Οι Bowlby και Parke ανέπτυξαν ένα μοντέλο θλίψης τεσσάρων σταδίων που επικεντρώνεται στην πτυχή της προσκόλλησης σε άνθρωπο που έχει φύγει από την ζωή. Τα στάδια περιλαμβάνουν σοκ και μούδιασμα, λαχτάρα και αναζήτηση, απόγνωση και αποδιοργάνωση και τέλος αναδιοργάνωση και ανάκαμψη. Η έρευνα του Bowlby για την προσκόλληση επικεντρώθηκε στους τρόπους με τους οποίους τα παιδιά δημιουργούν δεσμούς από τη βρεφική ηλικία. Εξετάζοντας την προσκόλληση ως μέσο επιβίωσης, η προοπτική του Bowlby υποδηλώνει ότι το άγχος του αποχωρισμού έχει την ρίζα του στον τρόμο της εγκατάλειψης από τους γονείς του. Δυστυχώς, τα παιδιά που μεγαλώνουν με ναρκισσιστές γονείς μπορεί να μην βιώσουν ποτέ μια βαθιά αίσθηση ασφαλούς προσκόλλησης με τη μητέρα ή τον πατέρα τους.
Το να μεγαλώνεις από έναν ναρκισσιστή γονέα
Οι ναρκισσιστές είναι τόσο επικεντρωμένοι στις δικές τους ανάγκες, επιθυμίες και εμφάνισή τους απέναντι στους άλλους που η ικανότητά τους να φροντίζουν ένα άλλο άτομο, ειδικά ένα παιδί, διακυβεύεται σοβαρά. Οι ναρκισσιστές γονείς μπορεί να βλέπουν τα παιδιά τους ως προέκταση του εαυτού τους και θα παρέχουν υποστήριξη και δέσμευση στα παιδιά τους μόνο εάν είναι ένα μέσο για να αναπτύξουν τη δική τους θέση ή να τονώσουν το δικό τους εγώ.
Advertisment
Οι ναρκισσιστές γονείς τρέφονται με τις επιτυχίες των παιδιών τους για να ικανοποιήσουν τον εγωισμό τους, αλλά μειώνουν, επικρίνουν ή αγνοούν τα παιδιά τους όταν αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες του ναρκισσιστή για το πως πρέπει να είναι ένα «καλό παιδί». Δυστυχώς, οι ναρκισσιστές σπάνια είναι ικανοί να είναι «αρκετά καλοί» γονείς. Οι ναρκισσιστές μπορεί να είναι συναλλακτικού τύπου γονείς που εκδηλώνουν την αγάπη με βάση την απόδοση του παιδιού τους.
Ανασφαλής προσκόλληση παρατηρείται συχνά σε αυτά τα παιδιά, καθώς υπάρχει απουσία άνευ όρων αγάπης, ουσιαστικής υποστήριξης και αξιοπιστίας, τα οποία είναι απαραίτητα για την επιτυχία ενός γονέα.
Χαράσσοντας ταυτότητα στην ενηλικίωση
Ενώ τα ναρκισσιστικά γνωρίσματα είναι το είδος που απομακρύνει τους περισσότερους ανθρώπους, τα παιδιά συνδέονται με τον ναρκισσιστή εκ γενετής και καθώς περνούν στην εφηβεία και την ενηλικίωση, μπορεί να παραμείνουν μπλεγμένα στον ιστό του ναρκισσιστή γονέα τους.
Advertisment
Δεσμευμένο από ενοχές και υποχρεώσεις, μπορεί να είναι δύσκολο να προχωρήσει και να απεμπλακεί. Για να γίνει αυτό, μπορεί να χρειαστεί ένα μεγάλο διάλειμμα. Περιορισμός της επαφής με τους γονείς και εκπαίδευση στο να αγνοεί τις κλήσεις και τα μηνύματά τους.
