Η απώλεια βάρους είναι ήδη γνωστό ότι ενισχύει την υγεία της καρδιάς και μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη. Αλλά μόλις χάσετε τα κιλά, μπορεί να είναι πρόκληση να τα διατηρήσετε.
Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που ακολούθησαν ένα εντατικό πρόγραμμα απώλειας βάρους με βάση τη συμπεριφορά μείωσαν τα επίπεδα της συστολικής αρτηριακής τους πίεσης, την αναλογία της ολικής χοληστερόλης προς την καλή χοληστερόλη και τους βιοδείκτες του διαβήτη για τουλάχιστον πέντε χρόνια σε σύγκριση με άτομα που δεν συμμετείχαν σε πρόγραμμα ή που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα συμπεριφοράς χαμηλότερης έντασης.
Advertisment
Είναι σημαντικό ότι τα οφέλη αυτά διατηρήθηκαν ακόμη και όταν οι συμμετέχοντες ξαναπήραν κιλά.
“Ακόμη και αν το βάρος επανέλθει, τα οφέλη για την υγεία παραμένουν”, λέει ο Paul Aveyard, PhD, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγητής συμπεριφορικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία. “Αυτό θα πρέπει να χρησιμεύσει ως ενθάρρυνση για τους ανθρώπους να προσπαθήσουν να χάσουν βάρος και να το κάνουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, συμμετέχοντας σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους με βάση τη συμπεριφορά”.
Οι συμμετέχοντες έλαβαν εντατική, μικρή ή καθόλου συμπεριφορική υποστήριξη
Δημοσιεύθηκε στις 28 Μαρτίου στο περιοδικό Circulation της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας: Cardiovascular Quality and Outcomes, η ανάλυση βασίστηκε σε μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση 124 ελεγχόμενων δοκιμών, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 50.000 συμμετέχοντες που εντάχθηκαν τυχαία σε ένα πρόγραμμα συμπεριφορικής διαχείρισης βάρους ή σε μια ομάδα ελέγχου όπου έλαβαν ελάχιστη ή καθόλου υποστήριξη για την απώλεια βάρους.
Advertisment
Αυτού του είδους τα προγράμματα προωθούν την απώλεια κιλών χωρίς φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση- το WW (πρώην Weight Watchers) είναι ένα γνωστό παράδειγμα. Τα προγράμματα περιλαμβάνουν συνήθως εβδομαδιαίες συναντήσεις με έναν επικεφαλής ο οποίος έχει ως στόχο να παρακινεί, να υποστηρίζει, να συμβουλεύει και να παρακολουθεί την πρόοδο, σύμφωνα με τους ερευνητές. Οι παρεμβάσεις μπορεί να ενθαρρύνουν την απώλεια βάρους μέσω άσκησης, υγιεινών τροφών, μερικής ή ολικής αντικατάστασης γευμάτων, διαλείπουσας νηστείας ή οικονομικών κινήτρων για την απώλεια βάρους.
Οι συμμετέχοντες σε αυτή την ανάλυση είχαν μέση ηλικία 51 ετών και δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) 33, ο οποίος θεωρείται παχύσαρκος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει την παχυσαρκία επιδημία, με τουλάχιστον 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους να πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας παραγόντων που σχετίζονται με το υπερβολικό βάρος. Η παχυσαρκία συμβάλλει άμεσα σε παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής χοληστερόλης, του διαβήτη τύπου 2, της υψηλής αρτηριακής πίεσης και των διαταραχών ύπνου, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (AHA).\
Η συμπεριφορική υποστήριξη για την απώλεια βάρους μείωσε τους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και διαβήτη
Στις διάφορες μελέτες αυτής της έρευνας, η μέση απώλεια βάρους κυμαινόταν από 5 έως 10 κιλά. Μετά τη λήξη του προγράμματος απώλειας βάρους, τα άτομα που τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν υποστήριξη επανέκτησαν 0,26 έως 0,7 κιλά ανά έτος περισσότερο από τα άτομα που έλαβαν ελάχιστη ή καθόλου υποστήριξη, σύμφωνα με τον Δρ Aveyard. Από την άλλη πλευρά, επειδή η απώλεια βάρους ήταν περίπου 5 κιλά μεγαλύτερη στο τέλος του προγράμματος για τα άτομα που τους προσφέρθηκε υποστήριξη, εξακολουθούσαν να είναι ελαφρύτερα από τα άτομα της ομάδας ελέγχου.
Ο Aveyard σημειώνει ότι οι “μη καθοδηγούμενες προσπάθειες απώλειας βάρους” των ανθρώπων είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια βάρους, αλλά οι επιστήμονες παρατήρησαν διάφορα πλεονεκτήματα για όσους συμμετείχαν στην ομάδα διαχείρισης βάρους σε σχέση με όσους συμμετείχαν στην ομάδα ελέγχου.
“Η ομάδα ελέγχου είχε μειώσεις στους παράγοντες κινδύνου, αλλά η ομάδα παρέμβασης βίωσε ένα όφελος πέρα από αυτό”, λέει.
Για εκείνους που έλαβαν συμπεριφορική υποστήριξη, η μέση συστολική αρτηριακή πίεση (ο κορυφαίος αριθμός σε μια μέτρηση της αρτηριακής πίεσης) ήταν 1,5 χιλιοστόμετρα υδραργύρου (mmHg) χαμηλότερη σε ένα έτος και 0,4 mmHg χαμηλότερη σε πέντε έτη.
