«Το αγαπημένο «παιχνίδι» του Γιάννη και της Μαρίας ήταν ο «σαματάς». Ήξεραν και οι δύο την πρώτη κίνηση του παιχνιδιού: μια σιωπηλή συμπεριφορά, όπως τα μούτρα, τα απανωτά τσιγάρα, η απόσυρση ή ο εκνευρισμός. Έτσι μπορούσαν να στήσουν και να αρχίσουν το «παιχνίδι» τους. Όταν ο συμπαίχτης είχε πια πιαστεί στο παιχνίδι, ξεκινούσαν. Μόλις άρχιζε, ακολουθούσε μια προβλεπόμενη σειρά από συναλλαγές, όπου κάποιος από τους δύο εισέπραττε μια κατηγορία, ή μια ταπείνωση και κατέληγαν σε δυνατό καυγά. Έτσι, απομακρύνονταν ο ένας από τον άλλο. Αυτό ήταν το κέρδος που αποκόμιζαν από το «παιχνίδι», η αποφυγή της οικειότητας».
Η αποφυγή της οικειότητας!
Advertisment
Συχνά, δηλώνουμε σε ένα φίλο «άσε, είμαι χάλια. Πάλι τσακωθήκαμε με τον Χ.» Και όταν αυτός μας ρωτήσει για ποιο λόγο, διστάζουμε, συλλογιζόμαστε και λέμε: « για βλακείες..πραγματικά δεν ξέρω..έγινε όμως ένας τρικούβερτος καυγάς!».
Ή κάποτε ίσως έχει τύχει να πούμε: «φοβάμαι να του πω πως τον αγαπώ μήπως τρομάξει», ή «εγώ ήμουν έτοιμος/η να του/της δώσω τα πάντα, και αυτός/ή μου είπε να χωρίσουμε».
Όπως ο Γιάννης και η Μαρία, είμαστε ικανοί, να επινοήσουμε τον κάθε λογής τρόπο, συνήθως ασυνείδητα, προκειμένου να αποφύγουμε την ουσιαστική δέσμευση και οικειότητα. Ολόκληροι γάμοι βασίζονται σε τέτοιου είδους ασυνείδητες συμφωνίες μεταξύ των μελλοντικώς συζύγων ! Διαλέγουμε εκείνον, που θα μπορεί να παίξει τα «παιχνίδια» μας, και εκείνος μας διαλέγει, γιατί μπορούμε να παίξουμε τα δικά του. Φαίνεται πως μια σχέση, μπορεί να εξυπηρετεί αυτήν την ανάγκη, το αέναο παίξιμο των παιχνιδιών, που από κάτω κρύβει την αποφυγή της αυθεντικής επαφής.
Advertisment
Η τελική κατάληξη είναι το εξής αντιφατικό: να «συζούμε χώρια» ! Όπως αναφέρει χαριτολογώντας ο Λ.Μπουσκάλια στο βιβλίο του «Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις» : «Κοιμόμαστε σε χωριστά δωμάτια, τρώμε χωριστά, πηγαίνουμε διακοπές χωριστά, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συνεχίσουμε να ζούμε μαζί!».
Τι είναι λοιπόν αυτή η οικειότητα, και γιατί τόσο πολύ τη φοβόμαστε;
Η οικειότητα, είναι μια κατάσταση πραγματικής γνωριμίας και πλησιάσματος με τον άλλο. Συμβαίνει όταν ρίχνεις τις μάσκες, και αφήνεις τον άλλο να δει ποιος πραγματικά είσαι. Σημαίνει εμπιστοσύνη ότι ο άλλος θα σε δεχτεί και θα σε αγαπήσει, όπως ακριβώς είσαι. Δύσκολο εγχείρημα ! Γιατί , « αν δει ποιος πραγματικά είμαι, θα με θέλει ακόμα; Καλύτερα να συνεχίζω να υπάρχω μέσα από τις ταμπέλες, τους ρόλους, τους τίτλους μου, να ρίχνουμε πού και πού και κανά καυγά, να ξανα-απομακρυνόμαστε, και έτσι θα λειτουργεί καλύτερα, θα είναι ασφαλέστερα».
Πιστεύω ότι το ειρωνικό της υπόθεσης είναι ότι αν το ρισκάραμε, ο άλλος θα ήταν διατεθειμένος ακόμα να μας αγαπά, ότι θα ήταν πολύ πιο εύκολο για εκείνον να μας αγαπήσει με τις αδυναμίες μας, από ό,τι εμείς να αγαπήσουμε τον εαυτό μας με τις αδυναμίες μας. Να του συγχωρέσουμε την αδυναμία μας να είμαστε τέλειοι υπεράνθρωποι ή απλώς άνθρωποι!
Σε αυτήν την κοινωνία, όπου από μικρούς μας μαθαίνει να μπαίνουμε σε καλούπια, να λειτουργούμε «όπως πρέπει», να φοράμε μάσκες, να παίζουμε ρόλους και παιχνίδια, να είμαστε επιφυλακτικοί με τους άλλους, με άλλα λόγια μας μαθαίνει να αποξενωνόμαστε από τον πραγματικό εαυτό μας και να μην εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους, είναι πραγματικά δύσκολο να επιτρέπουμε στην οικειότητα να υπάρχει , να πραγματώνεται.
Ωστόσο, όλοι έχουμε ζήσει στιγμές με το σύντροφό μας όπως η ανταλλαγή μιας ματιάς γεμάτης νόημα, που κανείς άλλος στην παρέα δεν καταλαβαίνει, ένα τρυφερό άγγιγμα, μια αγκαλιά που μπορεί μεμιάς να σου πάρει όλον τον πόνο, ένα χαμόγελο κατανόησης και αποδοχής που ξαφνικά σε αφοπλίζει και σου δίνει λόγο ύπαρξης. Υπάρχουν πραγματικά κάποιες στιγμές μαγικές, όπου μπορούμε να νιώσουμε κοντά, να νιώσουμε την αγάπη !
Αξίζει να δουλέψουμε με τον εαυτό μας, όσο περισσότερο, για να απελευθερωθούμε από τα δεσμά μας όσο περισσότερο, για να μάθουμε να ρισκάρουμε όλο και περισσότερο να είμαστε αυτοί που πραγματικά είμαστε και να αφήνουμε αυτές τις στιγμές της οικειότητας να συμβαίνουν όλο και πιο συχνά!
Δανάη Χορομίδου – ψυχολόγος, απόφοιτος Παν/μίου Αθηνών
ψυχοθεραπεύτρια-ψυχοδραματιστής – Συνεργάτης του ΨΥΚΑΠ
Βιβλιογραφία
1. J.Muriel, D.Jongeward (1980). Γεννήθηκες για να κερδίσεις. Συναλλακτική ανάλυση με πειράματα Gestalt. Εκδ. Γλάρος
2. T.A.Harris Md (1967). I ‘m ok-you ‘re ok. Harper Collins Publishers Inc.,New York.
3. E.Berne,M.D. (1964). Παιχνίδια που παίζουν οι άνθρωποι. Εκδόσεις Δίοδος.
- Ψυχοθεραπεία: Ένας τόπος ασφαλής να εκφραστείς και να μάθεις… για μια καλύτερη ζωή - 12 Νοεμβρίου 2020
- Κρίσεις: Τα στάδιά τους και πώς να τις διαχειριστούμε - 13 Ιουνίου 2020
- Ο σκίουρος και η Ροδακινιά: Ένα αλληγορικό παραμύθι για τις ανθρώπινες σχέσεις - 6 Νοεμβρίου 2017
