12 χρόνια μετά τη συνεργασία τους στην μονάδα απεξάρτησης ΑΤΡΑΠΟΣ ΟΚΑΝΑ, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Η Γραμματική των Αποθεμάτων» , ο Ηλίας Γκότσης & η Μία Αδαμίδου συναντιούνται να ενώσουν τις δυνάμεις, το όραμα και την αγάπη τους για τον Άνθρωπο. Μαζί συζητούν αγγίζοντας έννοιες βαθιές για τη θεραπεία τη ζωή και τις αξίες που μας προχωρούν σε μια πιο ουσιαστική σχέση κοντά στον αληθινό μας εαυτό και σε σύνδεση με το Όλον.
Μαζί εμπνέονται και εμπνέουν, και πάντα θυμούνται τη βάση από την οποία ξεκίνησαν, τιμώντας την πορεία τους στη θεραπεία, βάζοντας στην πράξη σχέδια ψυχής, προσκαλώντας κι αλλους ανθρώπους σε μια νέα οπτική και δράση, μια νέα συνομιλία ένωσης.
Advertisment
Μία
Χαίρομαι πολύ για αυτή μας τη συνομιλία. Το βιβλίο σου ήταν μια αφορμή να βρεθούμε ξανά και να συζητήσουμε σχετικά με αυτές τις πολύ σημαντικές έννοιες με τις οποίες μας προσκαλείς να συνδεθούμε, όπως είναι τα αποθέματα, οι επιθυμίες και τα όνειρά μας για το μέλλον.
Καθώς διάβαζα το βιβλίο, έκανα μια επαφή με τα δικά μου αποθέματα και αυτό ήταν μια ευκαιρία για να έρθουν στην επιφάνεια πολλές μνήμες αλλά και για να συνδεθώ με πολλές αισθήσεις. Θυμήθηκα την προγιαγιά μου που ήταν από τη Σμύρνη, αλλά είχε ζήσει και στην Αίγυπτο και ένιωσα καθώς τη θυμόμουν, τη ζεστασιά της και την γλύκα που έχουν οι Μικρασιάτες αλλά ταυτόχρονα κατάλαβα ότι έχω νοιώσει και τον πόνο τους. Αμέσως μετά σκέφτηκα ότι δεν είναι τυχαίο που είμαι θεραπεύτρια γιατί από την κουλτούρα που είχε η γιαγιά μου στην Αίγυπτο ήταν πολύ συνδεδεμένη με τη θεραπεία, ξέρεις ήταν και αυτή με κάποιο τρόπο θεραπεύτρια!
Advertisment
Ηλίας
Χαίρομαι που ξεκινάμε έτσι τη συζήτησή μας γιατί στην ιστορία σου το απόθεμα έρχεται όχι μόνο διαγενεακά, δηλαδή από τις περασμένες γενιές, έρχεται επίσης από βαθιά μέσα στο χρόνο, από την κουλτούρα και τον πολιτισμό τους τόπους που έζησε η γιαγιά σου.
Στην Γραμματική των Αποθεμάτων μιλώ συχνά για το καταξιωτικό οικογενειακό γενεόγραμμα και την αξιοποίηση της έννοιας του τοπίου για να μπορέσουμε να συνδεθούμε με τα βιώματα των ανθρώπων που αφορούν στους γεννήτορες των αποθεμάτων και στην επίδραση της κουλτούρας σε αυτά. Η αφήγησή σου είναι ακριβώς αυτό!
Ένα παράδειγμα για να το καταλάβουμε είναι να δούμε τις διαδρομές μέσα στο χρόνο που κάνει η αξία της φιλοξενίας κάτι το οποίο γεννιέται σαν ιδέα ήδη από την αρχαιότητα και τον ξένιο Δία αλλά στις μέρες με το προσφυγικό υπάρχει η αναγκαιότητα να οριστεί και να διευρυνθεί εκ νέου το νόημά της, προκειμένου να μειωθεί η βία και ο αποκλεισμός που ασκούμε σε αυτούς τους ανθρώπους. Επίσης όμως, στο βιβλίο, με ενδιαφέρει πάρα πολύ και πως εμείς οι ίδιοι κατασκευάζουμε ή δημιουργούμε αποθέματα.
Μία
Εννοείς πώς δημιουργούμε αποθέματα μέσα στις σχέσεις μας, τις προσωπικές ή τις κοινωνικές;
Ηλίας
Ναι, εννοώ κάτι τέτοιο αλλά επίσης όχι μόνο μέσα στις σχέσεις μας αλλά και μέσα από τις ιδέες που παράγουμε καθώς και μέσα από τις πρακτικές μας. Αυτή η διάσταση είναι σημαντική επειδή δεν υπάρχουν πάντα ξεκάθαρα αποθέματα στο παρελθόν αλλά ευτυχώς οι ζωές μας δεν εξελίσσονται ποτέ γραμμικά και οι άνθρωποι τριγύρω μας δεν σταματούν να μας εκπλήσσουν και συχνά να αναπτύσσονται και εξελίσσονται με έναν απρόσμενο τρόπο, ξεπερνώντας τις δυσμενείς προβλέψεις μας που υπάρχουν για αυτούς.
