Πρέπει να είμαστε ανεξάρτητοι: Να μη βασιζόμαστε στους γύρω μας, να αποφεύγουμε την οποιαδήποτε συναισθηματική επένδυση, που πιθανόν να μας προκαλέσει απογοήτευση στη συνέχεια. Ή τουλάχιστον έτσι μας δίδαξαν. Είναι όμως πράγματι η εξιδανίκευση της ανεξαρτησίας ο δρόμος που οδηγεί στην ευτυχία ή μήπως η κοινωνία μας εφοδίασε με έναν χάρτη ζωής εξ’ ορισμού άτοπο;
«Η Θεωρία της προσκόλλησης» του Τζον Μπόουλμπι
Όταν ο Βρετανός ψυχίατρος/ψυχαναλυτής Τζον Μπόουλμπι ανέπτυξε τη «θεωρία της προσκόλλησης», ουσιαστικά απέδειξε πως σε όλη τους τη διαδρομή οι άνθρωποι δεν παύουν να αναζητούν συνδέσεις. Για την ακρίβεια, οι μελέτες τον οδήγησαν στο συμπέρασμα πως είναι γραμμένο στα γονίδιά μας να γυρεύουμε, όντας ανήμπορα μωρά, εκείνον τον ικανό φροντιστή πάνω στον οποίο θα προσκολληθούμε. Και, μάλιστα, ο τύπος προσκόλλησής μας στην πρώιμη παιδική ηλικία κρίνεται καθοριστικός για τον τρόπο που θα αλληλεπιδράμε με τους γύρω μας ως ενήλικες.
Advertisment
Η καταλυτική επίδραση του γονικού δεσμού στις ενήλικες σχέσεις μας
Ο βραβευμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας Peter Lovenheim, συνεπαρμένος από τη θεωρία του Τζον Μπόουλμπι, δημιούργησε το βιβλίο «Το Φαινόμενο Της Προσκόλλησης», που μας προσκαλεί σε ένα μαγικό και εξαιρετικά διαφωτιστικό ταξίδι στα άδυτα του γονικού δεσμού και της καταλυτικής επίδρασης που αυτός ασκεί στις μελλοντικές συναναστροφές μας. Ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα μας ενθαρρύνει να ξετυλίξουμε το κουβάρι του παρελθόντος, με σκοπό να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο των παγιωμένων πεποιθήσεων, παρεμβαίνοντας στο παρόν και ανατρέποντας το μέλλον μας.
Ποιος είναι ο δικός σας τύπος προσκόλλησης
Ποιοι είναι όμως οι βασικοί τύποι προσκόλλησης; Σύμφωνα με τον Τζον Μπόουλμπι, ο πιο υγιής τύπος προσκόλλησης είναι ο «ασφαλής». Εάν λοιπόν στα πρώτα δύο χρόνια του βίου μας σταθήκαμε αρκετά τυχεροί ώστε να εισπράξουμε μια αξιόπιστη φροντίδα, τότε μεγαλώσαμε με την πεποίθηση πως οι γύρω μας είναι κατά βάση καλοί. Ως ενήλικες διαθέτουμε υψηλή αυτοεκτίμηση, ανεκτικότητα και ψυχική ανθεκτικότητα. Νιώθουμε άξιοι να αγαπηθούμε, με αποτέλεσμα να καλλιεργούμε κλίμα οικειότητας και εμπιστοσύνης στις συνδέσεις μας με τους άλλους.
Advertisment
Όλα καλά μέχρι εδώ! Ωστόσο, τι γίνεται αν ως μωρά δεν είχαμε τους κατάλληλους φροντιστές; Τότε μεγαλώσαμε με την ανασφαλή προσκόλληση, που διακρίνεται σε δύο κύριους άξονες:
Α) Όταν ο φροντιστής μας δεν είναι ποτέ εκεί για εμάς, γινόμαστε αποφευκτικοί, εισπράττοντας το μήνυμα πως δεν μπορούμε να βασιστούμε σε κανέναν άλλο εκτός από τον ίδιο μας τον εαυτό. Οι αποφευκτικοί τύποι δυσκολεύονται στην έκφραση των συναισθημάτων, τρέμουν την οικειότητα και λειτουργούν εντελώς αυτόνομα και αποστασιοποιημένα.
Β) Εάν ο φροντιστής μας υπήρξε ασταθής, τότε εκδηλώνουμε τον αγχώδη τύπο προσκόλλησης, πασχίζοντας με αγωνία να κερδίσουμε εκείνη την προσοχή και την αγάπη που ως παιδιά στερηθήκαμε. Οι σχέσεις εξελίσσονται σε μια διαρκή πηγή ανησυχίας για εμάς και συνεχώς αισθανόμαστε απογοήτευση, δυσθυμία και απόρριψη.
