Ο «ναρκισσιστικός ανταγωνισμός» σχετίζεται αρνητικά με την ικανοποίηση από τη σχέση τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Social Psychological and Personality Science. Όμως ο «ναρκισσιστικός θαυμασμός» δεν φαίνεται να έχει ισχυρή σχέση με την ικανοποίηση από τη σχέση γενικά, και ίσως μάλιστα να έχει θετική επίδραση για τις γυναίκες. Η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία της εξέτασης των συγκεκριμένων συνιστωσών του ναρκισσισμού και των διαφορετικών επιπτώσεών τους στη δυναμική των σχέσεων.
Ο ναρκισσισμός είναι μια πολυδιάστατη κατασκευή που χαρακτηρίζεται από εγωκεντρισμό, εκμετάλλευση των άλλων για προσωπικό όφελος και τάση προσβολής των άλλων για τη διατήρηση της αυτοεκτίμησης. Ο συγγραφέας της μελέτης ενδιαφέρθηκε να εξετάσει τον ρόλο των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών στις ρομαντικές σχέσεις. Αν και προηγούμενες μελέτες έχουν διερευνήσει τον ναρκισσισμό και την επίδρασή του στην ικανοποίηση από τη σχέση, λίγες έχουν διεξαγάγει διαχρονικές μελέτες ή έχουν διερευνήσει συγκεκριμένα τις ξεχωριστές επιδράσεις των διαφόρων όψεων του ναρκισσισμού.
Advertisment
Η μελέτη βασίζεται στο έργο των Back κ.ά. (2013), οι οποίοι χώρισαν τον ναρκισσισμό σε δύο συνιστώσες: τον θαυμασμό και την αντιπαλότητα. Ο ναρκισσιστικός θαυμασμός αναφέρεται στην ανάγκη για θετικές αντιδράσεις και επικύρωση από τους άλλους, ενώ ο ναρκισσιστικός ανταγωνισμός περιλαμβάνει την προστασία της αυτοεικόνας του ατόμου μέσω υποτιμητικής συμπεριφοράς προς τους άλλους.
Προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι ο ναρκισσιστικός ανταγωνισμός συνδέεται αρνητικά με τη μακροχρόνια ικανοποίηση από τη σχέση, αλλά ο αντίκτυπος του ναρκισσιστικού θαυμασμού στις σχέσεις και ο τρόπος με τον οποίο οι αλλαγές σε αυτά τα χαρακτηριστικά επηρεάζουν την ικανοποίηση από τη σχέση με την πάροδο του χρόνου δεν έχουν διερευνηθεί πλήρως.
Για να αντιμετωπίσει αυτά τα κενά, ο Elyakim Kislev διεξήγαγε μια διαχρονική μελέτη χρησιμοποιώντας δεδομένα από το ένατο και το 11ο κύμα της μελέτης Pairfam. Η μελέτη Pairfam είναι ένα γερμανικό ερευνητικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών (DFG) και συλλέγει ετήσια διαχρονικά δεδομένα σχετικά με τις στενές σχέσεις και τη δυναμική της οικογένειας. Το δείγμα περιλαμβάνει άτομα από διαφορετικές ηλικίες και τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μελέτη αφορούσαν 8.711 συμμετέχοντες που ήταν τουλάχιστον 18 ετών και είχαν σχέση.
Advertisment
Η μέτρηση των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών βασίστηκε σε στοιχεία από την εργασία των Back et al. (2013). Το χαρακτηριστικό ναρκισσιστικός ανταγωνισμός αξιολογήθηκε με δηλώσεις που αφορούσαν την ενόχληση όταν οι άλλοι κλέβουν την παράσταση και το να θέλουν οι αντίπαλοι να αποτύχουν. Το χαρακτηριστικό του ναρκισσιστικού θαυμασμού μετρήθηκε μέσω δηλώσεων που αφορούσαν το να αξίζει κανείς να θεωρείται σπουδαία προσωπικότητα και να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής.
Οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν τη συμφωνία τους με αυτές τις δηλώσεις σε μια 5-βάθμια κλίμακα. Η ικανοποίηση από τη σχέση αξιολογήθηκε με ένα μόνο στοιχείο που ζητούσε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν τη συνολική ικανοποίησή τους από τη σχέση τους σε μια κλίμακα από πολύ δυσαρεστημένοι έως πολύ ικανοποιημένοι.
Η ανάλυση περιελάμβανε δημογραφικές και κοινωνικοοικονομικές μεταβλητές, όπως το φύλο, η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, η υποκειμενική αξιολόγηση της υγείας, το προσωπικό καθαρό εισόδημα και ο αριθμός των παιδιών. Η μελέτη εξέτασε τις συσχετίσεις μεταξύ των μεταβολών των χαρακτηριστικών ναρκισσιστικού ανταγωνισμού και θαυμασμού με την πάροδο του χρόνου και των συσχετίσεών τους με την ικανοποίηση από τη σχέση. Διερεύνησαν επίσης τις πιθανές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών συμπεριλαμβάνοντας όρους αλληλεπίδρασης στην ανάλυση.
