και της πνευματικότητας συνδέονταν πιο έντονα με την καλή ψυχική υγεία παρά με τη συμπεριφορά ή τις γνωστικές πτυχές της θρησκείας και της πνευματικότητας. Ο επικεφαλής συγγραφέας John Salsman, ο οποίος πραγματοποίησε την έρευνα ενώ βρισκόταν στην Ιατρική Σχολή Φέινμπεργκ στο Σικάγο και πλέον βρίσκεται στην Ιατρική Σχολή Γουέικ Φόρεστ στο Γουίνστον-Σάλεμ, εξηγεί: «Η καλή πνευματική κατάσταση, όπως ήταν αναμενόμενο, σχετίστηκε με λιγότερο άγχος, κατάθλιψη ή αγωνία. Επίσης, τα υψηλότερα επίπεδα πνευματικής ανησυχίας και η αίσθηση απομάκρυνσης από τον Θεό ή μια θρησκευτική κοινότητα σχετίστηκε με αυξημένη δυσφορία ή χειρότερη ψυχολογική κατάσταση».
Advertisment
Η τρίτη ανάλυση αφορούσε την κοινωνική κατάσταση ή την ικανότητα των ασθενών να διατηρήσουν τους κοινωνικούς τους ρόλους και τις σχέσεις τους παρά την ασθένειά τους. Η θρησκεία και η πνευματικότητα, καθώς και όλες οι διαστάσεις τους σχετίζονταν σε ένα μικρό αλλά αξιόπιστο ποσοστό με τους κοινωνικούς δεσμούς. «Όταν εξετάσαμε το θέμα πιο προσεκτικά, ανακαλύψαμε ότι οι ασθενείς με καλύτερη πνευματική κατάσταση, θετική εικόνα για τον Θεό (για παράδειγμα η αντίληψη ότι ο Θεός είναι αγαθός και όχι θυμωμένος ή απόμακρος) ή ισχυρότερες πεποιθήσεις (όπως η πεποίθηση ότι είναι δυνατή η επίκληση στον Θεό για βοήθεια) ανέφεραν ότι είχαν καλύτερες κοινωνικές σχέσεις», τόνισε ο επικεφαλής συγγραφέας Allen Sherman από τις Ιατρικές Επιστήμες στο Λιτλ Ροκ του Πανεπιστημίου του Αρκάνσας. «Αντιθέτως, όσοι είχαν δυσκολίες σε θέματα πίστης, είχαν χειρότερη πορεία».
Πολλοί ερευνητές έχουν πραγματοποιήσει αναλύσεις βιβλιογραφίας σχετικά με την επίδραση της θρησκείας και της πνευματικότητας στην υγεία των ασθενών με καρκίνο, αλλά κανείς δεν είχε κάνει τόσο ενδελεχή και επίπονη προσπάθεια για να αναλύσει τα δεδομένα με τόση λεπτομέρεια. «Μέχρι σήμερα, αυτή η σειρά μετα-αναλύσεων αντιπροσωπεύει την πιο περιεκτική περίληψη και σύνθεση μιας ταχέως αναπτυσσόμενης περιοχής της Ψυχοκοινωνικής Ογκολογίας: τον ρόλο της θρησκείας και της πνευματικότητας στους ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο», ανέφερε ο δρ Salsman.
Οι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να επικεντρωθούν στον τρόπο που οι σχέσεις ανάμεσα στη θρησκεία ή την πνευματικότητα συντελούν στην αλλαγή της κατάστασης της υγείας με την πάροδο του χρόνου, καθώς και στο αν οι υπηρεσίες στήριξης που προορίζονται να ενισχύσουν ιδιαίτερες πτυχές της θρησκείας και της πνευματικότητας των ασθενών θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση της κατάστασής τους. Τέλος, η δρ Jim σημειώνει: «Επιπλέον, μερικοί ασθενείς ασχολούνται με τη θρησκευτική ή πνευματική διάσταση της αρρώστιας τους, το οποίο είναι φυσιολογικό. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουν το ζήτημα μπορεί να επηρεάσει την υγεία τους, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα για την καλύτερη κατανόηση και την υποστήριξη των ασθενών αυτών».
