Όπως οι περισσότεροι, θεωρούσα πάντα ότι η ελπίδα είναι συναίσθημα – μια ζεστή αίσθηση αισιοδοξίας και δυνατοτήτων. Έκανα λάθος.
Ανακάλυψα κατάπληκτη ότι η ελπίδα δεν είναι συναίσθημα· είναι ένας τρόπος σκέψης, μια νοητική διαδικασία. Τα συναισθήματα παίζουν ένα υποστηρικτικό ρόλο εδώ, αλλά η ελπίδα είναι, στην πραγματικότητα, μια διαδικασία σκέψης που απαρτίζεται από αυτό που ο Snyder αποκαλεί «τριλογία των στόχων, των δρόμων και της αυτοπεποίθησης». Με απλά λόγια, η ελπίδα δημιουργείται όταν:
Advertisment
– Έχουμε την ικανότητα να θέτουμε ρεαλιστικούς στόχους (Ξέρω πού θέλω να πάω).
– Έχουμε την ικανότητα να σκεφτόμαστε τρόπους για να τους πετύχουμε, μπορούμε να είμαστε ευέλικτοι και να αναπτύσσουμε εναλλακτικές πορείες (Ξέρω πώς να φτάσω εκεί. Είμαι επίμονος, μπορώ να αντισταθώ στην απογοήτευση και να προσπαθήσω ξανά).
– Πιστεύουμε στον εαυτό μας (Μπορώ να το κάνω!).
Advertisment
Επομένως, η ελπίδα είναι ένας συνδυασμός τοποθέτησης στόχων, αντοχής και επιμονής στο να τους κυνηγήσουμε και πίστης στις ικανότητές μας. Και σαν να μην έφτανε η έκπληξη που ένιωσα με την ανακάλυψη αυτή, να και κάτι ακόμα: η ελπίδα μαθαίνεται. Ο Snyder ισχυρίζεται ότι μαθαίνουμε έναν ελπιδοφόρο τρόπο σκέψης, εστιασμένο στους στόχους, μέσα στο πλαίσιο των άλλων ανθρώπων.
Πολύ συχνά, τα παιδιά μαθαίνουν την ελπίδα από τους γονείς τους. Ο Snyder λέει ότι για να μάθουν αυτό τον τρόπο σκέψης, τα παιδιά χρειάζονται σχέσεις που να χαρακτηρίζονται από όρια, συνέπεια και υποστήριξη. Μου δίνει μεγάλη δύναμη το να ξέρω ότι μπορώ να διδάξω στα παιδιά μου την ελπίδα. Δεν είναι τυχαία ζαριά. Είναι συνειδητή επιλογή.
Για εκείνους που έχουν την τάση να πιστεύουν πως οτιδήποτε αξιόλογο περιλαμβάνει πόνο και βάσανα (όπως η αφεντιά μου), έμαθα επίσης ότι το «ποτέ δεν είναι διασκεδαστικό, εύκολο και γρήγορο» είναι το ίδιο επιζήμιο για την ελπίδα όσο και το «πάντα είναι διασκεδαστικό, εύκολο και γρήγορο».
Με δεδομένη την ικανότητά μου να κυνηγάω με λύσσα ένα στόχο και να τον παιδεύω με πείσμα μέχρι τελικής πτώσεως (δικής μου), δεν μου πολυάρεσε αυτό που έμαθα. Πριν από την έρευνα, πίστευα ότι αν το πράγμα δεν περιλάμβανε αίμα, ιδρώτα και δάκρυα, δεν ήταν και τόσο σημαντικό. Έκανα λάθος. Ξανά.
Αναπτύσσουμε έναν αισιόδοξο τρόπο σκέψης όταν κατανοούμε ότι κάποια αξιόλογα εγχειρήματα θα είναι δύσκολα, θα απαιτούν χρόνο και δεν θα είναι καθόλου διασκεδαστικά. Η ελπίδα απαιτεί επίσης από εμάς να κατανοήσουμε ότι αν η πορεία προς την κατάκτηση ενός στόχου συμβεί να είναι διασκεδαστική, εύκολη και γρήγορη, αυτό δεν σημαίνει ότι ο στόχος μας έχει λιγότερη αξία από κάποιον άλλον, πιο δύσκολο.
Για να καλλιεργήσουμε την ελπίδα και την αισιοδοξία, χρειάζεται να είμαστε πρόθυμοι να γίνουμε ευέλικτοι και επίμονοι. Όλοι οι στόχοι δεν μοιάζουν μεταξύ τους. Η αντοχή στην απογοήτευση, η αποφασιστικότητα και η αυτοπεποίθηση αποτελούν την καρδιά της ελπίδας.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Brene Brown «Ευτυχώς, δεν είμαι τέλειος!» από τις εκδόσεις Η Δυναμική της Επιτυχίας
