Καθώς η κλιματική αλλαγή φέρνει υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία, εναλλασσόμενα μοτίβα παγετού και μεγαλύτερων περιόδων καλλιέργειας, τα φυτά και τα ζώα εξελίσσονται αναλόγως για να ακολουθήσουν τις αλλαγές. Οι βιολόγοι έχουν παρατηρήσει ότι οι σκίουροι και ο σολομός αναπτύσσονται με έναν επιταχυνόμενο ρυθμό, αναπαραγόμενα σε νεαρότερες ηλικίες. Τα πρόωρα καλοκαίρια έχουν κάνει τα λουλούδια να ανθίζουν νωρίτερα μέσα στο έτος. Και τα κοράλλια συνεργάζονται με μικροσκοπικά άλγη για να επιβιώσουν σε θερμότερες, πιο όξινες θάλασσες.
Καθώς ο πλανήτης συνεχίζει να υπερθερμαίνεται, εξελικτικές αλλαγές αναμένονται και σε άλλα είδη – συμπεριλαμβανομένων των Homo sapiens. Η κλιματική αλλαγή θα αλλάξει τις εσωτερικές λειτουργίες του οργανισμού μας με διακριτικούς, αλλά σημαντικούς τρόπους και θα προκαλέσει μια αξιοσημείωτη αλλαγή και στην εμφάνισή μας.
Advertisment
Οι λειτουργίες του οργανισμού μας
Ένα θερμότερο κλίμα σημαίνει ελονοσία, ιό Δυτικού Νείλου και άλλες παθήσεις που μέχρι πρόσφατα εμφανίζονταν κυρίως σε τροπικά κλίματα. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που ζουν στις ΗΠΑ και σε άλλα ανεπτυγμένα έθνη θα εκτεθούν σε αυτές τις ασθένειες και το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα αναγκαστεί να αναπτύξει νέες άμυνες. Αυτό με τη σειρά του είναι πιθανό να προκαλέσει την εμφάνιση άλλων, μη μεταδιδόμενων νόσων.
Δύο ασθένειες του αίματος – η δρεπανοκυτταρική και η μεσογειακή αναιμία – εμφανίστηκαν και συνεχίζουν να υπάρχουν, επειδή έχουν μια ευεργετική παρενέργεια: αντίσταση στην ελονοσία. Τέτοιες παθήσεις, ή και νέες, μπορεί σύντομα να εμφανιστούν, αν η ελονοσία φθάσει μέχρι τις κατοικημένες περιοχές της Βόρειας Αμερικής, της Δυτικής Ασίας και της Ευρώπης.
Παρομοίως, το πεπτικό μας σύστημα θα εξελιχθεί ως απάντηση σε αλλαγές στην ποικιλία των τροφών που θα έχουμε στη διάθεσή μας. Η ικανότητα να πέπτουμε το γάλα στην ενήλικη ζωή εμφανίστηκε σε πληθυσμιακές ομάδες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής όπου άρχισαν να ασχολούνται και περισσότερο με τα βοοειδή. Οι μελλοντικές γενιές μπορεί να αναπτύξουν καλύτερες ικανότητες ανοχής στη ζάχαρη ή στο λίπος.
Advertisment
Η αλλαγή της διατροφής θα πυροδοτήσει επίσης αλλαγές στο μικροβίωμά μας – στα βακτήρια και στους άλλους μικροοργανισμούς που ζουν στο έντερό μας και διατηρούν την υγεία του. Οι χορτοφάγοι τείνουν να φιλοξενούν ένα διαφορετικό μείγμα βακτηρίων από τους κρεατοφάγους και αυτές οι αλλαγές μπορεί να κυριαρχήσουν, αν συνεχιστούν οι παρατεταμένες ξηρασίες, που δυσκολεύουν την επιβίωση των ζώων.
Εξωτερικές αλλαγές
Αν και αυτές οι αλλαγές έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους βιολόγους, θα είναι κατά κύριο λόγο αόρατες. Αλλά καθώς θα αλλάζουμε εσωτερικά, θα αλλάζουμε επίσης και εξωτερικά. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ένας θερμότερος πλανήτης θα εξαφανίσει τις διαφορές ανάμεσα στις ανθρώπινες φυλές – ή στις πληθυσμιακές ομάδες, όπως τις ονομάζουν ακριβέστερα οι επιστήμονες.
Ο λόγος που η κλιματική αλλαγή μπορεί να μειώσει τις «φυλετικές» διαφορές είναι επειδή θα προκαλέσει μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο κόσμος έχει γίνει πιο αστικοποιημένος, οι άνθρωποι μετακινούνται σε μεγάλες πόλεις σε παραθαλάσσιες περιοχές. Αλλά καθώς ο πολικός πάγος θα λιώνει και η στάθμη της θάλασσας θα ανεβαίνει, μεγάλοι πληθυσμοί θα αναγκαστούν να απομακρυνθούν από τις ακτές. Και καθώς οι ξηρασίες θα γίνονται πιο συνηθισμένες και σοβαρές, οι άνθρωποι που ζουν σε πιο άνυδρες περιοχές θα αναγκαστούν να μετακινηθούν σε μέρη με πιο αξιόπιστες πηγές νερού.
Περιβάλλον
Αυτές οι μεταναστεύσεις θα αποσαθρώσουν τα γεωγραφικά όρια που κάποτε ξεχώριζαν τους ανθρώπινους πληθυσμούς. Για την ακρίβεια, αυτή η διαδικασία έχει ήδη αρχίσει. Το 2017, 258 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν ήδη σε μια διαφορετική χώρα από εκείνη στην οποία γεννήθηκαν – 49% αύξηση από το 2000. Αναφορά της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιεύτηκε τον Μάρτη προβλέπει ότι η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει τη μετανάστευση 140 εκατομμυρίων κατοίκων μέχρι το 2050, με πιθανότερους υποψήφιους να κατάγονται από την Υποσαχάρια Αφρική, τη Νότια Αφρική και τη Λατινική Αμερική.
Μία συνέπεια των μεταναστεύσεων μεγάλης κλίμακας είναι αυτό που οι βιολόγοι ονομάζουν γονιδιακή ροή, έναν τύπο εξέλιξης που προκαλείται από την ανάμιξη γονιδίων ανάμεσα σε διαφορετικούς πληθυσμούς. Όταν άνθρωποι από διαφορετικούς πληθυσμούς αναπαραχθούν, τα γονίδιά τους αναμιγνύονται στους απογόνους τους. Αυτό μπορεί να προκαλέσει συνδυασμούς χαρακτηριστικών που δεν υπάρχουν σε κανέναν από τους δύο γονείς ή στους πληθυσμούς από τους οποίους προέρχονται – όπως το σκουρόχρωμο δέρμα και τα μπλε μάτια των κατοίκων των νησιών του Πράσινου Ακρωτηρίου, αποτέλεσμα διασταύρωσης ανάμεσα στους Πορτογάλους και τους κατοίκους της Δυτικής Αφρικής.
Μία από τις εμφανέστερες επιδράσεις της γονιδιακής ροής είναι η μεγαλύτερη ομοιότητα στο χρώμα της επιδερμίδας. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον ρατσισμό; Είναι πιθανό αργά και σταθερά να χαθεί.
Scott Solomon, καθηγητής οικολογίας, εξέλιξης και επιστημονικής επικοινωνίας
