Τα βιολογικά προϊόντα είναι αλήθεια ότι είναι απαλλαγμένα από χημικά λιπάσματα και εντομοκτόνα. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δε χρησιμοποιούνται φυσικά σκευάσματα, κατάλληλα όμως για βιολογική καλλιέργεια.
Αποτελούν ουσίες, με ελάχιστη τοξικότητα, που δεν δηλητηριάζουν το περιβάλλον και το πιάτο μας. Πιο κάτω θα βρείτε τον τρόπο για το πως μπορείτε να δημιουργήσετε εντομοαποθητικό από τσουκνίδα. Σύμφωνα με δημοσίευμα στο e-geoponoi τα κυριότερα βιολογικά εντομοκτόνα που μπορούμε να βρούμε στην αγορά, είναι τα παρακάτω:
Advertisment
Ροτενόνη
Παράγεται: από τις ρίζες των φυτών Derris spp, Lonchocarpus spp και Tephrosia spp.
Δρα: Ως εντομοκτόνο σε μεγάλο αριθμό εντόμων, όπως μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, αρκετά σκαθάρια, κ.λπ. Δεν έχει όμως εκλεκτική δράση στα ωφέλιμα έντομα. Δεν είναι τοξική για τις μέλισσες, αλλά είναι πολύ τοξική για τα ψάρια.
Χαρακτηριστικά: Διασπάται πολύ γρήγορα όταν εκτεθεί στον ήλιο και στον αέρα, γι’ αυτό και πρέπει οι ψεκασμοί να γίνονται αργά το απόγευμα ή νωρίς το πρωί.
Advertisment
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Δέκα ημέρες.
Φυσικό Πύρεθρο
Παράγεται: Από το χρυσάνθεμο Chrysanthemum (Pyrethrum) cinerariaefolium και τα συγγενή είδη C. roseum και C. carneum.
Δρα: κυρίως ως εντομοκτόνο επαφής, αλλά δεν είναι εκλεκτικό ως προς τα ωφέλιμα έντομα, γι’ αυτό και η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται μόνο σε περιπτώσεις σοβαρού προβλήματος. Το φυσικό πύρεθρο είναι εντομοκτόνο ευρέος φάσματος και ως εκ τούτου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πάρα πολλά μασητικά και μυζητικά έντομα (π.χ., μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, κ.λπ.).
Χαρακτηριστικά: Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι αποικοδομούνται σύντομα, σε φυσικές και αβλαβείς ουσίες.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: 48 ώρες.
Αζαδιραχτίνη
Παράγεται: από το δένδρο Azadirachta indica ή Νιμ (Neem).
Δρα: Εναντίον πολλών εντόμων (μελίγκρες, κάμπιες, σκαθάρια, κ.λπ.). Για τα ωφέλιμα (αρπακτικά ή παράσιτα) δεν είναι τοξική, εκτός και αν αυτά τρέφονται και με φυτικούς ιστούς.
Χαρακτηριστικά: Εχει και κάποια διασυστηματική δράση, περνάει δηλαδή στο εσωτερικό των ιστών. Εχει επίσης και κάποιες εντομοαπωθητικές ιδιότητες.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Τρεις ημέρες.
Aλατα (Καλίου) λιπαρών οξέων
Δρουν: Οπως περίπου και το γνωστό μας σαπουνόνερο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση πάρα πολλών εντόμων (μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, κ.λπ.).
Χαρακτηριστικά: Δεν έχουν τοξική – υπολειμματική δράση.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι και πριν από τη συγκομιδή. Θεωρούνται τα πιο ήπια από τα «βιολογικά εντομοκτόνα».
Ορυκτέλαια – Παραφινέλαια
Παράγονται: Από την κλασματική απόσταξη του πετρελαίου. Κατατάσσονται σε θερινούς πολτούς ή λευκά λάδια που χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο βλάστησης και στους χειμερινούς πολτούς που είναι εντομοτοξικότεροι και φυτοτοξικότεροι και χρησιμοποιούνται όταν τα φυτά δεν έχουν φύλλα και είναι σε χειμερινό λήθαργο.
