Ένα μοναδικό φαινόμενο παρατήρησαν οι επιστήμονες μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Χούνγκα Τόνγκα-Χούνγκ Χα’ απάι στο κράτος Τόνγκα του Ειρηνικού.
Η έκρηξη δημιούργησε δυνατούς «κυματισμούς» που διέτρεξαν την ατμόσφαιρα της Γης αρκετές φορές και σύμφωνα με το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου πέρασαν πάνω από την Ελλάδα τουλάχιστον δύο φορές, προκαλώντας παροδικά, την απότομη πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης.
Advertisment
Ποτέ άλλοτε δεν είχε παραχθεί τέτοιο σήμα από έκρηξη ηφαιστείου που να είχε επηρεάσει έτσι όλο τον πλανήτη, γεγονός που άφησε έκπληκτους τους επιστήμονες που προσπαθούν να κατανοήσουν τα κύματα αυτά.
Θεωρητικά, η γρήγορη άνοδος στην ατμόσφαιρα του θερμού αέρα και της στάχτης από μια έκρηξη ηφαιστείου θα μπορούσε να πυροδοτήσει παρόμοια κύματα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, αλλά ποτέ έως τώρα δεν είχε παρατηρηθεί κάτι ανάλογο.
Πάντως, σύμφωνα με το Nature, τα δεδομένα των δορυφόρων δείχνουν ότι η έκρηξη του ηφαιστείου πυροδότησε ένα ασυνήθιστο μοτίβο ατμοσφαιρικών βαρυρικών κυμάτων.
Advertisment
Το AIRS (Atmospheric Infrared Sounder) του δορυφόρου Aqua της NASA, στις 14 Ιανουαρίου και λίγες ώρες μετά την έκρηξη, τράβηξε φωτογραφίες που δείχνουν δεκάδες ομόκεντρους κύκλους (κάθε κύκλος αντιπροσωπεύει ένα ταχέως κινούμενο κύμα στην ατμόσφαιρα). Τα κύματα που έφτασαν από τον ωκεανό στην ιονόσφαιρα και πέρασαν αρκετές φορές γύρω από την Γη, εκτείνονταν σε απόσταση άνω των 16.000 χιλιομέτρων.
Ο Λαρς Χόφμαν, επιστήμονας της ατμόσφαιρας από το γερμανικό Κέντρο Υπερυπολογιστών Julich δήλωσε: «Πρόκειται για κάτι πραγματικά μοναδικό. Δεν έχουμε ποτέ δει κάτι παρόμοιο στα δεδομένα. Το όργανο AIRS λειτουργεί εδώ και περίπου 20 χρόνια και ποτέ έως τώρα δεν είχαμε δει τέτοια ωραία μοτίβα ομόκεντρων κυματισμών».
Οι γεωεπιστήμονες προβληματίζονται για το αν μπορεί να γίνουν και άλλες μεγάλες εκρήξεις στο ηφαίστειο της Τόνγκα. Ο ηφαιστειολόγος Σέιν Κρόνιν από το Νεοζηλανδικό Πανεπιστήμιο του Όκλαντ, που παρακολουθεί στενά το ηφαίστειο, έχει τη γνώμη ότι μπορεί να τροφοδοτηθεί με νέες μεγάλες ποσότητες μάγματος από το βαθύ υπέδαφος και να δώσει έτσι, περισσότερες εκρήξεις στο μέλλον.
Από την άλλη, είναι επίσης πιθανό ότι έχει εξαντλήσει το μεγαλύτερο μέρος του μάγματός του, οπότε στο μέλλον μπορεί να δώσει μόνο μικρότερες εκρήξεις, που θα παραμείνουν κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού. Ωστόσο, για την ώρα, οι επιστήμονες δεν έχουν σαφή εικόνα της κατάστασης του ηφαιστείου.
Όσο για το φαινόμενο των κυματισμών, ο ειδικός στο κλίμα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Σκοτ Όσπρεϊ πιστεύει ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα ήταν μοναδική γιατί συνέβη πολύ γρήγορα, σε σχέση με άλλες ηφαιστειακές εκρήξεις. Εκτίμησε μάλιστα ότι «Το συμβάν φαίνεται να τελείωσε μέσα σε μερικά μόνο λεπτά, αλλά ήταν τόσο εκρηκτικό που πιθανώς πυροδότησε μερικά ισχυρά βαρυτικά κύματα».
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Τόνγκα θα έχει επιπτώσεις στο κλίμα, ακόμη και σε πολύ μακρινές αποστάσεις, όπως για παράδειγμα στην Ευρώπη. «Θα παρακολουθήσουμε πολύ προσεκτικά για να δούμε πώς θα εξελιχθεί», δήλωσε ο Όσπρεϊ.
