Πρόσφατα ήρθε στα χέρια μας το ιδιαίτερο και ενδιαφέρον βιβλίο “ Φως και Χρόνος”, από τις εκδόσεις “ Ι.Ε. Αρχέγονο”. Η συγγραφέας Ιεροδιακόνου Ελένη κάνει μια ιδιαίτερη πνευματική προσέγγιση. Απευθύνεται στους σύγχρονους πνευματικούς ανθρώπους και “τοποθετείται” πάνω στην εποχή που διανύουμε. Έτσι, η Εναλλακτική Δράση επικοινώνησε μαζί της και σας παραθέτουμε τις απαντήσεις της στα ερωτήματα μας.
Τι σημαίνει να είστε δασκάλα του Ζεν και τι είναι αυτό που διδάσκετε στους μαθητές σας;
Advertisment
Δεν σημαίνει κάτι ιδιαίτερο η έννοια της Ζεν Διδασκαλίας. Ο όρος αυτός περιγράφει μία περισσότερο “ ελεύθερη” προσέγγιση, στην αναγνώριση της αλήθειας. Δεν ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες ή συγκεκριμένα βήματα για να οδηγηθεί κάποιος σε αυτήν. Ακολουθεί την αναγκαιότητα της στιγμής και τη συλλογική ανάγκη των ανθρώπων. Το Ζεν ακολουθεί περισσότερο την ίδια την ροή της ζωής, παρά προπαρασκευασμένα μοντέλα και αυστηρούς κανόνες. Ενώ όμως αγνοεί τους ασφυχτικά δομημένους πνευματικούς δρόμους, ταυτόχρονα υιοθετεί την αλήθεια από όπου και εάν προέρχεται. Το Ζεν στοχεύει στην ίδια την ουσία των πραγμάτων, παρά στους τρόπους προσέγγισης τους.
Η Ζεν Διδασκαλία είναι εκείνη που περικλείει όλες τις άλλες πνευματικές προσεγγίσεις. Οι άλλες πνευματικές προσεγγίσεις αναφέρονται βέβαια κατά την διάρκεια της διδασκαλίας, αλλά δεν γίνονται αυτοσκοπός. Αναφέρονται μόνο σαν μέσον διεύρυνσης της κατανόησης και της εμβάθυνσης. Η διδασκαλία είναι περισσότερο μία ενθύμηση της αλήθειας και όχι μία “συνταγή” για να οδηγηθεί κάποιος σε αυτήν. Επειδή η αλήθεια ήδη βρίσκεται μέσα σε κάθε πλάσμα, το μόνο που χρειάζεται είναι να έρθει κάποιος σε επαφή με αυτήν.
Έτσι, η ουσιαστική διδασκαλία των μαθητών, είναι η αληθινή πρόσβαση στην αλήθεια μέσα τους. Από την στιγμή που η πρόσβαση στην αλήθεια έχει συμβεί, τότε η ίδια η ζωή αναλαμβάνει την τεκμηρίωση της. Η Δασκάλα είναι η αφορμή, η ενθύμηση και ταυτόχρονα η εξωτερική βοήθεια για την εύρεση της αλήθειας, η οποία ήδη βρίσκεται μέσα σε κάθε άνθρωπο.
Advertisment
Στο βιβλίο σας “Φως και Χρόνος”, αναφέρετε ότι η εχθρότητα και η μόνιμη αγωνία είναι τα δύο χαρακτηριστικά που συνοδεύουν τον άνθρωπο στην αναζήτηση της ευτυχίας, έξω από αυτόν. Θέλετε να μας το εξηγήσετε αυτό;
Η αναζήτηση της ευτυχίας από μόνη της δημιουργεί μία ένταση. Και αυτό, επειδή ο άνθρωπος είναι ήδη ευτυχισμένος αλλά δεν το γνωρίζει. Ο άνθρωπος αναζητά την ευτυχία, επειδή μέσα του βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. Εάν αυτή η κατάσταση συνείδησης έχει ξεχαστεί, τότε θα μπει σε αγωνία για να την ξαναβρεί. Για να βιώσει την ευτυχία, θα προσπαθήσει να εδραιώσει κάποιες συνθήκες έξω από αυτόν. Η συγκέντρωση του ανθρώπου στην εδραίωση των τέλειων εξωτερικών συνθηκών, για την επίτευξη της ευτυχίας, προκαλεί ένταση μέσα σε αυτόν. Αυτό συμβαίνει, επειδή οι συνθήκες έξω από αυτόν δεν είναι σταθερές και δεν εξαρτώνται πάντα από τις επιθυμίες του. Έτσι, τα απραγματοποίητα όνειρα και οι απραγματοποίητες ιδανικές συνθήκες, τοποθετούν τον άνθρωπο σε μία διαρκή αγωνία.
