Κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς, τη στιγμή που, με τον πιο στερεότυπο και απαρέγκλιτο προγραμματισμό, ο κόσμος όλος, γιορτάζει με ενθουσιασμό και με την ευχή “χρόνια πολλά” το π έ ρ α σ μ α του χρόνου.
Προσθέτοντας μια μονάδα σ΄ αυτόν τον αριθμό, θα χρειαστεί, στη συνεχεία να προσθέσουμε άλλο ένα κεράκι στην τούρτα των προσεχών μας γενεθλίων, για να οριοθετήσουμε την απόσταση του προσωπικού μας “τώρα” από τη στιγμή της πρώτης μας αναπνοής. Και μένουμε όλοι με την απλοϊκή εντύπωση ότι, έτσι καταφέρνουμε να μ ε τ ρ ά μ ε πραγματικά τον χ ρ ο ν ο. καταφέρνουμε δηλαδή να τον τακτοποιούμε, καλοδιπλωμένο και στρωτό, μέσα στα σύμβολα που ονομάσαμε αριθμούς. Του δώσαμε σταθερά και απαραβίαστα όρια, τα οποία, μόνο κάθε τέσσερα χρόνια-εκεί στο τέλος του “κουτσού” Φεβρουάριου-επεκτείνονται για πολύ λίγο. Αυτά τα όρια τα ονομάσαμε δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες, ημέρες εβδομάδες, μήνες και χρόνια, και έχομε την ανόητη πεποίθηση ότι το υπέροχο ανθρώπινο μυαλό βρήκε τον τρόπο, με τα όρια αυτά, να μετρήσει το θ α ύ μ α που ονομάζεται ζωή.
Advertisment
Μετριέται όμως άραγε έτσι η ζωή; Μπορεί να προσδιοριστεί με αριθμούς το μέγεθος της στιγμής που μια μανά παίρνει για πρώτη φορά στο στήθος της το νεογέννητο μωρό της; Μπορεί άραγε να μετρηθεί η αληθινή δ ι α ρ κ ε ι α του χρόνου που περνά κάποιος έξω από ένα χειρουργείο όπου χαροπαλεύει ένας αγαπημένος; Υπάρχει τρόπος να υπολογιστούν αληθινά, με οποιοδήποτε αριθμητικό μέτρο, οι ώρες της αγρυπνίας που ζει κάποιος, όταν βασανίζεται από τύψεις για μια φρικτή πράξη του,ή κάποιος που περιμένει τηνετυμηγορία μιας καθοριστικής για τη ζωή του ιατρικής εξετάσεως; είναι δυνατόν να μετρήσει κανείς πόσο κρατάει ο βουβός λυγμός στο στήθος ενός γονιού που σπαράζει επειδή έχασε το μονάκριβο παιδί του; Η μήπως χωράει μέσα σε χ ρ ο ν ι κ ά ό ρ ι α , η χαρά που μας έδωσε μια ουσιαστική δική μας βοήθεια σε κάποιον που την είχε πραγματικά ανάγκη ή η χαρά από μια επιτυχία μας που έρχεται μετά από πολύ μόχθο και ένταση; και οι στιγμές στην αγκαλιά του αγαπημένου προσώπου, με το συναίσθημα να καθαγιάζει τη μυσταγωγία του έρωτα, να έχουν άραγε τη διάρκεια μιας αστραπής ή ενός τραγουδιού μιας συνεχούς, μυστικής και μαγικής παλίρροιας;
Για την γυναίκα, ειδικότερα, ο χρόνος έχει σταθμούς υποχρεωτικούς και καθοριστικούς για τη ζωή της. Ο χρόνος που την αφορά άμεσα, σημαδεύεται και σφραγίζεται άλλοτε από πραγματικά και πολυσήμαντα γεγονότα, άλλοτε από αντικείμενα, κι άλλοτε από αντιφεγγίσματα μνήμης, που ακυρώνουν αυτήν την ίδια την έννοια και την οροθετημένη διάσταση του. Η μέρα που με φόβο καταλαβαίνει ότι έγινε η αιματηρή αρχή της ζωής της ως γυναίκας, το δειλινό που με τρελό καρδιοχτύπι πρωτοσυναντιέται με τον έρωτα, η στιγμή που δονείται από την πρώτη κραυγή του δικού της παιδιού, δεν έχουν “χρόνο”, ο οποίος να μπορεί να μετρηθεί, επειδή έχουν ζωή διαρκή και ασπαίρουσα μέσα της.
