Από το περιοδικό Holistic Life
Ο άνθρωπος είναι μία ενότητα σώματος και ψυχής, και σε κάθε βίωμά του, το ένα αντανακλά στο άλλο. Όλη η συγκινησιακή μας ζωή καθρεφτίζεται στο σώμα μας. Καθημερινά οι συγκινήσεις, και τα συναισθήματα συνεπάγονται μία σειρά σωματικών αντιδράσεων από τις πιο απλές (κοκκίνισμα, ιδρώτας, ταχυπαλμία, χλόμιασμα, κλπ), μέχρι τις πιο έντονες και δραματικές, όπως ο θάνατος από ανακοπή καρδιάς, ή κάποιο έμφραγμα από μία ξαφνική είδηση ή κατάσταση. Τα συγκινησιακά βιώματα αντανακλώνται στο σώμα από τη στιγμή της σύλληψης, επηρεάζουν όλη την ενδομήτρια ζωή και τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής μας που περιορίζουν τη δομή του και την δυνατότητα αντίδρασής του.
Advertisment
Ένα σώμα άρρωστο, ή κουρασμένο, ή υπερβολικά άκαμπτο περιορίζει τα συναισθήματά μας και τις πράξεις μας.
Σ’ αυτήν την ενωτική αντίληψη του ανθρώπου η νεύρωση και η ασθένεια είναι δύο διαφορετικοί τρόποι έκφρασης μίας υπαρξιακής δυσφορίας. Δύο μηχανισμοί άμυνας από ανυπόφορες καταστάσεις που έχουν και οι δύο σαν σκοπό να ξαναδώσουν κάποια ισορροπία στο σύνολο άνθρωπος.
Στην διάρκεια οποιασδήποτε ψυχαναλυτικής διαδικασίας, όταν αναλύεται μία φάση της ασθένειας του αναλυόμενου, πάντα διαπιστώνουμε ότι η ασθένεια ήταν μία φυγή από μία δυσάρεστη και δύσκολη κατάσταση. Το ίδιο ανακαλύπτεται για τις φοβίες, για τις έμμονες ιδέες, ή για όλα τα συμπτώματα ψυχολογικής δυσφορίας. Χωρίς αμφιβολία, οι δομές της κοινωνίας και ο τρόπος ζωής μας δημιουργούν στρες και καταπιέζουν μια σειρά συμπεριφορών ή συναισθημάτων, τα οποία καθορίζουν τη δυσφορία, αλλά και τον τρόπο επανόρθωσης της επάρκειας του ατόμου χωρίς να ενοχλείται ιδιαίτερα το κοινωνικό σύνολο. Από αυτή την οπτική γωνία η ασθένεια είναι πιο αποδεκτή από την νεύρωση, ο κατάλληλος άνθρωπος για την επανόρθωση αυτής της ισορροπίας, ο γιατρός, είναι πιο αποδεκτός από τον ψυχολόγο ή τον ψυχοθεραπευτή. Η ασθένεια θεωρείται σαν ένας εξωτερικός εχθρός εναντίον του οποίου συναθροίζεται όλη η κοινότητα και δεν θεωρείται σαν συνέπεια ενός λανθασμένου τρόπου λειτουργίας της κοινωνίας. Ο γιατρός, είναι ουδέτερος, δεν ψάχνει τις αιτίες της δυσφορίας του ασθενή και άρα δεν βάζει σε συζήτηση την υπάρχουσα κοινωνική κατάσταση.
Advertisment
Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε την ψυχή από το σώμα του ανθρώπου. Αυτό υποστηρίζει και η Νευροφυσιολογία, η οποία, από όλες τις μελέτες που έχουν γίνει στο αιώνα μας και αφορούν το στρες, εξηγεί τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα εξωτερικά ερεθίσματα, τον εγκεφαλικό φλοιό, τον υποθάλαμο, το ενδοκρινικό σύστημα, το νευροφυτικό σύστημα και την απάντηση της συμπεριφοράς. Οι μελέτες αυτές, εδώ, συναντώνται με τη Ραϊχική θεωρία.
Ο Βίλχελμ Ράιχ, επιβεβαιώνοντας τον Γκροντέκ, απέδειξε ότι η γλώσσα του σώματος και των οργάνων του, εξέφραζε διαμέσου της λειτουργίας του, την ψυχολογική χαρακτηρολογική όψη του ατόμου. Η ζωντανή και ζωτική πραγματικότητα του ανθρώπου καθορίζεται από την ενεργειακή του συμπεριφορά. Αυτή η ενεργειακή πραγματικότητα είναι η ίδια που ο Φρόιντ υποστήριζε σαν βάση της λίμπιντο και του ενστίκτου. Σύμφωνα με τον Ράιχ η μυϊκή σκλήρυνση εμποδίζει τη ροή της ζωτικής ενέργειας στο σώμα του ανθρώπου. Κάθε μυϊκή σκλήρυνση πιστοποιεί μία καταπίεση. Αυτά που βρίσκονται στο υποσυνείδητο σαν απωθημένες παρορμήσεις, βρίσκονται και στο σώμα σαν μυϊκές σκληρύνσεις που κρατάνε ενέργεια. Με πιο απλά λόγια: Απέναντι σε τραυματικές εμπειρίες της μικρής ηλικίας δημιουργείται μία πραγματική τμηματική θωράκιση, δομημένη σε επτά δακτυλίους. Η λειτουργία αυτής της θωράκισης είναι ν’ αναχαιτίσει τα ρεύματα του συγκινησιακού ερεθισμού που κυκλοφορούν από πάνω προς τα κάτω και αντίθετα.