Οι περισσότεροι από εμάς νοιώθουμε την ανάγκη να τιμήσουμε τους γονείς μας και να τους δείξουμε υπακοή, αλλά οι ναρκισσιστές γονείς αποτυγχάνουν να κερδίσουν τον σεβασμό των παιδιών τους λόγω της συναισθηματικής αναστάτωσης που προκαλούν.
Το να μείνετε μακριά από τον γονέα σας και να χτίσετε τη δική σας προσωπικότητα μπορεί όμως να έχει ως αποτέλεσμα να παραμερίσετε συνειδητά τις ελπίδες ότι ο γονέας σας θα αλλάξει και να αναγνωρίσετε ότι ποτέ δεν μπορεί να είναι, ούτε ήταν ποτέ, ο «αρκετά καλός» γονέας που αξίζει κάθε παιδί. Η αποδοχή της απώλειας εκείνου που στην ουσία δεν είχατε ποτέ, μπορεί να σας απελευθερώσει για να γίνετε το άτομο που πιστεύετε και ξέρετε ότι έπρεπε να είστε.
Εγκαταλείποντας έναν ναρκισσιστή γονέα: Σοκ και μούδιασμα
Σύμφωνα με τους Bowlby και Parkes, η θλίψη ξεκινά με σοκ και μούδιασμα. Τα παιδιά των ναρκισσιστών μπορεί να είναι τόσο μουδιασμένα λόγω των πιέσεων που τους ασκούν οι γονείς τους, που μπορεί να μην συνειδητοποιούν ότι οι γονείς τους και οι σχέσεις τους δεν είναι όπως των άλλων συνομηλίκων στην αρχή. Τα παιδιά των ναρκισσιστών μπορεί να είναι ήδη συναισθηματικά κλειστά λόγω της ελεγκτικής και απαιτητικής συμπεριφοράς των γονιών.
Λαχτάρα και Αναζήτηση
Καθώς το παιδί ωριμάζει, μπορεί να μάθει πόσο διαφορετική ήταν η δική του οικογενειακή κατάσταση από εκείνη των άλλων και να νοιώσει ότι ανήκει σε αυτούς τους άλλους χώρους. Η λαχτάρα και η αναζήτηση είναι οι αναζητήσεις της δεύτερης φάσης της θλίψης και τα παιδιά των ναρκισσιστών μπορεί να έχουν ανάγκη για μια «κανονική» οικογένεια, όπου κάθε άτομο φαίνεται το ποιος είναι και όπου τα μέλη της οικογένειας λειτουργούν αλληλεξαρτώμενα, όχι συνεξαρτημένα. Έφηβοι ή ενήλικα παιδιά ναρκισσιστών μπορεί να μην έχουν την δυνατότητα να έχουν τους ίδιους ασφαλείς χώρους για να βρουν μια αίσθηση κανονικότητας και μπορεί απλώς να βιώσουν μια πονεμένη λαχτάρα για τις διαφορετικά καλύτερες οικογενειακές καταστάσεις. Οι ναρκισσιστές εργάζονται για να καλύψουν το κενό μέσα τους και τα παιδιά τους μπορεί να νοιώθουν την παρουσία του γονέα τους ως ένα κενό, από μόνο του.
Απελπισία και αποδιοργάνωση
Καθώς τα ενήλικα παιδιά των ναρκισσιστών διαχωρίζονται από τον ναρκισσιστή και την επιρροή τους στη ζωή τους, μπορεί να εισέλθουν στο τρίτο στάδιο εκείνο της απόγνωσης και της αποδιοργάνωσης.
