Είναι ένα συναίσθημα που μεταβάλλεται συνεχώς, εξελίσσεται, στροβιλίζεται, μεταβάλλεται μέρα με τη μέρα, λεπτό με λεπτό. Ο εγκέφαλός μας μοιράζει ευγενικά τον πόνο της θλίψης αργά, σε δόσεις που μπορούμε να διαχειριστούμε. Συχνά ξεκινά με μούδιασμα. Τους μήνες αμέσως μετά το θάνατο του Τομ, ένιωσα τον πόνο μέσα από ένα παχύ στρώμα προστατευτικού μαξιλαριού. Ήξερα ότι υπήρχε και τον φοβόμουν, αλλά κρυβόταν μέσα σε μια ομίχλη δυσπιστίας.
Μερικές φορές το φανταζόμουν σαν ένα τέρας σαν τον Γκοτζίλα πίσω μου, από το οποίο ήμουν ασφαλής αρκεί να μην κοιτάζω πίσω. Ήξερα ότι ο πόνος ήταν εκεί και ότι δεν μπορούσα να τον αποφύγω για πάντα, αλλά έτρεχα μακριά του όσο καλύτερα μπορούσα – ακόμα και κυριολεκτικά, σε ένα πολύμηνο οδικό ταξίδι, φεύγοντας από το γεμάτο αναμνήσεις σπίτι που μοιραζόμασταν όλα αυτά τα χρόνια.
Advertisment
Αλλά φυσικά, το τέρας τελικά με έπιασε, και οι πολλοί μήνες που ακολούθησαν ήταν πόνος πλήρους βύθισης που κυλούσε σαν γυάλινα θραύσματα μέσα στις φλέβες μου. Σφυροκοπούσε στο κεφάλι μου και πίσω από τα μάτια μου κάθε φορά που δεν ξεχείλιζε σε δάκρυα. Στοίχειωνε τα όνειρά μου από τα οποία ξυπνούσα με λυγμούς και έκανε ακόμα και τα πιο ηλιόλουστα πρωινά σκοτεινά. (“Ο εφιάλτης στον οποίο ξυπνάς, αντί να ξυπνάς από αυτόν”, είπε ένας φίλος.) Αυτοί ήταν οι μήνες του θρήνου, της απελπισίας και του Xanax. Λειτουργούσα αλλά ήμουν τυλιγμένη σε ένα πέπλο δυστυχίας.
Η προσαρμογή
Με τον καιρό, οι πιο αιχμηρές άκρες της θλίψης αμβλύνθηκαν και συνήθισα να ζω μόνη μου. Έμεινα απασχολημένη, έβλεπα φίλους, αναλάμβανα έργα και έκανα ταξίδια. Γέμισα τη ζωή μου, σπρώχνοντας τη θλίψη στο πίσω μέρος του μυαλού μου όσο το δυνατόν περισσότερο και εστιάζοντας την προσοχή μου προς τα έξω. Ακόμα κι έτσι, ο Τομ παρέμενε σε όλες τις σκέψεις μου και σε ό,τι έκανα, η θλίψη ήταν ένας συνεχής βόμβος. Είχε μετατραπεί ίσως από μια γιγάντια σαύρα σε σφήκα, που περίμενε να τσιμπήσει αν άφηνα την άμυνά μου να πέσει.
Έπρεπε να είμαι σε επαγρύπνηση. Απέφευγα κάποια μέρη και δραστηριότητες που απολαμβάναμε μαζί και περνούσα προσεκτικά από άλλα που δεν ήθελα να εγκαταλείψω παρά τον πόνο. Πήγαινα να δω ζωντανή μουσική, για παράδειγμα, αλλά πάντα έκλαιγα στη μοναχική διαδρομή μου προς το σπίτι. Σε αυτή την περίοδο προσαρμογής, πήρα τα πόδια μου κάτω από τα πόδια μου, κατάλαβα ποιο ήταν το δίκτυο υποστήριξής μου, άρχισα να σκέφτομαι τι ήθελα να κάνω με τον χρόνο μου (ένα έργο σε εξέλιξη) και έμαθα πώς να διαχειρίζομαι το σπίτι μόνη μου (μια τεράστια ταλαιπωρία).
Advertisment
Οι λεπτές αποχρώσεις αυτού που μου λείπει
Τώρα, τρία χρόνια μετά, η θλίψη μου μοιάζει και πάλι διαφορετική. Ενώ ο πόνος είναι πιο υποτονικός, η αίσθηση της απώλειας έχει γίνει πιο βαθιά και πιο λεπτή. Στην αρχή, το σοκ του να μείνω ξαφνικά μόνος ήταν σχεδόν αφηρημένο. Η απώλεια ήταν μια άβυσσος που χασμουριόταν, ρουφώντας μέσα της όλα όσα είχα γνωρίσει ή περίμενα από τη ζωή μου και το μέλλον μου. Ήμουν ξαφνικά ασύνδετη, κατρακυλούσα στο άγνωστο, στροβιλισμένη στο χώρο και στο χρόνο, με τα πάντα θολά από τον πόνο και τα δάκρυα.
