Από το περιοδικό Holistic Life
Η Αυτογνωσία είναι μια λέξη που όλοι ακούμε ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Για μερικούς από μας είναι ξεκάθαρη. Για τους περισσότερους όμως είναι μια ασαφής, θεωρητική έννοια που ενώ ακούγεται στομφώδης κι επιβλητική ως λέξη, δεν είναι εύκολο να την συνδέσουμε με την καθημερινή μας ζωή.
Advertisment
Αυτογνωσία είναι η εμπειρική γνώση και η συνειδητή πρόσβαση σε άγνωστες μέχρι χθες περιοχές της σκέψης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. Δεν είναι ούτε θεωρία, ούτε μια συνθήκη που μπορεί να την πετύχει κανείς μόνος του, με μικρή προσπάθεια, χωρίς οδηγούς, και κυρίως χωρίς ισχυρή επιθυμία, πρόθεση και σκληρή δουλειά με τον εαυτό του.
Αντίθετα, είναι μια βιωματική διαδικασία που συνήθως απαιτεί δέσμευση στην επιθυμία μας να γνωρίσουμε καλύτερα και βαθύτερα τον «πυρήνα» του εαυτού μας, την πολυπλοκότητά του, τις αστείρευτες δυνάμεις και τις αφανείς αδυναμίες του.
Η διαδικασία της αυτογνωσίας είναι, στην πραγματικότητα, μια εκπαίδευση σ’ έναν καινούργιο τρόπο σκέψης, εμπειρίας και δράσης. Μια βιωματική πορεία εκμάθησης στη συνειδητή ανοιχτότητα κι εξερεύνηση των τεράστιων πνευματικών και συναισθηματικών δυνατοτήτων που όλοι έχουμε. Μέσα σ’ αυτήν την διαδικασία μαθαίνουμε εμπειρικά πως κάθε ξένη γνώση στέκεται εμπόδιο στην ανακάλυψη του εαυτού μας, ενώ αντίθετα, κάθε προσωπική μας συνειδητοποίηση μας φέρνει όλο και πιο κοντά στο εσωτερικό μας κέντρο, στην πηγή της αγάπης και την ευτυχίας μέσα μας.
Advertisment
Το αυτογνωστικό μονοπάτι προϋποθέτει τη γεμάτη πρόθεση (ενσυνείδητη βούληση) απόφαση να μάθουμε να αφουγκραζόμαστε και να ακολουθούμε την πορεία του ανώτερου μας εαυτού (αυτόν που κάποιοι ονομάζουν «ψυχή»). Ο δρόμος προς την αυτογνωσία προϋποθέτει την ανάγκη να στρέψουμε την προσοχή μας σε σκέψεις, συναισθήματα, κι επιθυμίες όπως αυτές αναδύονται μέσα από την καθημερινότητά μας. Η αυτοπαρατήρηση και η καταγραφή όλων αυτών των αυθόρμητων σκέψεων, συναισθημάτων κι αναγκών όπως εμφανίζονται στη ζωή μας, μέσα από την καθημερινή μας τριβή με διάφορες πλευρές του εαυτού μας και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο προς το αυτογνωστικό μονοπάτι.
Η όλο και μεγαλύτερη απόκτηση συνειδητότητας -δηλαδή της δυνατότητας για συνειδητή πρόσβαση στις καθημερινές μας επιλογές, σκέψεις, συναισθήματα και ανάγκες, με άλλα λόγια, η ικανότητα του να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή τι είναι αυτό που σκεφτόμαστε, τι αισθανόμαστε, γιατί δρούμε μ’ αυτόν τον τρόπο κι όχι με τον άλλον, γιατί συμπαθούμε αυτό το άτομο και γιατί προτιμάμε να κάνουμε αυτήν την επιλογή κι όχι την άλλη- κατακτιέται καθώς στρέφουμε με όλο και πιο ισχυρή πρόθεση την προσοχή μας στις πραγματικές ανάγκες που καθημερινά μας θυμίζει το σώμα μας ότι έχει, μέσα από την ευχαρίστηση ή την δυσαρέσκεια που βιώνει καθώς κάνουμε σημαντικές ή ασήμαντες επιλογές.
Μαθαίνοντας λοιπόν να παρατηρούμε, και να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες κι τις επιθυμίες του σώματός μας, ερχόμαστε σε επαφή με την βούληση της Ψυχής μας: του Ανώτερου Εαυτού μας που πάντα γνωρίζει τι είναι αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο για να είμαστε χαρούμενοι και υγιείς. Σε περιόδους που επιμένουμε να είμαστε αποσυνδεδεμένοι και να αγνοούμε τις ανάγκες τους Ανώτερου Εαυτού μας, επιδιώκοντας συνήθως εγωκεντρικούς -και τις περισσότερες φορές επιφανειακούς- στόχους, τότε η «Ψυχή» μας «σπρώχνει» -μέσα από τις ψυχοσωματικές ενοχλήσεις που νιώθουμε να εντείνονται και να μας ταλαιπωρούν- στο να συνειδητοποιήσουμε τις βαθύτερες ανάγκες μας, αποσταθεροποιώντας για λίγο την φαινομενικά ήρεμη και εύρυθμη ζωή μας. Αν συνεχίσουμε να αγνοούμε τα «μηνύματα» που μας στέλνει, τότε οι ενοχλήσεις τείνουν να γίνουν μόνιμες επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία και την ψυχικής μας διάθεση.
Ένας από τους στόχους που επιτελείται μέσα από την Ψυχοθεραπεία είναι η ίαση της ψυχοσωματικής μας οντότητας μέσα από τη βιωματική εκπαίδευση σε έναν νέο, ουσιαστικό, και πιο υγιή διάλογο με τον Εαυτό μας, με εργαλείο κυρίως την ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο άτομο που δυσφορεί ψυχοσωματικά και ζητά βοήθεια, και τον Ψυχοθεραπευτή. Έναν διάλογο που χαρακτηρίζεται από την ειλικρινή διάθεση να ακούσουμε και να ακουστούμε, να «συναντήσουμε» τις αληθινές μας ανάγκες, να ρίξουμε «φως» στα πιο «σκοτεινά» αλλά και τα πιο «φωτεινά» μονοπάτια της εξελικτικής μας πορείας, να εμπειραθούμε τελικά την αληθινή χαρά της ζωής, που πάντα κρύβεται πίσω από την αποδοχή του αληθινού μας Εαυτού και την συνειδητή απόφασή μας να συμπορευτούμε μαζί με τις πραγματικές του επιδιώξεις και επιθυμίες.
Γρηγόρης Βασιλειάδης, – Ψυχολόγος M.Sc. Ph.D
