Η τεχνική του shiatsu αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από έναν Ιάπωνα θεραπευτή, τον Ταμάι Τεμπάκου, ο οποίος ενσωμάτωσε τις πλέον πρόσφατες γνώσεις της δυτικής ιατρικής περί ανατομίας και φυσιολογίας σε παλιότερες, παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους. Η ίδια η λέξη shiatsu στα ιαπωνικά σημαίνει «δακτυλική πίεση». Όμως είναι και κάτι πολύ περισσότερο από αυτό.
Η Καρολίνα Στεφανοπούλου ασκεί το Σιάτσου εδώ και 13 χρόνια. Ολοκλήρωσε την τριετή επαγγελματική της κατάρτιση και είναι πιστοποιημένο μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Σιάτσου και συνεργάτης του Ιατρείου Πόνου του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών Ιπποκράτειο από τον Ιανουάριο του 2017. Λόγω της μακροχρόνιας εμπειρίας της και του σημαντικού της έργου, η Εναλλακτική Δράση μίλησε μαζί της ώστε να μάθουμε τι είναι ακριβώς το σιάτσου, πώς εφαρμόζεται και ποιο είναι το έργο που προσφέρει ακριβώς στο Ιατρείο Πόνου του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών Ιπποκράτειο μαζί με τους συναδέλφους της.
Advertisment
1. Τι είναι το Σιάτσου;
Το Σιάτσου είναι μια αγωγή υγείας η οποία μας έρχεται από την Ιαπωνία. Βασίζεται στην θεωρία της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής, όπως και ο βελονισμός. Εμφανίστηκε ως ολοκληρωμένο σύστημα στις αρχές του 20ου αιώνα και από τότε έχει ενταχθεί επίσημα στο εθνικό σύστημα υγείας της Ιαπωνίας. Στην Ευρώπη, (με βάση τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης) ανήκει στις Συμπληρωματικές Αγωγές Υγείας. Δηλαδή δεν υποκαθιστά την ιατρική βοήθεια, αλλά παράλληλα με αυτή, μπορεί να συνεισφέρει πολλά, στην ποιότητα ζωής και στην πρόληψη προβλημάτων υγείας.
Είναι μια μέθοδος πολύ φιλική προς το σώμα που στοχεύει στη διασφάλιση και στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής ευεξίας. Απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας. Σε ποιες καταστάσεις μπορεί να μας βοηθήσει το Σιάτσου; Ενδεικτικά και μόνο, μπορούμε να αναφέρουμε τα μυοσκελετικά προβλήματα, τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος, τους πονοκεφάλους και τις ημικρανίες, τα προβλήματα περιόδου, το άγχος, τις αϋπνίες, τη κούραση και τη μειωμένη αντοχή, τη δυσκολία στη συγκέντρωση, τις δύσκολες μεταβατικές καταστάσεις όπως το πένθος, ο χωρισμός, η εμμηνόπαυση, η απώλεια εργασίας.
Μια συνεδρία Σιάτσου διαρκεί συνήθως μια ώρα. Ο δεχόμενος είναι ντυμένος με άνετα ρούχα και ξαπλωμένος – ως επί το πλείστον – σε ένα στρώμα (φουτόν) στο πάτωμα, η σε ένα ειδικό κρεβάτι μασάζ. Στο Ζεν Σιάτσου το οποίο ασκώ, οι τεχνικές που εφαρμόζονται είναι ήπιες και προσαρμόζονται στο σωματότυπο και την φυσική κατάσταση του καθενός. Θα χρησιμοποιήσουμε πιέσεις με τις παλάμες και τα δάκτυλα, διατάσεις, περιαγωγές των αρθρώσεων και πολλές άλλες κινητοποιήσεις του σώματος.
Advertisment
2. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για το πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας με το ΓΝΑ Ιπποκράτειο;
Η συνεργασία μου με το Ιατρείο Πόνου του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου ήρθε να υποστηρίξει την πρωτοβουλία που εξασφάλισε, με συνεννόηση με το νοσοκομείο, ο συνάδελφος μου Θέμης Ρηνάς, υπεύθυνος και συντονιστής αυτού του project. Αυτή η συνεργασία έχει από την έναρξή της, την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρίας Σιάτσου. Αποφάσισα να ενταχθώ σε αυτό το project από τότε που ξεκίνησε, δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2017.
