Ιερή αναλογία Ανθρώπου – Σύμπαντος

Γνώθι Σαυτόν» έλεγαν στο Δελφικό Ιερό του Απόλλωνα. «Γνώθι Σαυτόν» έλεγε και ο μεγάλος Σωκράτης. «Γνώθι Σαυτόν» υποστηρίζουν ουσιαστικά όλα τα φιλοσοφικά συστήματα Ανατολής και Δύσης. «Η Βασιλεία των Ουρανών είναι μέσα σας» έλεγε ο Χριστός. Το ίδιο μήνυμα ειπωμένο με πολλά και διαφορετικά λόγια…

Όταν βλέπουμε το «Βιτρούβιο» άνθρωπο του Ντα Βίντσι τέλειο, συμμετρικό, σε πλήρη αρμονία με τις μαθηματικές αρχές που διέπουν το Σύμπαν, δεν μπορούμε παρά να θυμηθούμε ανάλογη αναπαράσταση του ίδιου του Χριστού, που εκφράζει όλες τις δυνάμεις, ιδιότητες και στοιχεία του σύμπαντος.

Advertisment

«Ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος σχηματίζουν δύο πόλους ανάμεσα στους οποίους διαδραματίζεται η ύπαρξη, που μέσω της μετάστασης στο θάνατο, συνδέει το πεπερασμένο με το αιώνιο». Στον Ταοϊσμό είναι η κεντρική και μεσολαβητική δύναμη της μεγάλης Τριάδας Ουρανού-Ανθρώπου-Γης. Στο Ισλάμ υποδηλώνει την παγκόσμια ύπαρξη, τον κρίκο ανάμεσα στο Θεό και τη Φύση. Οι Σούφι τον ορίζουν σαν το «Σύμβολο της παγκόσμιας ύπαρξης».
Ο φιλόσοφος της Αναγέννησης Τζορντάνο Μπρούνο λέει: «…μαθαίνουμε να μην αναζητάμε την απομακρυσμένη από μας θεότητα, αν την έχουμε κοντά μας, ακόμα και μέσα μας, πόσο μάλλον που εμείς οι ίδιοι είμαστε μέσα στους εαυτούς μας…». Κι ακόμη καταλαβαίνουμε ότι θεωρεί το σύμπαν ως μια ζωντανή ολότητα, αφού λέει: «…αλλά αν η ζωή γι’ αυτό το σύμπαν είναι στο όλο και επίσης στα μέρη αυτού του όλου, τότε πώς έρχεσαι εσύ και δεν επιτρέπεις να είναι στα μέρη των μερών;».

Σύγχρονοι επιστήμονες, όπως ο Μάντελμπροτ, καθώς και η θεωρία του Χάους μιλούν για μια αναλογία ανάμεσα στο μικρόκοσμο και το μακρόκοσμο, η οποία, όσο κι αν φαίνεται «τυχαία», υπακούει σε απλούς μαθηματικούς νόμους, που απλά μέχρι τώρα αγνοούσαμε. «To DNA σίγουρα δεν μπορεί να προσδιορίσει τον τεράστιο αριθμό των διαφόρων βρόγχων ή κυψελίδων, αλλά μπορεί να προσδιορίσει μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία διακλαδώσεων και ανάπτυξης».

Το «ολογραφικό» μοντέλο του σύμπαντος εκφράζει αρκετά τη μυστικιστική αντίληψη για το Όλο, το οποίο βρίσκεται μέσα στο μέρος και αντίστροφα. Οι υποατομικές μονάδες της ύλης λειτουργούν, απ’ ό,τι φαίνεται, σαν ολογράμματα, που το χαρακτηριστικό τους είναι ότι, όσο κι αν τα τεμαχίσουμε, συνεχίζουν να έχουν την αρχική εικόνα που είχε το ολόκληρο ολόγραμμα μέσα σε κάθε κομμάτι, όσο μικρό κι αν είναι αυτό. «Αν η ύλη και η συνείδηση είναι τύποι βαρυτικών πεδίων, τότε μοιάζουν με διαφορετικούς κυματισμούς στην ίδια λίμνη. Το σύμπαν μοιάζει με ολογραφική πλάκα. Ένα πετραδάκι που πέφτει μέσα στη λίμνη σε οποιοδήποτε σημείο, επηρεάζει ολόκληρη τη λίμνη».

Advertisment

Έτσι, ακόμα κι αν παραβλέψουμε την παρόμοια μορφή ανάμεσα σ’ ένα άτομο κι ένα ηλιακό σύστημα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι ερχόμαστε αντιμέτωποι με «παράδοξα», όπως π.χ. το γεγονός ότι η ανθρώπινη καρδιά έχει κλίση 23ο , δηλαδή όση ακριβώς έχει και η κλίση του άξονα της Γης!

