Οι ιστορίες σάς βοηθούν να κατανοήσετε τη ζωή σας, αλλά όταν αυτά τα αφηγήματα είναι ατελή ή παραπληνητικά μπορούν να σας κρατήσουν κολλημένους αντί να παράσχουν διαύγεια. Σε μια χρήσιμη ομιλία, η ψυχοθεραπεύτρια και αρθρογράφος συμβουλευτικής στήλης Λόρι Γκότλιμπ δείχνει πως θα απελευθερωθείτε από τις ιστορίες που λέτε στον εαυτό σας όταν γίνετε ο προσωπικός σας επιμελητής και ξαναγράψετε το αφήγημά σας από διαφορετική οπτική γωνία.
Advertisment
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την ομιλία
00:05
Θα ξεκινήσω μιλώντας σας για ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που είδα στα εισερχόμενά μου πρόσφατα. Έχω αρκετά ασυνήθιστα εισερχόμενα επειδή είμαι θεραπευτής και γράφω μια συμβουλευτική στήλη που λέγεται «Αγαπητή Θεραπεύτρια», οπότε φαντάζεστε τι υπάρχει εκεί. Έχω διαβάσει χιλιάδες πολύ προσωπικές επιστολές από αγνώστους σε όλον τον κόσμο. Μιλάνε για ερωτική απογοήτευση, απώλεια ή καυγάδες με γονείς και αδέλφια. Τα κρατάω σε έναν φάκελο στο λάπτοπ μου και τον ονόμασα «Τα Προβλήματα της Ζωής». Παίρνω αυτό το μήνυμα, παίρνω πολλά μηνύματα σαν κι αυτό και θα σας φέρω στον κόσμο μου για λίγο και θα σας διαβάσω ένα από τα γράμματα. Πάει έτσι.
00:50
«Αγαπητή Θεραπεύτρια, είμαι παντρεμένη για 10 χρόνια και τα πράγματα ήταν καλά μέχρι πριν λίγα χρόνια. Τότε σταμάτησε ο σύζυγός μου να θέλει να κάνουμε σεξ συχνά και τώρα κάνουμε σπάνια σεξ». Είμαι σίγουρη ότι δεν το περιμένατε αυτό.
01:03
(Γέλια)
Advertisment
01:04
«Εχτές το βράδυ ανακάλυψα ότι εδώ και λίγους μήνες, έχει μυστικά, μακρά τηλεφωνήματα αργά το βράδυ με μια γυναίκα απ΄ το γραφείο του. Την έψαξα στο διαδίκτυο και είναι υπέροχη. Δεν πιστεύω ότι συμβαίνει αυτό. Ο πατέρας μου είχε σχέση με μια συνάδελφο όταν ήμουν νέα και διέλυσε την οικογένειά μας. Περιττό να πω, είμαι σε απόγνωση. Αν μείνω σ’ αυτόν τον γάμο, δεν θα έχω εμπιστοσύνη ξανά στον σύζυγό μου. Αλλά δεν θέλω να υποβάλλω τα παιδιά σε διαζύγιο, σε μια μητριά, κλπ. Τι να κάνω;»
01:34
Τι νομίζετε ότι πρέπει να κάνει; Αν παίρνατε αυτό το μήνυμα, μπορεί να σκεφτόσασταν πόσο οδυνηρή είναι η απιστία. Ή ίσως πόσο πολύ οδυνηρή είναι αυτή η περίπτωση λόγω της εμπειρίας που είχε με τον πατέρα της. Όπως εγώ, ίσως να αισθανθήκατε συμπόνια γι’ αυτήν τη γυναίκα και μπορεί να είχατε κάποια, πώς να το πω όμορφα, ας τα πούμε «όχι-τόσο-θετικά» αισθήματα για τον σύζυγό της.