Βασικά, υπήρξαν τρεις λόγοι που με ώθησαν να κάνω αυτή την επιλογή. Πρώτον, η άμεση συνεργασία με τον ιατρικό κλάδο, δηλαδή το πώς και κατά πόσο το Σιάτσου μπορεί να υποστηρίξει τις ιατρικές πράξεις σε σχέση με τη διαχείριση του πόνου,υπήρξε για μένα μεγάλη επαγγελματική πρόκληση. Δεύτερον, η συνεργασία με το νοσοκομείο θα μου επέτρεπε να έρθω σε επαφή με ανθρώπους που πάσχουν από μια γκάμα ασθενειών πολύ διευρυμένη και με πολύ πιο «δύσκολες» και πολύπλοκες παθήσεις σε σχέση με τους ανθρώπους που συνήθως παρακολουθώ ιδιωτικά.
Και το τρίτο και ίσως το πιο ισχυρό μου κίνητρο ήταν η διάδοση του Σιάτσου σε ένα πολύ διευρυμένο κοινό. Οι επισκέπτες του Ιατρείου Πόνου είναι οι «κλασικοί» επισκέπτες των δημόσιων νοσοκομείων, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς, άτομα της μέσης κοινωνικο-οικονομικής τάξης αλλά και πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Συνήθως, αυτοί οι ασθενείς δεν έχουν ακούσει για το Σιάτσου ή δεν θα ερχόντουσαν σε ιδιωτικό πλαίσιο για να λάβουν Σιάτσου. Γι αυτούς τους λόγους, η παροχή Σιάτσου στο νοσοκομείο δίνει την ευκαιρία σε πολλούς ασθενείς να βιώσουν τα οφέλη του.
3. Πως εφαρμόζεται το Σιάτσου στους ασθενείς; Ακολουθείτε κάποια συγκεκριμένα πρωτόκολλα;
Καταρχάς ίσως είναι σημαντικό να μιλήσουμε για τις συνθήκες υπό τις οποίες ασκείται το Σιάτσου στο Ιπποκράτειο. Το Ιατρείο Πόνου είναι ένας μικρός ενιαίος χώρος με τρία εξεταστικά κρεβάτια και ένα γραφείο. Σε αυτό το χώρο συνυπάρχουν ο ιατρός αναισθησιολόγος ο οποίος παρακολουθεί ταυτόχρονα έναν ή δυο ασθενείς (οι οποίοι συνοδεύονται συχνά από έναν συγγενή), πολλές φορές είναι παρών και ένας ειδικευόμενος ιατρός, σε μόνιμη βάση η νοσηλεύτρια που ασκεί και τα καθήκοντα γραμματειακής υποστήριξης και ο ασκών που παρέχει Σιάτσου σε έναν ασθενή.
Πολύς κόσμος σε έναν περιορισμένο χώρο! Καμία σχέση με τις συνθήκες ιδιωτικότητας και ηρεμίας που επικρατούν συνήθως στα πλαίσια του επαγγέλματός μας! Αλλά να πω την αλήθεια, μπόρεσα να προσαρμοστώ πολύ εύκολα σε αυτό το νέο για μένα περιβάλλον.
Από την άλλη, αυτή η συνύπαρξη έχει και θετικές πλευρές. Πρώτον, είμαι παρούσα κατά τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και κατά τη διάρκεια της ιατρικής πράξης, έστω και αν συγχρόνως παρέχω Σιάτσου σε έναν ασθενή, χωρίς αυτό να με αποσπά από αυτό που κάνω. Έχει πολύ ενδιαφέρον διότι ακούω, βλέπω όσα ανταλλάσσονται μεταξύ του ασθενή, του συνοδού του και του ιατρού. Με αυτό τον τρόπο λαμβάνω πληροφορίες ιατρικού ενδιαφέροντος, άλλες που αφορούν τη σχέση του ασθενή με την πάθησή του, αλλά και την επίδραση της ασθένειας του πάσχοντα στο συγγενικό του περιβάλλον. Όλες αυτές οι πληροφορίες μου είναι πάρα πολύ χρήσιμες στη δουλειά μου διότι στο Ιατρείο Πόνου δεν εστιαζόμαστε στην διαγνωσμένη πάθηση αυτή καθαυτή, αλλά στον σωματικό και ψυχικό πόνο που βιώνει ο άνθρωπος που νοσεί.