Η εχθρότητα από την άλλη, βρίσκεται εκεί, επειδή έχει την τάση να επιρρίπτει ευθύνες σε κάποιους άλλους για την μη “ τέλεια” ζωή του. Έτσι, οι άνθρωποι, οι συνθήκες και οι καταστάσεις έξω από αυτόν, που δεν πληρούν τις προσδοκίες του γίνονται οι “ εχθροί” του, εφόσον εχθρεύονται την ευτυχία του. Όσο περισσότερο ένας άνθρωπος “ κρέμεται” από τους άλλους ή από τις εξωτερικές συνθήκες για να γίνει ευτυχισμένος, τόσο περισσότερο, εχθρότητα και αγωνία αναπτύσσονται μέσα σε αυτόν. Ο αληθινός πνευματικός δρόμος ή Δάσκαλος, γυρίζει την προσοχή του ανθρώπου μέσα σε αυτόν, για την ενθύμηση της ευτυχίας μέσα του. Γι αυτό και οι πανάρχαιες νουθεσίες για μη- προσκόλληση και μη-ταύτιση είναι αιώνιες και αλάθητες.
Είναι καλό για έναν άνθρωπο να θυμάται, ότι μπορεί να βιώσει ευτυχία, επειδή αυτό υπάρχει σαν εκπομπή από την “κατασκευή” του. Ο άνθρωπος μπορεί να βιώσει την ευτυχία, όταν οι συνθήκες είναι ιδανικές, επειδή είναι σε θέση να βιώσει την ευτυχία. Μέσα στον άνθρωπο βρίσκεται η ευτυχία. Οι συνθήκες έξω, απλά γίνονται η αφορμή για να βιώσει την ευτυχία. Εάν όμως ο άνθρωπος στραφεί μέσα του, τότε θα φτάσει σε ένα σημείο που θα μπορεί να βιώνει την ευτυχία, ανεξαρτήτως εξωτερικών αφορμών και συνθηκών. Η στροφή του ανθρώπου από έξω προς τα μέσα, όπως και η εύρεση της εσωτερικής ευτυχίας ( χωρίς προϋποθέσεις) είναι το όνειρο κάθε ψυχής.
Υπάρχει κλειδί για την ευτυχία; Κι αν ναι, πως μπορούμε να το βρούμε;
Το κλειδί της ευτυχίας υπάρχει και είναι κάθε άνθρωπος ξεχωριστά. Κάθε άνθρωπος είναι και ένα κλειδί για την ευτυχία. Μέσα σε κάθε άνθρωπο βρίσκεται κοιμισμένη η δυνατότητα της μακαριότητας. Ο άνθρωπος ο ίδιος είναι το κλειδί της ευτυχίας. Το μυστικό είναι ότι αυτό το κλειδί ανοίγει μόνο την δική του πόρτα και κανενός άλλου. Το μυστικό είναι να μην προσπαθήσει να ανοίξει με το δικό του κλειδί την πόρτα κάποιου άλλου. Ούτε όμως και να χρησιμοποιήσει το κλειδί κάποιου άλλου (την παρουσία κάποιου άλλου) για να γίνει ο ίδιος ευτυχισμένος. Εάν ο ίδιος ο άνθρωπος είναι το κλειδί, τότε ας το ανοίξει ο καθένας για τον εαυτό του.
Το μυστικό είναι να στραφεί ο άνθρωπος μέσα σε αυτόν. Το μυστικό είναι να εδραιωθεί μέσα σε αυτόν η δίψα, για να στρέψει την προσοχή του μέσα στον ίδιο. Ο διαλογισμός, η βοήθεια και ο σωστός Δάσκαλος είναι τα δώρα που θα δοθούν σε αυτόν, ώστε να βαδίσει συνετά και σταθερά μέσα του. Επειδή όλα βρίσκονται μέσα στον άνθρωπο, το μυστικό βρίσκεται και αυτό μέσα του. Η δίψα γι αυτό που δεν έχει όνομα είναι το υπέρτατο μυστικό. Η δίψα για το υπέρτατο Αγαθό θα ανοίξει τους τρόπους και τους δρόμους, για να οδηγηθεί ο άνθρωπος στην βαθύτερη αναζήτηση της ψυχής.