01:59
Αυτά είναι τα πράγματα που περνάνε και από το δικό μου μυαλό όταν διαβάζω αυτά τα γράμματα που δέχομαι. Αλλά πρέπει να είμαι πολύ προσεκτική όταν απαντάω γιατί ξέρω ότι κάθε γράμμα που παίρνω είναι απλά μια ιστορία γραμμένη από συγκεκριμένο συγγραφέα και ότι υπάρχει κι άλλη εκδοχή αυτής της ιστορίας. Πάντα υπάρχει. Το γνωρίζω αυτό γιατί αν έμαθα κάτι σαν θεραπεύτρια, είναι ότι είμαστε όλοι αναξιόπιστοι αφηγητές των ζωών μας. Εγώ είμαι. Εσείς είστε. Όπως όλοι όσοι γνωρίζετε. Κάτι που πιθανώς δεν έπρεπε να σας πω γιατί τώρα δεν θα πιστέψετε την ομιλία μου.
02:35
Κοιτάξτε, δεν εννοώ ότι παραπλανούμε εσκεμμένα. Τα πιο πολλά από αυτά που μου λένε οι άνθρωποι είναι αληθινά, απλώς από τις τρέχουσες οπτικές τους γωνίες. Εξαρτάται από τι δίνουν έμφαση ή ελαχιστοποιούν, τι συμπεριλαμβάνουν, τι απορρίπτουν, τι βλέπουν και θέλουν να δω κι εγώ, λένε τις ιστορίες τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο. O ψυχολόγος Τζερόμ Μπρούνερ το περιέγραψε ωραία, είπε, «Η αφήγηση μιας ιστορίας είναι αναπόφευκτα η ανάληψη μιας ηθικής στάσης». Όλοι μας περιφερόμαστε με ιστορίες για τις ζωές μας. Γιατί έγιναν επιλογές, γιατί κάτι πήγε στραβά, γιατί φερθήκαμε κάπως σε κάποιον, γιατί ολοφάνερα, το άξιζαν, γιατί κάποιος μας φέρθηκε κάπως, αν και, ολοφάνερα, δεν το αξίζαμε. Οι ιστορίες είναι ο τρόπος που κατανοούμε τις ζωές μας.
03:15
Αλλά τι συμβαίνει όταν οι ιστορίες που λέμε είναι παραπλανητικές ή ατελείς ή απλώς λάθος; Αντί να παράσχουν διαύγεια, μας κρατάνε κολλημένους. Υποθέτουμε ότι οι συνθήκες μας διαμορφώνουν τις ιστορίες μας. Αλλά αυτό που βλέπω συνέχεια είναι ότι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ο τρόπος που περιγράφουμε τις ζωές μας διαμορφώνει αυτό που γινόμαστε. Αυτός είναι ο κίνδυνος, γιατί μπορούν να μας μπερδέψουν, αλλά έχουν και δύναμη. Γιατί σημαίνει ότι αν μπορούμε να αλλάξουμε τις ιστορίες μας, μπορούμε να αλλάξουμε τις ζωές μας. Σήμερα, θέλω να σας δείξω πώς.
