Τον Μάρτιο του 2017 ο δήμαρχος της Κέιπ Τάουν χαρακτήρισε επίσημα την πόλη ως μία πληγείσα περιοχή, καθώς της απέμενε καθαρό νερό για λιγότερο από τέσσερις μήνες. Έθεσαν ανώτατο όριο κατανάλωσης στα 100 λίτρα νερού το άτομο την ημέρα. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Με 100 λίτρα την ημέρα, μπορείτε να κάνετε ένα πεντάλεπτο ντους, να πλύνετε το πρόσωπό σας δύο φορές και πιθανότατα να τραβήξετε το καζανάκι περίπου πέντε φορές. Δεν έχετε ακόμα βουρτσίσει τα δόντια σας, δεν έχετε βάλει πλυντήριο, και σίγουρα δεν έχετε ποτίσει τα φυτά σας. Δυστυχώς, δεν έχετε πλύνει τα χέρια σας αφού τραβήξατε πέντε φορές το καζανάκι. Και δεν έχετε πιει ούτε καν μία γουλιά νερό. Ο δήμαρχος δήλωσε ότι αυτό σημαίνει μία νέα σχέση με το νερό.
01:07
Σήμερα, εφτά μήνες αργότερα, μπορώ να μοιραστώ δύο πράγματα για τη δεύτερη πατρίδα μου μαζί σας.
Advertisment
01:11
Πρώτον: Η Κέιπ Τάουν δεν έχει ξεμείνει από νερό ακόμη. Αλλά από τις 3 Σεπτεμβρίου, το όριο των 100 λίτρων μειώθηκε στα 87 λίτρα. Ο δήμαρχος περιέγραψε τις καινούριες συνθήκες της πόλης ως μόνιμη ξηρασία.
01:26
Δεύτερον: αυτό που συμβαίνει στην Κέιπ Τάουν έρχεται, λίγο πολύ, σε πολλές άλλες πόλεις και χώρες στον κόσμο. Σύμφωνα με την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, εκτός των χωρών για τις οποίες δεν έχουμε στοιχεία, λιγότερο από πέντε τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε μια χώρα που έχει περισσότερο νερό σήμερα απ’ότι πριν 20 χρόνια. Όλοι οι υπόλοιποι ζουν σε μια χώρα που έχει λιγότερο νερό σήμερα. Και σχεδόν ένας στους τρεις ζει σε μια χώρα που αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη νερού. Εγώ μεγάλωσα στην Ιορδανία,
02:02
μια χώρα φτωχή σε νερό που βιώνει την απόλυτη λειψυδρία από το 1973. Κι όμως, το 2017, μόνο 10 χώρες στον κόσμο έχουν λιγότερο νερό από την Ιορδανία. Έτσι το να αντιμετωπίζω έλλειψη νερού είναι βαθιά ριζωμένο στην ψυχή μου. Στην ηλικία που έμαθα να γράφω το όνομά μου, έμαθα επίσης ότι πρέπει να κάνω οικονομία στο νερό. Οι γονείς μου υπενθύμιζαν συνεχώς σε εμένα και τα αδέρφια μου να κλείνουμε τη βρύση όταν βουρτσίζαμε τα δόντια μας. Συνηθίζαμε να γεμίζουμε μπαλόνια με αλεύρι αντί για νερό όταν παίζαμε. Είναι εξίσου διασκεδαστικό ωστόσο. Και λίγα χρόνια πριν, όταν οι φίλοι μου κι εγώ
Advertisment
02:40
δεχτήκαμε την «πρόκληση του παγωμένου κουβά»,
02:44
χρησιμοποιήσαμε άμμο. (Γέλια) Ίσως να νομίζετε ότι αυτό είναι εύκολο,
02:49
η άμμος δεν είναι παγωμένη.
