Ο Ευάγγελος Ζουμπανέας είναι ένας από τους πρώτους επιστήμονες που αναγνώρισε και αντιμετώπισε τα προβλήματα των Διατροφικών Διαταραχών στην Ελλάδα. Είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Master Practitioner In Eating Disorders & Obesity, με μεταπτυχιακές σπουδές και εξειδίκευση στη διατροφική και ψυχολογική αντιμετώπιση διαταραχών πρόσληψης τροφής.
Την περίοδο 2006-2007 διετέλεσε υπεύθυνος του Διαιτολογικού Τμήματος της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριακού. Είναι Γενικός Γραμματέας του Ινστιτούτου Διατροφικών Μελετών & Ερευνών, μέλος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M. και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Παχυσαρκίας.
Advertisment
Από τον Δεκέμβριο του 2010 είναι Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, το οποίο είναι ο αποκλειστικός συνεργάτης του Εθνικού Οργανισμού για τις Διατροφικές Διαταραχές της Μεγάλης Βρετανίας για τις πιστοποιημένες εκπαιδεύσεις Master Practitioner In Eating Disorders, αποκλειστικά για Eπαγγελματίες Yγείας.
Ο Ευάγγελος Ζουμπανέας θα μιλήσει στο συνέδριο Leading Minds το Σάββατο 12/02/2022 στις 12:00 στο Stage B. Δείτε περισσότερα εδώ
leadingminds.gr/el/lm_speaker/eyaggelos-zoympaneas/
Advertisment
-Κύριε Ζουμπανέα, τι είναι οι διατροφικές διαταραχές και για ποιο λόγο μπήκαν στη ζωή μας;
Ο όρος «Διατροφική Διαταραχή» έχει αρχίσει πλέον να γίνεται γνωστός στο ευρύ κοινό. Η Ανορεξία και η Βουλιμία αποτελούν συχνό θέμα συζήτησης σε εκπομπές «κοινωνικού» περιεχομένου, οι οποίες συνήθως δίνουν λάθος μηνύματα σχετικά με αυτό το ευαίσθητο θέμα.
Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν ένα άτομο σε ανάπτυξη Διατροφικής Διαταραχής είναι πολλοί. Η δίαιτα είναι όμως ο εκλυτικός παράγοντας. Αυτός που δίνει το έναυσμα της εμφάνισης της διαταραχής σε ένα άτομο που ήδη κουβαλά διάφορους προδιαθεσικούς παράγοντες.
Με λίγα λόγια, μια διατροφική διαταραχή δεν οφείλεται μόνο στην δίαιτα, αλλά ξεκινά πάντα με δίαιτα. Σε κάποιες περιπτώσεις η ίδια η δίαιτα είναι από μόνη της διαταραχή. Όπως αναπτύσσεται διεξοδικά στο βιβλίο «Διατροφική Νοημοσύνη» οι διατροφικές ελλείψεις που προκαλούνται όταν κάποιος ακολουθεί δίαιτα, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε Διατροφική Διαταραχή. Άτομα που μακροχρόνια επιβάλλονται σε διατροφικά προγράμματα χαμηλών θερμίδων ουσιαστικά βρίσκονται σε κατάσταση υποσιτισμού, έλλειψης δηλαδή βιταμινών και άλλων θρεπτικών ουσιών που είναι απαραίτητα για την σωστή καθημερινή λειτουργία του σώματος.
Σημάδια αναγνώρισης των διατροφικών διαταραχών
Δεν είναι σπάνιο ο έφηβος να αρχίσει να εκδηλώνει ενδιαφέρον για την διατροφή του μέσω προτιμήσεων ή περιορισμών συγκεκριμένων φαγητών. Το γεγονός αυτό από μόνο του δεν αποτελεί ανησυχητικό παράγοντα, μάλιστα αποτελεί μέρος της φυσιολογικής τάσης του εφήβου για ανεξαρτητοποίηση.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποια πρώιμα σημάδια και συμπεριφορές τα οποία αν αναγνωριστούν εγκαίρως, μπορεί να αποτρέψουν την εμφάνιση μιας διατροφικής διαταραχής. Μερικά από αυτά είναι:
– Απότομη αλλαγή βάρους
– Αρνητική άποψη για την εικόνα του σώματος
– Άρνηση της αίσθησης πείνας
– Αποφυγή κοινωνικών εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν φαγητό π.χ. έξοδο με φίλους σε ταβέρνα
– Αποφυγή κατανάλωσης φαγητού μπροστά σε άλλους
– Υπερβάλλουσα σωματική δραστηριότητα
– Ακολουθία κανόνων κατά το γεύμα π.χ. μάσημα της τροφής πολύ αργά ή τεμαχισμός της σε μικρά κομμάτια πριν την κατανάλωση
– Διαταραχές ύπνου
Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συχνότερα στα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια.
