Ο Ευάγγελος Ζουμπανέας μιλάει στην εκπομπή BOOK FOR THOUGHT για το βιβλίο «Αναζητώντας το μαγικό βάρος των ονείρων σου»
Advertisment
Απομαγνητοφώνηση εκπομπής
– (Α.Σ) Καλώς ήρθατε σε άλλη μια εκπομπή της Εναλλακτικής Δράσης Book for thought. Είμαι ο Αθανάσιος Στεργίου και κοντά μου όπως πάντα είναι η Ιωάννα Νάσσου.
– (Ι.Ν) Χαίρετε και καλώς ήρθατε στην εκπομπή μας.
– (Α.Σ) Βρισκόμαστε στα studio της Alternative Media κι όπως κάθε φορά θα μιλήσουμε για ένα βιβλίο το οποίο είναι τροφή για σκέψη. Ιωάννα, σήμερα ποιό βιβλίο θα συζητήσουμε;
Advertisment
– (Ι.Ν) Αυτή τη φορά το βιβλίο δεν αποτελεί μόνο τροφή για σκέψη, αλλά αφορά την τροφή την ίδια. Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Αναζητώντας το μαγικό βάρος των ονείρων σου» και συγγραφέας είναι ο Ευάγγελος Ζουμπανέας.
– (Α.Σ) Κύριε Ζουμπανέα, καλώς ήρθατε στην εκπομπή μας.
– (Ε.Ζ) Καλησπέρα σας, ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση. Πρόκειται πραγματικά για ένα βιβλίο Food for thought και είμαι στη διάθεσή σας να απαντήσω σε οτιδήποτε χρειάζεστε.
– (Α.Σ) Πολύ ωραία. Κύριε Ζουμπανέα, τι είναι αυτό το οποίο σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη διατροφή αλλά και συγκεκριμένα με τις διατροφικές διαταραχές;
– (Ε.Ζ) Όσον αφορά το κομμάτι της διατροφής, πολύ πριν περάσω στο Τμήμα Διατροφής του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης και με μια μεγάλη ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες, είχα αρχίσει να εντρυφώ στον χώρο της διατροφής. Όταν ολοκλήρωσα και τις σπουδές μου, πραγματικά αγάπησα αυτό το επάγγελμα και στη συνέχεια όταν ξεκίνησα να δουλεύω ως επαγγελματίας υγείας – είμαι ο πρώτος επαγγελματίας διαιτολόγος από το 1996 στην Ελλάδα – άρχισα να παρατηρώ περίπου κάθε 2 μήνες μια σημαντική μερίδα πελατών που ενώ έκανε μια τέλεια διατροφή, εγκατέλειπε το πρόγραμμά της. Σταδιακά, ψάχνοντας να βρω τι μπορεί να συνέβαινε, έκανα ένα πολύ μεγάλο ταξίδι στη Μεγάλη Βρετανία, όπου εκπαιδεύτηκα στο National Centre for Eating Disorders της Μεγάλης Βρετανίας, κι εκεί κατάλαβα ότι ένα μεγάλο ποσοστό πελατών έπασχε από κάποιου είδους διαταραγμένη σχέση με την τροφή κι αυτό ήταν που το έκανε να εγκαταλείπει. Σε αυτές τις σπουδές λοιπόν που έκανα στη Μεγάλη Βρετανία, ένα από τα πράγματα που έμαθα ήταν ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν μια τόσο διαταραγμένη σχέση με το φαγητό, όπου ακόμα και το πιο αυστηρό πλάνο της δίαιτας μπορεί να οφείλεται στο να αναπτύξουν κάποιου είδους διατροφική διαταραχή. Ένα από τα επιπλέον βασικά πράγματα που μάθαμε σε αυτή την εκπαίδευση είναι ότι σε ένα άτομο πρέπει να του διορθώσεις πρώτα τη διαταραγμένη σχέση με το φαγητό και να αποκτήσει μια υγιή σχέση με την τροφή, δηλαδή αυτό που λέμε καμιά φορά «το φαγητό είναι είτε φίλος όταν μπορώ και εφαρμόζω μια αυστηρή δίαιτα ή εχθρός όταν ξεφεύγω από αυτό το πρόγραμμα διατροφής». Πρέπει να έρθει μια ισορροπία πρώτα στο μυαλό, στην ψυχή και στο σώμα αυτού του ανθρώπου και στη συνέχεια να μπορέσει να χάσει βάρος. Αυτό λοιπόν είναι μια πολύ μεγάλη παγίδα για πάρα πολλούς ανθρώπους, η οποία και μέσα από τις σπουδές μου και μέσα από την κλινική μου εμπειρία και μέσα από την εκπαίδευση Master Practitioner in Eating Disorders που έχουμε πια και στην Ελλάδα με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, με ενέπνευσε για να γράψω το έβδομο κατά σειρά βιβλίο μου που είναι αυτό που αναφέρατε, «Αναζητώντας το μαγικό βάρος των ονείρων σου».
