Υπάρχουν μέρες που σηκωνόμαστε από το κρεβάτι μας γεμάτοι αυτοπεποίθηση και ενέργεια. Πατάμε γερά στα πόδια μας, κατακτάμε με ευκολία τους στόχους μας και βιώνουμε την ικανοποίηση στις στενές μας σχέσεις. Έρχονται όμως και εκείνες οι στιγμές που αισθανόμαστε ανίσχυροι, προδομένοι και αποθαρρυμένοι. Γιατί η ψυχολογία μας περνά από τόσες διακυμάνσεις;
Στην πραγματικότητα καθένας από εμάς αναζητά το δικό του εσωτερικό καταφύγιο ηρεμίας. Ο ενήλικας εαυτός μας μας καθοδηγεί με λογική, σύνεση και ψυχραιμία προς τη γαλήνη ωστόσο το παιδί που κρύβουμε μέσα μας μοιάζει να κατευθύνει με έναν υποσυνείδητο τρόπο το πεπρωμένο μας.
Advertisment
«Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας»: Μια περιήγηση στον χωροχρόνο του εαυτού μας
Η ψυχολόγος Stefanie Stahl, στο βιβλίο Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, μας πιάνει από το χέρι και μας ξεναγεί στον χωρoχρόνο της προσωπικής μας ιστορίας.
Συνδυάζοντας βασικές ψυχολογικές θεωρίες, σύγχρονες έρευνες των νευροεπιστημόνων αλλά και τη μακρά κλινική της εμπειρία ως ψυχοθεραπεύτρια, η συγγραφέας δημιουργεί ένα πολύτιμο εργαλείο αυτογνωσίας, ωθώντας μας να ανακαλύψουμε εκείνο το εσωτερικό παιδί που φωλιάζει μέσα και συχνά μας παρασύρει σε απρόσμενες περιπέτειες.
Μάλιστα, η Stefanie Stahl διακρίνει το εσωτερικό παιδί στο σκοτεινό, που ισοδυναμεί με τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες και τους φόβους εκείνης της μακρινής περιόδου και το φωτεινό που αντιστοιχεί στις θετικές εμπειρίες μας.
Advertisment
Οι πυρηνικές πεποιθήσεις της παιδικής μας ηλικίας
Πώς όμως ξεκίνησαν όλα; Όπως πιστοποιούν και οι νευροεπιστήμονες, τα πρώτα έξι χρόνια σχηματίζεται η δομή του εγκεφάλου μας, με τα νευρωνικά δίκτυα και τις συνάψεις τους. Αντιλαμβανόμαστε συνεπώς πως η παιδική ηλικία διαμορφώνει καθοριστικά την προσωπικότητά και τις πυρηνικές μας πεποιθήσεις.
Αν είχαμε την τύχη να μεγαλώσουμε σε ένα σταθερό και στοργικό περιβάλλον, τότε αποκτήσαμε τη «βασική εμπιστοσύνη». Ως ενήλικες νιώθουμε κυρίως αυτοπεποίθηση και αντιδράμε καλοπροαίρετα στο περιβάλλον μας αφού για εμάς ο κόσμος είναι κατά βάση ασφαλής. Εάν ωστόσο βιώσαμε αρνητικές εμπειρίες ως παιδιά, τότε αναπτύσσουμε τη «βασική δυσπιστία», αμφιβάλλοντας διαρκώς για την αξία μας αλλά και για τις προθέσεις των γύρω μας.
Οι τέσσερις βασικές ψυχικές ανάγκες
Στην ουσία τα προβλήματά μας συνδέονται με την ικανοποίηση ή μη των τεσσάρων βασικών ψυχικών αναγκών κατά τα πρώιμα χρόνια μας: της ανάγκης για σύνδεση, για αυτονομία και ασφάλεια, για απόλαυση και αποφυγή του πόνου, για καταξίωση και αναγνώριση.
Πώς όμως η μη εκπλήρωση των παραπάνω αναγκών παρεισφρέει στην καθημερινότητά μας ακόμη και σήμερα; Ας υποθέσουμε πως η μητέρα μας δεν ανταποκρίθηκε κάποτε στην ανάγκη μας για σύνδεση. Τότε εμείς ως ενήλικες προσκολλόμαστε υπερβολικά στις σημαντικές μας σχέσεις, σε μια προσπάθεια να λάβουμε εκείνη την εγγύτητα που στο παρελθόν στερηθήκαμε. Πιθανόν όμως και να υπονομεύουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, εγκαταλείποντας τους συντρόφους μας από φόβο μήπως βιώσουμε τον πόνο μιας νέας προδοσίας.
Συναντώντας το σκοτεινό παιδί μέσα μας
Είμαστε όμως δέσμιοι των πυρηνικών μας πεποιθήσεων; Ασφαλώς και όχι. Αντί να αγκιστρωνόμαστε στους περιορισμούς μας, μπορούμε να αρχίσουμε να παρατηρούμε με προσοχή το εσωτερικό μας παιδί και δη το σκοτεινό, που συνιστά την πηγή της αγωνίας μας.
Πιθανόν να εξοργιζόμαστε κάθε φορά που ο σύντροφος μας αναβάλλει, ακόμη και για σημαντικό λόγο, μια προγραμματισμένη κοινή δραστηριότητα. Γνωρίζουμε πως δεν ευθύνεται εκείνος αλλά δεν παύουμε να αντιδράμε με οργή.