Οι μαθηματικές αναλογίες ή Νόμοι πάνω στις οποίες βασίζεται η δημιουργία ολόκληρου του Σύμπαντος, εκφράζονται και στον ίδιο τον άνθρωπο. Πανάρχαιες δοξασίες, γνώσεις γεννημένες στα άδυτα των μυητικών κέντρων όλου του κόσμου ή στο νου των μεγαλύτερων σοφών που χάραξαν δρόμους για την ανθρωπότητα, μιλάνε για μια τετραπλή όψη της εκδηλωμένης φύσης, η οποία συμβολίζεται με τα τέσσερα αρχετυπικά Στοιχεία: Γη – Νερό – Αέρα – Φωτιά. Στους ίδιους δρόμους βρίσκουμε την αντίληψη της τετραπλότητας της θνητής φύσης του ανθρώπου, η οποία εκφράζεται μέσα από ένα φυσικό σώμα (Γη), ένα ενεργειακό ζωτικό πεδίο (Νερό), έναν ψυχισμό (Αέρας) και μια νοητική λειτουργία (Φωτιά). Αυτά συσχετίζονται και με τα τέσσερα βασίλεια που εξελίσσονται πάνω στη Γη: των Ορυκτών, των Φυτών, των Ζώων και των Ανθρώπων. Σχετίζονται επίσης με τις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα, τις τέσσερις εποχές, τις τέσσερις φάσεις της Σελήνης (Γέμιση, Πανσέληνος, Χάση, Νέα Σελήνη) κ.ο.κ.

Αν παρατηρήσουμε τον άνθρωπο με μια πιο ολοκληρωμένη ματιά, τότε θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στην αντίληψή μας γι’ αυτόν και την αιώνια Ψυχή του, την Πνευματική του υπόσταση, η οποία αναλύεται σε μια Ιερή Τριάδα ανάλογη με την Θεία Τριάδα πολλών θρησκειών. Μια Τριάδα, η οποία επιγραμματικά εκφράζεται ως Βούληση-Αγάπη-Διάνοια. Κι έτσι, ο τετραπλός φυσικός άνθρωπος μετατρέπεται στον επταπλό, μέσα από τον οποίο εκφράζονται οι επτά αρχές του Σύμπαντος, όπως περιγράφονται στην Ερμητική διδασκαλία του Κυμβαλείου:
1. Η αρχή της Νοητικότητας
2. Η αρχή της Αναλογίας
3. Η αρχή της Δόνησης
4. Η αρχή της Πολικότητας
5. Η αρχή του Ρυθμού
6. Η αρχή της Αιτίας και του Αποτελέσματος
7. Η αρχή του Γένους

Και μέσα από τον επταπλό άνθρωπο εκφράζονται όλες οι «επτάδες» του σύμπαντος, όπως τα επτά βασικά χρώματα του ουράνιου τόξου, οι επτά βασικές νότες της μουσικής, οι επτά κύριοι πλανήτες (όπως θεωρούνται στην αστρολογία), οι επτά βασικές διαιρέσεις του χρόνου μέσω της εβδομάδας.
Αλλά, δεν είναι μόνο αυτά. Ο ίδιος ο άνθρωπος εκφράζει την επταδικότητα και με την ίδια του τη φυσική κατασκευή, με τα επτά κύρια μέρη του σώματός του, τα επτά κύρια όργανα, τις επτά τρύπες στο κεφάλι του. Και δημιουργεί συλλογικά ως ανθρωπότητα επτάδες άξιες θαυμασμού, όπως τα επτά θαύματα του κόσμου ή τους επτά σοφούς. Κι ακόμη, προσπαθεί να επικοινωνήσει με το θείο μέσω των επτά μυστηρίων της χριστιανικής εκκλησίας.

Κι αν αντιμετωπίσουμε τον άνθρωπο σαν μια ολότητα, η οποία ωστόσο δεν εκφράζεται πλήρως μέσα στον καθένα μας (μόνο μέρη της μπορούμε εμείς ως άνθρωποι να εκφράσουμε), τότε ομαδοποιούμαστε σε δώδεκα βασικούς τύπους ανθρώπων, τα λεγόμενα δώδεκα ζώδια. Όμως, αυτοί οι ανθρώπινοι τύποι δεν είναι μόνο όψεις του ανθρώπου αλλά και ολόκληρου του σύμπαντος, αφού μέσα από τον αριθμό αυτό εκφράζονται αρχές πολύ υψηλότερες από τον άνθρωπο. Μέσα στο δώδεκα περιλαμβάνονται οι αρχές του τρία και του τέσσερα σε δυναμική σχέση πολλαπλασιασμού, οι τέσσερις φύσεις της ύλης σε σχέση με τις τρεις αρχές του κόσμου, οι οποίες εκφράζονται σαν: Υπερβολή – Αδράνεια – Μεταβλητότητα ή Ισορροπία. Αυτή η δωδεκάδα δεν βρίσκει αναλογική έκφραση μόνο στην Αστρολογία, αλλά και αλλού, όπως στους δώδεκα μήνες στους οποίους χωρίζουμε το χρόνο, τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, τους δώδεκα άθλους του Ηρακλή, τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου και πολλές άλλες δωδεκάδες…

