Εκατοντάδες εκατομμύρια Έλληνες που ζούσαν στη Μικρά Ασία πριν από 100 χρόνια, εκδιώχθηκαν από τη χώρα τους, ή αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν για να γλυτώσουν από τις σφαγές. Εκείνη την περίοδο ο κόσμος αναταράχτηκε από τεράστιες αλλαγές, άλλαξε δια παντός το πρόσωπο της σύγχρονης Ελλάδας. Ένα από τα μεγαλύτερα θέματα ήταν το προσφυγικό. Το 1923 ως το 1930 ιδρύθηκε με τη βοήθεια της Κοινωνίας των Εθνών την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ), που δημιούργησε προσφυγικούς συνοικισμούς.
Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος από τις 15 Σεπτεμβρίου έως τις 13 Οκτωβρίου, παρουσίασε την έκθεση σκίτσων του Γάλλου καλλιτέχνη Nicolas Hubesch «1922 / 2022, Τα Προσφυγικά». Η θεματολογία της έκθεσης, είχε να κάνει με τις ζωντανές μνήμες των κτιρίων που στέγασαν τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας μετά την Καταστροφή της Σμύρνης στις γειτονιές της Αττικής. Κύριος σκοπός του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος, είναι να παραμείνει σημείο αναφοράς ξεχωριστών συναντήσεων, μεταξύ της ελληνικής και της γαλλικής κοινωνίας.
Advertisment
Ποιος είναι ο Γάλλος καλλιτέχνης: Ο Nicolas Hubesch γεννήθηκε το 1969 στα προάστια του Παρισιού, από Βέλγο πατέρα και Γαλλίδα μητέρα. Μετά από ένα πέρασμα από τη Lyon, τη Dijon και το Strasbourg, όπου φοίτησε στο τμήμα εικονογράφησης της Ecole des Arts Décoratifs, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, έκανε διάφορες περιστασιακές δουλειές και στη συνέχεια άρχισε να εργάζεται για τον Τύπο και εκδοτικούς οίκους, με ειδίκευση στο παιδικό βιβλίο, όπως οι Bayard, Spirou, Actes Sud Junior και l’École des Loisirs (συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τους Serge Bloch, Paul Martin, Catharina Valckx και Jean-Michel Thiriet). Συνεργάστηκε με τον σεναριογράφο Trap στη δίτομη σειρά Aux frontières du quaternaire, η οποία κυκλοφόρησε μεταξύ 2004 και 2005. Παράλληλα, με τους συντρόφους του από το Atelier du Coin, συμμετείχε στην δημιουργία του περιοδικού Capsule Cosmique, στο οποίο δημοσίευσε το La Méthode de Savoir Survivre και το Vladimir sur les toits (από το 2004 έως το 2006), ενώ ταυτόχρονα συνεργάστηκε με την Anne Baraou σε ένα κόμικ για τις εκδόσεις Dargaud. Έκτοτε, έχει εκδώσει περίπου πενήντα κόμικς και παιδικά άλμπουμ για μεγάλο αριθμό εκδοτών στη Γαλλία.
Από το 2015 έζησε μεταξύ Παρισιού και Αθήνας, μια πόλη που ερωτεύτηκε και η οποία τον ενέπνευσε να σχεδιάσει αμέτρητα σκίτσα.
Advertisment
«Ίσως λόγω του κορωνοϊού να έχω περπατήσει τόσο πολύ στους δρόμους της Αθήνας, με το πιστοποιητικό στην τσέπη που με εξουσιοδοτεί να ταξιδεύω σε ακτίνα 1 χλμ από το Παγκράτι και τις παρακείμενες συνοικίες: Γούβα, Βύρωνα, Καισαριανή… Στη στροφή των στενών αυτών, ανακαλύπτω τα μικροσκοπικά σπίτια των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Μερικά διατηρημένα, έχουν παραμείνει όμορφα, αλλά τα περισσότερα αποσυντίθενται σιγά σιγά εδώ και έναν αιώνα. Γύρω τους η πόλη έχει φυτρώσει σαν μανιτάρι.
Στην αρχή, ήταν σκηνές, ίσα ίσα για καταφύγιο, που αργότερα έδωσαν την θέση τους σε καλύβες από σανίδες, και αυτές με τη σειρά τους σε μικρές πλίνθινες παράγκες που υπάρχουν ακόμα και σήμερα, στη οδό Σμύρνης ή Ανατολής, στη σκιά των πρόσφατων ψηλών κτιρίων.
Ήθελα να τα ζωγραφίσω πριν εξαφανιστούν οριστικά, με τη ζωή, τους ανθρώπους να περνούν, τις γάτες παντού, τα μικρά μονώροφα κτίρια που ακολούθησαν, όπως στη Νίκαια και μετά τα μεγαλύτερα στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Τα περισσότερα από αυτά κατοικούνται ακόμα, αλλά από άλλους πρόσφυγες, Ρομά, Πακιστανούς, Αφγανούς…
“Είμαστε όλοι πρόσφυγες”, αυτό το γκράφιτι που διάβασα σε έναν τοίχο στην Αθήνα, τόσο απλό, που τα λέει όλα».