Λέτε πως η προσκόλληση είναι ένα είδος πάλης, μια μορφή ενεργειακού πολέμου. Μπορείτε να μας πείτε κάτι περισσότερο σχετικά;
Η προσκόλληση είναι στην ουσία η προσάρτηση ξένου “σώματος” σε ένα ήδη υπάρχον σώμα. Η ίδια η λέξη επεξηγεί το βαθύτερο της νόημα. Η προσκόλληση είναι η πρόσκρουση δύο διαφορετικών ανθρώπων ή δύο διαφορετικών ενεργειών. Ο ένας υπεισέρχεται στον άλλον και με αυτό τον τρόπο δυσχεραίνεται η φυσιολογική λειτουργία κάθε πλάσματος. Εάν κάθε πλάσμα είναι πλήρες και αυτόνομο, όπως υποστηρίζει και ο δικός μας Πλάτωνας, τότε η προσκόλληση δημιουργεί την αίσθηση της ασφυξίας. Εάν ένας άνθρωπος προσκολλάται σε κάποιον άλλον, είναι σαν να στερεί από τον εαυτό του, την πλήρη ανάπτυξη του σώματος του.
Ενώ κάθε πλάσμα, για παράδειγμα, έχει την δυνατότητα να ανασαίνει μέσα από το δικό του αυτόνομο σύστημα, η προσκόλληση του δίνει την ψευδή εντύπωση ότι, εάν απομακρυνθεί ο άλλος, θα πεθάνει. Επειδή το συγκεκριμένο πλάσμα “ανασαίνει” μέσω κάποιου άλλου, είναι φυσικό να φοβάται να απομακρυνθεί από αυτό.
Η έκφραση: “ εάν φύγεις θα πεθάνω”, ακούγεται ψευδεπίγραφα αληθινή, αλλά δεν είναι. Κάθε άνθρωπος ζει μέσα από την δική του πνοή. Η ζωή η ίδια χαρίζει σε αυτόν τις ανάσες. Η ζωή η ίδια τον ραίνει με λουλούδια ευτυχίας και μακαριότητας. Κάθε ανθρώπινο πλάσμα είναι αυτόφωτο, ανεξάρτητο και τέλειο. Η ζωή η ίδια τον έφτιαξε κατ’ αυτό τον τρόπο, ώστε να βιώνει τον εαυτό του μέσα από μία αυτόνομη ευδαιμονία. Η προσκόλληση είναι στην ουσία “ενεργειακός πόλεμος” επειδή η εξάρτηση- πρόσκρουση δεν αρέσει σε κανένα πλάσμα.
Κανένα ανθρώπινο πλάσμα δεν αρέσκεται στην εξάρτηση άλλων από αυτόν και αντίστροφα. (Όλα αυτά σε ένα βαθύτερο επίπεδο). Παρόλο που η έκφραση “ενεργειακός πόλεμος” είναι παρατραβηγμένη, είναι στην ουσία αληθινή. Η ολική απεξάρτηση ιδεών και ανθρώπων προσφέρει μία ανακούφιση μεγατόνων. Η απεξάρτηση του ανθρώπινου πλάσματος είναι και η έξοδος από τον πόνο. Επίσης είναι και η έξοδος του από την προσδοκία του να γίνει ευτυχισμένος μέσω κάποιου άλλου.
Λέτε πως ο άνθρωπος δεν είναι ειρηνικός γιατί οι σκέψεις του κινούνται διαρκώς μεταξύ φόβου και βίας. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ειρήνη είναι παύση πολέμου. Η ειρήνη, σαν εσωτερική κατάσταση συνείδησης, είναι παύση εσωτερικού πολέμου. Ο εσωτερικός πόλεμος υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, επειδή επιδιώκει με αγωνία κάποια πράγματα. Εάν υπάρχει μανιώδης επιδίωξη, τότε είναι φυσικό να δημιουργείται φόβος αλλά και βία μέσα σε αυτόν. Η αγωνία δημιουργεί φόβο για την μη πραγματοποίηση της επιδίωξης. Η αγωνία δημιουργεί βία επειδή μέσα στον άνθρωπο ζει – σε κάποια μορφή – το ζώο. Η βία και ο φόβος υπάρχουν μέσα στον άνθρωπο, επειδή το σώμα του ανήκει στο ζωικό βασίλειο. Η κατώτερη φύση του ανθρώπου είναι ζωική. Εάν δεν κινηθεί προς τα “επάνω” είναι φυσικό να αναπτύσσει βία και φόβο μέσα σε αυτόν. Το ένστικτο της επιβίωσης που συναντάται στα ζώα, συναντάται και στον άνθρωπο, εάν δεν κινηθεί προς τα επάνω.