Δρουν: Ως εντομοκτόνα επαφής, αλλά δεν είναι εκλεκτικά, έτσι σκοτώνουν ορισμένες κατηγορίες εντόμων (μελίγκρες, κάμπιες, διάφορες μύγες, ψώρες, τα αυγά αρκετών εντόμων κ.λπ.), που βρίσκονται πάνω στη φυτική επιφάνεια την ώρα του ψεκασμού.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: 20 ημέρες.
Σκευάσματα: Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δεκάδες.
Εντομοπαθογόνοι μικροοργανισμοί
Είναι σκευάσματα φυσικών μικροοργανισμών ή τοξίνες τους. Δεν είναι προϊόντα γενετικής μηχανικής.
Α) ΕΝΤΟΜΟΠΑΘΟΓΟΝΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ
Bacillus thuringiensis (Βάκιλλος της Θουριγγίας): Είναι εντομοκτόνο με εκλεκτική δράση στις κάμπιες διάφορων εντόμων (ανάλογα με τη φυλή του βάκιλλου).
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Περίπου 3 – 5 ημέρες.
Spinosad: Διασυστηματικό εντομοκτόνο που προέρχεται από τις τοξίνες που παράγονται από το βακτήριο Saccharopolyspora spinosa. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση πάρα πολλών εντόμων (κάμπιες, διάφορες μύγες, ψώρες, σκαθάρια κ.λπ.).
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: 3 – 21 ημέρες (ανάλογα με την καλλιέργεια).
Β) ΕΝΤΟΜΟΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ
Beauveria bassiana: Είναι εντομοκτόνο (περιέχει ζωντανά σπόρια μύκητα) επαφής για την καταπολέμηση διάφορων μυζητικών εντόμων.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι και πριν από τη συγκομιδή.
Γ) ΕΝΤΟΜΟΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΙΟΙ
Δρουν: Ως εντομοκτόνα στομάχου που μετά την κατάποση από τα έντομα, ξεκινάει η μόλυνσή τους.
Απευθύνονται: κυρίως σε επαγγελματίες αγρότες για την καταπολέμηση ενός συγκεκριμένου εντόμου (καρπόκαψα) που προσβάλλει μηλιές και αχλαδιές.
Τελευταίος ψεκασμός πριν από την κατανάλωση: Είναι 3 ημέρες.
Τέσσερα σημαντικά χαρακτηριστικά τους:
• Η προέλευση. Παρασκευάζονται από φυτικές ή άλλες φυσικές ουσίες, ενώ στην περίπτωση των μικροοργανισμών αυτοί δεν είναι γενετικώς τροποποιημένοι, αλλά υπάρχουν στη Φύση.
• Η χαμηλή έως ελάχιστη τοξικότητα που έχουν στο περιβάλλον και στους ζωντανούς οργανισμούς. Ετσι, είναι ιδιαιτέρως κατάλληλα όταν υπάρχουν κατοικίδια ζώα και μικρά παιδιά.
• Η ελάχιστη υπολειμματικότητά τους στα τρόφιμα. Μετά τη χρήση τους τα προϊόντα μπορούν να καταναλωθούν σχεδόν άμεσα, ακολουθώντας πάντα βέβαια τους χρόνους που προβλέπονται από την τελευταία εφαρμογή μέχρι την κατανάλωση.
• Ο τρόπος δράσης τους. Είναι κατά κανόνα εντομοκτόνα επαφής, δηλαδή παραμένουν στην επιφάνεια των προϊόντων και έτσι με ένα απλό πλύσιμο τα πιθανά υπολείμματά τους μπορούν να απομακρυνθούν άμεσα.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΤΟΜΟΑΠΩΘΗΤΙΚΟ – ΔΥΝΑΜΩΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ
(Urtica dioica και Urtica urens)
Η τσουκνίδα περιέχει ένζυμα, σίδηρο, βιταμίνες, διάφορα άλατα και μυρμηγκικό οξύ. Στη βιολογική καλλιέργεια μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως ένα εξαιρετικό εντομοαπωθητικό και δυναμωτικό για τα φυτά μας.
Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε είτε φρέσκια, είτε να την αποξηράνουμε σε σκιά για να τη χρησιμοποιούμε όλο το χρόνο. Λόγω του ερεθισμού, πόνου και κνησμού που προκαλεί η τσουκνίδα όταν έρχεται σε επαφή με το δέρμα, πολύ σημαντικό είναι να φοράμε γάντια κατά τη διαδικασία συλλογής της.