Τόσο σε ένα όσο και σε πέντε χρόνια, το ποσοστό της HbA1C, μιας πρωτεΐνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του διαβήτη, ήταν χαμηλότερο κατά 0,26 και ο λόγος της ολικής χοληστερόλης προς την “καλή” (HDL) χοληστερόλη ήταν 1,5 μονάδα χαμηλότερος. (Υψηλότεροι αριθμοί σημαίνουν υψηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο).
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι ο κίνδυνος διάγνωσης καρδιαγγειακής νόσου ή διαβήτη τύπου 2 φάνηκε να παραμένει χαμηλότερος ακόμη και μετά την ανάκτηση βάρους.
Μόνιμα αποτελέσματα ακόμη και όταν το βάρος επανήλθε
Ο Christopher Gardner, PhD, επιστήμονας διατροφής και καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, επαίνεσε την έρευνα για την πληρότητά της και τη μακροπρόθεσμη ανάλυσή της.
“Για τις μελέτες απώλειας βάρους είναι ασυνήθιστο να έχουμε δεδομένα για περισσότερο από έξι μήνες έως ένα έτος”, λέει. “Αυτό που είναι ασυνήθιστο και πολύ χρήσιμο σε αυτή τη μελέτη είναι η εστίαση στα αποτελέσματα πέντε ετών”.
Ο Δρ Gardner προσθέτει ότι τα αποτελέσματα υποστηρίζουν την άποψη ότι “είναι προτιμότερο να έχεις χάσει βάρος και να το ξαναπάρεις παρά να μην το έχεις χάσει ποτέ”.
Το κατά πόσον τα θετικά αποτελέσματα από τέτοια προγράμματα απώλειας βάρους διατηρούνται και μετά την πενταετία είναι ένα άλλο ερώτημα. Οι συγγραφείς της μελέτης δήλωσαν ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για να επιβεβαιωθεί εάν αυτό το πιθανό όφελος παραμένει.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επανάκτηση βάρους μπορεί να έχει μειονεκτήματα
Τα αποτελέσματα αυτά έρχονται σε αντίθεση με ορισμένα προηγούμενα στοιχεία που δείχνουν ότι η επανάκτηση βάρους αυξάνει τους κινδύνους για την υγεία της καρδιάς, επισήμαναν οι ερευνητές.
Για παράδειγμα, μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2017 στο New England Journal of Medicine έδειξε ότι οι καρδιοπαθείς των οποίων το βάρος αυξομειωνόταν επανειλημμένα διέτρεχαν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο κακής έκβασης. Μια μελέτη στο περιοδικό Obesity εξέτασε διαγωνιζόμενους που έχασαν μεγάλες ποσότητες βάρους στην τηλεοπτική εκπομπή The Biggest Loser και διαπίστωσε ότι αρκετοί διαγωνιζόμενοι ανέκτησαν σημαντικό βάρος και κατέληξαν λιγότερο υγιείς από ό,τι πριν από την απώλεια βάρους τους.
Σύμφωνα με τον Gardner, τα εντατικά προγράμματα απώλειας βάρους μπορεί να περιλαμβάνουν ακραία μέτρα που οδηγούν σε βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους άνω των 2 κιλών την εβδομάδα.
“Για να διατηρηθεί αυτό, απαιτούνται συνήθως δραστικές διατροφικές αλλαγές και σωματική δραστηριότητα υψηλής έντασης και συχνότητας”, λέει ο Gardner. “Αυτά [τα μέτρα] έχουν συνήθως καλά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά λόγω του ακραίου χαρακτήρα τους, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να τα διατηρήσουν. Όταν σταματήσουν, η επανάκτηση του βάρους μπορεί να είναι ραγδαία”.
Προτείνει ότι οι δίαιτες με στόχο την απώλεια όχι περισσότερων από 1 έως 2 κιλών την εβδομάδα μπορεί να είναι πιο πρακτικές.
“Ένα άτομο που το κάνει αυτό μπορεί να απογοητευτεί με τον αργό ρυθμό, αλλά αν αυτό το λιγότερο εντατικό πρόγραμμα ταιριάζει πιο εύκολα στον τρόπο ζωής του και είναι λιγότερο ακραίο, θα μπορούσε να είναι κάτι που θα είναι πιο επιτυχημένο στη διατήρησή του και μακροπρόθεσμα θα χάσει περισσότερο βάρος και θα το διατηρήσει”, λέει ο Gardner.
Παρόλα αυτά, αν το βάρος επανέλθει, η μελέτη αυτή δείχνει ότι η αρχική απώλεια βάρους μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη για την υγεία μακροπρόθεσμα.
“Ακόμη και αν όλο το βάρος επανέλθει, τα οφέλη για την υγεία από τη μείωση των καρδιαγγειακών παθήσεων θα πρέπει να διατηρηθούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής”, λέει ο Aveyard. “Εάν η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και το σάκχαρο στο αίμα είναι χαμηλότερα, τότε οι αρτηρίες [φράζουν] λιγότερο, μειώνοντας τον κίνδυνο αυτών των προβλημάτων κατά τη διάρκεια της ζωής”.