Επίσης είναι σημαντικό να σκεφτούμε ότι πάντοτε υπάρχει πιθανότητα κάποιος ή κάποια από τους σημαντικούς άλλους, που έχουν υπάρξει μέσα στην ιστορία μας, να έχει δημιουργήσει μια ρωγμή σε ένα μοτίβο καταστροφής, η οποία μας προσκαλεί να την ανακαλύψουμε.
Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα που θα ήθελα να σου διηγηθώ είναι η ιστορία μιας οικογένειας η οποία είχε εντάξει στην κουλτούρα της την αιμομιξία. Έτσι όταν τα κορίτσια έφταναν 14 χρόνων, ο πατριάρχης της οικογένειας συνήθιζε να έχει μία σχέση μαζί τους. Ωστόσο η γιαγιά ενός άντρα, για τον οποίο θέλω να σου μιλήσω, για πρώτη φορά τόλμησε να αψηφήσει αυτό τον κανόνα και να στείλει την κόρη της μακριά. Έτσι η κόρη της γλίτωσε και όταν γέννησε το γιό της, φρόντισε να τον μεγαλώσει διαφορετικά.
Αυτός ο άντρας λοιπόν ως ενήλικας γνώρισε μία γυναίκα που είχε κακοποιηθεί, την παντρεύτηκε και έγινε ένας πολύ φροντιστικός σύζυγος και πατέρας, σπάζοντας ένα φαύλο κύκλο κακοποίησης. Βρίσκω έτσι πολύ ανακουφιστική την ιδέα ότι το παρελθόν δεν είναι παντοδύναμο και θα ήθελα να σε ρωτήσω αν έχεις σκεφτεί ποτέ πώς, ως θεραπεύτρια, συμβάλλεις στο να δημιουργούνται αποθέματα;
Μία
Όπως ξέρεις δεν κάνω μία κλασική ψυχοθεραπεία αλλά κάτι πολύ πιο σύνθετο καθώς οι άνθρωποι που έρχονται στο Inner Flow δουλεύουν όχι μόνο με μένα αλλά και μία σειρά από σημαντικούς ανθρώπους που εγώ προσκαλώ εκεί. Έτσι αυτό από μόνο του είναι μια πρόσκληση οι άνθρωποι να συνδεθούν με την ιδέα της κοινότητας. Αυτό για παράδειγμα πιστεύω ότι είναι ένα απόθεμα για αυτούς. Επίσης εκτιμώ ότι απόθεμα είναι η επαφή των ανθρώπων με πολλές διαφορετικές κουλτούρες καθώς προσκαλώ στο χώρο μου ανθρώπους από διάφορες χώρες του κόσμου. Αυτή η κουλτούρα μας πηγαίνει συχνά, πολύ πίσω στο χρόνο, στις ρίζες των αποθεμάτων, όπως σωστά ανέφερες.
Ηλίας
Αυτό που λες τώρα για τις ρίζες με οδηγεί πάλι στο να σκεφτώ για μία ακόμα φορά μεταξύ της διάκρισης της γενεαλογίας και της αρχαιολογίας. Έτσι η γενεαλογία μας συνδέει όπως σου είπα με τους γεννήτορες αλλά η αρχαιολογία μας πηγαίνει πίσω βαθιά στο χρόνο και μας συνδέει με τις ρίζες και την κουλτούρα.
Μία
Από την άλλη βέβαια όταν αναζητάμε τις ρίζες των αποθεμάτων, δεν γίνεται να μην συναντήσουμε και ιστορίες πόνου.
Ηλίας
Πράγματι, αλλά ας δούμε το απόθεμα και το τραύμα σαν τις δύο πλευρές ενός νομίσματος. Είναι λοιπόν σημαντικό να σκεφτούμε ότι αν μπορούσαμε να χωρίσουμε το νόμισμα στη μέση, αυτό δεν θα είχε καμία απολύτως αξία.
Έτσι στη δική σου ιστορία, Μία, η προγιαγια από τη Σμύρνη σού κληρονόμησε μία ιστορία που έχει μέσα πολλές αισθήσεις, πολύ ζεστασιά αλλά και την απώλεια. Όταν όμως όλα αυτά παραμένουν συνδεδεμένα, τότε μπορεί να βιωθεί η απώλεια διαφορετικά, δηλαδή με αξιοπρέπεια. Θυμάσαι τον κοινό μας δάσκαλό, τον Peter Lang;
Μία
Ναι, ο Πήτερ έλεγε συχνά πως αυτό που συμβαίνει με την καταξιωτική είναι να δημιουργούμε ένα χώρο ασφάλειας και σεβασμού όπου οι άνθρωποι μπορούν να πουν να μιλήσουν και το τραύμα τους δίχως να αισθάνονται ντροπή.
