Σαν σήμερα, στις 18 Φεβρουαρίου του 1883 γεννήθηκε ο μεγαλύτερος Έλληνας συγγραφέας των νεώτερων χρόνων, ένας άνθρωπος του πνεύματος που άφησε τεράστια πολιτισμική παρακαταθήκη, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως. Υπήρξε επίσης φιλόσοφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας. Ο Νίκος Καζαντζάκης όρισε όχι μόνο την εποχή του, αλλά πολύ πέρα απ’ αυτήν.
Γεννήθηκε στην τουρκοκρατούμενη ακόμα τότε Κρήτη που πάλευε για την ελευθερία της. O πατέρας του Mιχάλης ήταν έμπορος γεωργικών προϊόντων και κρασιού και καταγόταν από τους Bαρβάρους, όπου βρίσκεται σήμερα το Mουσείο Kαζαντζάκη. Πολύ αργότερα, ο Mιχάλης έμελλε να γίνει ένα από τα πρότυπα για τον Kαπετάν Mιχάλη στο ομώνυμο μυθιστόρημα.
Advertisment
Το 1898, ο Nίκος στέλνεται στη Nάξο για προληπτικούς λόγους, όπου εγγράφεται σε σχολείο Γάλλων μοναχών. Έτσι ριζώνει μέσα του η αγάπη για τη γαλλική γλώσσα. Όταν το 1902 έχει τελειώσει πια τις γυμνασιακές του σπουδές, μετακομίζει στην Αθήνα για να σπουδάσει νομικά. Έχοντας ήδη ένα ανήσυχο καλλιτεχνικό πνεύμα, δημοσιεύει ήδη τα πρώτα του κείμενα, πριν καν πάρει το πτυχίο του. Συγκεκριμένα, γράφει και δημοσιεύει την “H Aρρώστια του Αιώνος”, και το μυθιστόρημα “Όφις και Kρίνο”• γράφει επίσης το δράμα “Ξημερώνει”.
Το μεταπτυχιακό του το κάνει στο Παρίσι. Θεωρούσε πάντα δασκάλους του τον Όμηρο, το Δάντη και τον Μπεργκσόν. Το 1919 διορίστηκε από τον Βενιζέλο Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου περιθάλψεως, υπεύθυνος για τους πρόσφυγες από τον Καύκασο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του κατάφερε να κάνει πάρα πολλά ταξίδια, στη Ρωσία, στην Ιταλία, στην Αίγυπτο και το Σινά, στη Γερμανία (και στη γενέτειρα του Νίτσε, στο Nάουμμπεργκ), στην Ισπανία και στην Αυστρία. Όλες αυτές οι εμπειρίες του αποτυπώνονται στα έργα του με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Τα πιο γνωστά του έργα: Οδύσσεια, Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946), Ο καπετάν Μιχάλης (1953), Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954), Ο τελευταίος πειρασμός (1955), Ασκητική, Αναφορά στον Γκρέκο. Ωστόσο, γενικά ασχολήθηκε με όλα τα είδη του λόγου, ποίηση όπως η Οδύσσεια, μυθιστορήματα όπως «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» θεατρικά έργα και τραγωδίες όπως «Προμηθέας Πυρφόρος», φιλοσοφία όπως «Ασκητική» και «Συμπόσιον», μεταφράσεις όπως«Η Θεία Κωμωδία» τού Δάντη, έγραψε ταξιδιωτικά έργα και διασκεύασε μεγάλο αριθμό παιδικών βιβλίων. Έτσι άφησε πίσω του πλούσιο και σημαντικό έργο που συνέβαλε στην αναγνώρισή του διεθνώς.
Advertisment
Ο Νίκος Καζαντζάκης κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου 1957 στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, σε ηλικία 74 ετών. Άλλοι αποδίδουν τον θάνατό του σε λευχαιμία, άλλοι σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη. Η σορός του μεταφέρθηκε, μετά από περιπέτειες, στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου ετάφη στο Μαρτινέγκο. Κατόπιν δικής του επιθυμίας, στον τάφο χαράχθηκε η δική του φράση «Δεν ελπίζω τίποτα. Δεν φοβούμαι τίποτα. Είμαι λέφτερος». Αυτή του η φράση αποτυπώνει πόσο σημαντική ήταν γι’ αυτόν η ελευθερία: αποτελούσε το κεντρικό του φιλοσοφικό πρόβλημα και το υψηλότερο αγώνισμα της ψυχής του.
