Από το 2010 φαίνεται να ζούμε σε μια διαρκή αβεβαιότητα. Οικονομική κρίση, πανδημία, πόλεμοι, ακρίβεια, φυσικές καταστροφές. Πολλοί άνθρωποι ελπίζουν ότι κάθε φορά είναι η τελευταία κρίση και ότι όλα θα φτιάξουν στη συνέχεια. Και ουσιαστικά, όταν λέμε ότι θα φτιάξουν, πιθανόν σκεφτόμαστε απλά ότι θα επιστρέψουμε σε μια πιο προβλέψιμη ζωή. Όμως, μετά από μια δεκαετία και βάλε που κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται, ίσως είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε μια άλλη οπτική, ότι η αλλαγή είναι η νέα κανονικότητα, όπου το απρόβλεπτο είναι το σύνηθες. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους. Σύμφωνα με τον λέκτορα του πανεπιστημίου Στάνφορντ, Donnovan Somera Yisrael, η επιδίωξη της βεβαιότητας είναι μια βαθιά ανάγκη.
Γιατί επιδιώκουμε τη βεβαιότητα;
Οι πρόγονοί μας είχαν κίνητρο να βρουν σταθερές πηγές τροφής, νερού και στέγης για να επιβιώσουν και να προστατεύσουν τις οικογένειές τους. Αυτή η βαθιά ανάγκη για βεβαιότητα ισχύει και σήμερα, καθώς προσπαθούμε να καλύψουμε τις βασικές μας ανάγκες και να εξασφαλίσουμε τον εαυτό μας και τους αγαπημένους μας σε έναν εξαιρετικά απρόβλεπτο κόσμο. Επεκτείνουμε αυτή την επιθυμία και σε άλλους τομείς της ζωής μας που θα θέλαμε όπως το να είμαστε σίγουροι ότι τα παιδιά μας θα μεγαλώσουν και θα γίνουν επιτυχημένοι ενήλικες.
Advertisment
Ο Yisrael τονίζει ότι η επιθυμία για βεβαιότητα σε έναν απρόβλεπτο κόσμο είναι ριζωμένη μέσα μας και πρέπει να είμαστε συμπονετικοί με τον εαυτό μας καθώς εργαζόμαστε για να ανεχόμαστε την αβεβαιότητα.
Η αβεβαιότητα είναι εγγενής στη ζωή
Η πραγματικότητα της καθημερινής μας ύπαρξης είναι ότι τα πράγματα αλλάζουν κάθε μέρα, ακόμη και όταν επιθυμούμε να παραμείνουν τα ίδια. Τυχαία γεγονότα μπορούν να συμβούν και συμβαίνουν όταν δεν είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις.
Έχουμε την τάση να εχθρευόμαστε την αβεβαιότητα και το άγχος που αυτή προκαλεί. Μπορεί να πιστεύουμε ότι μόλις φτάσουμε στο επόμενο στάδιο της ζωής μας, όπως μια νέα δουλειά ή ένα νέο σπίτι, η αβεβαιότητα που βιώνουμε θα εξαφανιστεί. Ωστόσο, μόλις φτάσουμε σε αυτό το νέο στάδιο, θα αντιμετωπίσουμε διαφορετικές αβεβαιότητες που σχετίζονται με αυτό το στάδιο.
Advertisment
Αν ανησυχούμε συνεχώς για το επόμενο πράγμα που μπορεί να συμβεί, τότε θα ζούμε κάτω από μια ατελείωτη υπαρξιακή απειλή και θα προκαλούμε στον εαυτό μας αδικαιολόγητο στρες που θα μπορούσε να επηρεάσει την υγεία, την εργασία και τις σχέσεις μας. Πώς μπορούμε λοιπόν να ανεχτούμε τη βασική ιδέα της αβεβαιότητας χωρίς να την κάνουμε εχθρό και να μάθουμε να ζούμε με την ύπαρξή της;
Επαναπροσδιορίστε την αβεβαιότητα ως μια φυσική κατάσταση
Συχνά, νιώθουμε μόνοι και απομονωμένοι όταν αντιμετωπίζουμε ένα δυσμενές γεγονός, σαν να είμαστε περισσότερο επηρεασμένοι από τους άλλους ή σαν να είμαστε οι μόνοι που περνούν μια δύσκολη περίοδο. Όταν ο Yisrael προπονεί φοιτητές του Stanford, επιβεβαιώνει ότι το αγχωτικό γεγονός που αντιμετωπίζουν, όπως ένας χωρισμός ή η αναζήτηση εργασίας, είναι μια φυσιολογική εμπειρία που οι περισσότεροι άνθρωποι διανύουν, καθώς το άγχος τους συχνά προέρχεται από την αίσθηση ότι έκαναν λάθος, απέτυχαν ή είναι ανεπαρκείς.
