Γράφει η Ειρήνη Μαυράκη, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Τα χονδροαλεσμένα δημητριακά παίρνουν ξανά μία σημαντική θέση ανάμεσα στα πιάτα της ελληνικής κουζίνας, καθώς διαπιστώνεται η μεγάλη θρεπτική αξία και τα οφέλη τους στην υγεία του ανθρώπου.
Advertisment
Τα χοντραλεσμένα δημητριακά είναι γνωστά από την αρχαιότητα ως βασική, αλλά παράλληλα πρόχειρη και εύκολη επιλογή της καθημερινής παραδοσιακής διατροφής. Οι πρώτοι άρτοι που παρασκευάστηκαν στην ιστορία του πολιτισμού δεν ψήνονταν στο φούρνο αλλά ξεραίνονταν στον ήλιο.
Αυτή η πρώτη λογική του ξεραμένου ζυμαριού αποτελεί και το πρώτο ζυμαρικό. Κι ενώ στις μέρες μας τα απλά ζυμαρικά και το ρύζι έχουν πρωταγωνιστική θέση στο εβδομαδιαίο τραπέζι, σιγά – σιγά παρατηρούμε τα χονδροαλεσμένα δημητριακά να παίρνουν ξανά μία σημαντική θέση ανάμεσα στα πιάτα της ελληνικής κουζίνας, καθώς διαπιστώνεται η μεγάλη θρεπτική αξία και τα οφέλη τους στην υγεία του ανθρώπου.
Καιρός λοιπόν να τα ξαναγνωρίσουμε από την αρχή!
Advertisment
Τραχανάς ή χόνδρος, Κους κους ή κουσκούσι και ποια η διαφορά; Γενικά, υπάρχει μια σύγχυση με τις ονομασίες, καθώς σε πολλά μέρη της Ελλάδας συναντάμε ίδια ζυμαρικά με πολλές διαφορετικές ονομασίες ή το ίδιο όνομα να αντιστοιχεί σε διαφορετικό ζυμαρικό.
Μια πιο λεπτομερή ματιά όμως μπορεί να μας λύσει όλες τις απορίες.
Πλιγούρι- Χόντρος
Είναι το σπασμένο (χοντραλεσμένο) σιτάρι. Στη Θράκη το γνωρίζουν ως πλιγούρι και στην Κρήτη ως χόντρο. Παλιότερα στους γάμους και στα πανηγύρια το πιλάφι γινόταν παραδοσιακά με χόντρο. Οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών το κατανάλωναν με μεγάλη συχνότητα σαν πρωινό αλλά και βραδινό γεύμα.
Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε φυτικές ίνες οι οποίες βοηθούν στην εύρυθμη λειτουργία του εντέρου και σε σύνθετους υδατάνθρακες. Έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη με αποτέλεσμα να ανεβάζει ήπια τη γλυκόζη του αίματος και περιέχει σημαντικές ποσότητες βιταμινών του συμπλέγματος Β, όπως θειαμίνη, ριβοφλαβίνη και νιασίνη που συμμετέχουν στη σωστή λειτουργία του μεταβολισμού και του νευρικού συστήματος.
Περιέχει, παράλληλα, σελήνιο και βιταμίνη Ε που είναι ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες και μαγνήσιο που ενισχύει το μυϊκό σύστημα και μακροπρόθεσμα επιδρά θετικά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τέλος, περιέχει διπλάσια ποσότητα καλίου σε σχέση με τα μακαρόνια και τριπλάσια σε σχέση με το ρύζι.
Χρησιμοποιείται ωμό σε σαλάτες ή μαγειρεμένο αντί για ρύζι σε πιλάφια και γεμιστά. Διατηρείται σε σκιερό και δροσερό μέρος.
Κους-κους
Στην Κρήτη το συναντάμε και ως κουσκούσι. Συνήθως παρασκευάζεται με αλεύρι, πλιγούρι, αλάτι και νερό. Το συναντάμε σε στρογγυλά μικρά μπαλάκια, τα οποία βρέχονται με κρύο νερό και κατόπιν βράζονται σε νερό, ζωμό ή στον ατμό, ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερο όγκο και να γίνουν αφράτα.
Χρησιμοποιείται σε μαγειρευτά πιλάφια μαζί με θαλασσινά ή κρέας, σε σούπες, σε όσπρια και σε σαλάτες. Μία μερίδα (150g) βρασμένο κουσκούς περιέχει 176 Θερμίδες, 6 γρ. πρωτεΐνη, 36. γρ. υδατάνθρακα, 0 γρ. λίπος.
Τραχανάς
Γνωστός και ως χόντρος ή πλιγούρι ή αλεύρι/σιμιγδάλι ζυμωμένο με γάλα ή ξινόγαλο ή γιαούρτι ή χυμό ντομάτας. Αν είναι ξινός, δηλαδή με ξινισμένο γάλα ή γιαούρτι ονομάζεται ξυνόχοντρος στην Κρήτη, ενώ στα περισσότερα μέρη ονομάζεται τραχανάς γλυκός ή ξινός.
Ο μεγάλος χρόνος ζωής του προϊόντος είναι και το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του. Η προετοιμασία του απαιτεί χρόνο ώστε να απλωθεί σε μέγιστη δυνατή επιφάνεια, για τουλάχιστον μία εβδομάδα, να στεγνώσει και να συσκευαστεί. Καταναλώνεται σαν σούπα αραιή ή πιο πηκτή, μαγειρεύεται μαζί με όσπρια ή λαχανικά, συνοδεύει κοτόπουλο και χοιρινό, προστίθεται ως γέμιση σε πίτες και σε κεφτέδες αντί για ψωμί.
Χαρακτηρίζεται από τις ιδιαίτερα χαμηλές θερμίδες και τα λίγα λιπαρά, καθώς τα 100 γρ. τραχανόσουπας, μας δίνουν 108 θερμίδες, 2,4 γρ. πρωτεΐνη, 9,3 γρ. υδατάνθρακα και 7,1 γρ. λίπος.