Ηλίας
Αυτή η φράση του Πήτερ πραγματικά είναι πολύ σπουδαία γιατί μόνο έτσι οι άνθρωποι βιώνουν και μιλούν για τον πόνο χωρίς αυτός να μεταμφιέζεται σε θυμό και οργή. Επίσης μπορούμε να δούμε τη σχέση μεταξύ των αποθεμάτων και του πόνου σαν μια μορφή εσωτερικού διαλόγου στον οποίο τα αποθέματα γλυκαίνουν και λειαίνουν την αιχμηρή αίσθηση του πόνου.
Μία
Ναι βέβαια γιατί εκτός από τον πόνο και τη ζεστασιά μπορεί κανείς να δει πόσο σημαντική είναι η αναζήτηση ενός τοπίου ασφάλειας. Καθώς λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι εξελίσσονται και αναζητούν μέσα από το ταξίδι της ψυχοθεραπείας αυτό τον τόπο παρατηρώ ότι και εγώ κάνω κάτι παρόμοιο κάθε φορά που είναι να συνεργαστώ με κάποιον ή να κάνω κάτι καινούργιο προετοιμάζω τους ανθρώπους πολύ καιρό πριν.
Όταν εσύ με προσκάλεσες να συνεργαστούμε για το δώρο, ξεκίνησα ήδη να μιλάω σε αυτούς τους ανθρώπους για τη σχέση μας στο εργαστήριο της κας Κατάκη, για την κοινή μας πορεία στην ΑΤΡΑΠΟ, για τους κοινούς μας δασκάλους τον Πήτερ και τη Σμαρώ Μάρκου.
Ηλίας
Αυτή η πρακτική σου είναι πολύ όμορφη καθώς δίνει αξία όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και σε αυτό που ετοιμάζεις με αυτούς. Στη Γραμματική των Αποθεμάτων έχει τεράστια σημασία η δημιουργία των τοπίων υποδοχής και ασφάλειας της εμπειρίας των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο γιατί νιώθουμε σεβασμό αλλά επίσης γιατί επενδύουμε πολύ στην εμπειρία που ονειρευόμαστε ότι θα υπάρξει.
Έτσι θεωρούμε πολύ σημαντικό να την προετοιμάσουμε, όπως ακριβώς η μητέρα είναι σημαντικό να προετοιμάσει τη γέννα του παιδιού της. Καθώς εξελίσσεται η συζήτησή μας συνειδητοποιώ για μία ακόμα φορά ότι τα αποθέματα δεν είναι απλώς ένα σεντούκι θησαυρών, όχι ότι αυτό το υποτιμώ, αλλά είναι κάτι πολύ πιο πλούσιο που συνδέεται με τα βάθη της ιστορίας μας.
Στη δική μου ιστορία έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι προέρχομαι από μία οικογένεια Αρβανιτών που έχουν ζήσει σε ένα πολύ άγονο μέρος. Οι πρόγονοί μου διέσχισαν όλη την Ελλάδα πριν από περίπου 500 χρόνια για να φτάσουν στην Πελοπόννησο αναζητώντας εύφορα μέρη. Κάποια στιγμή διάλεξαν ένα ορεινό μέρος για να ζήσουν, αλλά χρειάστηκε πριν από 150 χρόνια να το εγκαταλείψουν γιατί τους έλειψε το νερό.
Έτσι όλη μου η διαγενεακή ιστορία χαρακτηρίζεται από ένα νόμισμα που στη μία πλευρά έχει τη στέρηση και στην άλλη τον αγώνα για την επιβίωση. Σε αυτό τον αγώνα λοιπόν οι άνθρωποι έμαθαν να καλλιεργούν ακόμα και τα μικρότερα κομμάτια γης, έμαθαν επίσης πώς φυτρώνει το στάρι ανάμεσα σε πέτρες, αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμο πόρο που υπήρχε στο περιβάλλον και κάπως έτσι έφτασα εγώ να μιλάω και τις ρωγμές.
Αυτή η διάσταση των ρωγμών νομίζω έχει πολύ μεγάλη σημασία γιατί χρειάζεται να σκεφτούμε ότι η καταξιωτική έτυχε τόσο μεγάλης αποδοχής την περίοδο της κρίσης και ίσως αυτό οφείλεται στην πρόταση να εργαστούμε παίρνοντας την ευθύνη να αξιοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο χώρο. Έχει πολύ ενδιαφέρον να διερευνήσουμε πώς μέσα από ένα πλαίσιο που φαίνεται άγονο και στείρο μπορούν να γεννηθούν καταπληκτικά πράγματα.