Τώρα, νιώθω σαν να έχω βγει από την άβυσσο και να έχω ξαναβρεί την ισορροπία μου, αλλά ταυτόχρονα, η λαχτάρα μου μοιάζει πιο συγκεκριμένη. Έχει να κάνει με το να είμαι χωρίς τον Τομ με πολύ συγκεκριμένους τρόπους, σαν να βγαίνουν ξανά στην επιφάνεια οι λεπτομέρειες της κοινής μας ζωής που είχαν καταποντιστεί από τη μνήμη μου από το μέγεθος της απώλειάς μου. Ο εγκέφαλός μου πρέπει να πιστεύει ότι είμαι έτοιμη.
Η υφή της ζωής μου έχει αλλάξει αρκετά. Στην πραγματικότητα είμαι πιο πολυάσχολη από πριν, βλέπω περισσότερους ανθρώπους και κάνω περισσότερα πράγματα για να κρατήσω τη μοναξιά όσο το δυνατόν περισσότερο μακριά. Περνάω αρκετά καλά, αλλά και πάλι…
Μου λείπει η φυσική παρουσία του Τομ από τη στιγμή που τον έχασα. Αυτό ήταν μέρος της αβύσσου. Μερικές φορές τη νύχτα, γλιστρούσα με το πόδι μου στο κρεβάτι μόνο και μόνο για να αγγίξω το πόδι του, για να τον νιώσω εκεί. Μου λείπει αυτό όσο και τα φιλιά και οι αγκαλιές.
Τώρα βρίσκω τον εαυτό μου να νοσταλγεί εξίσου συχνά τα χαλαρά δείπνα μας τα βράδια της εβδομάδας σε τοπικά μαγαζιά, με εύκολη, μερικές φορές τυχαία συζήτηση και χωρίς την ανάγκη να είμαι “ενεργοποιημένη”. Είναι το τίποτα-ειδικότητα του γάμου που είναι τόσο πολύ ιδιαίτερο και αδύνατο να αναπαραχθεί.
Μου λείπει ο τρόπος με τον οποίο συνήθιζε να βρίσκει μουσική που πίστευε ότι θα μου άρεσε. Και οι ιστορίες του για τους πελάτες που έρχονταν στο κατάστημα με τις κορνίζες- ο κόσμος μου μοιάζει πιο πολυάσχολος αλλά και μικρότερος χωρίς αυτό. Μου λείπουν τα τάκος του για πρωινό. Μου λείπει να παίζει μια ακουστική κιθάρα στο τραπέζι της κουζίνας ενώ έβλεπε τηλεόραση. Μου λείπει η βαθιά, γκρινιάρικη φωνή του.
Και μου λείπει να βλέπω τον εαυτό μου μέσα από τα μάτια του- θέλω να γίνω ο άνθρωπος που έβλεπε εκείνος και δεν είμαι σίγουρη πώς. Ο εαυτός μου που ήμουν στο πλαίσιο του “εμείς” είναι διαφορετικός από τον εαυτό μου που είμαι μόνος μου. Μου λείπει αυτός ο άλλος εαυτός μου. Μου λείπει το αίσθημα του να αισθάνομαι γνωστός. Κανείς ποτέ δεν με γνώρισε ή δεν θα με γνωρίσει όπως ο Τομ.
Μαθαίνω τι αγαπώ
Είναι σοκαριστικό να το σκέφτεσαι τώρα, αλλά τις μέρες αμέσως μετά τον θάνατο του Τομ, φανταζόμουν να γεμίζω εκείνο το κενό στο κρεβάτι δίπλα μου όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Φαίνεται ότι ένιωσα τον χώρο πιο έντονα από ό,τι ένιωσα ακόμη και τον άνθρωπο που κάποτε τον κατείχε. Αυτό, βέβαια, δεν κράτησε – δόξα τω Θεώ. Υπάρχουν λεγεώνες ανδρών που είναι έτοιμοι να εκμεταλλευτούν τις ανάγκες και τα τρωτά σημεία των χήρων.
Αλλά τώρα, όσο περνάει ο καιρός, τόσο λιγότερο πιθανό νιώθω ότι θα μπορούσα ποτέ να γεμίσω αυτό το κενό και να αγαπήσω ξανά με τον τρόπο που αγάπησα τον Τομ. Και κατά κάποιον τρόπο, αυτό είναι αλήθεια- η αγάπη μας ήταν συγκεκριμένη για εμάς. Δεν ήταν ένας γενικός έρωτας ούτε είναι μια γενική απώλεια. Ήταν η αγάπη μας και ήταν ο Τομ, συγκεκριμένα. Καθώς ανασκάπτω βαθύτερα τη θλίψη μου, αισθάνομαι την απώλεια με διαφορετικούς τρόπους. Θυμάμαι με μεγαλύτερη ακρίβεια τους τρόπους με τους οποίους με έκανε ευτυχισμένη, με έκανε να νιώθω ότι με έβλεπε και με γνώριζε, με έκανε να νιώθω ότι είχα σημασία και πώς ένιωθα όταν τον έκανα ευτυχισμένο.
Αυτό είναι επώδυνο (τι δεν είναι επώδυνο στη θλίψη;) αλλά επίσης -νομίζω, ελπίζω- αποκαλύπτει τις λεπτομέρειες για το τι εκτιμώ στις σχέσεις μου και στη ζωή μου. Και με αυτόν τον τρόπο, φαίνεται ότι εξελίσσομαι μαζί με τη θλίψη μου.
Sophia Dembling
