Άρθρο του Dr Δημήτρη Τσουκαλά
Ο προληπτικός έλεγχος για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου έχει προβληθεί και θεωρείται από πολλούς το πιο ισχυρό όπλο για την διαφύλαξη της υγείας μας από την απειλητική αυτή ασθένεια.
Advertisment
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal1 οι ερευνητές αναφέρουν ότι παρά το γεγονός ότι οι υποστηρικτές του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο επιμένουν ότι αυτός σώζει ζωές, τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν σταθερά ότι όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά είναι και επιζήμιος. [2-4]
Τα στοιχεία από την ανάλυση πολυάριθμων μελετών έδειξαν ότι ενώ ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα που οφείλεται σε κάποιο συγκεκριμένο είδος καρκίνου αυτό δεν συνοδεύεται από την συνολική μείωση των θανάτων. Δεν πεθαίνει κανείς από καρκίνο του μαστού για παράδειγμα αλλά από κάποια άλλη νόσο που προκύπτει ως παρενέργεια της διαδικασίας πρόληψης.
Advertisment
Η συγκεκριμένη μελέτη δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο δείγμα, αλλά συνέχεια σειράς μελετών δημοσιευμένων στα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά τα τελευταία χρόνια, που αναδεικνύουν ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα του τρέχοντος ιατρικού μοντέλου πρόληψης. [2-4]
Το 2012 μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine ανέδειξε την αδυναμία της μαστογραφίας να μειώσει τους θανάτους από καρκίνο του μαστού,[4] ενώ το ίδιο προέκυψε με μελέτες που αφορούσαν τον έλεγχο του PSA5 για τον καρκίνο του προστάτη αλλά και τους προληπτικούς ελέγχους για έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς [6].
Τα στοιχεία δείχνουν λοιπόν ότι ο συνολικός και αδιάκριτος έλεγχος του πληθυσμού για κάποιας μορφής καρκίνο μπορεί να μειώνει την θνησιμότητα για κάποια συγκεκριμένα νοσήματα δεν μειώνουν όμως τελικά την συνολική θνησιμότητα που είναι το ζητούμενο. Αυτό οφείλεται στις επιπτώσεις που έχει η διάγνωση τόσο σε ψυχολογικό όσο και σωματικό επίπεδο σε ασθενείς που αν δεν έκαναν προληπτικό έλεγχο θα ζούσαν τελικά περισσότερο.
Οι μελέτη καταλήγει: “πρέπει οι επαγγελματίες υγείας να είναι πιο άμεσοι και ανοικτοί για τους περιορισμούς του προληπτικού ελέγχου – είναι βέβαιο ότι είναι επιζήμιος – τα οφέλη όμως στην συνολική θνησιμότητα δεν είναι βέβαια. Η άρνηση του προληπτικού ελέγχου μπορεί να είναι μια λογική και συνετή επιλογή για πολλούς ανθρώπους.”[1]
Δεν θα πρέπει βέβαια να συγχέεται ο προληπτικός έλεγχος που γίνεται σε υγιή πληθυσμό χωρίς συμπτώματα, με διαγνωστικές εξετάσεις που ζητάει ο θεράπων ιατρός όταν πιθανολογείταί ή υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας. Τα δεδομένα αφορούν τον υγιή πληθυσμό που που ελέγχεται προληπτικά ώστε να προλάβει την εμφάνιση καρκίνου σε αρχικά στάδια.
Προληπτική Αφαίρεση Οργάνων
Για να καταλάβουμε καλύτερα τα παραπάνω στοιχεία θα αναφερθώ σε μια πολυσυζητημένη περίπτωση. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της γνωστής ηθοποιού Angelina Jolly που αφαίρεσε προληπτικά τους μαστούς και τις ωοθήκες της ενόσω ήταν υγιή, ώστε να προλάβει την εκδήλωση καρκίνου σε αυτά τα όργανα.
Αυτή και αντίστοιχες περιπτώσεις που μπορεί να ακολούθησαν το παράδειγμα της μείωσαν την πιθανότητα να νοσήσουν από καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών, αυξάνουν όμως την πιθανότητα να νοσήσουν και τελικά να πεθάνουν από κάποια άλλη νόσο εφόσον υπέστησαν χειρουργικές επεμβάσεις, φαρμακευτικές θεραπείες και ψυχογενές στρες που επηρεάζουν δυσμενώς τον οργανισμό τους.
Έτσι η στατιστική εμφάνιση του καρκίνου του μαστού και η θνητότητα σε παρόμοιες περιπτώσεις είναι χαμηλότερη για την συγκεκριμένη νόσο, οι ασθενείς όμως εμφανίζουν τελικά μεγαλύτερη συνολική θνησιμότητα. Στόχος όποιας προληπτικής παρέμβασης δεν πρέπει όμως να είναι η διαχείριση στατιστικών μεγεθών αλλά η μείωση των θανάτων και της νοσηρότητας, πράγμα που τελικά δεν επιτυγχάνεται.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Αντί να οδηγούμαστε σε παράξενες, πολύπλοκες και από ότι φαίνεται μη αποτελεσματικές λύσεις θα πρέπει να κάνουμε πράγματα που είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματικά και δεν προκαλούν βλάβη στην υγεία μας. Είναι αξιοσημείωτο ότι όλες οι ιατρικές κατευθυντήριες οδηγίες ξεκινούν με συστάσεις που αφορούν τον τρόπο ζωής και την διατροφή [7-9]. Συστηματικά όμως φαίνεται να αποτυγχάνουμε να τις εφαρμόσουμε, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση σε πιο βίαιες και απ’ ότι φαίνεται επιζήμιες προσεγγίσεις.