Αν όμως από λάθος ακουμπήσετε τα φύλλα της, μη ανησυχείτε. Πάντα δίπλα από τη τσουκνίδα φύεται η μολόχα. Τρίψτε τα φύλλα της επάνω στο ερεθισμένο δέρμα και τα συμπτώματα θα εξαφανιστούν !!!
Τσουκνίδα ως εντομοαπωθητικό.
Χρόνος προετοιμασίας 24 ώρες.
Μέσα σε ένα κουβά ρίχνουμε ένα μέρος τσουκνίδας φρέσκιας και 10 μέρη νερού. Ανακατεύουμε καλά ώστε η τσουκνίδα να βυθιστεί μέσα στο νερό. Με ζεστό καιρό μπορεί και σε 14 ώρες το παρασκεύασμα να είναι έτοιμο, με κρύο καιρό θέλουμε οπωσδήποτε 24 ώρες, όχι όμως παραπάνω.
Μετά το διάστημα αυτό αφού σουρώσουμε το μίγμα που έχουμε κάνει το παίρνουμε αυτούσιο (χωρίς αραίωση) και ραντίζουμε τα φυτά που βρίσκονται στην αρχή της προσβολής από μελίγκρες.
Το ίδιο παρασκεύασμα φτιάχνουμε μετά από 5 ή 8 ημέρες και ξανά- ραντίζουμε τα φυτά. Αυτό επαναλαμβάνεται άλλες 3 ή 5 φορές ανάλογα με την προσβολή. Μετά τα 5 ραντίσματα τα φυτά έχουν ισχυροποιηθεί τόσο που δεν προσβάλλονται πλέον από μελίγκρες.
Προσοχή: Μόλις σουρώσουμε το μίγμα αυτό πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το εκχύλισμα αμέσως ή το αργότερο μετά δύο ώρες, αλλιώς χάνει την αποτελεσματικότητα του
Τσουκνίδα ως δυναμωτικό.
Χρόνος προετοιμασίας 10-15 ημέρες.
Με τις ίδιες αναλογίες όπως και προηγουμένως, δηλαδή 10 μέρη νερού 1 μέρος τσουκνίδας, φτιάχνουμε ένα παρασκεύασμα που το αφήνουμε όμως 10 – 14 ημέρες ανακατεύοντας το καθημερινά με ένα ξύλο.
Μετά από λίγες ημέρες αρχίζει να αφρίζει και να βγαίνει μια έντονη δυσάρεστη οσμή για αυτό τοποθετούμε το βαρέλι με το παρασκεύασμα σε κάποια άκρη του κήπου και το σκεπάζουμε με ένα καπάκι. Το χειμώνα, αν θέλουμε να επιταχύνουμε τη διαδικασία, τοποθετούμε το βαρέλι κάπου στον ήλιο, το καλοκαίρι όμως οπωσδήποτε στη σκιά. Αν θέλουμε να μειώσουμε την έντονη δυσάρεστη οσμή, ρίχνουμε μέσα μια χούφτα σκόνης από πετρώματα.
Όταν οι αφροί σταματήσουν μετά 10 ή 14 μέρες, το παρασκεύασμα είναι έτοιμο. Τότε το σουρώνουμε και το διάλυμα αυτό μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε αμέσως ή το φυλάμε σκεπασμένο σε δροσερό μέρος για μετέπειτα χρήση. Με το μίγμα αυτό ψεκάζουμε τα φυτά αραιώνοντας το με το τριπλάσιο μέχρι πενταπλάσιο νερό. Όσο πιο τρυφερά είναι τα φυτά τόσο μεγαλύτερη αραίωση χρειάζεται.
Το ψέκασμα αυτό δρα ως αναζωογονητικό π.χ. σε φυτά που έχουν ταλαιπωρηθεί από ξηρασία. Επίσης, κάνει τα φυτά πιο ανθεκτικά σε τυχόν μελλοντικές προσβολές. Αν έχουμε πολύ από αυτό το διάλυμα, το αραιώνουμε με δεκαπλάσιο νερό και ποτίζουμε τα φυτά στις ρίζες τους, έτσι δίνουμε στο έδαφος και άζωτο.
Υπάρχουν μερικοί βιοκαλλιεργητές που καταφέρνουν να έχουν υγιή φυτά χωρίς κανένα άλλο ράντισμα, εκτός αυτό το δυναμωτικό της τσουκνίδας και αυτό είναι κάτι που πρέπει να επιδιώκουμε.