02:51
Σας βεβαιώνω, η άμμος πάει παντού και μας πήρε πάρα πολλή ώρα για να την ξεφορτωθούμε. Αλλά αυτό που ίσως δεν αντιλήφθηκα καθώς έπαιζα με μπαλόνια γεμάτα αλεύρι ως παιδί
03:02
και καθώς έριχνα άμμο στο κεφάλι μου ως ενήλικας, είναι ότι μερικές από τις τεχνικές που είναι δεύτερη φύση για μένα, και για άλλους που ζουν σε χώρες με ξηρασία, ίσως μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε μια ταχύτατα ανερχόμενη παγκόσμια κρίση. Θα ήθελα να μοιραστώ τρία μαθήματα σήμερα, τρία μαθήματα από χώρες με λειψυδρία και πώς αυτές όχι μόνο επέζησαν αλλά και ευημέρησαν, παρά την σοβαρή έλλειψη νερού. Μάθημα πρώτο: Πείτε στους κατοίκους ακριβώς πόσο νερό πραγματικά έχουν.
03:34
Προκειμένου να λύσουμε ένα πρόβλημα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το έχουμε, και όσον αφορά το νερό, οι άνθρωποι εύκολα κάνουν τα στραβά μάτια, προσποιούμενοι ότι αφού τρέχει νερό από τη βρύση τώρα, όλα θα είναι καλά για πάντα. Όμως μερικές έξυπνες χώρες που επηρεάζονται από την ξηρασία έχουν υιοθετήσει απλά, καινοτόμα μέτρα για να σιγουρευτούν ότι οι πολίτες, οι κοινότητες και οι επιχειρήσεις τους γνωρίζουν ακριβώς πόσο ξηρές είναι οι χώρες τους. Όταν ήμουν στην Κέιπ Τάουν φέτος, είδα μια ηλεκτρονική πινακίδα στον αυτοκινητόδρομο,
04:07
να αναφέρει πόσο νερό είχε απομείνει στην πόλη. Αυτή είναι μια ιδέα που ίσως έχουν δανειστεί από την Αυστραλία όταν αντιμετώπιζε μία από τις χειρότερες ξηρασίες στην ιστορία της χώρας, από το 1997 μέχρι το 2009. Τα επίπεδα νερού στην Μελβούρνη έπεσαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, σχεδόν στο 26 τοις εκατό. Αλλά η πόλη δεν επέπληττε τους κατοίκους. Δεν τους παρακαλούσε να μην χρησιμοποιούν νερό. Χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικές πινακίδες για να δείχνουν τα διαθέσιμα επίπεδα νερού σε όλους τους κάτοικους της πόλης. Έλεγαν ειλικρινά στον κόσμο πόσο νερό πραγματικά έχουν, και τους άφηναν να αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη. Μέχρι το τέλος της ξηρασίας, αυτό δημιούργησε μια αίσθηση επείγοντος καθώς και μια αίσθηση κοινότητας. Σχεδόν ένας στους τρεις πολίτες της Μελβούρνης είχε επενδύσει σε εγκατάσταση δεξαμενών συγκράτησης όμβριων υδάτων για τα νοικοκυριά τους. Οι ενέργειες των πολιτών δεν σταμάτησαν με την εγκατάσταση αυτών των δεξαμενών. Με βοήθεια από την πόλη, ήταν σε θέση να κάνουν κάτι με ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο. Αυτό με οδηγεί στο δεύτερο μάθημα: δώστε τη δυνατότητα στον κόσμο να εξοικονομήσει νερό.