Μια κούνια ξεχασμένη σ’ ένα πατάρι, ένα ξεραμένο γιασεμί μέσα στα κιτρινισμένα φύλλα ενός λευκώματος ή τα στέφανα που φυλάει ευλαβικά μέσα στο παλιό εικονοστάσι, μπορεί να είναι για τη γυναίκα αμάραντα ξόρκια του χρόνου που, αν και περνά, ούτε μετριέται, ούτε μετράει. Θα μπορούσε ακόμα να πει κανείς ότι, για τη γυναίκα, ο χρόνος εκτός από διάρκεια, μοιάζει να έχει και β α ρ ό ς. Ζυγίζει γι’ αυτήν πολύ η πρώτη άσπρη τρίχα στον κρόταφο της, όπως και η πρώτη ρυτίδα. Αλλά ζυγίζουν, χίλιες φορές πιο πολύ- και πως άραγε να μετρηθούν;- αυτές που διακρίνει σιωπηλή στο μέχρι χθες ολοφάνερο πρόσωπο του παιδιού της. Και είναι σχεδόν ασήκωτος ο ρυθμικός ήχος του ρολογιού που μετράει τις ώρες, μέσα σ’ ένα σιωπηλό σπίτι, που άδειασε από την απουσία του συντρόφου μιας ολόκληρης ζωής.
Advertisment
Όμως και πέρα από τα στενά προσωπικά όρια, είναι αδύνατον να προσδιορίσουμε με ποιο μέτρο χρόνου μπορούν να υπολογιστούν στιγμές όπως αυτήν που έζησε ολόκληρη η ανθρωπότητα, στις 6 Αυγούστου του 1945, την ημέρα που φύτρωσε το μανιτάρι του ολέθρου στη Χιροσίμα και ο κόσμος συνειδητοποίησε, για πρώτη φορά, την ασύλληπτη καταστροφική του δύναμη. Και μπορεί άραγε να οριστεί η αληθινή διάρκεια του δευτερόλεπτου που, στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, έφερε στην καρδιά της υπερδύναμης του κόσμου το πυρ της κολάσεως; Αλλά και σε τι μέτρα χρονικά μπορεί να χωρέσει η ώρα που φέρνει μια σωτηρία για τον άνθρωπο ανακάλυψη, όπως αυτήν του χημικού στοιχείου που ονομάσθηκε Ράδιον από την Μαρία Κιουρί ή αυτήν που σημαίνει την ολοκλήρωση ενός μνημειώδους για την ανθρωπότητα και την ανθρωπιά μας έργου τέχνης και πολιτισμού, όπως είναι ο Παρθενώνας;Και πως είναι δυνατόν να έχουν την ίδια π ρ α γ μ α τ ι κ ή διάρκεια τα χρόνια που περνούν χωρίς καμιά ουσιαστική προσφορά και χωρίς καμιά σημαντική σε νόημα πράξη, με εκείνα που γέμισαν από δημιουργία και συναρπαστικό πραγματικό έργο; Μπορεί τέλος, να εξισωθούν και να συμψηφιστούν χρονικά, οι περίοδοι που πέρασαν με χαμόγελο και ειρήνη, με τις άλλες, τις ζοφερές, εκείνες που στάζουν αίμα και δάκρυα, μόνο και μόνο επειδή έχουν όλες τις ίδιες τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες στα χρόνια που τις καλύπτουν;