“Η πρόκληση είναι να αρχίσουμε να αποδεχόμαστε ότι η αβεβαιότητα και η αλλαγή είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ζωής και να κατανοήσουμε πώς να αναδιαμορφώσουμε τη σκέψη μας, ώστε να μπορούμε να ζούμε χωρίς να φοβόμαστε συνεχώς το αναπόφευκτο”.
Ο Yisrael παραπέμπει στο έργο του Daniel Siegel, ο οποίος επινόησε τον όρο temporal integration για να αντιπροσωπεύσει το πώς μπορούμε να αποδεχτούμε τόσο την επιθυμία μας για βεβαιότητα όσο και τη γνώση μας ότι η αβεβαιότητα είναι η κατάσταση των πραγμάτων, αφήνοντας αυτές τις σκέψεις να συνυπάρχουν ισότιμα η μία δίπλα στην άλλη. Ο Yisrael συζητά τη διαδικασία της ολοκλήρωσης αυτού του παράδοξου ως το να αφήσουμε δύο ξεχωριστές οντότητες με διαφορετικές απόψεις να συνομιλήσουν, γεγονός που οδηγεί σε πιο υγιείς σκέψεις γύρω από την έννοια της αβεβαιότητας.
Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι η αβεβαιότητα και το άγχος δεν έχουν κανένα πρόσημο καθαυτές, παρόλο που έχουμε την τάση να τις θεωρούμε αρνητικές καταστάσεις. Για παράδειγμα, μας αρέσει να παρακολουθούμε αθλητικά γεγονότα ή τηλεοπτικές εκπομπές που περιέχουν σασπένς, ακριβώς επειδή δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί. Μπορεί να είμαστε νευρικοί για τα πιθανά αρνητικά αποτελέσματα, αλλά είμαστε επίσης ενθουσιασμένοι με την πιθανότητα θετικών αποτελεσμάτων.
Βρείτε πού μπορείτε να ασκήσετε μια αίσθηση ελέγχου
Όπως η αβεβαιότητα, έτσι και η έλλειψη ελέγχου είναι μια φυσική κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι στην πραγματικότητα έχουμε ελάχιστο έλεγχο σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Για παράδειγμα, βγαίνετε στο μετρό του Συντάγματος. Εκεί θα έρθετε αντιμέτωποι με εκατοντάδες ανθρώπους και οχήματα στα οποία δεν έχετε καμία εξουσία. Είναι μια στιγμή βαθιάς αβεβαιότητας διότι οι πιθανότητες να συμβεί οτιδήποτε αρνητικό είναι πολύ μεγάλες και εσείς δεν έχετε κανέναν έλεγχο. Όμως, τι κάνετε; Αντί να πανικοβάλλεστε, ορίζετε ένα στόχο, π.χ. να φτάσετε στην Ερμού και αποκλείετε όλες τις υπόλοιπες πιθανότητες καθώς ξεκινάτε να περπατάτε προς τον προορισμό σας.
Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα είναι το σώμα μας. Ο OSHO λέει ότι η φύση μας έχει δώσει ελεύθερη βούληση μόνο στις πιο ασήμαντες λειτουργίες του. Δεν ελέγχουμε την αναπνοή, την πέψη, τους καρδιακούς χτύπους, τη λειτουργία των ζωτικών μας οργάνων, το ενδοκρινικό ή το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Όλα αυτά όμως δεν μας προβληματίζουν παρά μόνο εάν τα αφουγκραστούμε. Η πλήρης συνειδητοποίηση της φύσης της έλλειψης ελέγχου μπορεί να μας αποσταθεροποιήσει και να μας αγχώσει, επειδή μας δημιουργείται η αίσθηση ότι τα ανεπιθύμητα γεγονότα είναι πολύ πιθανά να συμβούν.
Η αίσθηση της ευαλωτότητας μπορεί να είναι το πιο δύσκολο μέρος της εμπειρίας ενός ανεπιθύμητου γεγονότος. Για παράδειγμα, κάποιος που αντιμετωπίζει μια σοβαρή ιατρική κατάσταση στην οποία αισθάνεται ότι έχει κάποιο έλεγχο, θα νιώθει καλύτερα από κάποιον με μια λιγότερο σοβαρή κατάσταση, στην οποία αισθάνεται ότι δεν έχει τον έλεγχο.