– (Ι.Ν) Άρα ουσιαστικά αυτό που πρέπει να καταλάβει ο κόσμος είναι ότι η διατροφή πρέπει να γίνει τρόπος ζωής.
– (Ε.Ζ) Έτσι ακριβώς, κι όχι μόνο απλώς τρόπος ζωής, αλλά το φαγητό είναι το μέσο, και μέσω της ποιότητας του φαγητού που τρώμε είναι αυτό που θα μας βοηθήσει να κάνουμε τα πιο όμορφα πράγματα στη ζωή: να τρέξουμε, να χορέψουμε, να γελάσουμε, να δημιουργήσουμε, να επικοινωνήσουμε. Αν η ποιότητα της τροφής δεν είναι αντάξια αυτής που χρειάζεται το σώμα μας, τότε όλες μας οι δραστηριότητες κι όλες μας οι σχέσεις αρχίζουν και υποσκάπτονται κάτω από ένα μαύρο πέπλο που σταδιακά όλο και χειροτερεύει.
– (Ι.Ν) Είναι εύκολο να μας εξηγήσετε με απλά λόγια, να μας δώσετε έναν ορισμό όσον αφορά τη διατροφική διαταραχή;
– (Ε.Ζ) Διατροφική διαταραχή και διαταραγμένη σχέση με την τροφή είναι κάτι πολυεπίπεδο και δεν είναι πάντα το ίδιο. Με βάση τα σύγχρονα ψυχολογικά – ψυχιατρικά πρότυπα, αυτό χωρίζεται στη νευρική βουλιμία, στην αδηφαγική διαταραχή, στη νευρική ανορεξία και σε αγνώστου ταυτότητας άλλου είδους διατροφικές διαταραχές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε κάθε διατροφική διαταραχή δεν υπάρχει μια υγιής σχέση με το φαγητό, υπάρχει η λεγόμενη συναισθηματική υπερφαγία, η συναισθηματική αφαγία. Εδώ να σας δώσω μια πολύ σημαντική πληροφορία: καμιά φορά ακούμε ότι ένα άτομο πάσχει από νευρική ανορεξία – κι έχω ακούσει και πάρα πολύ κόσμο να λέει «να μην μπορούσα κι εγώ να πάσχω από νευρική ανορεξία!». Στην πραγματικότητα, ακόμα και συνήθως η γυναίκα, η έφηβη γυναίκα που πάσχει από νευρική ανορεξία, πεινάει όπως πεινάμε κι εμείς, όμως ελέγχει την ποσότητα της τροφής που θα φάει σε τέτοιο απελπιστικό βαθμό που αν θα δείτε φωτογραφίες από γυναίκες που πάσχουν από νευρική ανορεξία, στη συνέχεια παίρνουν μια μορφή σαν τον ίδιο τον θάνατο, γίνονται σαν ένας σκελετός που τελικά αποδομούνται σημαντικά ζωτικά όργανα και δυστυχώς οι πιθανότητες να πεθάνει κάποιος από νευρική ανορεξία είναι περισσότερο από 20 με 25%. Είναι μια πάρα πολύ σοβαρή ασθένεια, δεν σχετίζεται με την τροφή, η τροφή είναι το αποτέλεσμα μιας κακής συναισθηματικής διαταραχής και πολύ συχνά λέμε ότι ειδικά η νευρική ανορεξία είναι ασθένεια που αν δεν υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον, συνήθως έχουμε και την κατάληξη η οποία είναι πάρα πολύ δυσάρεστη.
– (Α.Σ) Είναι πάρα πολύ σημαντικά όλα αυτά που μας αναφέρετε και θεωρώ ότι είναι εξίσου σημαντικό να ακουστούν, ώστε αν κάποιος άνθρωπος έχει τέτοια δείγματα, όσο πιο γρήγορα είναι εφικτό να ζητήσει την αντίστοιχη βοήθεια και να το έχει στα υπόψη.
