Τη στιγμή που τα καλύμματα πάγου που καλύπτουν λιγότερο από 50.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης έχουν αποσταθεροποιηθεί λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, μια νέα ειδική έκθεση του ΟΗΕ προειδοποιεί για τις επιπτώσεις που θα έχει τις επόμενες δεκαετίες το λιώσιμο των παγετώνων .
Η επόμενη πανδημία μπορεί να προέλθει από την ύλη που θα βγει στην επιφάνεια από το λιώσιμο των πάγων, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Advertisment
Η γενετική ανάλυση του εδάφους και των ιζημάτων τη μεγαλύτερη λίμνη γλυκού νερού της υψηλής Αρκτικής στον κόσμο, υποδηλώνει ότι ο κίνδυνος διάχυσης του ιού – όπου ένας ιός μολύνει έναν νέο ξενιστή για πρώτη φορά – μπορεί να είναι υψηλότερος κοντά σε παγετώνες που λιώνουν.
Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι, καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής, γίνεται όλο και πιο πιθανό οι ιοί και τα βακτήρια που έχουν εγκλωβιστεί σε παγετώνες και μόνιμο παγετό, να ενεργοποιηθούν και να μολύνουν την τοπική άγρια πανίδα, ιδίως καθώς η εμβέλειά τους μετατοπίζεται πιο κοντά στους πόλους.
Για παράδειγμα, το 2016 μια επιδημία άνθρακα στη βόρεια Σιβηρία που σκότωσε ένα παιδί και μόλυνε τουλάχιστον επτά άλλους ανθρώπους αποδόθηκε σε ένα κύμα καύσωνα που έλιωσε τον μόνιμο πάγο και έφερε στην επιφάνεια ένα μολυσμένο κουφάρι ταράνδου. Πριν από αυτό, το τελευταίο ξέσπασμα στην περιοχή ήταν το 1941.
Advertisment
Για να κατανοήσουν καλύτερα τον κίνδυνο που ενέχουν οι παγωμένοι ιοί, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα στον Καναδά, συνέλεξαν δείγματα εδάφους και ιζημάτων από τη λίμνη Hazen, κοντά στο σημείο όπου εισρέουν μικρές, μεσαίες και μεγάλες ποσότητες νερού από τους τοπικούς παγετώνες.
Στη συνέχεια, ανέλυσαν την αλληλουχία RNA και DNA σε αυτά τα δείγματα για να εντοπίσουν «υπογραφές» που ταιριάζουν με εκείνες των γνωστών ιών, καθώς και με πιθανούς ζωικούς, φυτικούς ή μυκητιασικούς ξενιστές, και χρησιμοποίησαν έναν αλγόριθμο που αξιολόγησε την πιθανότητα αυτοί οι ιοί να μολύνουν άσχετες ομάδες οργανισμών.
Η έρευνα, έδειξε ότι ο κίνδυνος μετάδοσης των ιών σε νέους ξενιστές ήταν υψηλότερος σε τοποθεσίες κοντά σε περιοχές όπου εισρέουν μεγάλες ποσότητες λιωμένου νερού – μια κατάσταση που γίνεται πιο πιθανή καθώς το κλίμα θερμαίνεται.
Και άλλες πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι άγνωστοι ιοί μπορεί να παραμονεύουν στον πάγο των παγετώνων. Πέρυσι, ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο στις ΗΠΑ, ανακοίνωσαν ότι βρήκαν γενετικό υλικό από 33 ιούς – 28 από τους οποίους ήταν νέοι – σε δείγματα πάγου που ελήφθησαν από το οροπέδιο του Θιβέτ στην Κίνα. Με βάση τη θέση τους, οι επιστήμονες εκτίμησαν ότι οι ιοί είναι ηλικίας περίπου 15.000 ετών.
Οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι η πρόβλεψη υψηλού κινδύνου διάχυσης δεν είναι το ίδιο με την πρόβλεψη πραγματικών διασπορών ή πανδημιών. «Όσο οι ιοί και οι ‘φορείς-γέφυρές’ τους δεν συνυπάρχουν στο περιβάλλον, η πιθανότητα δραματικών γεγονότων παραμένει πιθανώς χαμηλή».
Από την άλλη πλευρά, η κλιματική αλλαγή προβλέπεται να μεταβάλει το εύρος των υφιστάμενων ειδών, φέρνοντας ενδεχομένως νέους ξενιστές σε επαφή με αρχαίους ιούς ή βακτήρια.
«Το μόνο συμπέρασμα που μπορούμε να διατυπώσουμε με σιγουριά είναι ότι καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται, ο κίνδυνος διάχυσης στο συγκεκριμένο περιβάλλον επίσης αυξάνεται», τόνισε ο ερευνητής. «Θα οδηγήσει αυτό σε πανδημίες; Δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτα».
Ωστόσο, «χρειάζεται επειγόντως να εξερευνήσουμε τους μικροβιακούς κόσμους σε όλο τον πλανήτη μας για να κατανοήσουμε τους κινδύνους σε αυτό το πλαίσιο», είπε. «Δύο πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα τώρα. Η Αρκτική θερμαίνεται με ταχείς ρυθμούς και οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για την ανθρωπότητα προέρχονται από την επιρροή της στο κλίμα μας και οι ασθένειες από αλλού βρίσκουν το δρόμο τους στις ευάλωτες κοινότητες και τα οικοσυστήματα της Αρκτικής.