Έχουμε αναρωτηθεί αν προβάλλουμε πάνω του την απωθημένη μας πικρία για τον αναξιόπιστο πατέρα μας; Και αν, από την άλλη, δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε την οποιαδήποτε υποψία σύγκρουσης, μήπως η έκφραση του θυμού υπήρξε απαγορευμένη στην οικογένειά μας;
Το παρελθόν δεν μπορεί να μας βλάψει
Δεν χρειάζεται να απωθούμε τα ψυχικά μας τραύματα και να υιοθετούμε ένα σωρό αμυντικούς μηχανισμούς για να αποδράσουμε από την οδύνη που αυτά συνεπάγονται. Αντίθετα, μπορούμε να συναντήσουμε επιτέλους το παραπονεμένο κομμάτι μας και να του προσφέρουμε τη στοργή που αποζητά.
Εξηγώντας στο σκοτεινό μας παιδί πως δεν ευθύνεται για τη συμπεριφορά των γονιών του, το βοηθάμε να απενοχοποιηθεί και τελικά να αντιληφθεί πως το παρελθόν δεν μπορεί να το βλάψει. Εκείνο το βασανισμένο παιδί άλλωστε επιζητά απλώς την προσοχή, την αποδοχή και την αγάπη μας προκειμένου να απαλλαγεί από τη φριχτή τυραννία των σκιών του.
Εστιάζοντας στο φωτεινό παιδί μας
Και έπειτα έφτασε η ώρα να συνδεθούμε με το φωτεινό παιδί, που ξέρει να απολαμβάνει τις στιγμές, που πιστεύει στο καλό, στα όνειρά, στο γέλιο, στη χαρά. Έτοιμοι να ξεκινήσουμε λοιπόν!
Ποιες είναι οι θετικές μας πεποιθήσεις; Πιθανόν να είχαμε έναν πολύ τρυφερό παππού που ξεκαρδιζόταν με τα αστεία μας, κάνοντας μας να πιστεύουμε μέχρι και σήμερα πως είμαστε μια ευχάριστη συντροφιά.
Και τώρα γιατί δε δοκιμάζουμε να αντιστρέψουμε τις αρνητικές μας πεποιθήσεις; «Υποκύπτω συνέχεια σε λάθη» παραπονιέται το σκοτεινό παιδί. «Είναι όμορφο να κάνουμε λάθη πού και πού. Έτσι γινόμαστε σοφότεροι» απαντάει καθησυχαστικά ο ενήλικας εαυτός μας.
Μπορούμε ακόμη και να καταγράψουμε τα προτερήματά μας σε ένα χαρτί για να αντλούμε ικανοποίηση κάθε φορά που τα διαβάζουμε. Είμαστε έξυπνοι, εργατικοί, ευγενικοί, καλοί ακροατές, συνεπείς; Ευκαιρία να το γιορτάσουμε!
Και ύστερα, καλό είναι να υφάνουμε με μαεστρία το υποστηρικτικό μας πλαίσιο. Συναναστρεφόμενοι με ανθρώπους τρυφερούς και ακέραιους, δημιουργικούς και δοτικούς θρέφουμε τα φτερά μας για να πετάξουμε ψηλότερα στον ουρανό της αυτοπραγμάτωσής.
Τολμώντας τη βουτιά στο άγνωστο
Εδραιώνοντας το φωτεινό παιδί μέσα μας, χρωματίζουμε διαφορετικά την καθημερινότητα μας. Βλέπουμε κατάματα τους αμυντικούς μας μηχανισμούς και αντιλαμβανόμαστε πως δε μας εξυπηρετούν πια. Βγαίνουμε από τη ζώνη ασφαλείας μας, τολμώντας εκείνη τη βουτιά στο άγνωστο.
Πέφτουμε και ξαναγεννιόμαστε λοιπόν. Εξάλλου ο ενήλικας μέσα μας γνωρίζει πολύ καλά τι πρέπει να κάνει αλλά το σκοτεινό παιδί παρεμποδίζει κάπου κάπου τη δράση από φόβο μήπως αποτύχει. Ωστόσο τώρα ξέρουμε ότι η μόνη αποτυχία θα είναι να μην εξερευνήσουμε τις άπειρες δυνατότητές μας, να μη βιώσουμε την ευτυχία για την οποία προοριστήκαμε.
Μια απελευθέρωση από τα εσωτερικά δεσμά
Η Stefanie μας συστήνει στο εσωτερικό μας παιδί και μας σφυρηλατεί με τη σοφία που χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε τους φόβους και τις προβολές μας.
Ένα σύνολο από εκπληκτικές ασκήσεις μας βοηθούν να έρθουμε σε επαφή με το σκοτεινό παιδί μας και να ενδυναμώσουμε το φωτεινό, προκειμένου να απελευθερωθούμε από την επίδραση των τραυματικών εμπειριών του παρελθόντος στο παρόν και το μέλλον μας.
Και πια συνειδητοποιούμε πως ορισμένες φορές για να προχωρήσουμε μπροστά είναι απαραίτητο να γυρίσουμε πίσω: Είμαστε και πάλι μικροί λοιπόν αλλά όχι μόνοι. Ο ενήλικας εαυτός μας στέκεται δίπλα μας ως άγρυπνος φρουρός, πείθοντας μας πως αξίζει τον κόπο να περπατήσουμε τον δρόμο της επίγνωσης .
Και τότε κάτι εκπληκτικό συμβαίνει: Tο φωτεινό παιδί αγκαλιάζει το σκοτεινό και το ταξίδι προς την ελευθερία ξεκινά. Γιατί τα ωραιότερα ταξίδια δεν ήταν ποτέ τα εύκολα αλλά όλα εκείνα που τολμήσαμε με πυξίδα την καρδιά και χάρτη τα όνειρά μας.
Το βιβλίο «Το παιδί που κρύβουμε μέσα μας» της Stefanie Stahl κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Διόπτρα