Πρακτικά, όταν ένας ασθενής έρχεται για πρώτη φορά στο Ιατρείο, εξετάζεται πρώτα από τον αναισθησιολόγο ιατρό ο οποίος του παρέχει την ιατρική αγωγή που απαιτείται στη κατάστασή του. Σε αυτή την περίπτωση, η παροχή Σιάτσου διεξάγεται μετά από την ιατρική πράξη. Όταν ο ασθενής έχει ξαναέρθει στο ιατρείο, πολλές φορές θα δεχτεί Σιάτσου πριν συναντήσει τον ιατρό.
Η κάθε συνεδρία είναι πάντα εξατομικευμένη για τον κάθε ασθενή και προσαρμόζεται στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται την εκάστοτε ημέρα. Δεν ακολουθούμε συγκεκριμένα πρωτόκολλα διότι το Σιάτσου είναι μια ολιστική προσέγγιση η οποία δεν διαχωρίζει την ασθένεια από τον άνθρωπο που την εκδηλώνει. Μια πάθηση μπορεί να επιφέρει διαφοροποιημένα συμπτώματα, διαφοροποιημένες μορφές πόνου αλλά προπάντων ο άνθρωπος που την εκδηλώνει είναι μοναδικός. Οπότε, το Σιάτσου προσεγγίζει τον πόνο του κάθε ασθενή με διαφορετικό τρόπο.
4. Εφαρμόζετε το Σιάτσου για σχεδόν τρία χρόνια. Υπάρχουν κάποια μετρήσιμα αποτελέσματα;
Βεβαίως! Στο τέλος κάθε έτους συγκεντρώνουμε τις πληροφορίες που έχει συλλέξει ο καθένας μας κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στο ιατρείο. Αυτή τη στιγμή, μπορώ να σας δώσω τα αποτελέσματα που είχαμε για τα δυο πρώτα χρόνια παρουσίας μας, δηλαδή για τα έτη 2017-2018. Συνολικά, παρείχαμε 563 συνεδρίες Σιάτσου σε 302 ασθενείς. 208 ασθενείς δέχθηκαν μόνο μια συνεδρία, 77 από 2 έως 5 συνεδρίες και 17 μεταξύ 6 και 14 συνεδρίες. Αυτό συμβαίνει επειδή ακολουθούμε κατά το πλείστον τη ροή των ραντεβού που έχουν οι ασθενείς με τους ιατρούς και οι περισσότεροι από αυτούς επισκέπτονται μόνο μια φορά το Ιατρείο Πόνου, οπότε σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει περιθώριο επανειλημμένων συνεδριών.
Τώρα, τα περιστατικά που προέκυψαν ήταν τα εξής: 227 ασθενείς παρουσίαζαν μυοσκελετικούς πόνους (π.χ. ισχιαλγία, ραχιαλγία, παγωμένος ώμος, τενοντίτιδες κ.α.), 34 νευροπαθητικός πόνος, 12 καρκινικός πόνος, 12 μετεγχειρητικός πόνος και οι υπόλοιποι παρουσίαζαν κεφαλαλγία, ινομυαλγία, σκλήρυνση κατά πλάκας και ρευματοειδή αρθρίτιδα. Στο διάστημα των 2 ετών υπήρξαν περίπου 15 περιπτώσεις ασθενών που δεν θέλησαν να δεχτούν συνεδρία Σιάτσου. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που δέχθηκαν συνεδρίες παρουσίασαν εξασθένηση των συμπτωμάτων τους και στις περιπτώσεις που οι συνεδρίες επανελήφθησαν, η βελτίωση ήταν πάντα μεγαλύτερη. Είναι όμως σημαντικό να αναφέρουμε πως οι ασθενείς είχαν δεχθεί παράλληλα ιατροφαρμακευτική αγωγή οπότε είναι δύσκολο να αξιολογηθεί η ακριβής επίδραση του Σιάτσου.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι πέρα από την όποια βελτίωση στα συμπτώματα, οι ασθενείς δήλωναν αυξημένη αίσθηση ευεξίας. Γενικώς, τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας είναι δύσκολο να αξιολογηθούν επαρκώς. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο μέσω μια μακροχρόνιας επιστημονικής έρευνας αλλά οι απαραίτητες προϋποθέσεις δεν υπάρχουν προς το παρόν. Ακόμα… Αυτό που μας ενθαρρύνει στο να παρατείνουμε την παρουσία μας στο Ιατρείο Πόνου είναι το γεγονός ότι οι ιατροί με τους οποίους συνεργαζόμαστε, επιζητούν μια μόνιμη παρουσία του Σιάτσου στο ιατρείο, θεωρώντας το ως σημαντική συμπληρωματική αγωγή υγείας στο έργο που οι ίδιοι επιτελούν.