03:51
Σας είπα ότι είμαι θεραπεύτρια και είμαι πραγματικά, δεν είμαι αναξιόπιστη αφηγήτρια. Αλλά αν είμαι, ας πούμε, σε ένα αεροπλάνο και κάποιος ρωτήσει τι δουλειά κάνω, συνήθως λέω ότι είμαι επιμελήτρια. Το λέω εν μέρει γιατί αν πω ότι είμαι θεραπεύτρια, πάντα παίρνω μια παράξενη απάντηση, όπως, «Ω, θεραπεύτρια. Θα με ψυχαναλύσετε;» Σκέφτομαι, «Α: όχι και Β: γιατί να το κάνω αυτό εδώ; Αν έλεγα ότι ήμουν γυναικολόγος θα ρωτούσατε αν θα σας εξέταζα γυναικολογικά;»
04:20
(Γέλια)
04:23
Αλλά κυρίως λέω ότι είμαι επιμελήτρια γιατί είναι αλήθεια. Οι θεραπευτές πρέπει να βοηθούν τους ανθρώπους, αλλά το ενδιαφέρον με τον ρόλο μου ως Αγαπητή Θεραπεύτρια είναι ότι όταν διορθώνω, δεν διορθώνω μόνο ένα άτομο. Προσπαθώ να διδάξω την ομάδα αναγνωστών πώς να διορθώνει, με παράδειγμα μία επιστολή την εβδομάδα. Έτσι σκέφτομαι κάπως έτσι, «Ποιο υλικό είναι άσχετο;» «Προχωράει ο πρωταγωνιστής ή κινείται σε κύκλους, είναι σημαντικοί οι υπόλοιποι χαρακτήρες ή είναι περισπασμός;» «Τα σημεία της πλοκής δείχνουν ένα μοτίβο;» Αυτό που πρόσεξα είναι ότι οι πιο πολλές ιστορίες κινούνται γύρω από δύο κύρια μοτίβα.
04:58
Το πρώτο είναι η ελευθερία και το δεύτερο η αλλαγή. Όταν διορθώνω, αυτά είναι τα μοτίβα που ξεκινάω. Ας δούμε την ελευθερία για μια στιγμή. Οι σχετικές ιστορίες μας είναι κάπως έτσι: πιστεύουμε, γενικά, ότι έχουμε τεράστια ελευθερία. Εκτός από το τρέχον πρόβλημα, όπου, ξαφνικά, αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε καθόλου. Κυριαρχεί η αίσθηση ότι είμαστε παγιδευμένοι, σωστά; Αισθανόμαστε φυλακισμένοι από οικογένεια και δουλειά, σχέσεις και παρελθόν. Μερικές φορές φυλακίζουμε τους εαυτούς μας με ένα αφήγημα αυτομαστιγώματος. Όλοι ξέρετε αυτές τις ιστορίες. Την ιστορία «όλοι ζουν καλύτερη ζωή από εμένα», προσφορά του διαδικτύου. Η ιστορία «είμαι απατεώνας», «δεν είμαι αξιαγάπητος», η ιστορία «τίποτε δεν θα πάει καλά για μένα». Η ιστορία «Λέω, ‘Γεια σου Siri’ και δεν απαντάει, σημαίνει ότι με μισεί». Σας καταλαβαίνω, βλέπετε, δεν είμαι η μόνη. Η γυναίκα που μου έγραψε την επιστολή, αισθάνεται κι αυτή παγιδευμένη. Αν μείνει με τον σύζυγό της, δεν θα τον εμπιστευτεί ξανά, αλλά αν φύγει, τα παιδιά της θα υποφέρουν.
05:59
Υπάρχει μια γελοιογραφία που είναι το τέλειο παράδειγμα του τι συμβαίνει πραγματικά σ’ αυτές τις ιστορίες. Δείχνει έναν φυλακισμένο να κουνάει τα κάγκελα, προσπαθώντας απεγνωσμένα να βγει. Αλλά δεξιά και αριστερά είναι ανοιχτά. Δεν υπάρχουν κάγκελα. Ο φυλακισμένος δεν είναι στη φυλακή. Όπως οι περισσότεροι. Αισθανόμαστε παγιδευμένοι, κολλημμένοι σε συναισθηματικές φυλακές. Αλλά δεν προχωράμε προς την ελευθερία γιατί ξέρουμε ότι υπάρχει παγίδα. Η ελευθερία συνοδεύεται από ευθύνη. Αν αναλάβουμε την ευθύνη για τον ρόλο μας στην ιστορία, μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουμε.