Ο Yisrael λέει
“Η αίσθηση του ελέγχου και της εξουσίας είναι απαραίτητη για να βρίσκεται κανείς σε μια υγιή ψυχική κατάσταση. Αναγνωρίζοντας αυτό που είναι υπό τον έλεγχό μας και αποδεχόμενοι αυτό που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα τη ζωή μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο”.
Ποιό είναι λοιπόν αυτό που πραγματικά βρίσκεται πλήρως στον έλεγχό μας; Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας απέναντι σε ένα γεγονός. Τα γεγονότα δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε, μπορούμε να ελέγξουμε όμως το πώς αντιδρούμε σε αυτά. Κι αυτό δεν είναι λίγο. Η Αρχή του 90 – 10 λέει ότι το 10% των προβλημάτων μας είναι αυτά τα τυχαία γεγονότα τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Το υπόλοιπο 90% όμως είναι ο τρόπος που θα αντιδράσουμε σε αυτά. Εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με αυτή την αρχή μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ.
Ο Yisrael επισημαίνει ότι η εύρεση έστω και μιας μικρής αίσθησης ελέγχου θα βοηθήσει την ευημερία σας σε αβέβαιους καιρούς.
Κάντε καλό στον κόσμο και αυξήστε την επιρροή σας
Ο Yisrael εξηγεί ότι πάντα υπάρχει κάποιος σκοπός ή κάποιος που θα μπορούσατε να βοηθήσετε, είτε μέσω υπηρεσιών είτε μέσω δωρεών. Βοηθώντας τους άλλους και δουλεύοντας για τη διόρθωση κοινωνικών προβλημάτων, μπορείτε να νιώσετε ότι έχετε μια αίσθηση επιρροής στον κόσμο και ότι οι πράξεις σας έχουν σημασία.
“Έχει ειπωθεί ότι η γνώση ότι έχουμε σημασία είναι η πιο σημαντική πληροφορία που μπορούμε να έχουμε”.
Προτείνει να βρείτε μια ανάγκη και να προσπαθήσετε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να την ικανοποιήσετε. Μπορείτε να συμβάλλετε εθελοντικά σε κάποια κοινωφελή οργάνωση, να προσφέρετε σε άπορους ή ακόμα θα μπορούσε να είναι ένα κοινωνικό έργο εκτός πλαισίου όπως το να μαζέψετε τα αποτσίγαρα από το δρόμο.
“Τι μπορείς να κάνεις ή να δώσεις για να κάνεις τη ζωή κάποιου καλύτερη; Τι έχετε εσείς που χρειάζονται οι άλλοι και μπορείτε να το δώσετε; Αυτό είναι το καύσιμο που θα σας κρατήσει σε εγρήγορση”.
Το mindfulness και η συναισθηματική νοημοσύνη σας κρατούν σταθερούς
Η ενσυνειδητότητα και η συναισθηματική νοημοσύνη συνεργάζονται έτσι ώστε μια μεμονωμένη σκέψη ή ένα γεγονός να είναι λιγότερο πιθανό να μας αποσταθεροποιήσει.
Η ενσυνειδητότητα μας επιτρέπει να κάνουμε check in στις σκέψεις και τα συναισθήματά μας και στη συνέχεια, να απαντήσουμε με κάτι που είναι χρήσιμο. Για παράδειγμα, αν αισθάνεστε άσχημα επειδή κάνατε ένα λάθος, η ενσυνειδητότητα μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε ότι βιώνετε μια αποτυχία αυτή τη στιγμή αντί να εσωτερικεύετε συναισθήματα αποτυχίας. Η απόσταση θα σας βοηθήσει να επανευθυγραμμιστείτε και να αποκτήσετε μια καλύτερη προοπτική με τη συνειδητοποίηση ότι όλοι κάνουν λάθη και ότι η αυτοεκτίμησή σας δεν εξαρτάται από το αν είστε τέλειοι.
“Μην πιστεύετε όλα όσα σκέφτεστε ή αισθάνεστε. Τα συναισθήματα παρουσιάζουν πληροφορίες και πρέπει να αναγνωρίζονται, αλλά το κλειδί είναι πώς ερμηνεύουμε το συναίσθημα για να βρούμε την καλύτερη κίνηση που θα προχωρήσουμε”.
Οι πρακτικές ενσυνειδητότητας μπορεί να είναι απλές και να συνίστανται στον έλεγχο του τι σκέφτεστε, αισθάνεστε ή βιώνετε στην παρούσα στιγμή. Άλλες πρακτικές μπορούν να σας βοηθήσουν να οραματιστείτε και να αναπτύξετε διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως η αυτοσυμπόνια, το θάρρος, το κίνητρο ή η ανθεκτικότητα, για να σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τα εμπόδια.