– (Ε.Ζ) Εδώ να σας κάνω μια μικρή διακοπή για κάτι πολύ σημαντικό. Είπατε ότι αν κάποιο άτομο πάσχει από τέτοιου είδους διαταραχή να ζητήσει βοήθεια. Εδώ χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή. Όταν αναφερόμαστε στη νευρική ανορεξία, το άτομο που πάσχει από νευρική ανορεξία δεν θα ζητήσει ποτέ βοήθεια μόνο του. Και γι’ αυτό παρατηρούμε πάρα πολλά έφηβα κορίτσια να οδηγούνται σε απίσχναση, δηλαδή τραγικό αδυνάτισμα, απώλεια περιόδου, αναιμία, σοβαρά θέματα υγείας, γιατί δεν θα ζητήσουν ποτέ βοήθεια. Αν οι γονείς ή οι δάσκαλοι ή οι εκπαιδευτικοί δεν μάθουν να αναγνωρίζουν εγκαίρως τα συμπτώματα, τότε το άτομο αυτό μπορεί να οδηγηθεί σε μια τραγική κατάσταση που πολύ συχνά μπορεί να είναι και ανεπανόρθωτη. Τα άλλα 2 είδη τροφικής διαταραχής – η αδηφαγική διαταραχή και η νευρική βουλιμία – αφού περάσει ένα πολύ σημαντικό και καμιά φορά επίσης καταστροφικό χρονικό διάστημα, θα φτάσουν στο σημείο να ζητήσουν βοήθεια και τότε θα ελπίσουμε να έχουν την τύχη να βρεθούν σε κάποιον επαγγελματία υγείας που γνωρίζει από διατροφική διαταραχή. Και τα 3 είδη διατροφικών διαταραχών πάντα απευθύνονται σε κάποιον διαιτολόγο για να πάρουν δίαιτα. Εκεί λοιπόν είναι το κλειδί της υπόθεσης. Αν ο επαγγελματίας διατροφολόγος δεν μπορέσει με κατάλληλα διαγνωστικά εργαλεία να αναγνωρίσει αν υπάρχει κάποιου είδους διατροφική διαταραχή, τότε το μόνο σίγουρο είναι ότι θα καταφέρει και θα πετύχει δυστυχώς να διαιωνίσει το πρόβλημα του εκάστοτε ανθρώπου που πραγματικά πάει στον διαιτολόγο να ζητήσει βοήθεια, αλλά δεν ξέρει πώς να το ζητήσει. Μετά την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου για τις διατροφικές διαταραχές, τη «Διατροφική Νοημοσύνη» – που είναι και το πρώτο βιβλίο στην Ελλάδα που κάποιος ανέφερε για διατροφικές διαταραχές – το 2007 φανταστείτε κυκλοφόρησε αυτό το βιβλίο και τώρα είναι στην 7η έκδοση, έφυγε λίγο αυτό το ταμπού ότι έχω διατροφική διαταραχή άρα πρέπει να το κρύβω. Το αντίθετο ακριβώς, πάρα πολύς κόσμος, κυρίως πάρα πολλές γυναίκες διαβάζοντας και τα διαγνωστικά κριτήρια των διατροφικών διαταραχών ξεκίνησαν να ζητούν βοήθεια και εξαιτίας αυτού του βιβλίου δημιουργήθηκε και η πρώτη μεγάλη σχολή για τις διατροφικές διαταραχές στην Ελλάδα, το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, όπου σήμερα πάνω από 700 επαγγελματίες υγείας από κάθε ιατρική και παραϊατρική κατεύθυνση μιλούν μια κοινή γλώσσα. Πλέον μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι μπορούμε να βοηθήσουμε όλα τα άτομα που πάσχουν από κάποιου είδους διατροφική διαταραχή.
