Οι παθολογικοί ψεύτες συνηθίζουν να επαναλαμβάνουν ορισμένες φράσεις που προδίδουν την απάτη τους και αν εσείς είστε εφοδιασμένοι με τη σωστή γνώση γύρω από αυτό το θέμα, δεν πρόκειται να πέσετε θύμα τους. Κανένας μας δεν λέει αλήθεια στο 100% των περιπτώσεων, αλλά τα αθώα ψέματα για να γλυτώσουμε κάποιον από τον πόνο είναι ένα άλλο ζήτημα· εδώ εστιάζουμε όμως στο ψεύδος με σκοπό την συγκάλυψη σημαντικών πληροφοριών.
Οι αστυνομικές αρχές, εκτός από την εμπειρία, έχουν και το πλεονέκτημα των ανιχνευτών ψεύδους κι έτσι μπορούν σε μεγάλο ποσοστό να αναγνωρίσουν τα χαρακτηριστικά μιας εξαπάτησης. Εσείς, από την άλλη πλευρά, είστε λιγότερο εξοπλισμένοι για να γνωρίζετε πότε κάποιος προσπαθεί να σας ξεγελάσει, αλλά μπορείτε πάντα να προσέξετε μέσω της γλώσσας αν το άτομο που έχετε απέναντι σας είναι ύποπτο.
Advertisment
Τα ψεύδη μπορεί να οδηγήσουν σε διαλυμένες σχέσεις, σε χαμένη εμπιστοσύνη, ακόμα και σε οικονομικές απώλειες, αν εναποθέσουμε τις ελπίδες μας στο λάθος άνθρωπο. Αλλά πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους ψεύτες από τους ειλικρινείς;
5 συνηθισμένες φράσεις και στρατηγικές που οι ψεύτες θα χρησιμοποιήσουν για να σας πείσουν
1. Ειλικρινά/Για να σου πω την αλήθεια
Βεβαίως και θα προτιμούσαμε πάντα και όλοι να μπορούμε να πούμε την αλήθεια, αλλά ένας ψεύτης θα δοκιμάσει φράσεις όπως «Για να είμαι τελείως ειλικρινής μαζί σου…», ώστε να μπορέσει να στηρίξει την ιστορία του, η οποία είναι ξεκάθαρα ένα ψέμα, ενώ οι άνθρωποι που δεν έχουν ανάγκη να είναι απολογητικοί, δεν συνηθίζουν να το λένε.
2. Πολλές λεπτομέρειες
Οι ψεύτες χρειάζεται να απομνημονεύσουν όλες τις λεπτομέρειες της ψεύτικης ιστορίας τους, για να μην παρουσιάσει κενά και γίνουν αντιληπτοί. Συνήθως θα σας περιγράψουν πολλές περισσότερες λεπτομέρειες απ’ όσες χρειάζεται να ακούσετε, σε μια προσπάθεια να κάνουν την ιστορία τους να φαίνεται πιο ρεαλιστική και πιστευτή.
Advertisment
Για παράδειγμα, ένας ψεύτης θα πει: «ήταν ακριβώς 8:15, όταν κοίταξα έξω από το παράθυρο και είδα ότι το αυτοκίνητο έλειπε από το γκαράζ». Πολλοί λίγοι άνθρωποι θα γνώριζαν την ακριβή ώρα που τύχαινε να χαζεύουν έξω από το παράθυρο ή θα σκεφτόντουσαν να κοιτάξουν την ώρα ως πρώτη αντίδραση, οπότε αυτές οι επιπρόσθετες λεπτομέρειες, όταν είναι πολλές, δείχνουν κατά πάσα πιθανότητα ένα ψέμα.
3. Εγώ ποτέ/Εγώ πάντα
Απόλυτες λέξεις όπως «ποτέ» και «πάντα» είναι σχεδόν πάντα υπερβολικές και πιθανώς ψευδείς, επειδή σπάνια είμαστε τόσο σίγουροι για κάτι, ειδικά όσον αφορά στη συμπεριφορά μας. Ένας ψεύτης θα προσπαθεί να προσθέσει τέτοιες λέξεις στις συζητήσεις του, ώστε να φανούν αξιόπιστα τα λόγια του.