Αυτό που φαίνεται τραγικό τώρα, πιθανότατα έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν
Όσον αφορά τα δυσμενή κοινωνικά γεγονότα, ο Yisrael συμβουλεύει να κοιτάξετε αφηγήσεις από παρόμοια ιστορικά ή παγκόσμια γεγονότα, όπως η επιδημία γρίπης του 1918. Μας υπενθυμίζει ότι οι πανδημίες, οι πολιτικές αναταραχές και η κακή διαχείριση της εξουσίας ήταν συνηθισμένες και τακτικές σε όλη την ιστορία και ότι, αξιοποιώντας τις αφηγήσεις ανθρώπων που αντιμετώπισαν παρόμοιες προκλήσεις, είτε από το παρελθόν είτε από το σήμερα, μπορούμε να βρούμε δύναμη και κουράγιο στις εμπειρίες τους. Ρωτήστε τον εαυτό σας ποιες αρετές και χαρακτηριστικά διαμόρφωσαν για να αντέξουν τις συνθήκες τους. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την ταπεινότητα, την επιμονή, την ευελιξία, την επινοητικότητα, τη δέσμευση και τη συμπόνια.
“Αναγνωρίζοντας τις αντιξοότητες που αντιμετώπισαν άλλοι στην ιστορία και στον κόσμο σήμερα, μπορούμε να αποκτήσουμε την αίσθηση ότι είμαστε όλοι μαζί σε αυτό και μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη από την αίσθηση της κοινής ανθρωπιάς”.
Κρατήστε τον βηματισμό σας
Εκτιμούμε την ανθεκτικότητα και την ικανότητα αυτοσχεδιασμού των αθλητών που είναι ικανοί να δέχονται απροσδόκητα γεγονότα με ψυχραιμία και να μην αφήνουν τα γεγονότα να επηρεάζουν την απόδοσή τους, και εκτιμούμε την επινοητικότητα των πρώτων ανταποκριτών που μπαίνουν στο εμπόλεμο πεδίο χωρίς να ξέρουν τι θα βρουν. Το να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε καλά σε απρόβλεπτα γεγονότα στη ζωή μας απαιτεί παρόμοιες δεξιότητες.
Για να διατηρήσετε τον βηματισμό σας, ο Yisrael συζητά τη σημασία των πρακτικών ανθεκτικότητας που εδράζονται στην αίσθηση ότι η σταθερότητά μας δεν εξαρτάται πλήρως από εξωτερικές καταστάσεις. Οι πόροι ανθεκτικότητας περιλαμβάνουν οποιεσδήποτε πρακτικές που αυξάνουν την αίσθηση εσωτερικής ευελιξίας, αντοχής και δύναμης, οι οποίες είναι απαραίτητες για την επιτυχή πλοήγηση σε δύσκολες στιγμές. Προσθέτει ότι μερικοί από τους καλύτερους πόρους ανθεκτικότητας περιλαμβάνουν την αίσθηση της ελπίδας, την αυτοαποτελεσματικότητα και την ευγνωμοσύνη.
Τέλος, ο σωστός ύπνος, η σωστή διατροφή και η άσκηση είναι απαραίτητα για να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τον βηματισμό σας, καθώς και η εστίαση στην αυτοφροντίδα που σας προετοιμάζει να αντιμετωπίσετε τις τρέχουσες προκλήσεις της ζωής σας.
Εξασκηθείτε στην αυτοσυμπόνια και αναζητήστε βοήθεια όταν χρειάζεται
Εν μέσω αυτών των απρόβλεπτων γεγονότων, είναι σημαντικό να επεκτείνουμε τη συμπόνια και την κατανόηση στον εαυτό μας αν βιώνουμε φόβο και νευρικότητα. Θα πρέπει επίσης να ασκούμε αυτοσυμπόνια αν νιώθουμε ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση επιβίωσης και δεν διαπρέπουμε στην προσωπική, οικονομική ή επαγγελματική μας ζωή. Είναι σημαντικό να μην κατακρίνουμε τον εαυτό μας για τα συναισθήματά μας, αλλά αντίθετα να αναγνωρίζουμε αυτά τα συναισθήματα και να αναζητούμε υγιείς τρόπους για να καταπραΰνουμε τον εαυτό μας. Τέλος, να θυμάστε ότι πάντα μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια.