-Γρήγορη απώλεια κιλών: Πρέπει να εμπιστευόμαστε τις δίαιτες που υπόσχονται «μαγικά» αποτελέσματα;
Όσες δίαιτες χαρακτηρίζονται “γρήγορες” σας συνιστούν να τις εφαρμόσετε από 7 έως, πολύ σπάνια, 10 ημέρες. Ακριβώς, δηλαδή, όσο απαιτείται για να εξαντληθούν πλήρως τα αποθέματα του γλυκογόνου και των υγρών που το συνοδεύουν.
Στην συνέχεια, ό,τι και να κάνετε, η ασφαλέστερη ποσότητα βάρους που μπορείτε να χάνετε σε διάστημα ενός μήνα είναι τα 4 με 5 κιλά. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, όπου έχουμε άτομα με βάρος άνω των 100 κιλών και μόνο για τα συγκεκριμένα άτομα, μπορούμε να πετύχουμε λίγο μεγαλύτερη απώλεια βάρους. Τότε συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες που κι’ αυτοί, όμως, είναι πάντοτε απολύτως προκαθορισμένοι από τους νόμους της φύσης.
Για παράδειγμα, όταν σε μια δίαιτα σας συνιστούν την πλήρη αποχή από το αλάτι, δημιουργείται μια ανακατανομή της ισορροπίας των μετάλλων. Η συνέπεια είναι να υπερλειτουργούν τα νεφρά και να αποβάλουν μεγάλες ποσότητες ούρων. Αυτή η απώλεια, εμφανίζεται ως απώλεια βάρους.
Ένα πολύ σημαντικό σημείο που πρέπει να προσέξετε είναι η απειλή που παραμονεύει την καλαίσθητη εμφάνιση του σώματός σας. Το γλυκογόνο, όπως είπαμε, είναι αποθηκευμένο κύρια στους μυς και μαζί του και το νερό. Όταν λοιπόν από το σώμα χάνουμε πολλά υγρά, παρουσιάζεται χαλάρωση στους μυς με συνέπεια την ανεπανόρθωτη εμφάνιση ραγάδων. Το 90% των περιπτώσεων εμφάνισης ραγάδων, παρουσιάστηκε ύστερα από γρήγορη απώλεια κιλών.
Επίσης η γρήγορη απώλεια κιλών επηρεάζει ακόμα και τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί για ενέργεια μόνο υδατάνθρακες. Αν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα πέσουν πολύ χαμηλά, λόγω εξάντλησης του γλυκογόνου, τότε παρατηρούνται: Ζαλάδες, Αίσθημα κόπωσης, Μειωμένη μνήμη, Γενική εξασθένηση του οργανισμού
Ένας ακόμη λόγος, λοιπόν, που δεν πρέπει να εφαρμόζονται αυτές οι δίαιτες για πολύ καιρό είναι διότι προκαλείται κατάπτωση του οργανισμού. Ταυτόχρονα, στερείστε πλήθος θρεπτικών συστατικών, καθώς οι δίαιτες αυτές αποκλείουν κάθε τροφή που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες. Οι δίαιτες αυτές είναι πλούσιες σε πρωτεΐνη και λίπη, αλλά δεν περιέχουν καθόλου υδατάνθρακες για όλους τους παραπάνω λόγους.