Επειδή έχεις εργαστεί, Μία, με ανθρώπους που είναι εξαρτημένοι, νομίζω ότι και στην ΑΤΡΑΠΟ βιώσαμε ακριβώς το ίδιο. Στη θεραπεία με τους εξαρτημένους η δουλειά μας ήταν ακριβώς να ανακαλύψουμε τις ρωγμές μέσα από τις οποίες οι άνθρωποι μπορούσαν να πάρουν δύναμη για να πάρουν την ευθύνη και το μέλλον τους. Το μέσο για αυτήν την πρόσκληση είναι η γλώσσα ωστόσο γνωρίζουμε καλά και οι δύο ότι η γλώσσα δεν είναι μόνο ο λόγος και θα ήθελα να μου μιλήσεις λίγο και τη γλώσσα του σώματος.
Μία
Έχεις απόλυτο δίκιο, η γλώσσα βρίσκεται επίσης στο σώμα, μέσα από το οποίο μπορούμε πολύ συχνά να συνδεθούμε με αυτά που δεν λέγονται. Ακόμα και η σιωπή όπως και η κίνηση είναι γλώσσα. Θεωρώ επίσης ότι είναι σημαντικό να διερευνήσουμε τις καταγραφές που υπάρχουν στο σώμα.
Ηλίας
Ναι, γιατί πολύ συχνά διερευνούμε πώς το τραύμα εγγράφεται στο τοπίο μνήμης που είναι το σώμα αλλά όχι πώς εγγράφεται το απόθεμα και οι εμπειρίες φροντίδας.
Μία
Ναι πράγματι το σώμα είναι ένα τοπίο στο οποίο αναζητάμε επίσης τη σοφία και τους θησαυρούς που είναι εγγεγραμμένοι σε αυτό, παρότι η κυρίαρχη πρακτική είναι να αναζητούμε το μπλοκάρισμα ή την ένταση και το μη λειτουργικό δηλαδή. Με το σώμα δουλεύουμε πολύ στο στήθος στο στομάχι και στα γεννητικά όργανα, καθώς εκεί υπάρχουν καταγραφές και συνήθως διερευνούμε το μπλοκάρισμα αλά όχι την ενέργεια ή τη δύναμη και τη ζωτικότητα.
Για παράδειγμα τα πόδια μας έχουν μέσα τους πολύ δύναμη και μας συνδέουν με τη γη όπως επίσης και με το κέντρο μας που είναι στη λεκάνη. Για μένα το σώμα μας επίσης είναι το κέντρο που ζουν οι αισθήσεις μας. Έτσι έχει σημασία να δούμε ότι τα αποθέματα είναι καταγεγραμμένα και στις αισθήσεις μας, στην όσφρηση, στην αφή, στην ακοή. Και ιδιαίτερα στην μνήμη της γεύσης, καθώς βρίσκονται οι πρωταρχικές μνήμες με το εσωτερικό παιδί και τα αρχέτυπα της μητέρας και του πατέρα.
Ηλίας
Αυτό είναι πολύ όμορφο γιατί αν συνδεθούμε ενεργητικά με αυτές τις αναμνήσεις μπορούμε να ξαναγράψουμε μία διαφορετική εκδοχή της παιδικής μας ηλικίας. Αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο να γίνει όσο πιο πολύ εγκλωβισμένοι είμαστε στα προβλήματα καθώς τότε αυτές οι μνήμες περιθωριοποιούνται και ενδεχομένως δεν παίρνουν καμία αξία.
Μία
Όταν εργαζόμαστε με το εσωτερικό παιδί εστιάζουμε πάρα πολύ στο μπλοκαρισμένο και τραυματισμένο παιδί κάτι που είναι πολύ σημαντικό γιατί αυτές οι πλευρές μπορεί να χρειάζονται μία αγκαλιά αλλά μπορεί να έχει μία πολύ μεγάλη σημασία να ξεκινήσουμε πρώτα από όλα από την αναγνώριση του σοφού, του εκστατικού παιδιού. Σκέψου πόσο σοφά είναι τα παιδιά στην παιδική τους ηλικία εκεί που όλες οι αισθήσεις είναι ενεργοποιημένες και πώς μετά αυτό χάνεται από την λογοκρισία που ασκούν οι ανήλικοι οι οποίοι επιμένουν σε στερεότυπα από τα κοινωνικά πρέπει και «κουτάκια» τα οποία μας εγκλωβίζουν και μας περιορίζουν από την αλήθειά μας προσκαλούν πάρα πολύ στη λογική.
Ηλίας
Πραγματικά, η λογοκρισία ασκείται με πολλούς τρόπους μέσα από τις προσδοκίες των γονέων, αλλά κυρίως μέσα από την ίδια την παιδεία η οποία εξοβελίζει ουσιαστικά τις αισθήσεις από την παιδαγωγική πράξη.