Η αλλαγή τρόπου ζωής, η άσκηση, η αποφυγή καπνίσματος και η διατήρηση φυσιολογικού βάρους μπορούν να μειώσουν την εμφάνιση των χρόνιων προβλημάτων υγείας κατά 80%. Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες η διατήρηση επιπέδων βιταμίνης D πάνω από 50 ng/ml καθόλη την διάρκεια του έτους μπορεί να μειώσει την συνολική θνησιμότητα από καρκίνους του μαστού, του προστάτη και του εντέρου κατά 50% [10].
Η αποφυγή της ζάχαρης και των βιομηχανικά επεξεργασμένων τροφών είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Η ζάχαρη προωθεί την ογκογένεση.[11]
Μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου του Harvard ανέδειξε ότι ο καρκίνος είναι δημιούργημα του σύγχρονου ανθρώπου και ήταν μια ασθένεια πολύ σπάνια στην αρχαιότητα. [12]
Ένας υγιεινός τρόπος ζωής όσο πιο κοντά γίνεται σε φυσικές διαδικασίες είναι η καλύτερη πρόληψη. Δεν μπορούμε βέβαια να πετύχουμε το απόλυτο αλλά ας ξεκινήσουμε κάνοντας τα βασικά. Η βελτίωση στην υγεία, στην ευεξία και η μείωση του κινδύνου που προκύπτουν είναι εντυπωσιακές και μπορούν να γίνουν αντιληπτές σε σύντομα σχετικά χρονικά διαστήματα.
Η βελτίωση της υγείας μας και η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι μια συνεχής και σταθερή ενέργεια που επιτυγχάνεται μέσα από μικρές καθημερινές επιλογές. Η κάθε “ασήμαντη” φαινομενικά επιλογή όπως: “τι ψυχή έχουν ένα – δύο ποτήρια κρασί παραπάνω”, “ένα γλυκάκι”, “ένα αναψυκτικό”, “ας μην περπατήσω σήμερα θα πάω αύριο”, “να δω τηλεόραση αντί να πάω γυμναστήριο” κ.λπ. συσσωρεύονται στο χρόνο και είτε θετικά ή αρνητικά επιφέρουν μια μεγάλη συνολική αλλαγή.
[toggle title="Βιβλιογραφικές αναφορές"]
- Why cancer screening has never been shown to “save lives”—and what we can do about it. Vinay Prasad Jeanne Lenzer, David H Newman. BMJ 2016;352: h6080
- Cancer screening in theory and in practice. Brawley OW, Kramer BS. J Clin Oncol 2005;23:293-300.
- Overestimated lead times in cancer screening has led to substantial underestimation of overdiagnosis. Zahl PH, Jørgensen KJ, Gøtzsche PC. Br J Cancer 2013;109:2014-9.
- Effect of three decades of screening mammography on breast-cancer incidence. Bleyer A, Welch HG. N Engl J Med 2012;367:1998-2005.
- Cancer Society. Submission To Health Select Committee: Early Detection and Treatment of Prostate Cancer. Cancer Society of New Zealand 2009
- Korea’s Thyroid-Cancer “Epidemic” — Screening and Overdiagnosis N Engl J Med 2014; 371:1765-1767 November 6, 2014
- Diabetes management guidelines. ADA 2015 Lifestyle Changes
- 2013 AHA/ACC Guideline on Lifestyle Management to Reduce Cardiovascular Risk. A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines
- American Cancer Society Guidelines on Nutrition and Physical Activity for Cancer Prevention. January/February 2012 issue of CA: A Cancer Journal for Clinicians.
- Vitamin D for cancer prevention: global perspective. Ann Epidemiol. 2009 Jul;19(7):468-83. doi: 10.1016/j.annepidem.2009.03.021. Garland CF1, Gorham ED, Mohr SB, Garland FC.
- Increased sugar uptake promotes oncogenesis via EPAC/RAP1 and O-GlcNAc pathways. J Clin Invest. 2014 Jan 2; 124(1): 367–384. Yasuhito Onodera, Jin-Min Nam, and Mina J. Bissell.
- Cancer: an old disease, a new disease or something in between? Nature Reviews Cancer 10, 728-733 (October 2010) |. A. Rosalie David & Michael R. Zimmerman.
[/toggle]
Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M
Ο Dr. Τσουκαλάς είναι γιατρός, ερευνητής, διδάκτορας, συγγραφέας και πρωτοπόρος στην εφαρμογή της Μεταβολομικής Ιατρικής στα χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα. Είναι συγγραφέας του βιβλίου "Πως να ζήσετε 150 Χρόνια με Υγεία".
- Η δράση της τελομεράσης στην εγκυμοσύνη και στη γονιμότητα - 25 Σεπτεμβρίου 2016
- Η Ιατρική αλλάζει, εμείς; - 19 Σεπτεμβρίου 2016
- Ο μύθος καταρρίπτεται: Τα υγιεινά λιπαρά της μεσογειακής διατροφής δεν παχαίνουν - 29 Ιουνίου 2016