05:18
Η Μελβούρνη ήθελε ο κόσμος να ξοδεύει λιγότερο νερό στο σπίτι του. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να περνάμε λιγότερη ώρα στο ντους. Ωστόσο, συνεντεύξεις έδειξαν ότι κάποιοι άνθρωποι, ιδίως οι γυναίκες, δεν ήταν πρόθυμοι να εξοικονομήσουν νερό έτσι. Μερικοί ειλικρινά είπαν, «Η ντουζιέρα δεν είναι απλά για πλύσιμο. Είναι το καταφύγιό μου. Είναι ένας χώρος που πάω για να χαλαρώνω, όχι απλά για να πλυθώ». Έτσι η πόλη άρχισε να δίνει κεφαλές ντους αποδοτικές στη χρήση νερού δωρεάν. Και τότε, κάποιοι παραπονέθηκαν ότι οι κεφαλές ντους ήταν άσχημες ή δεν ταίριαζαν με τα μπάνια τους. Έτσι αυτοί που μου αρέσει να αποκαλώ «Ομάδα Κεφαλών Ντους», ανέπτυξαν έναν μικρό ρυθμιστή ροής νερού που μπορεί να τοποθετηθεί σε υπάρχουσες κεφαλές ντους. Η ομορφιά της κεφαλής ντους δεν έχει σημασία για μένα αλλά με ενθουσίασε που η ομάδα δεν τα παράτησε, αλλά σκέφτηκε μια απλή, μοναδική λύση για να δοθεί η δυνατότητα στον κόσμο να εξοικονομήσει νερό. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, πάνω από 460.000 κεφαλές ντους αντικαταστάθηκαν. Όταν κυκλοφόρησε ο μικρός ρυθμιστής, έγιναν πάνω από 100.000 παραγγελίες. Η Μελβούρνη κατάφερε να μειώσει τις ανάγκες νερού ανά κάτοικο κατά 50 τοις εκατό. Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη δεύτερη σε λειψυδρία χώρα στον κόσμο, οι αρχές επινόησαν κάτι που ονόμασαν «Εργαλεία για Ήρωες Επιχειρήσεων» το 2010. Ο στόχος ήταν να δοθούν κίνητρα και δυνατότητες σε επιχειρήσεις
06:47
να μειώσουν την κατανάλωση νερού και ενέργειας. Τα εργαλεία αυτά ουσιαστικά μάθαιναν σε εταιρείες πώς να μετρούν τα υπάρχοντα επίπεδα κατανάλωσης νερού και περιείχαν συμβουλές για την μείωσή τους. Και αυτό δούλεψε. Εκατοντάδες οργανισμοί κατέβασαν από το ίντερνετ τα εργαλεία, και αρκετές από αυτές εντάχθηκαν σε αυτό που ονόμασαν «Εταιρικό Δίκτυο των Ηρώων», μέσω του οποίου οι εταιρείες οικειοθελώς δέχονταν την πρόκληση να μειώσουν τα επίπεδα κατανάλωσης νερού τους σε προκαθορισμένους στόχους μέσα σε διάστημα ενός έτους. Κατά μέσο όρο οι εταιρείες που συμμετείχαν μείωσαν την κατανάλωση νερού κατά 35%. Μία από τις εταιρείες, για παράδειγμα, εφάρμοσε όσο το δυνατόν περισσότερες συμβουλές εξοικονόμησης νερού. Έκαναν τις αλλαγές στα καζανάκια, τις βρύσες, τις κεφαλές ντους — ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Ό,τι εξοικονομούσε νερό το αντικατέστησαν, μειώνοντας τελικά την κατανάλωση νερού των εργαζομένων τους κατά το ήμισυ. Η ενδυνάμωση ατόμων και εταιρειών να εξοικονομήσουν νερό είναι τόσο κρίσιμη, ωστόσο δεν αρκεί. Οι χώρες χρειάζεται να κοιτάξουν πέρα από το στάτους κβο και να κάνουν αλλαγές σε εθνικό επίπεδο
07:59
για να εξοικονομήσουν νερό. Αυτό με οδηγεί στο τρίτο μάθημα: κοιτάξτε κάτω από την επιφάνεια. Η εξοικονόμηση του νερού μπορεί να γίνει με απροσδόκητους τρόπους. Η Σιγκαπούρη είναι η όγδοη σε λειψυδρία χώρα στον κόσμο.