Μία
Και κυρίως μέσα από τις απαγορεύσεις αν μιλήσουμε για τη σεξουαλικότητα και τον ερωτισμό, δύο έννοιες με βαθύτερο νόημα για την σύνδεση με τη χαρά και την ουσία της ζωής και λιγότερο με την ίδια την σεξουαλική πράξη. Επειδή όμως υπάρχουν όλες αυτές οι απαγορεύσεις, οι άνθρωποι όταν νιώθουν εγκλωβισμένοι νιώθουν ντροπή σαν να ευθύνονται μόνο αυτοί για αυτό που τους συμβαίνει, σαν να φταίνε αυτοί που δεν είναι καλά, έτσι αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι να δουλέψουμε το τραύμα αποκαθαρμένο από το συναίσθημα ότι φταίω επειδή βιώνω τραύμα. Νομίζω ότι μέσα από το βιβλίο σου μας προσκαλείς σε μια αποενοχοποίηση.
Ηλίας
Ακριβώς, γιατί η κυρίαρχη αντίληψη είναι ότι όλοι πρέπει να τα καταφέρουμε. Αυτό είναι το μοντέλο του ανθρώπου μέσα στον δυτικό ανταγωνιστικό κόσμο, όλοι πρέπει να νιώθουμε δυνατοί, να έχουμε αυτοεκτίμηση, να είμαστε ευτυχισμένοι. Έτσι δεν περισσεύει καθόλου χώρος και τις πλευρές μας που δεν είναι ευτυχισμένες η που νιώθουμε ότι θα μπορούν να τα καταφέρουν.
Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι όλα αυτά εκφράζονται όπως θα παρατήρησες με μια αρσενική γλώσσα και αυτό δεν είναι τυχαίο, ίσως συμβαίνει γιατί η γυναικεία πλευρά είναι περισσότερο στραμμένη στη συνεργατικότητα. Εγώ προτιμώ να σκέφτομαι ότι αντί να είμαστε εγκλωβισμένοι/ες σε διπολικές έννοιες είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε τους εαυτούς μας σαν να κινούνται στο κινούνται μέσα στο φάσμα ενός εκκρεμούς.
Για παράδειγμα, αν από τη μία μεριά του εκκρεμούς μπορεί να είναι η απόλυτη δύναμη και η αυτοεκτίμηση στην άλλη μπορεί να είναι η απόλυτη αδυναμία. Μέσα στη βιογραφία μας υπάρχουν στιγμές στις οποίες ακουμπάμε διαφορετικά σημεία του ενδιάμεσου φάσματος. Άλλα από αυτά μπορεί να είναι πιο κοντά στην αυτοεκτίμηση ή στην ανασφάλεια. Υπάρχουν λοιπόν συνεχείς φυσικές διαδρομές ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα, ανάλογα τις συνθήκες και τις σχέσεις στις οποίες είμαστε συνδεδεμένοι. Έτσι νομιμοποιείται το συναίσθημα που έχουμε ορισμένες φορές ότι δεν αξίζουμε ή ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί έτσι μας επιτρέπεται να δούμε σε τι μας προσκαλεί κάθε φορά το διαφορετικό σημείο που βρισκόμαστε, π.χ. όταν βρισκόμαστε στην ανασφάλεια, αν θα αυτό μπορούσαμε να το εκφράσουμε ελεύθερα αποενοχοποιημένα, τότε θα μπορούσαμε να ζητήσουμε περισσότερη ασφάλεια και φροντίδα.
Μία
Αυτό που επίσης εμένα με απελευθερώνει είναι η ιδέα ότι μπορούμε και ότι είναι επιτρεπτό να βιώνουμε αντιφάσεις στα συναισθήματά μας και ότι η ευθύνη σε ποιο σημείο θα σταθούμε είναι δική μας, ότι έχουμε τελικά την ελευθερία να επιλέξουμε.
Ηλίας
Ένα άλλο θέμα το οποίο νομίζω έχει αξία να συζητήσουμε είναι το θέμα της ρευστότητας που χαρακτηρίζει την εποχή μας καθώς μέσα σε αυτή σε αυτή τη ρευστότητα υπάρχουν πάρα πολλές κουλτούρες οι οποίες αμφισβητούν την ιδέα ότι κάποια μπορεί να κυριαρχεί πάνω στις άλλες. Σαφώς βέβαια θα χρειαστεί συμφωνήσουμε όλοι μας ότι όταν μια κουλτούρα προσπαθεί να επιβληθεί με τη βία, όπως ο φασισμός, δεν χωράει σε αυτή τη ρευστότητα αλλά με ενδιαφέρει να δούμε πώς κουλτούρες που έρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς μας επηρεάζουν.
Εσύ για παράδειγμα δουλεύεις με αυτές τις κουλτούρες όπως είναι η η κουλτούρα των Ινδιάνων, και αυτό μπορεί να συμβάλλει σε μία περισσότερο ολιστική αντίληψη για την ψυχοθεραπεία.
Με ενδιαφέρει να δούμε επίσης πως μέσα σε αυτές τις διαφορετικές κουλτούρες μπορεί εντάσσονται οι έννοιες που με απασχολούν στο βιβλίο όπως είναι το απόθεμα οι ρωγμές ή το όνειρο. Για παράδειγμα εγώ σκέφτομαι ότι η κουλτούρα των Ινδιάνων μπορεί να μας δώσει μία διαφορετική όψη του αποθέματος.