-Υπάρχει ιδανικό βάρος και πως πρέπει να το ορίζει ο καθένας μας;
Ή αλλαγή προς το ιδανικό βάρος δεν είναι ένας αγώνας σπριντ όπως η επιθυμία να χάσει κάποιος κιλά μέχρι να βγει στην παραλία, αλλά ένας μεγάλος μαραθώνιος. Πρόκειται για ένα στόχο ζωής που σίγουρα έχει και ένα μεγάλο τίμημα απέναντι σε συνήθειες και τρόπους συμπεριφοράς. Όμως κάθε τίμημα εμπεριέχει και ένα αντίτιμο. Το αντίτιμο αυτής της μακρόπνοης προσπάθειας θα είναι σαφώς η συνολική επίτευξη της υγείας.
-Πως μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά μας τη σωστή διατροφή;
Οι γονείς παίζουν τον σπουδαιότερο ρόλο στη ζωή ενός παιδιού, καθώς αποτελούν το πρότυπό τους σε όλους τους τομείς της ζωής τους.
Από αυτούς τους τομείς δε θα μπορούσαν να λείπουν οι διατροφικές επιλογές τους. Οι γονείς είναι εκείνοι που καθορίζουν την ποιότητα, την ποσότητα, την υγιεινή και την ασφάλεια του φαγητού, καθώς είναι εκείνοι που τους το προσφέρουν.
Η διαμόρφωση σωστών διατροφικών συνηθειών καλλιεργείται ήδη από την βρεφική ηλικία, αν αναλογιστούμε τη σπουδαιότητα του μητρικού γάλακτος στη διατροφή τους βρέφους. Τα παιδιά ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους δείχνουν την προτίμηση τους σε γλυκές και αλμυρές γεύσεις και αποστρέφονται από ξινές και πικρές γεύσεις.
Η συνεχή και επαναλαμβανόμενη έκθεσή τους σε ποικιλία τροφών τα βοηθά να δοκιμάζουν και να συνηθίσουν όλες τις γεύσεις. Αρκετοί γονείς προκειμένου να φάει το παιδί τους περιορίζονται σε λίγες τροφές. Aποφεύγουν αυτές που δεν τους αρέσουν, οι οποίες είναι συνήθως και οι πιο υγιεινές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή έκθεσή τους σε γλυκές και αλμυρές γεύσεις χωρίς ιδιαίτερα θρεπτικά συστατικά.
Τα παιδιά τείνουν να υιοθετούν τις διατροφικές συνήθειες των γονιών τους μέσω της παρατήρησης και μίμησης προτύπου. Η διατροφή τους, οι γνώσεις τους γι αυτήν, οι επιλογές τους, η συχνότητα και η ποσότητα των γευμάτων καθώς και η φυσική δραστηριότητα παίζουν καθοριστικό ρόλο στις διατροφικές επιλογές των παιδιών.
Γονείς που ακολουθούν ένα ανθυγιεινό τρόπο διατροφής τον μεταλαμπαδεύουν στα παιδιά τους.
– Πώς θα ξεπεράσουμε την εποχή της καραντίνας χωρίς να προσθέσουμε το άγχος των επιπλέον κιλών στον εαυτό μας;
Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, έχει εξαιρετική σημασία να δώσουμε στον εαυτό μας το χρόνο να ξαναβγεί στη ζωή, ο καθένας με το δικό του ρυθμό και με εμπιστοσύνη στην αέναη δύναμη της ζωής να προχωρά να εξελίσσεται.
Όλες λοιπόν εκείνες οι πρακτικές που μας προσφέρουν δομή είναι και πάλι απαραίτητες.
Τήρηση προγράμματος: Η διατήρηση ενός προγράμματος, ύπνου, γευμάτων και δραστηριότητας, τόσο πνευματικής όσο και σωματικής έχουν να προσφέρουν τα μέγιστα.
Πρακτική ευγνωμοσύνης: Η πρακτική της ευγνωμοσύνης, διαρκώς, αλλά ιδιαίτερα σε περιόδους αβεβαιότητας και αστάθειας μας βοηθά να έρθουμε σε επαφή με τη χαρά, την ευχαρίστηση, την ζωντάνια.
