Η «Μουντίτα» είναι τόσο σημαντική στο Βουδισμό που θεωρείται μία από τις Τέσσερις Πολύτιμες Αξίες που μπορούμε να καλλιεργούμε απεριόριστα. Οι άλλες τρεις είναι η αγάπη/ευγένεια, η συμπόνια και η αυτοκυριαρχία. Ο Τζίνπα μας εξήγησε τη λειτουργία της μουντίτα.
Αν κάποιος έχει κάτι που θέλουμε εμείς, για παράδειγμα ένα μεγαλύτερο σπίτι, μπορούμε συνειδητά να χαρούμε για την καλή του τύχη, λέγοντας: «Είναι καλό γι’ αυτόν. Όπως εγώ, έτσι κι αυτός, θέλει να είναι ευτυχισμένος. Θέλει να πετύχει. Θέλει να βοηθήσει την οικογένειά του. Μακάρι να είναι ευτυχισμένος. Τον συγχαίρω και του εύχομαι να πετύχει ακόμα περισσότερα».
Advertisment
Σύμφωνα με τη μουντίτα, η ζωή δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, δηλαδή δεν υπάρχει μόνο ένα κομμάτι κέικ, από το οποίο αν κάποιος πάρει παραπάνω, σε εμάς θα απομείνει ένα μικρότερο κομμάτι. Η μουντίτα λέει ότι η χαρά είναι απεριόριστη.
Η μουντίτα είναι το αντίθετο του Schadenfreude, της γερμανικής λέξης που περιγράφει το αίσθημα της ικανοποίησης ή της χαράς που νιώθει κάποιος με τη δυστυχία του άλλου. Με το Schadenfreude βρισκόμαστε όλοι σε έναν ατέρμονο αγώνα ενάντια στους άλλους και αν κάποιος πετύχει κάτι, τότε νιώθουμε μειωμένοι, λιγότερο επιτυχημένοι, λιγότερο αποδεκτοί και λιγότερο αγαπητοί. Ενώ το Schadenfreude είναι η φυσική εξέλιξη του φθόνου, η μουντίτα είναι η φυσική εξέλιξη της συμπόνιας.
«Πώς μπορούν οι άνθρωποι να καλλιεργήσουν τη μουντίτα;» ρώτησα το Δαλάι Λάμα. «Πρώτα πρώτα, πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η ανθρωπότητα είναι συμμετέχουσα και “συνδικαιούχος”. Όλοι αυτοί είναι αδέλφια μας, που έχουν το ίδιο δικαίωμα και νιώθουν την επιθυμία να ζήσουν μια ευτυχισμένη ζωή.
Δεν είναι πνευματικό ζήτημα, είναι θέμα κοινής λογικής. Όταν η ανθρωπότητα είναι ευτυχισμένη, θα είμαστε κι εμείς.
Advertisment
Και όταν η ανθρωπότητα είναι ειρηνική, θα ζούμε κι εμείς ειρηνικά. Το ίδιο συμβαίνει με την οικογένεια. Όταν οι δικοί μας είναι χαρούμενοι, το ίδιο αισθανόμαστε κι εμείς. Όταν επιμένουμε στο “εγώ κι αυτοί”, δεν είναι εύκολο να εξασκηθούμε στη μουντίτα. Πρέπει να καλλιεργήσουμε το “εμείς”.
Όταν καταφέρουμε να καλλιεργήσουμε αυτή την ιδέα και την αίσθηση ενότητας της ανθρωπότητας, τότε δεν θα θέλουμε κανέναν πια να υποφέρει, αλλά, αντίθετα, να απολαμβάνουμε όλοι την ευτυχία. Η επιθυμία μας για ευτυχία είναι κάτι φυσικό, κάτι που το νιώθουμε όλοι. Είναι μια αίσθηση ότι νοιαζόμαστε για το καλό των άλλων».
Απόσπασμα από το βιβλίο των Δαλάι Λάμα, Ντέσμοντ Τούτου και Douglas Abrams «Το Βιβλίο της Χαράς» από τις εκδόσεις Πεδίο