06:34
Αυτό είναι το άλλο κοινό μοτίβο που βλέπω στις ιστορίες μας: αλλαγή. Ιστορίες που ακούγονται έτσι: ένα άτομο λέει, «Θέλω να αλλάξω». Αλλά αυτό που εννοούν πραγματικά είναι, «Θέλω να αλλάξει κάποιος άλλος στην ιστορία». Οι θεραπευτές το περιγράφουν ως: «Αν η βασίλισσα είχε μπαλάκια θα ήταν βασιλιάς». Εννοώ
06:52
(Γέλια)
06:53
Δεν έχει νόημα, έτσι; Γιατί να μη θέλουμε ο πρωταγωνιστής, που είναι ο ήρωας της ιστορίας να αλλάξει; Μπορεί επειδή η αλλαγή, ακόμη και η πολύ θετική αλλαγή, περιλαμβάνει εκπληκτικά μεγάλη απώλεια. Απώλεια του οικείου. Ακόμη και αν το οικείο είναι δυσάρεστο ή απολύτως απαίσιο, γνωρίζουμε τους χαρακτήρες, το σκηνικό και την πλοκή, μέχρι τον μόνιμο διάλογο στην ιστορία. «Δεν βάζεις πλυντήριο!» «Έβαλα πρόσφατα!» «Α, ναι; Πότε;» Υπάρχει κάτι παράξενα ανακουφιστικό να γνωρίζεις ακριβώς πώς θα εξελιχθεί η ιστορία κάθε φορά.
07:26
Το ξεκίνημα νέου κεφαλαίου είναι τόλμημα στο άγνωστο. Σημαίνει να κοιτάζεις μια λευκή σελίδα. Όπως θα σας πει κάθε συγγραφέας, δεν υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό από μια λευκή σελίδα. Αλλά προσέξτε. Όταν διορθώσουμε την ιστορία μας, το επόμενο κεφάλαιο είναι ευκολότερο να γραφτεί. Μιλάμε τόσο πολύ στην κουλτούρα μας για τη γνωριμία με τον εαυτό μας. Αλλά μέρος της γνωριμίας με τον εαυτό σας είναι να μη γνωρίζετε τον εαυτό σας. Να παρατήσετε τη μια εκδοχή της ιστορίας που λέτε στον εαυτό σας ώστε να μπορέσετε να ζήσετε τη ζωή σας και όχι την ιστορία που λέτε για τη ζωή σας. Έτσι βγαίνουμε από τη φυλακή.
08:03
Θέλω να επιστρέψω στη γυναίκα που μου έγραψε για την ερωτική σχέση. Με ρώτησε τι θα πρέπει να κάνει. Έχω αυτή τη λέξη που έχω κολλήσει στο γραφείο μου: ultracrepidarianism. Τη συνήθεια να δίνει κάποιος συμβουλές ή απόψεις εκτός του πεδίου γνώσης του. Σπουδαία λέξη, έτσι; Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε παντού, είμαι σίγουρη ότι θα τη χρησιμοποιείτε κι εσείς. Τη χρησιμοποιώ γιατί μου θυμίζει ότι ως θεραπεύτρια, μπορώ να βοηθήσω ανθρώπους να αποφασίσουν τι θέλουν αλλά δεν μπορώ να κάνω τις δικές τους επιλογές. Μόνο εσείς μπορείτε να γράψετε την ιστορία σας και χρειάζεστε μόνο μερικά εργαλεία.