Μπορείτε να ξεκινάτε ή να κλείνετε την μέρα σας με μια άσκηση ευγνωμοσύνης. Αναλογιστείτε, κάποιο, κάποια πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες. Δεν χρειάζεται να είναι κάτι μεγάλο. Μπορεί να είμαι ευγνώμων για τον ήλιο που χάρηκα σήμερα. Για τον καφέ που απόλαυσα στο μπαλκόνι μου. Για το λουλούδι που έσκασε στην γλάστρα μου.
Ταυτόχρονα με την άσκηση της ευγνωμοσύνης είναι καλό να περιορίσετε της έκθεση σας στους παράγοντες εκείνους που ενεργοποιούν την ανησυχία σας, όπως η συνεχής παρακολούθηση των ειδήσεων ή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ενημερώσεις.
Μπορείτε να ορίσετε μια συγκεκριμένη ώρα στην διάρκεια της μέρας, κατά προτίμηση όχι κοντά στην ώρα του βραδινού ύπνου, όπου θα ενημερώνεστε από μια αξιόπιστη πηγή, όπως για παράδειγμα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Επιπροσθέτως, ειδήσεις δεν είναι μόνο εκείνες με ένα αρνητικό φορτίο. Ας εξασκηθούμε στην αναζήτηση θετικών ειδήσεων, γιατί αυτό τελικά μπορεί να είναι μια επιλογή που συνδέεται με τον ευρύτερο προσανατολισμό μας στη ζωή.
Τεχνικές χαλάρωσης: Οι τεχνικές χαλάρωσης και η άσκηση του διαλογισμού, έχουν να προσφέρουν πολλά στην ψυχική μας υγεία μια και ολοένα και περισσότερες έρευνες υποστηρίζουν τον αγχολυτικό τους χαρακτήρα.
Μπορεί κανείς εύκολα να βρει στο διαδίκτυο, μια πληθώρα τεχνικών χαλάρωσης και ασκήσεων διαλογισμού και να τις εντάξει στο καθημερινό του πρόγραμμα.
-Στο Φεστιβάλ Ηγεσίας Leading Minds θα παρακολουθήσουμε την ομιλία σας με τίτλο: «Διατροφική Νοημοσύνη: Το μέλλον για μια ισορροπημένη σχέση με την τροφή». Τι είναι η διατροφική νοημοσύνη και πως μπορούμε να την αποκτήσουμε;
Οι περισσότεροι άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής τους έχουν ακολουθήσει κάποια δίαιτα. Άλλοτε για περισσότερο και άλλοτε για λιγότερο χρόνο, κάποιες φορές με επιτυχία και κάποιες φορές όχι, επειδή η βουλιμία υψώθηκε στο δρόμο τους σαν το μεγαλύτερο και ισχυρότερο εχθρό. Είναι αυτή η ακατανίκητη επιθυμία για φαγητό που λίγες μέρες ή βδομάδες μετά την έναρξη της δίαιτας φωλιάζει σαν Δούρειος Ίππος μέσα στο μυαλό και την πιο ανύποπτη στιγμή ξεπηδάει λαίμαργα γκρεμίζοντας κάθε προσπάθεια και λυγίζοντας κάθε ισχυρή θέληση.
Η θεωρία του Δείκτη Διατροφικής Νοημοσύνης είναι η γνώση που θα χρειασθεί ο κάθε άνθρωπος που έχει διαταραγμένη σχέση με το φαγητό ώστε να αποκτήσει ξανά τη χαμένη ικανότητα να μπορεί να πει «φτάνει» στο περιττό φαγητό και να βρει τη δύναμη να παραμείνει σταθερός και πιστός είτε στη δίαιτά του είτε στη σωστή διατροφή του αλλάζοντας οριστικά τις διατροφικές του συνήθειες για το υπόλοιπο της ζωής του.
Για να παρακολουθήσετε δωρεάν την ομιλία του Ευάγγελου Ζουμπανέα με τίτλο “Διατροφική Νοημοσύνη: Το μέλλον για μια ισορροπημένη σχέση με την τροφή” εγγραφείτε στο φεστιβάλ Leading Minds και συντονιστείτε το Σάββατο 12 Φεβρουαρίου 2022 στις 12:00 στο Stage B.
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές μεταβείτε εδώ https://leadingminds. r/el/register/
Ή ακολουθήστε το Leading Minds στο Facebook και στο Instagram