Μία
Ναι γιατί οι Ινδιάνοι μιλάνε για τη γη και την οικολογία, για αυτούς το απόθεμα είναι ίδια η γη και χρειάζεται όχι μόνο να το κρατήσουν ζωντανό στη μνήμη τους αλλά και να το προστατεύσουν.
Για εμένα επίσης έχει πολύ μεγάλη σημασία ότι στην ινδιάνικη κουλτούρα το γεγονός ότι υπάρχουμε στη ζωή, είναι μία μορφή δώρου.
Όπως ξέρεις, εγώ έχω μεγαλώσει στη Νέα Υόρκη και από μικρή βιώνω τη συνάντηση με πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς, αυτή τη συνάντηση την επιδιώκω και τώρα σαν ψυχοθεραπεύτρια και πολύ συχνά ταξιδεύω στο εξωτερικό και έρχομαι σε επαφή με πολλές διαφορετικές εναλλακτικές θεραπευτικές πρακτικές.
Ηλίας
Αυτές οι διαφορετικές εναλλακτικές θεραπευτικές πρακτικές που λες είναι έξω από το δικό μου πεδίο, δεν τις γνωρίζω, ωστόσο με ενδιαφέρει να δω πώς μπορώ να μάθω από αυτές ιδιαίτερα για το απόθεμα και το dreaming. Ωστόσο οι συνδέσεις, οι συνομιλίες είναι σημαντικό να γίνουν μέσα σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο. Στο Συστημικό Συνθετικό Μοντέλο Καταξιωτικής Διερεύνησης μια σημαντική έννοια, είναι ο συντονισμός τα νοήματα.
Αυτός μας προσκαλεί να δημιουργήσουμε ένα τοπίο όπου θα συντονιστούμε με την ιστορία των άλλων ανθρώπων, θα επιτρέψουμε δηλαδή στις ιστορίες μας να συμβιώσουν, χωρίς απαραίτητα να αναζητήσουμε τη συμφωνία. Έτσι αυτό που έχει σημασία είναι να συντονιστούμε και όχι να συμφωνήσουμε. Εδώ ο ρυθμός και η αρμονία της σύνθεσης μας είναι πολύ σημαντικός. Ελπίζω ότι στη συνάντησή μας, όταν θα εργαστούμε μαζί για την εμπειρία του δώρου εγώ από τη μεριά των αφηγήσεων και εσύ από τη μεριά της σωματικής μνήμης να μπορέσουμε συντονιστούμε, να κάνουμε μία σύνθεση διαφορετικών μας πρακτικών.
Μία
Θα έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον η δράση που θα κάνουμε το δώρο καθώς πρόκειται για μία οικουμενική εμπειρία που τη συναντάμε σε όλους τους πολιτισμούς. Βέβαια στο δυτικό πολιτισμό αυτή η έννοια έχει χάσει το βαθύτερο νόημα της και έχει εκφυλιστεί σε μία εμπειρία που έχει σαν στόχο όχι την προσφορά ή το χάρισμα αλλά κυρίως την παραπλάνηση ή την ανταλλαγή που αποσκοπεί σε κάτι.
Στη δουλειά που θα κάνουμε μαζί λοιπόν θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε πως οι άνθρωποι μπορούν να εκτιμήσουν ξανά αυτή την εμπειρία δουλεύοντας με την μνήμη τους τις αισθήσεις τους και την ενέργειά τους. Αν καταφέρουμε να βιώσουμε αυτή τη σύνδεση τότε πιστεύω πως ανακαλύπτουμε ένα διαφορετικό τόπο όπου, το δώρο γίνεται μία εσωτερική εμπειρία, είναι κάτι που εγώ χαρίζω στον εαυτό μου. Θα ήθελα να κλείσουμε την κουβέντα μας συζητώντας για το μέλλον.
Ηλίας
Η εστίαση στο μέλλον είναι σημαντική στην καταξιωτική ωστόσο πάντοτε μας απασχολεί μέσα από ποιες ποιότητες και αξίες δημιουργείται και αν αυτές προέρχονται από το παρελθόν πώς μπορούν να εξελιχθούν σε κάτι σύγχρονο. Για παράδειγμα εσύ εργάζεσαι με τη συμπόνια που είναι μία αρχαία έννοια όπως και η φιλοξενία και μπορεί να είναι μία πολύ καλή βάση πριν φτάσουμε σε αυτή την πολύ βαθιά δημοκρατική συνθήκη που λέγεται συμπερίληψη. Σκέφτομαι για παράδειγμα ότι με τους πρόσφυγες έχει τεράστια σημασία να νιώσουμε, να συμπάσχουμε με τον πόνο τους και εδώ βέβαια δεν μιλάω για τον οίκτο.
