Είμαστε ακόμα στα μισά του καλοκαιριού, και έχουμε ήδη δει κύματα καύσωνα στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, τον Καναδά και χώρες της Ευρώπης με θερμοκρασίες που θα ήταν καυτές ακόμα και για την Κοιλάδα του Θανάτου, τεράστιες πυρκαγιές που καλύπτουν τον ουρανό, και θανατηφόρες πλημμύρες βιβλικών διαστάσεων στη Γερμανία, την Κίνα και την Κόστα Ρίκα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν εδώ και πάνω από 50 χρόνια για την αύξηση των ακραίων φαινομένων που προκύπτουν από τις ανεπαίσθητες αλλαγές στο μέσο κλίμα, αλλά πολλοί άνθρωποι έχουν σοκαριστεί από την αγριότητα των πρόσφατων καιρικών καταστροφών.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε κάποια πράγματα σχετικά με το ρόλο της κλιματικής αλλαγής σε ακραία καιρικά φαινόμενα όπως αυτό. Πρώτον, οι άνθρωποι έχουν διοχετεύσει τόσο πολύ διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια του θερμοκηπίου που θερμαίνουν τον πλανήτη στην ατμόσφαιρα, ώστε το «φυσιολογικό» έχει μετατοπιστεί.
Advertisment
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στις 26 Ιουλίου 2021, για παράδειγμα, δείχνει πώς οι καύσωνες που καταρρίπτουν ρεκόρ, μακράς διάρκειας – αυτοί που σπάνε τα ρεκόρ με μεγάλη διαφορά – γίνονται όλο και πιο πιθανοί και ότι ο ρυθμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη συνδέεται με τις αυξανόμενες πιθανότητες αυτών των ακραίων θερμοκρασιών. Δεύτερον, δεν συνδέεται κάθε ακραίο καιρικό φαινόμενο με την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Μετατόπιση της καμπύλης «καμπάνας»
Όπως τόσα πολλά πράγματα, τα στατιστικά στοιχεία της θερμοκρασίας ακολουθούν μια καμπύλη καμπάνας – οι μαθηματικοί τα αποκαλούν «κανονική κατανομή». Οι πιο συχνές και πιθανές θερμοκρασίες βρίσκονται κοντά στο μέσο όρο, και οι τιμές που απέχουν περισσότερο από το μέσο όρο γίνονται πολύ λιγότερο πιθανές.
Με όλα τα υπόλοιπα δεδομένα ίδια, μια μικρή αύξηση της θερμοκρασίας μετατοπίζει την καμπάνα προς τα δεξιά – προς υψηλότερες θερμοκρασίες. Ακόμη και μια μετατόπιση κατά λίγους μόνο βαθμούς κάνει τις πραγματικά απίθανες θερμοκρασίες στην ακραία «ουρά» της καμπάνας να συμβαίνουν δραματικά πιο συχνά.
Advertisment
Μια μελέτη συμπέρανε ότι το κύμα καύσωνα θα ήταν «πρακτικά αδύνατο» χωρίς την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο. Τα ακραία κύματα καύσωνα που κάποτε ήταν γελοιωδώς απίθανα, οδεύουν προς το να γίνουν πιο συνηθισμένα και τα αδιανόητα γεγονότα γίνονται πια πιθανά.
Το πλάτος της καμπύλης μετριέται από την τυπική απόκλισή της. Περίπου τα δύο τρίτα όλων των τιμών εμπίπτουν εντός μιας τυπικής απόκλισης από τον μέσο όρο. Με βάση τα ιστορικά αρχεία θερμοκρασιών, ο καύσωνας του 2003 που σκότωσε περισσότερους από 70.000 ανθρώπους στην Ευρώπη ήταν πέντε τυπικές αποκλίσεις πάνω από τον μέσο όρο, οπότε ήταν ένα γεγονός 1 στο 1 εκατομμύριο. Χωρίς να εξαλειφθούν οι εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα, μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι μια τέτοια ζέστη είναι πιθανό να συμβεί μερικές φορές τη δεκαετία μέχρι τα σημερινά νήπια να γίνουν συνταξιούχοι.
Φταίει, λοιπόν, η κλιματική αλλαγή;
Υπάρχει μια βασική ιεράρχηση των ακραίων φαινομένων που η επιστημονική έρευνα μέχρι στιγμής έχει δείξει ότι επηρεάζονται περισσότερο από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Στην κορυφή της λίστας βρίσκονται ακραία γεγονότα όπως οι καύσωνες, τα οποία είναι βέβαιο ότι επηρεάζονται από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Σε αυτά συγκλίνουν τρεις γραμμές αποδείξεων: παρατηρήσεις, φυσική και προσομοιώσεις μοντέλων υπολογιστών που προβλέπουν και εξηγούν τις αλλαγές.