Πως μ ε τ ρ ι έ τ α ι λοιπόν η ζωή; Ασφαλώς όχι με αριθμούς χρόνων και κεριών. Μετριέται όμως σίγουρα με το π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο της. Αυτό που, σαν ιερή παλίμψηστο γράφουν ή σαν πλουμιστό πρόσφορο ζυμώνουν και πλάθουν, οι μικρές και μεγάλες χαρές, οι ευλογημένες ώρες αγάπης και γέλιου, άλλα και οι ώρες πίκρας και πόνου, που τις αγιάζει το μύρο της ψυχής.Μετριέται από τα όσα με κόπο, αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια επιτύχαμε, από τα όνειρα που επιδιώξαμε να πραγματοποιήσουμε και από τη ζωντανή ελπίδα, που μας κράτησε συντροφιά στην πορεία και μας στήριξε σε καιρούς δύσκολους.Μετριέται από την καλοσύνη και την αγάπη που νοιώσαμε γύρω μας να μας ζεστάνει, αλλά και από αυτήν που εμείς προσφέραμε. Αυτήν που μας αξίωσε να απολαύσουμε την πολύτιμη ύπαρξη αγαπημένων προσώπων, φίλων ακριβών, και ανθρώπων με τους οποίους οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν σε ημέρες δοκιμασίας, γεμάτες όμως από ανθρωπιά.Μετριέται με όσα, σε μήνες και τρυφερότητα, θα έχουμε αφήσει π ί σ ω μας, την ώρα της μεγάλης αποχώρησης, κι αυτά δεν έχουν βεβαίως καμία σχέση με αριθμούς και χρόνια.
Μ ε τ ρ ι έ τ α ι, τέλος με την ευλογία του να μπορούμε να βρίσκουμε και να χαιρόμαστε, κάθε στιγμή, ένα αληθινό ν ό η μ α υπάρξεως, που να δίνει τη μεγαλειώδη διάσταση της α π ε ρ α ν τ ο σ υ ν η ς και της μ υ σ τ ι κ ή ς συνέχειας σ’ αυτό το ασύλληπτο μυστήριο. Αυτό που με α-πορεία- ερώτηση και φτώχεια μαζί- ονομάσαμε απλά και απλοϊκά ζ ω η. Κι αν συνέβαινε κάποιο ν ε ο ί άνθρωποι να διαβάσουν αυτές τις γραμμές, θα ήθελα να τους εκμυστηρευθώ πως έ ν α είναι το υπέροχο μυστικό που μου εμπιστεύθηκε γι’ α υ τ ο υ ς το μαγικό κοχύλι: “Η ζωή που έχουν μπροστά τους μπορεί να γεμίσει με θαύματα”. Μπορεί η κάθε ανεπανάληπτη μέρα που ξημερώνει και γρήγορα χάνεται μέσα στο χρόνο, να παίρνει μια ατελείωτη διάρκεια μέσα μας και γύρω μας, αν δεν σπαταλιέται άκαρδα, αλλά γεμίζει με όσα πράγματα μένουν και μ ε τ ρ ο ύ ν.
Αυτά που, με την εμβέλεια τους, κάνουν τη συμβολή του καθενός στην έννοια άνθρωπος μοναδική κι ανεπανάληπτη. Έτσι και μόνο έτσι, αυτό το μυστήριο, που αποτελεί το υπερούσιο και υπέρτατο δώρο του Δημιουργού, υπερβαίνει πραγματικά όλα τα μέτρα και τα όρια. Αλλιώς, με όποιον διαφορετικό τρόπο κι’ αν μετρηθεί, η ζωή θα καταλήξει πάντα στο να είναι ένα μίζερο και πεπερασμένο διάστημα, στενά οροθετημένο από μονοσήμαντους και άδειους από περιεχόμενο αριθμούς, οι οποίοι δεν θα μπορέσουν. π ο τ έ να κρύψουν ή να διασκεδάσουν τον φόβο ενός αμετάκλητου τέλους.
[ “Δια γυναικός πηγάζει..” Μερόπης Σπυροπούλου, Eκδ. των φίλων, 2004 ]
www.e-aftognosia.gr