Σε αυτό το στάδιο, όλο το ψυχικό βάρος της απώλειας μιας σχέσης που δεν είχαν ποτέ, μπορεί να χτυπήσει. Μπορεί να υπάρχει μια συντριπτική αίσθηση απόγνωσης που μπορεί να εμφανιστεί διαφορετικά από άτομο σε άτομο. Κάποιοι μπορεί να απομονωθούν και να αποσυρθούν από τους κοινωνικούς τους κύκλους για να ανασύρουν το παρελθόν και να θεραπεύσουν τον πόνο. Άλλοι μπορεί να μετατρέψουν την απελπισία τους σε δράση και να αναζητήσουν νέες σχέσεις για να καλύψουν το κενό που αφήνει η συνειδητή απομάκρυνση. Μερικοί μπορεί να βιώσουν την απώλεια μέσω σωματικών συμπτωμάτων – κόπωση, ευερεθιστότητα, υπερβολικό ύπνο, πονοκεφάλους, στομαχόπονους ή βάρος στο στήθος.
Ο θυμός και η υποκριτική μπορεί επίσης να είναι εκφράσεις απόγνωσης για κάποιους. Όταν αισθανόμαστε αβοήθητοι και ανίκανοι να βρούμε το δρόμο μας προς την ασφάλεια, ειδικά όταν συνοδεύεται από την απώλεια μιας σχέσης που δεν υπήρξε ποτέ, μπορεί να οπισθοχωρήσουμε σε τακτικές επιβίωσης αρχέγονου επιπέδου.
Επιστροφή στην επιφάνεια: Αναδιοργάνωση και ανάκαμψη
Η τελευταία φάση είναι η αναδιοργάνωση και η ανάκαμψη. Αυτός είναι ο χώρος όπου το ενήλικο παιδί ενός ναρκισσιστή είναι σε θέση να εκτιμήσει τη ζημιά, να πάρει μια βαθιά ανάσα και να αρχίσει να βλέπει την απώλειά του. Η αποδοχή του παρελθόντος για αυτό που ήταν, ένα οδυνηρό μέρος, και αυτό που είναι τώρα, το παρελθόν, επιτρέπει στον χώρο να αναγνωρίσει τη θλίψη για τη συναισθηματική απουσία ενός γονέα που ήταν σωματικά παρών. Οι διφορούμενες απώλειες απαιτούν να δώσουμε ψυχολογικά σχήμα σε αινίγματα για να τα βάλουμε σε ηρεμία. Αυτό αντανακλά την αναδιοργάνωση της ζωής σας για να βάλετε σε προοπτική την απώλεια και να αναγνωρίσετε ότι οι ελλείψεις των γονιών σας ήταν ελλείμματα, αλλά δεν είναι ελλείμματα που εσείς δεν μπορείτε να ξεπεράσετε στην ενήλικη ζωή. Είναι σημαντικό να επιτρέψετε στον εαυτό σας να θρηνήσει τον γονέα που δεν είχατε ποτέ, ενώ θρηνείτε τη μη ικανοποιητική σχέση με τον γονέα που είχατε.
Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να «κρατήσει» τον πόνο, αλλά μην επιτρέψετε στον πόνο να σας κρατήσει. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αναγνωρίσουν αθόρυβα στον εαυτό τους τα χαρακτηριστικά του γονέα που είχαν. Κάποιοι άλλοι μπορεί να κρατήσουν ένα δώρο ή αναμνηστικό που αντιπροσωπεύει τον γονιό τους στα καλύτερά τους.
Τα συναισθήματα της λύπης μπορεί να εκδηλώνονται κατά καιρούς, και αυτό είναι απλώς μια απόδειξη του συναισθηματικού βάθους που μπορέσατε να αναπτύξετε παρά τις προσπάθειες του ναρκισσιστή γονέα σας να εμποδίσει τη συναισθηματική σας ανάπτυξη. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι είναι εντάξει να είστε λυπημένοι, αλλά δεν είναι εντάξει να δίνετε στον γονέα σας τη δύναμη να συνεχίσει να διαταράσσει τη ζωή σας στο παρόν. Μετατρέψτε αυτόν τον πόνο σε καύσιμο για πιο υγιείς σχέσεις με τους ανθρώπους που επιλέγετε να ‘έχετε στη ζωή σας.