08:36
Οπότε αυτό που θέλω να κάνω είναι να διορθώσουμε το γράμμα αυτής της γυναίκας μαζί, για να σας δείξω πώς μπορούμε να αλλάξουμε τις ιστορίες μας. Θέλω να ξεκινήσω ζητώντας σας να σκεφτείτε μια ιστορία που λέτε στον εαυτό σας αυτή τη στιγμή που μπορεί να μη σας εξυπηρετεί. Μπορεί να αφορά σε κάποια κατάσταση που βιώνετε. Μπορεί να είναι για κάποιο άτομο στη ζωή σας, μπορεί να είναι για σας τους ίδιους. Θέλω να κοιτάξετε όλους τους χαρακτήρες. Ποιοί είναι αυτοί που σας βοηθάνε να στηρίξετε τη λάθος εκδοχή της ιστορίας;
09:08
Παράδειγμα, αν η γυναίκα που έγραψε την επιστολή έλεγε στις φίλες της τι συνέβη, πιθανώς θα της πρόσφεραν αυτό που λέγεται «ανόητη συμπόνοια». Στην ανόητη συμπόνοια συμφωνούμε με την ιστορία, λέμε, «Έχεις δίκιο, είναι πολύ άδικο», όταν ένας φίλος μας λέει ότι δεν πήρε την προαγωγή που ήθελε, αν και ξέρουμε ότι αυτό συνέβη πολλές φορές ως τώρα επειδή δεν προσπαθεί πραγματικά και πιθανώς κλέβει και γραφική ύλη.
09:30
(Γέλια)
09:31
Λέμε, «Ναι, έχεις δίκιο, είναι μαλάκας», όταν μια φίλη μας λέει ότι ο φίλος της τη χώρισε, ακόμη κι αν ξέρουμε τους συγκεκριμένους τρόπους που τείνει να φέρεται στις σχέσεις, όπως τα ατελείωτα μηνύματα ή το ψάξιμο στα συρτάρια του, που οδηγούν σ’ αυτό το αποτέλεσμα. Βλέπουμε το πρόβλημα, είναι όπως, αν ξεσπάει καβγάς σε κάθε μπαρ που πηγαίνετε, μπορεί να φταίτε εσείς.
09:50
(Γέλια)
09:53
Για να είμαστε καλοί επιμελητές χρειάζεται να προσφέρουμε σοφή συμπόνια, όχι μόνο στους φίλους μας, αλλά και στον εαυτό μας. Αυτό λέγεται, νομίζω ότι ο τεχνικός όρος θα μπορούσε να είναι, «προσφορά συμπόνιας με βόμβες αλήθειας». Αυτές είναι συμπονετικές βόμβες αλήθειας γιατί μας βοηθούν να δούμε τι αφήσαμε έξω από την ιστορία.
10:10
Η αλήθεια είναι, ότι δεν ξέρουμε αν ο σύζυγος αυτής της γυναίκας έχει δεσμό ή γιατί η σεξουαλική ζωή τους άλλαξε πριν δύο χρόνια ή σε τι αφορούν αυτά τα νυχτερινά τηλεφωνήματα. Μπορεί λόγω της ιστορίας της, να γράφει μια ιστορία προδοσίας, αλλά πιθανώς υπάρχει κάτι άλλο αλλά δεν είναι πρόθυμη να με αφήσει, στην επιστολή της, ή ίσως και στον εαυτό της να το δει. Είναι όπως αυτός που κάνει ένα τεστ Ρόρσαχ Ξέρετε όλοι τι είναι τα τεστ Ρόρσαχ; Ο ψυχολόγος σας δείχνει κάποιες κηλίδες μελανιού, κάπως έτσι και ρωτάει, «Τι βλέπεις;» Ο τύπος κοιτάζει την κηλίδα και λέει, «Σίγουρα δεν βλέπω αίμα». Ο εξεταστής λέει, «Εντάξει, πες μου τι άλλο δεν βλέπεις σίγουρα». Στη συγγραφή αυτό λέγεται άποψη. Τι είναι απρόθυμος να δει ο αφηγητής;
11:00
Θέλω να σας διαβάσω άλλο ένα γράμμα. Πηγαίνει κάπως έτσι.
11:09
«Αγαπητή Θεραπεύτρια, Χρειάζομαι βοήθεια με τη σύζυγό μου. Τελευταία, ότι κάνω την ενοχλεί, ακόμη και μικρά πράγματα, όπως ο ήχος που κάνω όταν μασάω. Στο πρωινό, πρόσεξα ότι προσπαθεί να βάλει κρυφά επιπλέον γάλα στα δημητριακά μου για να μην είναι τραγανά».