Τα ευρήματα της μελέτης αποκάλυψαν ότι τα αυξανόμενα επίπεδα ναρκισσιστικής αντιπαλότητας συνδέονταν με μειωμένη ικανοποίηση από τη σχέση τόσο μεταξύ ανδρών όσο και μεταξύ γυναικών. Επιπλέον, μεταξύ των ανδρών, τα αυξανόμενα επίπεδα ναρκισσιστικού θαυμασμού συνδέονταν επίσης με μειωμένη ικανοποίηση από τη σχέση.
Όταν η Kislev εξέτασε τόσο τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά θαυμασμού όσο και τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά αντιπαλότητας μαζί, λαμβάνοντας υπόψη τη συσχέτισή τους, διαπίστωσε ότι τα αυξανόμενα επίπεδα των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών θαυμασμού δεν είχαν αντίκτυπο στις αλλαγές της ικανοποίησης από τη σχέση μεταξύ των ανδρών. Ωστόσο, μεταξύ των γυναικών, τα υψηλότερα επίπεδα ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών θαυμασμού συσχετίστηκαν με αυξημένα επίπεδα ικανοποίησης από τη σχέση.
Με άλλα λόγια, οι γυναίκες που εμφάνιζαν περισσότερα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά θαυμασμού έτειναν να αισθάνονται πιο ευτυχισμένες στις σχέσεις τους, ενώ αυτό δεν συνέβαινε στους άνδρες. Η Kislev δήλωσε ότι αυτό μπορεί να εξηγείται από την ενδυνάμωση που φέρνει ο αυτοθαυμασμός στις γυναίκες που βρίσκονται σε μειονεκτική πολιτισμική θέση σε πολλές καταστάσεις. Αντιμετωπίζει τους βαθιά ριζωμένους ρόλους των φύλων και συμβάλλει στη δημιουργία πιο ισότιμων σχέσεων. Ωστόσο, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτή η εξήγηση.
Η μελέτη συμβάλλει στην κατανόηση της σχέσης μεταξύ των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών και της ικανοποίησης από τη σχέση, αλλά υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Πρώτον, τα μεγέθη επίδρασης των περισσότερων μεταβλητών της μελέτης ήταν μικρά, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι παρατηρούμενες σχέσεις δεν ήταν πολύ ισχυρές. Αυτό υποδηλώνει ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα με μεγαλύτερα δείγματα και πιο ολοκληρωμένα μοντέλα για την καλύτερη κατανόηση της σύνθετης φύσης των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών και των επιπτώσεών τους στην ικανοποίηση από τη σχέση.
Ένας άλλος περιορισμός είναι ότι η μελέτη επικεντρώθηκε κυρίως στις επιδράσεις των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών και δεν διερεύνησε άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανοποίηση από τη σχέση, όπως τα χαρακτηριστικά του συντρόφου ή δημογραφικούς παράγοντες όπως η φυλή, η εθνικότητα, η κοινωνική τάξη, η ρευστότητα του φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός.
“Συμπερασματικά, τα ευρήματα αυτής της μελέτης επιβεβαιώνουν προηγούμενα αποτελέσματα που υποδηλώνουν την αντίστροφη σχέση μεταξύ του ναρκισσισμού και των επιπέδων ικανοποίησης από τη σχέση, ενώ παρέχουν επίσης νέα διαχρονικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη διακριτή σχέση μεταξύ των χαρακτηριστικών ναρκισσιστικής αντιπαλότητας και θαυμασμού και της ικανοποίησης από τη σχέση”, έγραψε ο Kislev.
“Συγκεκριμένα, τα αυξανόμενα επίπεδα ναρκισσιστικού ανταγωνισμού με την πάροδο του χρόνου συνδέονται με μειωμένη ικανοποίηση από τη σχέση, ενώ το ναρκισσιστικό χαρακτηριστικό του θαυμασμού είναι περιορισμένο στη συσχέτισή του με την ικανοποίηση από τη σχέση και μάλιστα παρουσιάζει θετική σχέση μεταξύ των γυναικών”.
Η μελέτη με τίτλο “The Longitudinal Effect of Narcissistic Admiration and Rivalry Traits on Relationship Satisfaction” (Η διαχρονική επίδραση των χαρακτηριστικών ναρκισσιστικού θαυμασμού και αντιπαλότητας στην ικανοποίηση από τη σχέση), συντάχθηκε από τον Elyakim Kislev.