4. Χρήση των «αυτοί», «αυτός/αυτή» ή «εμείς» αντί του «εγώ»
Εδώ ο ψεύτης προσπαθεί να αποφύγει την ευθύνη και τη λογοδοσία. Προσπαθώντας λοιπόν να εξηγηθεί και για να τον πιστέψουμε, χρησιμοποιεί λιγότερο συχνά την προσωπική αντωνυμία «εγώ» καθώς περιγράφει μια ιστορία. Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ψυχολογική Εταιρία, μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Τέξας σχετικά με την ανίχνευση ψεύδους, εξέτασε γραπτές δηλώσεις και κατάφερε να προβλέψει τις ψευδείς, αναζητώντας τους παρακάτω τρεις τύπους φράσεων που οι ψεύτες συνήθως χρησιμοποιούν για να σας πείσουν:
– Πιο αρνητικά φορτισμένες λέξεις όπως μίσος, θυμός, θλίψη, αχρηστία και τα παράγωγά τους.
– Λιγότερη χρήση λέξεων που δηλώνουν εξαιρέσεις, όπως το «αλλά» ή το «εκτός από».
– Λιγότερη χρήση δηλώσεων που ξεκινούν με το «εγώ».
Οι ερευνητές μπόρεσαν να αναπτύξουν ένα λογισμικό πρόγραμμα, το οποίο αναλύει τα γραπτά για αυτές τις φράσεις που οι ψεύτες συνηθίζουν να χρησιμοποιούν με διαφορετικό τρόπο και μπόρεσαν να εντοπίσουν τα ψεύδη με 67% ακρίβεια, σε μεγαλύτερο ποσοστό δηλαδή απ’ όσο μπόρεσε ένας κριτής να καταλάβει (52%).
5. Αρνήσεις, δικαιολογίες και σύντομες απαντήσεις
Οι επιστήμονες στο Τμήμα Επικοινωνίας του Πανεπιστήμιου του Μίσιγκαν μελέτησαν πόσο συχνά ψεύδεται μέσα στη μέρα ο μέσος Αμερικάνος. Διεξήγαγαν μια έρευνα με συμμετέχοντες 1.000 ενήλικες από τους οποίους ζήτησαν να αναφέρουν τον αριθμό των ψευδών που έλεγαν μέσα σε μια μέρα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι «το 60% των υποκειμένων δεν ανέφεραν κανένα απολύτως ψέμα και σχεδόν τα μισά ψέματα αναφέρθηκαν μόνο από το 5%». Επομένως, το 40% του γενικού πληθυσμού ψεύδεται, αλλά πολλοί παθολογικοί ψεύτες αρνούνται πλήρως να αποκαλύψουν έστω και ανώνυμα την αλήθεια.
Όταν ρωτάται για την ιστορία του, ένας ψεύτης θα αρνηθεί αυτόματα κάθε λάθος του, ακόμα κι αν δεν πρόκειται μετά να τον κατηγορήσουν. Επιπλέον, θα επιχειρήσει να εξηγήσει γιατί έπραξε με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ακόμα κι αν δεν τον ρωτήσει κανείς. Κι αυτό το κάνει για να δικαιολογηθεί για τη συμπεριφορά του, επειδή νιώθει ενοχές. Οι ψεύτες επίσης τείνουν να μιλούν με σύντομες φράσεις και δεν προτιμούν τις πλήρεις απαντήσεις, επειδή προσπαθούν να μην αποκαλύψουν κάτι από αυτό που πραγματικά ισχύει.
Εκτός από τις παραπάνω 5 φράσεις που οι ψεύτες θα προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν για να σας κάνουν να τους πιστέψετε, διαθέτουν και πολλά μη-λεκτικά στοιχεία που μπορείτε να προσέξετε:
– Συχνό άγγιγμα στο πρόσωπο, στα μαλλιά ή τσίμπημα του δέρματος και ενασχόληση με τα νύχια
– Συνεχή οπτική επαφή όσο μιλάνε
– Νευρικότητα, συχνές και νευρικές κινήσεις
– Τα πόδια δείχνουν προς την πόρτα ή μακριά από εσάς.