5. Μπορείτε να μας μιλήσετε λίγο για τη δομή; Υπάρχει κάποια αμοιβή για αυτό που κάνετε ή είναι εθελοντική προσφορά; Από πόσα άτομα αποτελείται η ομάδα σας; Ποιος είναι ο υπεύθυνος επιστημονικός συνεργάτης;
Οι υπεύθυνοι επιστημονικοί μας συνεργάτες είναι η Κυρία Κουρούκλη, υπεύθυνη του Ιατρείου Πόνου, η Κυρία Κρεμαστινού και η Κυρία Τσιρτσιρίδου με την οποία δουλεύω από την έναρξη του project. Οι τρεις τους είναι ιατροί αναισθησιολόγοι και μοιράζονται την λειτουργία του ιατρείου κατά την διάρκεια της εβδομάδας.
Η ομάδα ασκούντων το Σιάτσου αποτελείται αυτή τη στιγμή από έξι άτομα. Ο καθένας μας έχει επιλέξει να δουλεύει στο ιατρείο μια συγκεκριμένη μέρα της εβδομάδας, καλύπτοντας όλες τις ώρες της λειτουργίας του. Έχουμε οργανώσει ένα κυλιόμενο σύστημα όπου ο κάθε ασκών εργάζεται στο ιατρείο για μερικούς μήνες και μετά αναπληρώνεται από έναν συνάδελφο της ομάδας. Είμαστε όλοι πιστοποιημένα μέλη της Ελληνικής Εταιρίας Σιάτσου, βασικό προαπαιτούμενο για την συμμετοχή σε αυτό το project. Δεν αμειβόμαστε στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας, η οποία βασίζεται αποκλειστικά σε εθελοντική προσφορά. Αυτό το κάνουμε όλοι με μεγάλη χαρά διότι ο σκοπός όλων μας είναι να διευρυνθεί η αναγνώριση του Σιάτσου και η αποτελεσματικότητά του ως συμπληρωματική αγωγή υγείας.
Εδώ θέλω να ευχαριστήσω θερμά την Κυρία Κουρούκλη, την Κυρία Κρεμαστινού και την Κυρία Τσιρτσιρίδου με τις οποίες συνεργαζόμαστε. Εξαρχής μας δέχτηκαν στο Ιατρείο Πόνου με μεγάλο ενδιαφέρον ως προς την προσέγγιση που ασκούμε. Με την πάροδο του χρόνου, χάρη στην επαγγελματική συνέπεια που τηρούμε όλοι μας και τα αποτελέσματα που διαπιστώνουν στους ασθενείς που παρακολουθούν, έχει αναπτυχθεί μεταξύ μας μια άρτια σχέση εκτίμησης και εμπιστοσύνης. Αυτό οφείλω να το υπογραμμίσω.
6. Υπάρχει κάτι που θα θέλατε να μεταφέρετε στο κοινό ή στη διοίκηση άλλων νοσοκομείων;
Ναι, αυτό που θα ήθελα να υπογραμμίσω είναι η μοναδικότητα που προσφέρει το Σιάτσου στην ήδη ιδιαίτερη προσέγγιση της ασθένειας που αναπτύσσεται στο Ιατρείο Πόνου. Η εστίαση όλων μας (Ιατροί και ασκούντες το Σιάτσου) δεν στοχεύει τόσο στην πάθηση που εκδηλώνει ο ασθενής, αλλά στον πόνο που βιώνει στην καθημερινότητα του, εξαιτίας της πάθησής του.