Χαμηλότερα στη λίστα βρίσκονται πράγματα που θα μπορούσαν εύλογα να προκληθούν από την αύξηση των επιπέδων των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά για τα οποία τα στοιχεία δεν είναι ακόμη πειστικά. Ακολουθεί ένα μέρος της λίστας.
1. Κύματα καύσωνα: Οι μελέτες δείχνουν πως είναι βέβαιο ότι θα αυξηθούν δραματικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη, και πράγματι αυτό ακριβώς παρατηρούμε.
2. Παράκτιες πλημμύρες: Η θερμότητα προκαλεί την επέκταση των ωκεάνιων υδάτων, ανεβάζοντας τη στάθμη της θάλασσας και λιώνοντας τα στρώματα πάγου σε όλο τον κόσμο. Τόσο οι πλημμύρες από την παλίρροια όσο και τα καταστροφικά κύματα καταιγίδων θα γίνουν πολύ πιο συχνά, καθώς τα γεγονότα αυτά ξεκινούν από ένα υψηλότερο μέσο επίπεδο λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
3. Ξηρασία: Ο θερμότερος αέρας εξατμίζει περισσότερο νερό από τις δεξαμενές, τις καλλιέργειες και τα δάση, οπότε η ξηρασία θα αυξηθεί λόγω της αυξημένης ζήτησης νερού, παρόλο που οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις ποικίλλουν και είναι δύσκολο να προβλεφθούν.
4. Πυρκαγιές: Η ζέστη ξηραίνει τα εδάφη και τη βλάστηση, παρέχοντας περισσότερη ξηρή καύσιμη ύλη που είναι έτοιμη να καεί. Τα δάση χάνουν περισσότερο νερό κατά τη διάρκεια των θερμότερων καλοκαιριών και οι περίοδοι πυρκαγιάς γίνονται όλο και πιο μακρές.
5. Μειωμένη ανοιξιάτικη χιονόστρωση: Το χιόνι αρχίζει να συσσωρεύεται αργότερα το φθινόπωρο, καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, χάνεται περισσότερο νερό από το χιονοστρώμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα και το χιόνι λιώνει νωρίτερα την άνοιξη, μειώνοντας την εισροή νερού στους ταμιευτήρες που στηρίζει τις οικονομίες των ημίξηρων περιοχών.
6. Πολύ έντονες βροχοπτώσεις: Ο θερμότερος αέρας μεταφέρει περισσότερους υδρατμούς. Οι καταστροφικές καταιγίδες οφείλονται σε ισχυρά ανοδικά ρεύματα που ψύχουν τον αέρα και μετατρέπουν τους υδρατμούς σε βροχόπτωση. Όσο περισσότερο νερό υπάρχει στον αέρα κατά τη διάρκεια ενός ισχυρού ανοδικού ρεύματος, τόσο περισσότερη βροχή μπορεί να πέσει.
7. Τυφώνες και τροπικές καταιγίδες: Αυτές αντλούν την ενέργειά τους από την εξάτμιση από τη θερμή επιφάνεια της θάλασσας. Καθώς οι ωκεανοί υπερθερμαίνονται, μεγαλύτερες περιοχές μπορούν να γεννήσουν αυτές τις καταιγίδες και να παρέχουν περισσότερη ένταση. Αλλά οι αλλαγές στους ανέμους στον ουρανό αναμένεται να μειώσουν την εντατικοποίηση των τυφώνων, οπότε δεν είναι σαφές ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αυξήσει τις ζημιές από τις τροπικές καταιγίδες.
Μια προειδοποίηση που δεν μπορεί να αγνοηθεί
Οι καταστροφικές επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων εξαρτώνται τουλάχιστον τόσο από τους ανθρώπους όσο και από το κλίμα. Τα στοιχεία είναι ξεκάθαρα ότι όσο περισσότερο καίγεται άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τόσο περισσότερο θα θερμαίνεται ο κόσμος και τόσο πιο πιθανό θα είναι για κάθε δεδομένη τοποθεσία να βιώσει κύματα καύσωνα που θα ξεπερνούν κατά πολύ οτιδήποτε έχει βιώσει.
Η ετοιμότητα για καταστροφές μπορεί γρήγορα να αποτύχει όταν τα ακραία φαινόμενα ξεπερνούν κάθε προηγούμενη εμπειρία. Το λιώσιμο των καλωδίων ρεύματος του τραμ στο Πόρτλαντ είναι ένα καλό παράδειγμα. Ο τρόπος με τον οποίο οι κοινότητες αναπτύσσουν τις υποδομές, τα κοινωνικά και οικονομικά συστήματα, το σχεδιασμό και την ετοιμότητα μπορεί να τις καταστήσει πιο ανθεκτικές – ή πιο ευάλωτες – σε ακραία φαινόμενα.
Πηγή:
theconversation.com/extreme-heat-waves-in-a-warming-world-dont-just-break-records-they-shatter-them
