Οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρονται στην καρδιά τους εννοώντας κάτι που είναι πολύ περισσότερο από το ίδιο το όργανο. Όταν δίδασκα διαλογισμό στην τάξη ενός ιδιωτικού σχολείου γεμάτη με επτάχρονα, έλεγα στα παιδιά «Δείξτε μου πού βρίσκεται ο αληθινός εαυτός σας» και όλα τα παιδιά μέσα στην τάξη έδειχναν την καρδιά τους. Εντελώς φυσικά, ένιωθαν ότι η καρδιά τους ταυτίζεται με τον πραγματικό τους εαυτό. Ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας ή εθνικότητας, καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας οι άνθρωποι αναφέρουν ότι η καρδιά τους είναι το κέντρο της ύπαρξής τους, της διαίσθησης και της σοφίας τους.
Σχεδόν σε κάθε γλώσσα βρίσκουμε μεταφορές για την καρδιά, όπως: «άκου την καρδιά σου», «βρες την απάντηση μέσα στην καρδιά σου», ή «κάν’ το με την καρδιά σου». Οι περισσότεροι αρχαίοι πολιτισμοί, όπως εκείνοι της Μεσοποταμίας, της Αιγύπτου, της Βαβυλώνας και της αρχαίας Ελλάδας, αναφέρονται στην καρδιά ως μια πηγή νοημοσύνης.
Advertisment
Υποστηρίζουν ότι η καρδιά είναι το βασικό όργανο, εκείνο που μπορεί να επηρεάσει και να κατευθύνει τα συναισθήματά μας, μαζί με την ηθική μας και την ικανότητα λήψης αποφάσεων. Συνεπώς, η συμπεριφορά της είχε τεράστια ηθική και συναισθηματική σημασία. Για χιλιάδες χρόνια, πολλές φορές χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους ο ένας τον άλλο, οι πολιτισμοί σε όλο τον πλανήτη έμοιαζαν να μοιράζονται μια παρόμοια γνώση σχετική με την καρδιά, ως πηγή νοημοσύνης και εσωτερικής καθοδήγησης.
Από τη δική μου προσωπική εμπειρία, όταν δίδασκα τη μέθοδο ψυχοθεραπείας Gestalt* σε ενήλικες στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συνειδητοποίησα ότι το κεφάλι και η καρδιά είναι δύο ξεχωριστά συστήματα νοημοσύνης. Δεν μπορούσα να βρω κάτι στη βιβλιογραφία της επιστήμης της ψυχολογίας εκείνη την εποχή που θα μπορούσε να εξηγήσει τι ήταν αυτό που παρατηρούσα.
Όταν ένας μαθητής βίωνε μια σύγκρουση σε κάποια προσωπική του σχέση ή την καριέρα του, έβαζα δύο μαξιλάρια στο πάτωμα κι έλεγα στον μαθητή ότι το ένα μαξιλάρι ήταν η καρδιά και το άλλο ο νους. Έλεγα στους μαθητές μου να καθίσουν στο μαξιλάρι του κεφαλιού και να συνομιλήσει το κεφάλι τους με την καρδιά τους. Αφού μοιράζονταν μαζί μας τις σκέψεις και τις ανησυχίες τους, τους έβαζα να πάνε στο μαξιλάρι της καρδιάς και να πούνε στο κεφάλι τους ποια ήταν η γνώμη της καρδιάς όσον αφορά το πρόβλημα που αντιμετώπιζαν, αλλά και τι ένιωθε εκείνη.
Advertisment
Συχνά ήταν σαν να συνομιλούσαν δύο διαφορετικοί άνθρωποι, που εκκινούσαν από δύο εντελώς διαφορετικά σημεία αναφοράς και αντίληψης. Μετά, τους έβαζα να ξαναγυρίσουν στο μαξιλάρι του κεφαλιού και να απαντήσουν στην καρδιά τους. Αφού άλλαζαν κατ’ αυτό τον τρόπο μαξιλάρια, για 3 ή 4 φορές, έμεναν πια στη θέση της καρδιάς και μιλούσαν από τη δική της σοφία. Τότε προέκυπτε μια σαφής αλλαγή στο βάθος των όσων έλεγαν και μια εντελώς διαφορετική ενέργεια, που ήταν εμφανής τόσο στους ίδιους όσο και σε όλη την τάξη.
Οι διαισθητικές ενοράσεις που αναδύονταν με την ένωση της καρδιάς και του κεφαλιού είχαν ως αποτέλεσμα να βρεθεί μια λύση, ή έστω ένα ξεκάθαρο επόμενο βήμα. Υπήρξα μάρτυρας τέτοιων καταστάσεων τόσο πολλές φορές που είχα πλέον πεισθεί ότι η καρδιά είχε πρόσβαση σε μια αυτόνομη πηγή νοημοσύνης.
Όταν γνώρισα τον Doc Childre στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και τον άκουσα να αναφέρει τη «νοημοσύνη της καρδιάς», κατάλαβα αμέσως για ποιο πράγμα μιλούσε, παρόλο που δεν ήμουν εξοικειωμένη με τον όρο. Εκείνος τότε κάλεσε εμένα και κάποιους άλλους για να τον βοηθήσουμε να δημιουργήσει ένα ινστιτούτο που θα διερευνούσε τη νοημοσύνη της καρδιάς βάσει επιστημονικής έρευνας.
Αποδέχτηκα την πρόσκληση με ενθουσιασμό, γιατί ταυτιζόταν με τις προηγούμενες σπουδές μου και την εμπειρία μου σε σχέση με την καρδιά. Καθώς ξεκινούσαμε την έρευνα, αναρωτηθήκαμε: «Είναι η πνευματική και η σωματική καρδιά συνδεδεμένες με κάποιο μετρήσιμο τρόπο; Αυτό στο οποίο αναφέρονται οι άνθρωποι όταν μιλούν για συναισθήματα βγαλμένα από τα βάθη της καρδιάς τους είναι απλώς μια πλευρά του εγκεφάλου μας, ή μήπως εμπλέκεται η ίδια η καρδιά, ως όργανο, στη συναισθηματική εμπειρία; Εμπλέκεται άραγε στη διαίσθηση;»
Αυτές είναι κάποιες από τις απορίες που είχαμε όταν δημιουργούσαμε το ερευνητικό κέντρο HeartMath στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ήταν σημαντικό να κατανοήσουμε πώς επικοινωνεί ο εγκέφαλος με την καρδιά και να διερευνήσουμε τον ρόλο της καρδιάς στη συναισθηματική εμπειρία, τη διαίσθηση και την αυτορρύθμιση. Έτσι, δημιουργήσαμε μια επιστημονική επιτροπή συμβουλευτικής που είχε ως μέλη αξιόλογους ερευνητές, καρδιολόγους, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, φυσικούς και μηχανικούς – όλοι τους με μεγάλο ενδιαφέρον για τη διερεύνηση της όποιας σύνδεσης υπάρχει μεταξύ της καρδιάς ως οργάνου και της πνευματικής καρδιάς.
Απόσπασμα από το βιβλίο των Doc Childre, Howard Martin, Deborah Rozman, Ph.D, Rollin McCraty, Ph.D με τίτλο «Η νοημοσύνη της καρδιάς. Ακολουθώντας το μονοπάτι της» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Η τέχνη της ζωής”. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