– (Α.Σ) Κύριε Ζουμπανέα, συγγνώμη που σας διακόπτω, ακριβώς αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό που μοιραστήκατε μαζί μας, ότι το άτομο το οποίο πάσχει από μια τέτοια κατάσταση δεν το αντιλαμβάνεται. Οπότε είναι πολύ σημαντικό αυτό που μοιραστήκατε και με εμάς αλλά και με τους θεατές. Κύριε Ζουμπανέα, είχατε έναν πολύ κοντινό σας άνθρωπο ο οποίος υπέφερε από κάποια διατροφική διαταραχή. Με λίγα λόγια, πώς θα το διαχειριζόσασταν, τι θα τον συμβουλεύατε, θα τον/την καθοδηγούσατε να κάνει κάτι;
– (Ε.Ζ) Δυστυχώς από τότε που ασχολούμαι με τις διατροφικές διαταραχές πάρα πολλά κοντινά μου πρόσωπα έρχονται και ζητούν τη βοήθειά μου και των συνεργατών μου. Υπάρχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις προκειμένου να βοηθήσουμε ένα άτομο. Κατ’ αρχάς πρέπει ένας άνθρωπος να ξεκινήσει με κάποιες πολύ σημαντικές βιοχημικές και αιματολογικές εξετάσεις. Πρέπει να ξέρουμε πώς είναι ο θυρεοειδής, το σάκχαρο, η ινσουλίνη, τα επίπεδα του στρες – κυρίως τα επίπεδα του στρες – αυτά τα οποία θα είναι σημαντικά για την έκβαση μιας σωστής θεραπείας. Στη συνέχεια, αφού πάρουμε αυτές τις πληροφορίες, το επόμενο πράγμα είναι να γίνουν ειδικά διαγνωστικά τεστ για να ανακαλύψει κάποιος το είδος της διατροφικής διαταραχής και το πόσο έχει εμπλακεί με τη διατροφική διαταραχή το άτομο που έχουμε απέναντί μας. Στη συνέχεια, θα πρέπει ένας επαγγελματίας διαιτολόγος ειδικευμένος στις διατροφικές διαταραχές να αναλάβει σταδιακά να χτίσει τη σωστή σχέση με την τροφή, ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας θα πρέπει σταδιακά να αρχίσει να αποσυνδέει τις εξάρσεις που έχουν να κάνουν με την τροφή ενώ σίγουρα σχετίζονται με κάποια ψυχικά τραύματα του παρελθόντος. Σίγουρα ένας καθηγητής φυσικής αγωγής θα πρέπει να καθορίσει την κατάλληλη φυσική δραστηριότητα διότι ξέρουμε ότι αυτά τα άτομα κάνουν τρομακτική υπεργυμναστική με πάρα πολλές καταστροφές στο ίδιο το σώμα, άρα λοιπόν ενδεχομένως να χρειαστεί και κάποιος ψυχίατρος. Για να θεραπευτεί λοιπόν ένα άτομο που πάσχει από διατροφική διαταραχή χρειάζεται μια πλειάδα επαγγελματιών υγείας που έχουν την ίδια εκπαίδευση και μιλούν την ίδια γλώσσα, διότι αν οποιοσδήποτε επαγγελματίας υγείας πιστεύει ότι μόνος του αυτός θα θεραπεύσει μια διατροφική διαταραχή, το υπογράφω ότι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση και το μόνο πράγμα που θα κάνει είναι απλώς να διαιωνίσει το πρόβλημα ενός ανθρώπου.
– (Α.Σ) Οπότε ουσιαστικά φαντάζομαι πως είναι ξεκάθαρο ότι μιλάμε για μια ολιστική προσέγγιση. Ιωάννα, να συζητήσουμε και για το βιβλίο, έτσι;
– (Ι.Ν) Βέβαια. Ας πούμε για το βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Τι σημαίνει να βρει κάποιος το μαγικό βάρος των ονείρων του; Τι πιστεύετε;