Όλη αυτή η γνώση, όλη αυτή η σοφία, δεν είναι κρυμμένη από μας, ούτε είναι κάπου έξω από μας. Κάποτε, ο Σωκράτης έδωσε τη ζωή του στην προσπάθεια να μείνει πιστός στην πεποίθηση ότι η γνώση είναι μέσα μας και το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να βρούμε τη μέθοδο να την ανασύρουμε. Στη σύγχρονη εποχή, ένας σημαντικός επιστήμονας, ο Καρλ Γιούγκ, έρχεται και συμπληρώνει αυτήν την άποψη λέγοντάς μας ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σ’ αυτό που ονόμασε «Συλλογικό Ασυνείδητο». Πρόκειται για ένα μέρος του Εαυτού μας, όπου ενυπάρχουν σε αρχετυπική μορφή όλοι οι Νόμοι που διέπουν το Σύμπαν και τον Εαυτό μας. Φτάνοντας σ’ αυτό το σημείο μέσα μας βρίσκουμε την πρόσβαση στον κόσμο των Συμβόλων και των Αρχετύπων.
Έτσι, μπορούμε να βιώσουμε την ενότητα και την πολλαπλότητα, τις αρχές και τους νόμους, την αρχή και το σκοπό του Σύμπαντος και του Ανθρώπου. Όλοι οι Νόμοι με τη μορφή των αριθμών, όπως αναφέραμε ενδεικτικά κάποιους παραπάνω, αλλά όχι μόνο, εκφράζονται μέσα μας με τη μορφή συμβόλων ή μύθων. Σύμβολα και μύθοι πανανθρώπινοι και πανάρχαιοι, σύμβολα όπως το δέντρο, το φίδι, ο ήλιος, η σελήνη κ.λ.π., μύθοι ηλιακοί και σεληνιακοί με ήρωες και αντιήρωες, με δράκους, νάνους, ιππότες και πριγκίπισσες, περιμένουν να τους βιώσουμε, να τους κάνουμε δικούς μας, να τους αφήσουμε να μας μιλήσουν… Όχι για να μας γεμίσουν γνώσεις ή πληροφορίες, αλλά για να μας επιτρέψουν να συντονιστούμε με το Μεγάλο, τον Αρχετυπικό Άνθρωπο, που σε κάποια εκδοχή είναι το Σύμπαν ολόκληρο. Τότε, η Σοφία θα έχει χτυπήσει την πόρτα μας… και θα περιμένει να τη ζήσουμε και να τη μοιραστούμε απλόχερα και γενναιόδωρα, όπως γενναιόδωρο είναι το Σύμπαν και ο Θεός που ζει μέσα από αυτό.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. ΑΝΘΡΩΠΟΣ: ΤΟ ΜΕΓΑ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΥ, Νικ,. Λάος, εκδ. Παρασκήνιο, 2002
2. Ο ΖΩΔΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, Γ.Α. Πλάνας, Εκδ. Νέα Ακρόπολη
3. ΤΟ ΚΥΜΒΑΛΕΙΟ: Η ΕΡΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, εκδ. Νέα Ακρόπολη, 2002
4. Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ, Φρ. Λιονέλ, εκδ. Πύρινος Κόσμος, 1993
5. ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, Μ. Ταλμποτ, εκδ. Ιάμβλιχος, 1993
6. ΧΑΟΣ, ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, Τζ. Γκλέικ, εκδ. Κάτοπτρο, 1987
7. ΟΙ ΑΠΕΙΡΟΙ ΚΟΣΜΟΙ ΤΟΥ ΤΖ. ΜΠΡΟΥΝΟ, Α. Μ. Πάτερσον, εκδ. Νέα Ακρόπολη, 1991
8. ΛΕΞΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΩΝ, Τζ. Κούπερ, εκδ. Πύρινος Κόσμος, 1992
9. ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑ, Mircea Eliade, Εκδ. Αρσενίδη, 1994.
10. ΤΟ ΙΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΒΕΒΗΛΟ, Mircea Eliade, Εκδ. Αρσενίδη, 2002