11:25
(Γέλια)
11:26
«Νομίζω ότι έγινε επικριτική μετά τον θάνατο του πατέρα μου. Ήμουν πολύ κοντά του και ο πατέρας της έφυγε όταν ήταν νέα, οπότε δεν μπορούσε να καταλάβει τι περνούσα. Έχω έναν φίλο στη δουλειά που πέθανε ο πατέρας του πρόσφατα και καταλαβαίνει το πένθος μου. Μακάρι να μιλούσα στη γυναίκα μου όπως μιλάω στον φίλο μου, αλλά αισθάνομαι ότι με το ζόρι με ανέχεται τώρα. Πώς μπορώ να πάρω πίσω τη γυναίκα μου;»
11:49
ΟΚ. Αυτό που πιθανώς καταλάβατε είναι ότι είναι η ίδια ιστορία που σας διάβασα νωρίτερα, ειπωμένη από την άποψη άλλου αφηγητή. Η ιστορία της ήταν για έναν σύζυγο που απατά, η ιστορία του είναι για μια σύζυγο που δεν κατανοεί το πένθος του. Αλλά το αξιοσημείωτο είναι ότι για όλες αυτές τις διαφορές, το θέμα αυτών των ιστοριών είναι η επιθυμία για σύνδεση. Αν βγούμε από την αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο και γράψουμε την ιστορία από την άποψη άλλου χαρακτήρα, ξαφνικά αυτός ο χαρακτήρας γίνεται πολύ πιο συμπαθητικός, και ανοίγει η πλοκή. Αυτό είναι το δυσκολότερο βήμα στη διαδικασία διόρθωσης, αλλά είναι και εκεί που ξεκινάει η αλλαγή.
12:29
Τι θα συνέβαινε αν κοιτούσατε την ιστορία σας και τη γράφατε από την άποψη άλλου ατόμου; Τι θα βλέπατε τώρα από αυτήν την ευρύτερη προοπτική; Γι’ αυτό όταν βλέπω ανθρώπους σε κατάθλιψη, μερικές φορές λέω, «Δεν είσαι το καλύτερο άτομο για να μιλήσω για σένα τώρα», γιατί η κατάθλιψη διαστρεβλώνει πολύ τις ιστορίες μας. Στενεύει τις προοπτικές μας. Το ίδιο ισχύει όταν αισθανόμαστε μοναξιά, πόνο ή απόρριψη. Δημιουργούμε πολλά είδη ιστοριών, παραμορφωμένες μέσα από στενό φακό που δεν ξέρουμε καν ότι βλέπουμε μέσα από αυτόν. Οπότε γινόμαστε πλήρως οι δικοί μας διασπορείς ψευδών ειδήσεων.
13:05
Έχω να εξομολογηθώ κάτι. Έγραψα την εκδοχή του συζύγου για το γράμμα που σας διάβασα. Δεν έχετε ιδέα πόσο χρόνο ξόδεψα προσπαθώντας να αποφασίσω μεταξύ δύο δημητριακών. Το έγραψα με βάση όλα τα εναλλακτικά αφηγήματα που είδα τα προηγούμενα χρόνια όχι μόνο στο γραφείο μου, αλλά και στη στήλη μου. Όταν συνέβη δύο άνθρωποι που σχετίζονται να μου γράψουν χωρίς να το ξέρει ο άλλος και έχω δύο εκδοχές της ίδιας ιστορίας στα εισερχόμενά μου. Αυτό συνέβη πραγματικά. Δεν ξέρω ποια είναι η άλλη εκδοχή του γράμματος της γυναίκας, αλλά ξέρω αυτό: πρέπει να το γράψει. Γιατί με μια θαρραλέα διόρθωση, θα γράψει μια πολύ πιο διαφοροποιημένη εκδοχή της επιστολής που μου έστειλε. Ακόμη κι αν ο σύζυγός της έχει κάποιου είδους δεσμό και ίσως έχει, εκείνη δεν χρειάζεται να ξέρει ακόμη την πλοκή. Γιατί απλά χάρη της διόρθωσης, θα έχει πολλές περισσότερες επιλογές για τη μορφή του σεναρίου.