– (Ε.Ζ) Το πρώτο πράγμα που κάνω στην εισαγωγή του βιβλίου είναι να θέτω ένα ερώτημα σε κάθε άνθρωπο που θα ανοίξει τις πρώτες σελίδες: σημείωσε σε παρακαλώ κάπου ποιό είναι το δικό σου ιδανικό βάρος. Ακόμα και οι άνθρωποι που δεν ασχολούνται με τη διατροφή τους – πάρα πολλοί λένε ότι το ιδανικό βάρος είναι αυτό – είτε το έχουν είτε δεν το έχουν, δεν έχει σημασία. Αφού κάποιος λοιπόν καθορίσει ποιό είναι το ιδανικό του βάρος, στη συνέχεια έρχομαι τώρα εγώ από πίσω να περιγράψω όλες εκείνες τις δυσκολίες κι όλους εκείνους τους παράγοντες που ενδεχομένως δεν θα βοηθήσουν αυτό τον άνθρωπο να το πετύχει ποτέ, διότι το ιδανικό βάρος περικλείει τις πεποιθήσεις μας για τη ζωή, για τους συντρόφους μας, για την υγεία μας, για τις δραστηριότητες μας, επηρεάζεται καθημερινά από άλλους παράγοντες, όπως το πόσο καλά κοιμόμαστε, αν έχουμε ποιοτικό ύπνο, πώς είναι τα βακτήρια του εντέρου μας, τι στόχους έχουμε στο μυαλό μας, τι σημαίνει για μας αυτό το νούμερο. Χωρίζεται λοιπόν αυτό το βιβλίο σε 8 διαφορετικά κεφάλαια, τα οποία κάθε ένα με τη σειρά του προετοιμάζει τον αναγνώστη ώστε όταν θα πετύχει το όποιο ιδανικό βάρος έχει αυτός στο μυαλό του, να μπορέσει και να το διατηρήσει. Διότι υπάρχουν όπως εξήγησα τόσοι πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που σε αποκλίνουν από αυτό τον στόχο – γιατί κάποιος μπορεί μία φορά να το πετύχει, μπορεί και δύο και τρεις και τέσσερις – το γεγονός όμως ότι δεν μπορεί να το διατηρήσει εξαρτάται από όλους αυτούς τους σπουδαίους και σημαντικούς παράγοντες που περιγράφω στο βιβλίο «Αναζητώντας το μαγικό βάρος των ονείρων σου».
– (Ι.Ν) Αν μπορούσατε να απευθύνετε ένα μήνυμα σε όλους όσους αντιμετωπίζουν κάποια διατροφική διαταραχή, ποιό θα ήταν μέσα από το βιβλίο σας πάντα;
– (Ε.Ζ) Ότι κάθε πρόβλημα έχει τουλάχιστον 2 λύσεις και η διατροφική διαταραχή είναι ένα πρόβλημα και δεν χρειάζεται απαραίτητα κάποιος να το προσπαθήσει μόνος του. Υπάρχουν πια στην Ελλάδα πάρα πολύ άξιοι επαγγελματίες υγείας, πρέπει να μάθουμε να ζητάμε βοήθεια, διότι αν τα είχαμε καταφέρει μόνοι μας, δεν θα είχαμε μπει σε αυτή τη διαδικασία. Επίσης, θα ήθελα να μεταφέρω κι ένα μήνυμα και προς τους γονείς: πολλές φορές ζητάμε από τα παιδιά μας να τρώνε σωστά, τα πάμε στους διαιτολόγους. Στο προηγούμενο βιβλίο μου το «Thin Positive» έγραφα ότι τα παιδιά δεν χρειάζονται διαιτολόγο, αλλά γονείς που να τρέφονται σωστά. Όπως κι ένας άλλος Έλληνας ψυχολόγος – δεν θυμάμαι τώρα το όνομά του – είχε πει ότι τα παιδιά δεν χρειάζονται ψυχολόγο, γονείς χρειάζονται να γνωρίζουν πώς να τα διαχειριστούν.
– (Ι.Ν) Κύριε Ζουμπανέα, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για τη διαφωτιστική παρουσία σας. Σας ευχόμαστε από καρδιάς κάθε επιτυχία στο έργο σας.
– (Ε.Ζ) Σας ευχαριστώ κι εγώ για αυτή την όμορφη συνέντευξη.
– (Α.Σ) Ευχαριστούμε κι εμείς, να είστε καλά Κύριε Ζουμπανέα. Γνωρίζουμε λοιπόν ότι το ζήτημα της διατροφής απασχολεί πάρα πολλούς ανθρώπους είτε άμεσα είτε εξ αντανακλάσεως. Όπως και να ‘χει όμως, τα καλά νέα είναι ότι η επιστήμη προχωρεί, προοδεύει, κατανοεί και εξελίσσεται όλο και περισσότερο. Έτσι λοιπόν, σιγά σιγά, έχει ολοένα καλύτερες λύσεις να μας δώσει. Στην ουσία, ο άνθρωπος είναι ένα σύνολο συστημάτων και η ολιστική προσέγγιση ίσως είναι η μόνη βιώσιμη λύση. Οπότε ευχαριστούμε πολύ που ήσασταν μαζί μας, ευχαριστώ κι εσένα Ιωάννα και να έχετε όλοι μια υπέροχη εβδομάδα.