Μετατρέψτε της θεωρία της προσκόλλησης σε σύμμαχό σας
Αναμφισβήτητα, ο τύπος προσκόλλησής μας επιδρά σε κάθε σημαντική σχέση μας αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είμαστε ανήμποροι να επέμβουμε σε όσα παγιωμένα μοτίβα μας κρατούν πίσω. Ποια βήματα λοιπόν χρειάζεται να ακολουθήσουμε ώστε να κάνουμε τη θεωρία της προσκόλλησης να λειτουργήσει υπέρ μας;
Καταρχάς, είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε τον δικό μας τύπο προσκόλλησης. Εάν, για παράδειγμα, ανήκουμε στους αγχώδεις τύπους , πρέπει να κατανοήσουμε πως η απεγνωσμένη ανάγκη για εγγύτητα καθοδηγεί συχνά αρνητικά τη συμπεριφορά μας. Αναγνωρίζοντας τα δυσλειτουργικά μας μοτίβα, αποκτάμε ουσιαστικότερο έλεγχο των σκέψεων και των συναισθημάτων μας, αποφεύγοντας όσες καταστάσεις ενεργοποιούν τις αγχωτικές μας αντιδράσεις ή μαθαίνοντας να τις διαχειριζόμαστε καλύτερα.
Τι είναι η «δικαίως κερδισμένη ασφαλής προσκόλληση»
Αφού μάθουμε να παρατηρούμε τον δικό μας τύπο προσκόλλησης, μπορούμε να επέμβουμε σε αυτόν και να τον αλλάξουμε. Η «δικαίως κερδισμένη ασφαλής προσκόλληση» αφορά εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους που βίωσαν από τους φροντιστές μια συναισθηματική απόρριψη ή αστάθεια αλλά ως ενήλικες κατάφεραν να νιώσουν ασφαλείς, είτε εξαιτίας της επίδρασης ενός ισχυρού προτύπου στη ζωή τους ή λόγω της προσωπικής τους επίπονης προσπάθειας για πνευματική ανάπτυξη.
Αναγνωρίζοντας τους τύπους προσκόλλησης των γύρω σας
Φυσικά, οι τύποι προσκόλλησης δεν αφορούν μόνο εμάς. Μέσα από τη θεωρία του Τζον Μπόουλμπι ,εκπαιδευόμαστε στο να κατανοούμε σε μεγαλύτερο βάθος και τους γύρω μας. Αποδεχόμαστε τα αδύναμα σημεία τους και αναπτύσσουμε στρατηγικές αποτελεσματικότερης προσέγγισής τους.
Εάν, για παράδειγμα, ο φίλος μας ανήκει στους αποφευκτικούς τύπους, τότε δεν τον πιέζουμε να εκδηλώσει τα συναισθήματά του και προσπαθούμε να σεβαστούμε την ανάγκη του για προσωπικό χώρο.
Η θεωρία της προσκόλλησης δύναται να λειτουργήσει προς όφελός μας και σε ό,τι αφορά την εξεύρεση του κατάλληλου συντρόφου. Ο Χάρις Φες είχε πει κάποτε πως «εάν βρεις έναν ασφαλή τύπο, τότε είσαι 5 βήματα μπροστά».
Βέβαια, η αλήθεια είναι πως κανένας συνδυασμός τύπων προσκόλλησης δεν είναι αμετάκλητα καταδικασμένος στην αποτυχία, αφού τα άτομα που αποκτούν πρόσβαση στο φαινόμενο της προσκόλλησης δύνανται να εργαστούν πάνω στους ιδιαίτερους περιορισμούς τους.
Εξερευνώντας τη δυναμική των σύνθετων σχέσεών μας
Ο Peter Lovenheim με το βιβλίο μας εξοπλίζει με τις κατάλληλες πληροφορίες, προκειμένου να αντιληφθούμε σε βάθος τη δυναμική των σύνθετων σχέσεων της ζωής μας.
Και ενώ είναι αδύνατον να ταξιδέψουμε πίσω στον χρόνο για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της πρώιμης παιδικής μας ηλικίας, διαθέτουμε πάντα την επιλογή να αποδεχτούμε τα δυσλειτουργικά μας μοτίβα και στη συνέχεια να τα απαλύνουμε, διαμορφώνοντας ποιοτικότερες σχέσεις με τους γύρω μας.
Η ευθύνη μας ως γονείς και η νέα κοινωνία ουσιαστικών συνδέσεων
Και ύστερα, ως γονείς, κρίνεται εξαιρετικά σημαντικό λάβουμε εκείνη την εκπαίδευση που θα μας επιτρέψει να συντονιστούμε καλύτερα με τα σήματα τους παιδιού μας, προσφέροντας του τον ασφαλή τύπο προσκόλλησης και λειαίνοντας τον δρόμο του προς την ευτυχία.
Συνειδητοποιώντας πως ο άνθρωπος χρειάζεται ανθρώπους, ξαναγράφουμε συντροφιά το βιβλίο του πεπρωμένου, κατακτώντας υπέροχες και ουσιαστικές συνδέσεις στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική μας ζωή και θέτοντας τις βάσεις για μια υγιέστερη κοινωνία.
Άλλωστε, γεννηθήκαμε για να αλληλεπιδρούμε. Ας μετατρέψουμε, συνεπώς, αυτήν την αλληλεπίδραση σε μια υπέροχη και άκρως μεταμορφωτική εμπειρία για εμάς και τους γύρω μας!
Το βιβλίο «Το φαινόμενο της προσκόλλησης» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