Το Ιατρείο Πόνου υποδέχεται τον ασθενή σαν έναν άνθρωπο που πονάει. Σωματικά και συναισθηματικά, διότι ο μακροχρόνιος πόνος, συνήθως έχει κλονίσει τη ζωή του σε όλα τα επίπεδα (κοινωνικά, οικογενειακά, επαγγελματικά). Εκεί, θα βρει ανθρώπους που θα τον ακούσουν, θα τον καταλάβουν, θα τον συναισθανθούν.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Σιάτσου προσφέρει κάτι το πολύ ιδιαίτερο και μοναδικό στον πονεμένο άνθρωπο. Το άγγιγμα. Το άγγιγμα της αποδοχής, της συμπαράστασης, της αναγνώρισης, της ανακούφισης. Ζούμε σε μια κοινωνία όπου δεν ακουμπάμε πια ο ένας τον άλλον, δεν αγκαλιαζόμαστε πια, ή τόσο τυπικά! Ωστόσο, όλοι μας έχουμε βιώσει την ανακούφιση που προσφέρει μια παρηγορητική αγκαλιά ή ένας φιλικός ώμος. Ο άνθρωπος που πονάει, το σώμα που πονάει, η ψυχή που πονάει, το έχει ακόμα περισσότερο ανάγκη!
Με την συνύπαρξη της υποστηρικτικής φροντίδας των ιατρών και των ιατρικών πράξεων από την μία, και του αγγίγματος που προσφέρει το Σιάτσου από την άλλη, ο άνθρωπος που πονάει μπορεί να βγει για λίγο από την μοναξιά στην οποία τον έχει εγκλωβίσει ο πόνος, να ξανανιώσει άνθρωπος και όχι μόνο πάσχων. Ίσως εδώ βρίσκεται η επιτυχία αυτής της συνεργασίας.
Και όπως λέει ένας τακτικός ασθενής, «Εδώ, δεν είναι Ιατρείο Πόνου! Είναι το Ιατρείο της Αγάπης!». Από αυτή την άποψη, πιστεύω πως θα ήταν προς όφελος όλων να αναπτυχθούν παρόμοιες συνεργασίες και σε άλλα νοσοκομεία, στα υπάρχοντα ιατρεία πόνου αλλά και σε άλλες κλινικές (καρδιολογικές, ογκολογικές, κ.α.). Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία, Ιταλία, Ελβετία, Γαλλία), στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά υπάρχουν πολλές παρόμοιες συνεργασίες, οι οποίες έχουν δείξει εξαιρετικά αποτελέσματα! Εύχομαι και άλλα ελληνικά νοσοκομεία να ακολουθήσουν αυτή την πορεία!
7. Ο Οκτώβριος είναι ένας μήνας αφιερωμένος στο Σιάτσου. Μπορείτε να μας πείτε με λίγα λόγια τι ενέργειες κάνετε;
Ναι. Τα τελευταία χρόνια η Ελληνική Εταιρία Σιάτσου έχει καθιερώσει τον Οκτώβριο ως μήνα ενημέρωσης και διάδοσης του Σιάτσου στην Ελλάδα. Διοργανώνονται πολλές εκδηλώσεις από τα πιστοποιημένα μέλη της στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και στα Χανιά. Όλες τους είναι δωρεάν. Φέτος έχουν προγραμματιστεί ομιλίες/παρουσιάσεις για τα οφέλη του Σιάτσου, μίνι συνεδρίες σε αθλητικούς χώρους και χώρους ευεξίας, συνάδελφοι προσφέρουν ολοκληρωμένες συνεδρίες στον προσωπικό τους χώρο, υπάρχουν πρακτικά εργαστήρια για το κοινό, το ένα από αυτό απευθύνεται μάλιστα στα παιδιά! Πέρυσι, η ομάδα του Ιατρείου Πόνου προσέφερε για μια ολόκληρη ημέρα ημίωρες συνεδρίες στο προσωπικό του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου (ιατροί, νοσηλευτές και διοικητικό προσωπικό). Είχε εξαιρετική ανταπόκριση και θα επαναληφθεί και φέτος τον Οκτώβριο.
Ο σκοπός όλων των εκδηλώσεων αυτού του μήνα είναι να δοθεί η ευκαιρία στους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν το Σιάτσου να βιώσουν τα οφέλη του, την ανακούφιση από πόνους και το αίσθημα ευεξίας που προσφέρει. Για όλους μας, ο Οκτώβριος είναι μια γιορτή. Η γιορτή του Σιάτσου! Και με μεγάλη χαρά περιμένουμε να το μοιραστούμε με όσους ανταποκριθούν σε αυτό το κάλεσμα!