Μία
Η συμπόνια, είναι το να συγχωρείς και να γίνεσαι πιο απαλός με τον εαυτό και τις αδυναμίες σου. Αναγνωρίζοντάς την ευαλωτότητά σου βρίσκεις την πραγματική σου δύναμη. Η συμπόνοια δεν έχει σχέση με τον οίκτο είναι μία βαθιά εμπειρία που σου επιτρέπει να νιώσεις και να συνδεθείς με τους άλλους άνευ όρων. Πιστεύω για παράδειγμα ότι ακόμα και ένας άνθρωπος που είναι συνδεδεμένος με πρακτικές βίας μπορεί να αλλάξει αν συγχωρέσει τον εαυτό του και με απασχολεί το πώς θα εργαζόμαστε ως θεραπευτές με ακραίες καταστάσεις.
Ηλίας
Νομίζω ότι βάζεις ένα αισθητικό ζήτημα που με απασχολεί πολύ έντονα καθώς πράγματι στη θεραπευτική ηθική δεν μπορούμε να αφήσουμε τους εαυτούς μας να μετατραπούν σε δικαστές ή σε πολιτικούς. Πιστεύω ότι αν μπορούσαμε πραγματικά να συνδεθούμε με αυτούς τους ανθρώπους που τότε θα βλέπαμε ότι κάτω από τη βία έχει πάρα πολλή θλίψη και πάρα πολύ φόβο.
Μία
Ωστόσο, όπως σου είπα εκτιμώ, οι άνθρωποι έχουν πάντα ευθύνη για τις πράξεις τους και τις επιλογές τους.
Ηλίας
Έχεις απόλυτο δίκιο. Αυτή η ευθύνη συνδέεται με την σχεσιακή υπευθυνότητα. Έτσι θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι έχουμε ευθύνη για τον τρόπο που μπαίνουμε σε μία σχέση, για τον τρόπο που μιλάμε στους άλλους και πως τους προσκαλούμε να συνδεθούν μαζί μας, για το βλέμμα μας και την γλώσσα μας. Αυτό το βλέμμα και αυτή η γλώσσα είναι σημαντικό να συνδέονται με το σεβασμό και την καταξίωση και όχι με την επίκριση ή την απόρριψη. Αντιλαμβάνεσαι ότι αυτή είναι μεγαλύτερη όταν κάποιος μέσα στη σχέση έχει μεγαλύτερο κύρος. Έτσι οι θεραπευτές, οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς έχουν πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τις σχέσεις στις οποίες εμπλέκονται.
Μία
Μιας και μιλάς για τη σχεσιακή υπευθυνότητα να σου πω ότι κυρίως αυτή αφορά για μένα επίσης τη σχέση με τον εαυτό μας και το σώμα μας και είναι σημαντικό να είμαστε σε επαφή με το πόσο φροντίζουμε ή σεβόμαστε το ίδιο μας το σώμα, το πώς το παρατηρούμε, το πώς το «διαβάζουμε» και ποια πρότυπα μας οδηγούν.
Ηλίας
Ολοκληρώνοντας λοιπόν την κουβέντα μας νομίζω ότι πραγματικά χρειάζεται να μιλήσουμε για το dreaming και το μετασχηματισμό. Στο Συστημικό Συνθετικό Μοντέλο Καταξιωτικής Διερεύνησης αυτές οι δύο έννοιες, μαζί με το απόθεμα βρίσκονται στο κέντρο του προβληματισμού μου.
Το dreaming, το πώς δηλαδή ονειρεύπμαστε τη ζωή και το μέλλον μας, χωρίς τον μετασχηματισμό είναι κάτι από το γρήγορα αποσυνδεόμαστε η ενδεχομένως μπορεί να αποτελεί μία άκαιρη θετικοποίηση ή μία πράξη εκτόνωσης όπως λ.χ. ονειρεύομαι για να φύγω από τη δυσκολία μου, για να δραπετεύσω από αυτή αλλά όχι για αλλάξω αυτό το πλαίσιο που ζω. Από την άλλη αν το dreaming είναι συνδεδεμένο με το μετασχηματισμό τότε είναι ο μοναδικός τρόπος για να αλλάξουμε το μέλλον μας. Στην πραγματικότητα το μέλλον είναι φτιαγμένο από τα όνειρά μας, τα υλικά με τα οποία φτιάχνουμε το μέλλον είναι τα όνειρά μας.
Μία
Αυτό που για μένα έχει τεράστια σημασία με το dreaming είναι οι διεργασίες μέσω των οποίων καθιστούμε τους άλλους κοινωνούς στα όνειρα για το μέλλον μας , πως προσκαλούμε δηλαδή σε μία κοινωνία ονείρων.
