Η πολιτεία Campeche στην Χερσόνησο Γιουκατάν περιλαμβάνει ένα αρχαίο πλέγμα εκπληκτικών δασών, μελισσοκομείων, τοπικής γεωργίας και μιας βαθιά εγκαθιδρυμένης κουλτούρας των Μάγια. Το Μεξικό είναι ο 6ος μεγαλύτερος παραγωγός μελιού παγκοσμίως και το 40% της παραγωγής προέρχεται από την Χερσόνησο Γιουκατάν. Στο Campeche, 25.000 οικογένειες, οι περισσότερες εκ των οποίων αποτελούν αυτόχθονες κοινότητες των Μάγια – βασίζονται για την επιβίωσή τους στο μέλι.
Η μελισσοκομία είναι σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας των Μάγια και παράγοντας κλειδί στην προστασία των δασών του Campeche. Τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη της βιομηχανικής γεωργίας, η περιοχή έχασε σχεδόν 380.418 τετραγωνικά χιλιόμετρα – το μεγαλύτερο ποσοστό αποψίλωσης στο Μεξικό.
Advertisment
Το 2000, η Monsanto ξεκίνησε την καλλιέργεια μικρών, πειραματικών χωραφιών γενετικά τροποποιημένης σόγιας στο Μεξικό. Το 2010 και το 2011, αυτά τα project εξελίχθηκαν σε «πιλοτικά projects» από την κυβέρνηση. Η γενετικά τροποποιημένη σόγια που χρησιμοποιείται από την Monsanto είναι γνωστή ως «Roundup Ready», μια αναφορά στην προγραμματισμένη γενετική αντοχή του φυτού στις υψηλές δόσεις του ζιζανιοκτόνου Roundup (επίσης προϊόν της Monsanto).
Το κύριο συστατικό στο Roundup είναι η γλυφοσάτη, καρκινογόνα ουσία που έχει επίσης συνδεθεί με αποβολές και γενετικές ανωμαλίες. Το 2012, η Μεξικανική κυβέρνηση επέτρεψε στη Monsanto να καλλιεργήσει γενετικά τροποποιημένη σόγια σε επτά πολιτείες της χώρας, συμπεριλαμβανομένων του Campeche και του Yucatán, χωρίς να λάβει κάποια έγκριση ή συμβουλή από τις τοπικές κοινότητες. Σύντομα έγινε φανερό ότι αυτές οι καλλιέργειες μόλυναν το τοπικό μέλι στο Campeche, απειλώντας την τροφική αλυσίδα, το περιβάλλον και την επιβίωση των κοινοτήτων των Μάγια.
Οι μελισσοκόμοι που πάλεψαν για το περιβάλλον
Τον Ιούνιο του 2012, η Pech ένωσε τους μελισσοκόμους, τις ΜΚΟ και τους περιβαλλοντολόγους, δημιουργώντας έναν συνασπισμό με το όνομα Sin Transgenicos (Χωρίς γενετικά τροποποιημένα φυτά). Τον ίδιο μήνα, η Pech ηγήθηκε μιας ομάδας που μήνυσε την Μεξικάνικη κυβέρνηση με στόχο να σταματήσει η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένης σόγιας.
Advertisment
Στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι ούτε η κυβέρνηση, ούτε η Monsanto συμβουλεύτηκε τους αυτόχθονες πριν επιτρέψει τις καλλιέργειες – κάτι που παραβιάζει το Σύνταγμα της χώρας και τη Σύμβαση 169 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Η Pech ζήτησε τη βοήθεια των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων για να συλλέξει πληροφορίες για τις καταστροφικές επιδράσεις των καλλιεργειών αυτών στο μέλι, στο περιβάλλον και στους ανθρώπους.
Έτσι, το Universidad Autonoma διεξήγαγε μια έρευνα στο Campeche – όπου η Monsanto έτρεχε το πιλοτικό πρόγραμμα και επιβεβαίωσε ότι η γύρη της γενετικά τροποποιημένης σόγιας υπήρχε στο τοπικό απόθεμα μελιού. Το Universidad Autonoma και το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών επίσης συνέλεξαν τις επιδράσεις της γλυφοσάτης, βρίσκοντας ίχνη του ζιζανιοκτόνου στην ύδρευση της περιοχής και στα ούρα των κατοίκων.
Με αυτά τα στοιχεία ανά χείρας, η Pech και η κοινότητα της περιοχής άρχισαν μια καμπάνια ενημέρωσης και εκπαίδευσης προς τις υπόλοιπες τοπικές κοινότητες και προς τους αξιωματούχους της κυβέρνησης για τις αρνητικές επιπτώσεις της παραγωγής γενετικά τροποποιημένης σόγιας. Οργάνωσαν μια σειρά εργαστηρίων για τους ακτιβιστές και τις οργανώσεις ώστε να ανταλλάξουν πληροφορίες και έρευνες, να μαζέψουν υπογραφές και να κάνουν διαμαρτυρίες σε επτά περιοχές όπου ζουν Μάγια σε όλη την χερσόνησο του Γιουκατάν με περίπου 2.000 συμμετέχοντες.
Τον Νοέμβριο του 2015, το Ανώτατο Δικαστήριο του Μεξικό αποφάσισε ομόφωνα ότι η κυβέρνηση πρέπει να συμβουλεύεται τις αυτόχθονες κοινότητες πριν την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένης σόγιας. Σύμφωνα με την απόφαση, ακυρώνεται η συμφωνία με την Monsanto και απαγορεύεται η καλλιέργεια στο Campeche και στο Yucatán.
Στη συνέχεια, τον Σεπτέμβρη του 2017, χάρη στην πρωτοβουλία της Pech, το Υπουργείο Γεωργίας της χώρας ανακάλεσε την άδεια που είχε δώσει στην Monsanto και στις 7 πολιτείες. Αυτή η απόφαση σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η κυβέρνηση έχει αναλάβει επίσημα δράση για να προστατεύσει τις κοινότητες και το περιβάλλον από τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες.
Η Pech και η ιστορική μάχη του συνασπισμού αυτού καθιερώνει νομικό προηγούμενο για το Μεξικό και αποτελεί ήδη πρότυπο για άλλα κινήματα αυτοχθόνων που παλεύουν να διατηρήσουν τα δικαιώματα και το σπιτικό τους. Η Pech, παλεύοντας, κατάφερε να ενώσει μια ανομοιογενής ομάδα ακτιβιστών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών και να οργανώσει χιλιάδες ανθρώπους σε διάφορα επίπεδα.
Έγινε η προστάτιδα της γης και της παράδοσης των Μάγια παρά το γεγονός ότι η δύναμή της υποτιμήθηκε και η ίδια βίωσε εκφοβισμό από διάφορες πλευρές. Μάλιστα, οι δικηγόροι της Monsanto δεν πίστευαν στα μάτια τους όταν αντιλήφθηκαν ότι ήταν αυτή η γυναίκα που τους κέρδισε. Η Lendy Pech τιμήθηκε το Βραβείο Περιβάλλοντος Goldman για το 2020.
Πηγή:
brightvibes.com/2187/en/meet-the-mayan-beekeeper-who-beat-monsanto
Κεντρική φωτογραφία: © Goldman Environmental Prize