Η ειρήνη είναι παύση πολέμου. Η εσωτερική ειρήνη προϋποθέτει την παύση του εσωτερικού πολέμου. Ο εσωτερικός πόλεμος δημιουργείται από την αγωνιώδη αναζήτηση. Η βία είναι το αποτέλεσμα της τάσης του “εγώ πρώτος”, ακριβώς επειδή υπάρχει ο φόβος της μη πραγματοποίησης. Η παύση της αγωνίας φέρνει εσωτερική ειρήνη. Η παύση του φόβου φέρνει εσωτερική ειρήνη. Η παύση της εναγώνιας αναζήτησης και της τάσης του “εγώ πρώτος” φέρνει εσωτερική ειρήνη. Η παύση του εγώ φέρνει εσωτερική ειρήνη. Η ειρήνη είναι κατάσταση συνείδησης. Όταν η βία και ο φόβος εξοριστεί μέσα από τον άνθρωπο και οι σκέψεις του μορφοποιούνται, τότε αυτός γίνεται ειρηνικός.
Ζεν και Έρωτας. Τι έχει να μας διδάξει το Ζεν για τις Σχέσεις;
Το Ζεν δεν ασχολείται με τις σχέσεις όπως η Τάντρα ή Γιόγκα. Δεν σου λέει τι να κάνεις ή τι να μην κάνεις. Δεν σου λέει τι είναι φυσιολογικό και τι όχι. Το Ζεν δεν προτείνει και δεν προτάσσει. Αφήνει όμως τον άνθρωπο να πορευτεί στην ζωή κατά πως αισθάνεται. Σέβεται τον άνθρωπο και τον αφήνει να επιλέξει. Σε μερικούς ανθρώπους ταιριάζει η Γιόγκα και σε μερικούς ταιριάζει η Τάντρα. Το Ζεν δέχεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και τις δύο πνευματικές τάσεις.
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι όμορφες όταν μέσα στον άνθρωπο βασιλεύει η αλήθεια. Το ανθρώπινο πλάσμα είναι όμορφο όταν μέσα σε αυτόν βασιλεύει η ομορφιά. Το Ζεν εδράζεται στην αληθινή σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του. Ασχολείται με την εδραίωση της αληθινής ουσίας ενός ανθρώπινου πλάσματος. Δεν επικεντρώνεται ούτε απεύχεται τους συσχετισμούς του ανθρώπου με τους γύρω του, όπως η Τάντρα και η Γιόγκα.
Εάν δεν υπάρχει αληθινό κέντρο άλλωστε, όλα τα πράγματα και οι συσχετισμοί έξω από αυτόν είναι “άκεντρα”. Πως θα διδάξεις “άκεντρα” πλάσματα τα μυστικά της συσχέτισης; Το ταξίδι προς το κέντρο είναι το ουσιώδες και το σημαντικό. Το ταξίδι προς το κέντρο είναι μαγευτικό και όμορφο. Γιατί να το περιορίσεις με ναι και όχι; Γιατί να το ορίσεις με απαγορεύσεις και μη απαγορεύσεις; Η αληθινή γνώση του εαυτού ορίζει τι είναι κατάλληλο για τον καθένα. Ας είναι η ζωή όπως είναι. Εάν ο άνθρωπος αρχίζει και γνωρίζει το αληθινό του κέντρο, τότε ας πορευτεί κατά πως ορίζει ο Θεός μέσα του.
Σε αυτή τη δύσκολη εποχή που διανύουμε, τι θα συμβουλεύατε τους αναγνώστες μας να κάνουν ώστε να παραμένουν έξω από τη σύγχυση και την εσωτερική αναστάτωση;
Τίποτα δεν είναι σταθερό. Όλα είναι συνεχώς μεταβαλλόμενα. Αυτή είναι η φύση της αντίθεσης. Όλα μεταλλάσσονται. Όλα βρίσκονται σε μία διαρκή ροή. Μέσα στον άνθρωπο όμως βρίσκεται το σταθερά και αιώνια καλό. Αυτή είναι η αληθινή φύση των πραγμάτων και αυτό είναι το αληθινό σου πρόσωπο. Είναι στο χέρι σου να επιλέξεις, που θέλεις να δίνεις την προσοχή σου. Εάν επιλέξεις να δίνεις την προσοχή σου στο αιώνια καλό, ίσως ξαφνιαστείς ευχάριστα. Ο φόβος γεννάει υλικά αποτελέσματα φόβου. Και το αιώνια καλό γεννάει υλικά αποτελέσματα καλοσύνης. Είναι στο χέρι σου να επιλέξεις…
—-
Η Ελένη Ιεροδιακόνου ζει και διδάσκει στην Αθήνα. Έχει γράψει τα βιβλία: «Το Ταμπού της Φώτισης», «ΖΕΝ η ζωντανή σιωπή», «Ο Αρχέγονος Κύκλος», «Φως και Χρόνος» και σύντομα θα εκδοθεί και το τελευταίο της βιβλίο «Η Καρδιά της Γης»
