Μια βόλτα υπό τον ανοιξιάτικο ήλιο είναι ικανή να συμβάλει στη δημιουργία μιας καλής διάθεσης. Ή μήπως όχι; Η εποχή που μόλις ξεκίνησε, σηματοδοτεί την αναγέννηση της ψυχολογίας μας, καταλήγουν οι ερευνητές. Δεν είναι λίγες οι φορές ωστόσο όπου πίσω από το ανοιξιάτικο φως, παρατηρείται έξαρση στις ασθένειες που συνδέονται με την ψυχή μας.
Η άνοιξη ήρθε και γέμισε με αισιόδοξες πινελιές την διάθεσή μας. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε καθώς η εποχή αυτή συνδέεται με γιορτινή διάθεση και ανεβασμένη ψυχολογία. Λίγο η επίδραση του ήλιου, λίγο η επιρροή των ανθισμένων λουλουδιών αλλά και των πεσμένων φύλλων που υποχωρούν από το έδαφος, όλα αυτά τα στοιχεία μαζί συνθέτουν το πορτραίτο μιας άκρως αισιόδοξης στάσης απέναντι στη ζωή.
Advertisment
Η εποχή πριν το καλοκαίρι θεωρείται ότι αυξάνει τις ενδορφίνες στον ανθρώπινο οργανισμό, τις ορμόνες δηλαδή που μας ωθούν να λάβουμε μια πιο αισιόδοξη στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν, οπλίζοντας την καθημερινότητά μας με όρεξη. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες μεμονωμένες αλλά καταγεγραμμένες περιπτώσεις, που αποδεικνύουν πως η άνοιξη ως εποχή δεν οδηγεί τον άνθρωπο πάντοτε προς αυτή την κατεύθυνση. Πώς γίνεται πίσω από τον ήλιο να κάνουν κάποιες φορές την εμφάνισή τους οι σκιές;
Ομάδες ερευνητών τα τελευταία περίπου είκοσι χρόνια καταλήγουν ότι οι καιρικές συνθήκες, και κυρίως οι μεταβολές που παρατηρούνται στα καιρικά φαινόμενα ανά εποχή και σχετίζονται με την έκθεση στο ηλιακό φως, έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν δραματικά τη συναισθηματική διάθεση των ανθρώπων. Οι αλλαγές στο φως της ημέρας σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι ικανές να επηρεάσουν διάφορες λειτουργίες του σώματος που σχετίζονται με την όρεξη για φαγητό, τον ύπνο, την ψυχολογία του ατόμου.
Οι υψηλές θερμοκρασίες που διαδέχονται τον χειμώνα θεωρείται πως προκαλούν επίσης εξασθένηση και συμπτώματα όπως αδυναμία, κατάπτωση, μείωση της ψυχικής διάθεσης. Η ηλιοφάνεια φέρνει αύξηση στα επίπεδα της σεροτονίνης και μείωση στη μελατονίνη βελτιώνοντας σημαντικά την ψυχική διάθεση. Τον χειμώνα, οι χαμηλές θερμοκρασίες δεν είναι ιδιαίτερα βοηθητικός παράγοντας μιας καλής διάθεσης, το καλοκαίρι η ζέστη θεωρείται ότι εκτοξεύει στα ύψη την ανθρώπινη ψυχολογία, ενώ το φθινόπωρο και η άνοιξη είναι δύο εποχές κατά τις οποίες τα καιρικά φαινόμενα δεν προσδιορίζουν απολύτως το πώς νιώθουμε.
Advertisment
Την άνοιξη για παράδειγμα, η ηλιοφάνεια αυξάνεται σημαντικά, βοηθώντας την ψυχολογία αλλά παράλληλα παρατηρείται πως οι διαθέσεις που κάνουν την εμφάνισή τους δεν είναι πάντοτε θετικές. Πίσω από τις ακτίνες που βελτιώνουν θεωρητικά την ανθρώπινη διάθεση και ψυχολογία, διαφαίνονται μελαγχολικές τάσεις ενώ πολλοί είναι οι ψυχολόγοι που από διάφορα περιστατικά ασθενών, συνδέουν την συγκεκριμένη εποχή με την έξαρση των ψυχικών ασθενειών.
Η άνοιξη και η καλοκαιρία λοιπόν κάνουν εν μέρει, καλό στην ψυχική μας υγεία. Οι ασθενείς που πάσχουν από κάποιας μορφής ψυχική ασθένεια, είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν ορισμένα από τα συμπτώματά της, τις ανοιξιάτικες ημέρες. Ό,τι κρύβεται στην ψυχική μας διάθεση εκρήγνυται την άνοιξη όπως ακριβώς οι ξαφνικές αλλεργίες. Μπορεί να είναι αντιφατικό αλλά ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων παρατηρεί στη διάθεσή του σημαντική πτώση που συνοδεύεται συχνά από συμπτώματα κατάθλιψης.
Πρόκειται για την ανεστραμμένη εποχική κατάθλιψη, RSAD, (Reversed Seasonal Affective Disorder) ή καλοκαιρινή κατάθλιψη, (Summer SAD), που εμφανίζεται με τις πρώτες κιόλας ημέρες της ηλιοφάνειας. Χαρακτηριστικά, όταν η μέρα μεγαλώνει, εκδηλώνεται άγχος, ευερεθιστότητα, αϋπνία, αλλά και κάποια έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα.
Μπορεί αυτές οι διαθέσεις να μην είναι η επικρατούσα ψυχολογία της εποχής αλλά παρατηρούνται ως περιπτώσεις που αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα από ψυχολόγους και ερευνητές. Η μελαγχολία της άνοιξης είναι κάτι σαν τα christmas blues που εναντιώνονται στο γενικό πνεύμα της γιορτής. Και η κλίμακα όλων των ψυχικών διακυμάνσεων σε εποχές που δεν το “σηκώνουν”, είναι μέρος της διαφορετικότητας των ανθρώπινων συναισθημάτων.