Η τσουκνίδα ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Πρόκειται για μονοετές ή πολυετές, ποώδες, αυτοφυές φυτό, με 40 περίπου είδη παγκοσμίως. Ο βλαστός της φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά και άοσμα. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα, πολλές φορές έντονη, τσούξιμο και κοκκινίλα σαν τσίμπημα κουνουπιού, ενώ σπανιότερα αλλεργικές διαταραχές.
Αυτό οφείλεται σε ένα δηλητηριώδες υγρό, που περιέχουν οι λεπτές βελόνες του φυτού (εικ1) στη σύσταση του οποίου υπάρχει μυρμηκικό οξύ, ακετυλοχολίνες και ισταμίνες, οι οποίες όμως βελόνες καταστρέφονται με το βράσιμο ή το ψήσιμο. Το πιο δηλητηριώδες είδος τσουκνίδας είναι το γνωστό με την ονομασία φύλλο του διαβόλου που βρίσκεται στη νήσο Τιμόρ.
Στην Ελλάδα απαντώνται τα εξής είδη:
Κνίδη η δίοικος (Urtica dioica)
Κνίδη η καυστηρά (Urtica urens)
Κνίδη η μεμβρανώδης (Urtica membranacea)
Κνίδη η σφαιριδιοφόρος (Urtica pilulifera)
Άλλα σημαντικά είδη εκτός Ελλάδας είναι:
Κνίδη η καννάβινος (Urtica cannabina) είδος της Ασίας κλωστικό.
Κνίδη η καυστηρωτάτη (Urtica urentissima)(devil’s leaf, φύλλο του διαβόλου)
Κνίδη η θηριώδης (Urtica ferox). Ενδημικό είδος της Νέας Ζηλανδίας. Το τσίμπημα αυτού του είδους μπορεί να προκαλέσει ακόμα και το θάνατο.
Χρήσεις: Οι τσουκνίδες ουσιαστικά είναι ζιζάνια, όμως σε μερικές περιοχές κάποια είδη έχουν μεγάλη οικονομική σημασία. Για παράδειγμα, από ένα είδος τσουκνίδας στην Ασία λαμβάνονται κλωστικές ίνες από τον βλαστό για την παραγωγή υφασμάτων ενώ αποξηραμένες τσουκνίδες δίνονται σαν τροφή σε ζώα. Η τσουκνίδα είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα: ασβέστιο, χαλκό, χλώριο, κάλιο, πυρίτιο, νάτριο, σίδερο.
Το αφέψημα του είδους Κνίδη η καυστηρά (Urtica urens), που βρίσκεται και στην Ελλάδα, είναι εξαιρετικό διουρητικό και κατά της πέτρας της χολής, ενώ ο χυμός των σπόρων του σταματά την αιμορραγία. Σύμφωνα με ορισμένους βοτανολόγους βοηθά στην αντιμετώπιση δερματικών εκζεμάτων, συμβάλλει στην μείωση του ουρικού οξέος και γενικώς συμβάλλει στην καλή κυκλοφορία του αίματος.
Επίσης χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της τριχόπτωσης. Το είδος κνίδη η δίοικος χρησιμοποιείται ευρέως και στην κουζίνα. Χάρη στα θρεπτικά συστατικά που περιέχει, το υψηλό ποσοστό σε λευκώματα και σε βιταμίνη C οι τσουκνίδες καταναλώνονται ως σαλάτα, σούπα και πολλές φορές αντικαθιστούν το σπανάκι. Η καυστικότητα των τριχιδίων εξουδετερώνεται με το στίψιμο ή με κοχλαστό νερό. Για κατανάλωση θεωρούνται καλύτεροι οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί.
Όλα τα μέρη του φυτού, υπέργεια και υπόγεια μπορούν να αποξηρανθούν και χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κηπουρική για την καταπολέμηση της ψώρας. Γι αυτό το σκοπο αναμειγνύονται 500-700 γρ. χλωρής ή 200 γρ. αποξηραμένης τσουκνίδας με 5 λίτρα κρύου νερού για ένα εικοσιτετράωρο. Μετά ψεκάζονται τα προσβεβλημένα φυτά, όπως ήδη αναφέραμε πιο πάνω.