08:14
Εξαρτάται από εισαγόμενο νερό σχεδόν για το 60 τοις εκατό των αναγκών της. Είναι επίσης ένα πολύ μικρό νησί. Ως εκ τούτου, πρέπει να κάνει χρήση όσο το δυνατόν περισσότερου χώρου για να συλλέξει το νερό της βροχής. Έτσι το 2008, έχτισαν το Φράγμα της Μαρίνας. Είναι η πρώτη στον κόσμο αστική δεξαμενή νερού, χτισμένη στο κέντρο της πόλης. Είναι η μεγαλύτερη λεκάνη απορροής στη χώρα, σχεδόν το ένα έκτο του μεγέθους της Σιγκαπούρης. Το καταπληκτικό για το Φράγμα της Μαρίνας είναι ότι έχει φτιαχτεί για να κάνει μέγιστη χρήση του μεγάλου μεγέθους του και της απροσδόκητης αλλά σημαντικής τοποθεσίας του. Φέρνει τρία πολύτιμα οφέλη στη χώρα: έχει ενισχύσει το απόθεμα νερού της Σιγκαπούρης κατά 10 τοις εκατό, προστατεύει τις χαμηλές περιοχές γύρω τoυ από πλημμύρες λόγω της σύνδεσης του με τη θάλασσα, και, όπως βλέπετε, λειτουργεί ως ένα όμορφο πολιτισμικό αξιοθέατο, φιλοξενώντας αρκετές εκδηλώσεις, από εκθέσεις τέχνης μέχρι μουσικά φεστιβάλ, προσφέρεται για τζόκινγκ, ποδήλατο και ελκύει τουρίστες στη γύρω περιοχή. Δεν χρειάζεται όλες οι πρωτοβουλίες να είναι εντυπωσιακές, ούτε καν ορατές. Η πρώτη μου πατρίδα, η Ιορδανία, αντιλήφθηκε ότι η γεωργία καταναλώνει το μεγαλύτερο μέρος του γλυκού νερού της.
09:35
Ήθελαν πραγματικά να ενθαρρύνουν τους αγρότες να επικεντρωθούν σε καλλιέργειες με χαμηλές ανάγκες σε νερό. Για να το πετύχει αυτό η τοπική γεωργία επικεντρώνεται στην καλλιέργεια χουρμαδιών και αμπελιών. Αυτά τα δύο είναι πιο πολύ ανθεκτικά σε συνθήκες ξηρασίας από ότι πολλά άλλα φρούτα και λαχανικά και συγχρόνως, θεωρούνται υψηλής αξίας καλλιέργειες, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι κάτοικοι στην Ναμίμπια, μια από τις πιο άνυδρες χώρες στη νότια Αφρική πίνουν ανακυκλωμένο νερό από το 1968. Τώρα θα μου πείτε, πολλές χώρες ανακυκλώνουν νερό.
10:16
Ναι, σύμφωνοι, όμως πολύ λίγες το χρησιμοποιούν ως πόσιμο κυρίως γιατί οι άνθρωποι δεν αντέχουν στη σκέψη ότι το νερό από τις τουαλέτες τους θα καταλήξει στις βρύσες τους. Όμως η Ναμίμπια δεν είχε την πολυτέλεια να σκέφτεται έτσι. Κοίταξαν κάτω από την επιφάνεια για να εξοικονομήσουν νερό. Αποτελούν πλέον ένα σπουδαίο παράδειγμα του πώς, όταν χώρες καθαρίζουν τα λύματα σε επίπεδα πόσιμου νερού, μπορούν να μετριάσουν τις ελλείψεις τους σε νερό. Και η Ναμίμπια παρέχει πόσιμο νερό σε περισσότερους από 300.000 πολίτες στην πρωτεύουσά της. Καθώς όλο και περισσότερες χώρες που ήταν κάποτε πλούσιες σε νερό γίνονται άνυδρες, λέω πως δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε ξανά τον τροχό. Αν απλά κοιτάξουμε τι έχουν κάνει οι άνυδρες χώρες,
11:07
οι λύσεις υπάρχουν. Τώρα εναπόκειται πραγματικά σε όλους εμάς να αναλάβουμε δράση. Σας ευχαριστώ.