Ηλίας
Πολύ όμορφη η φράση σου και μας προσκαλεί να διευρύνουμε τις ιδέες μας για τη συνεχή διαλεκτική που υπάρχει ανάμεσα στο ατομικό και συλλογικό όνειρο. Αυτό που μπορεί λοιπόν να δώσει μια απάντηση σε αυτό που μοιάζει, αλλά δεν είναι, δίλλημα, είναι μία κοινωνία στην οποία τα όνειρά μας συντονίζονται και μπορεί το ένα να υπάρξει δίπλα στο άλλο όπως η ιστορία μας μπορεί να υπάρξει η μία δίπλα στην άλλη. Έτσι ο τρόπος να κάνουμε το dreaming κοινωνικό είναι να το μοιραστούμε να το επικοινωνήσουμε με τους άλλους.
Μία
Σε ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα μας και θα ήθελα να κλείσουμε με μία ακόμα αναφορά στα τόπια ασφαλείας γιατί τα θεωρώ εξαιρετικά σημαντικά και επίκαιρα ίσως γιατί η βία έχει εξαπλωθεί τριγύρω μας.
Ηλίας
Πραγματικά, είναι τρομακτική η βία αλλά η ασφάλεια που προτείνουμε στην καταξιωτικη δεν αφορά στην κλειστότητα ή σε κάστρα προστασίας, αφορά πολύ περισσότερο στην κατανόηση ότι πίσω από την έκφραση της βίας υπάρχει πάρα πολύ φόβος, πάρα πολύ θλίψη, πολύ μεγάλη ανασφάλεια και έτσι είναι σημαντικό να φροντίζουμε το φόβο και τη θλίψη πριν αυτά τα συναισθήματα εκφραστούν με καταστροφικό τρόπο.
Η βία για την οποία μιλάμε εκφράζεται στη γλώσσα και στο βλέμμα που έχουμε ο ένας και η μία για τον άλλο και την άλλη αλλά και στις πρακτικές μας. Σκέψου π.χ. μόνο ότι είχαμε στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια 19.000 κακοποιημένες γυναίκες, ότι μία στις 16 έγκυες έχουν πέσει θύματα της ανδρικής βίας, ότι έχουμε φτάσει στις πρώτες χώρες της Ευρώπης στην ενδοοικογενειακή βία, είμαστε από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη στην κακοποίηση των ζώων. Δυστυχώς όλα αυτά τα στοιχεία καθώς και πολύ συχνά η διάχυτη απογοήτευση των ανθρώπων καθιστούν την κοινωνία μας περισσότερο δυστοπική, απρόσωπη αποσυνδεδεμένη από το συναίσθημα με ολοένα και μεγαλύτερη εικονοποίηση της πραγματικότητας . Σε αυτό το πλαίσιο αυτό που μας απομένει είναι να αναζητάμε οάσεις, χώρους ευτοπίας και τη δημιουργία, τόπων ευδαιμονίας όπως πολύ όμορφα λες.
Σε αυτούς τόπους οι άνθρωποι μπορεί να υπάρχουν και με τους φόβους τους και με τις αδυναμίες τους και με τις αντιφάσεις τους χωρίς όλα αυτά να χρειαστεί να γίνουν βία ή επιδίωξη της κυριαρχίας του ενός και της μίας πάνω στον άλλον και στην άλλη. Αυτή είναι και η πεμπτουσία της καταξιωτικής, είναι το πιο βαθύ στοιχείο της που μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας και όπου οι άνθρωποι εκφράζουν τα πρωτογενή τους συναισθήματα δεν υπάρχει περίπτωση να καταστούν βίαιοι. Έτσι η καταξιωτική εμπειρία είναι μία εμπειρία μετασχηματισμού.
Έτσι, κλείνοντας και εγώ με τη μεριά μου αυτή την κουβέντα μας θα ήθελα να σε ευχαριστήσω σε αυτή την συνομιλία-παρουσίαση της Γραμματικής των Αποθεμάτων και να σου πω πως η δουλειά που κάνεις με τους ανθρώπους που τους προσκαλείς να νιώσουν το σώμα τους, τις αισθήσεις τους, την ενέργειά τους, και αποφασίσουν πώς τοποθετούνται μέσα στο χώρο είναι προϋπόθεση για να εργαστούμε σχετικά με την δημιουργία και την κατασκευή των τοπίων ασφάλειας.
Αυτό συμβαίνει γιατί κανένας δεν μπορεί να δουλέψει με τον εαυτό του εάν πρώτα δεν τον αποδομήσει, όπως και τη δύναμη του, αλλά αυτό χρειάζεται μία πολύ καλή επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο καθώς στην πραγματικότητα σημαίνει ότι ανακαλύπτω την δύναμή μου μέσα από την παραδοχή της αδυναμίας μου.
Ευθυμία Αδαμίδου Συστημική / Ολιστική Ψυχοθεταπεύτρια,
Ιδρύτρια & Υπεύθυνη του InnerFlow Athens City Center for psychological support creative expression and spiritual awakening
Γκότσης Ηλίας Συγγραφέας, Κοινωνιολόγος-Ψυχοθεραπευτής , ιδρυτής του Πολυδύναμου Κέντρου Βιωματικής και Καταξιωτικής Ψυχοθεραπείας “ΣΥΝΗΧΗΣΕΙΣ”