14:03
Μερικές φορές τυχαίνει να βλέπω ανθρώπους που είναι πράγματι κολλημένοι και έχουν επενδύσει πολύ στην προσκόλλησή τους. Τους λέμε γκρινιάρηδες που απορρίπτουν τη βοήθεια. Σίγουρα ξέρετε τέτοιους ανθρώπους. Είναι οι άνθρωποι που όταν τους προσφέρεται μια λύση, την απορρίπουν λέγοντας, «Ναι, όχι, αυτό δεν θα αποδώσει, γιατί…» «Ναι, όχι, αυτό είναι αδύνατο, γιατί δεν μπορώ να το κάνω αυτό». «Ναι, θέλω πολύ φίλους αλλά οι άνθρωποι είναι απλά τόσο ενοχλητικοί».
14:30
(Γέλια)
14:32
Αυτό που πραγματικά απορρίπτουν είναι η διόρθωση στην ιστορία της δυστυχίας και της προσκόλλησής τους. Οπότε, μ’ αυτούς τους ανθρώπους, ακολουθώ διαφορετική προσέγγιση. Αυτό που κάνω είναι ότι λέω κάτι άλλο. Τους λέω, «Όλοι θα πεθάνουμε». Σίγουρα είστε χαρούμενοι που δεν είμαι η θεραπεύτριά σας. Γιατί με κοιτάζουν όπως με κοιτάζετε εσείς τώρα, με το βλέμμα της πλήρους σύγχυσης. Αλλά τους εξηγώ ότι υπάρχει μια ιστορία που γράφεται για όλους μας τελικά. Λέγεται επικήδειος. Αντί να είμαστε συγγραφείς της δυστυχίας μας, πρέπει να διαμορφώσουμε αυτές τις ιστορίες ενώ είμαστε ζωντανοί. Να είμαστε ο ήρωας και όχι το θύμα στις ιστορίες μας, να επιλέξουμε τι υπάρχει στη σελίδα που έχουμε στο μυαλό μας και επηρεάζει την πραγματικότητα. Τους λέω ότι η ζωή είναι απόφαση ποιες ιστορίες να ακούσουμε και ποιες χρειάζονται διόρθωση και ότι αξίζει η προσπάθεια να αναθεωρήσουμε γιατί δεν υπάρχει κάτι πιο σημαντικό για την ποιότητα της ζωής μας από τις ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας. Λέω ότι όσον αφορά στις ιστορίες της ζωής μας, θα πρέπει να στοχεύουμε στο προσωπικό μας βραβείο Πούλιτζερ.
15:42
Οι πιο πολλοί δεν είμαστε μόνιμα παραπονιάρηδες, ή τουλάχιστον δεν πιστεύουμε ότι είμαστε. Αλλά είναι ένας ρόλος που είναι εύκολο να γλυστρήσουμε όταν είμαστε αγχωμένοι ή θυμωμένοι ή ευάλωτοι. Οπότε την επόμενη φορά που θα δυσκολεύεστε με κάτι, θυμηθείτε, όλοι θα πεθάνουμε.
15:59
(Γέλια)
16:00
Μετά βγάλτε τα εργαλεία επεξεργασίας και ρωτήστε τον εαυτό σας: ποια θέλω να είναι η ιστορία μου; Τότε, γράψτε το αριστούργημά σας.
16:12
Σας ευχαριστώ.
16:14
(Χειροκρότημα)