Αυτή η αναχαίτιση αποτελεί δυνατότητα κυριαρχίας στην αγωνία, στην καταπίεση ή στη μη ικανοποίηση των βασικών αναγκών. Όλα αυτά, σε μία μικρή ηλικία, όπου το ζωτικό σύστημα δεν προστατεύεται από την δυνατότητα να αποφύγει την δυσάρεστη πραγματικότητα ή να την αλλάξει. Νά, γιατί οι θεραπείες που βασίζονται μόνο στον προφορικό λόγο δεν πετυχαίνουν πάντα αποτελέσματα, αφού επεμβαίνουν σε μία περίοδο όπου δεν έχει κατασκευασθεί το ορθολογικό οικοδόμημα. Όμως, η έλλειψη αυτού του ορθολογισμού επιτρέπει ένα συγκινησιακό βίωμα καθαρά άμεσα συνδεδεμένο στη λειτουργία των μυών και των οργάνων δια μέσου της μεσολάβησης του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού.
Η Ραϊχική ψυχοθεραπεία που επεμβαίνει στο σώμα, όταν πραγματοποιείται με μεθοδολογία, προτείνει μυϊκά actings, κατάλληλα για να προκαλούν ιδιαίτερες κινήσεις των μυϊκών δεσμίδων, διατηρώντας μία κατάσταση στρες, μέχρι που εμφανίζονται συγκινησιακά βιώματα. Μ’αυτή την τεχνική (που είναι μία από τις τεχνικές επέμβασης στο σώμα) βοηθιέται η απελευθέρωση των καταπιεσμένων χρόνιων εντάσεων που σχηματίζουν τη βάση κάθε παθολογικής εκδήλωσης, ψυχικής ή σωματικής.
Η Νευροφυτοθεραπεία-Χαρακτηρανάλυση, η βιοενέργεια, χρησιμοποιούν τόσο τα μέσα που επιδρούν πάνω στο σώμα, όσο και όλα τα μέσα της παραδοσιακής αλλά και της μοντέρνας ψυχανάλυσης: Συνειρμούς, ανάλυση του χαρακτήρα, ανάλυση της μεταβίβασης, των ονείρων, κλπ.
Νά, γιατί γυρίζουμε σ’ εκείνο που υποστηρίξαμε στην αρχή, ότι δηλαδή ο άνθρωπος είναι μία ενότητα σώματος και ψυχής και άρα η επέμβαση θα πρέπει να είναι ολική. Πιστεύω, ότι οποιαδήποτε σοβαρή ψυχανάλυση ή ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει να ξεπεραστεί ή να προβλεφθεί η ασθένεια, επεμβαίνοντας στο ασυνείδητο βίωμα λαμβάνοντας υπόψη τους οικογενειακούς, αλλά και τους οικονομικούς και εργασιακούς παράγοντες που ενδεχομένως συνέβαλαν στην κοντινή αιτία εκδήλωσης της ασθένειας. Άλλες μορφές επεμβάσεων στο σώμα καθώς και ψυχοθεραπείες μικρής διάρκειας που δεν κατεβαίνουν στο βάθος, μπορούν να επιδράσουν στη σύγχρονη νεύρωση ή τη σωματική δυσφορία, αλλά δεν έχουν αποδομική δύναμη στις ιστορικές νευρώσεις.
Είναι άκρως ευαίσθητες οι επεμβάσεις για τις οποίες μίλησα επειδή ο ειδικός δουλεύει με μία ευάλωτη σωματική, ψυχική και ενεργειακή ισορροπία που χρειάζεται μία καλή γνώση του όλου για να μπορέσει να τα διαχειριστεί σωστά.
Διατηρώ τις επιφυλάξεις μου για επεμβάσεις τόσο στο σώμα, όσο και στην ψυχή, που βασίζονται σε επιφανειακές, βιαστικές και αποσπασματικές γνώσεις, γιατί μπορούν να μετακινήσουν κάποιες ισορροπίες χωρίς να μπορούν να διαχειριστούν τις συνέπειες, πολλές φορές με επικίνδυνα αποτελέσματα. Εναλλακτικό, για μένα, δεν είναι οτιδήποτε διαφορετικό από την επίσημη επιστήμη, απεναντίας μπορεί να είναι πολύ συντηρητικό και να καλύπτει τα ανοίγματα που δημιουργούνται στο σύστημα ώστε να διατηρεί την ισορροπία του. Εναλλακτικές δεν είναι διάφορες αποσπασματικές και ηδονιστικές εμπειρίες. Εναλλακτικό είναι ένα ολικό σχέδιο που αντιμάχεται νοσηρές καταστάσεις, συμπληρώνει θετικά αυτό που υπάρχει, εντοπίζει τις πραγματικές αιτίες των ανθρώπινων δυσφοριών, επεμβαίνει σ’ αυτές προληπτικά και θεωρεί δικαίωμα του κάθε πολίτη να έχει κοινωνική πρόνοια και στις ψυχοσωματικές παθήσεις.
Dott Κλορίντα Λουμπράνο-Κωτούλα – Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια,
Διευθύντρια του Κέντρου Βίλχελμ Ράιχ και του Ινστιτούτου Ε.Ι.Ν.Α.
