Ο Tristram Stuart δημοσιεύει συγκλονιστικά δεδομένα για την κατασπατάληση της τροφής και την εξάντληση των φυσικών πόρων. Όπως θα παρατηρήσετε στο βίντεο (στους πίνακες κατάταξης) η Ελλάδα δυστυχώς είναι από τους πρωταγωνιστές της κατάστασης.
Advertisment
Η ομιλία:
Το έργο της αποκάλυψης του σκανδάλου της διατροφικής σπατάλης άρχισε για μένα, όταν ήμουν 15 ετών. Αγόρασα μερικά γουρούνια. Ζούσα στο Σάσεξ. Ξεκίνησα να τα ταΐζω με τον πιο παραδοσιακό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Πήγα στην κουζίνα του σχολείου μου και είπα «Δώστε μου τα αποφάγια που οι συμμαθητές μου απέρριψαν». Πήγα στον τοπικό φούρναρη και πήρα το μπαγιάτικο ψωμί του. Πήγα στον τοπικό μανάβη, αλλά και σ’ έναν αγρότη που πετούσε τις πατάτες επειδή δεν είχαν το σωστό σχήμα ή μέγεθος για τα σούπερ μάρκετ. Ήταν εκπληκτικό. Τα γουρούνια μου μετέτρεψαν τα αποφάγια σε νόστιμο χοιρινό. Πούλησα αυτό το χοιρινό στους γονείς των συμμαθητών μου και έβγαλα ένα καλό χαρτζιλίκι, συμπλήρωμα στο εφηβικό μου επίδομα.
0:52
Advertisment
Παρατήρησα όμως ότι αρκετό από το φαγητό που έδινα στα γουρούνια μου ήταν στην πραγματικότητα κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ είχα μόλις αγγίξει την επιφάνεια του προβλήματος, γιατί καθώς προχωρούσε η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, σε σούπερ μάρκετ, μανάβικα, αρτοποιεία, στα σπίτια μας, στα εργοστάσια και στα αγροκτήματα, η σπατάλη ήταν αιμορραγική. Τα σούπερ μάρκετ δεν ήθελαν να μου μιλήσουν καν για την ποσότητα τροφίμων που πετούσαν. Είχα πάει από την πίσω πόρτα. Είχα δει δοχεία γεμάτα φαγητό να σφραγίζονται κι έπειτα να μεταφέρονται και να πετιώνται στους χώρους υγειονομικής ταφής, και σκεφτόμουν πως σίγουρα υπάρχει κάτι πιο λογικό που μπορεί να γίνει με το φαγητό, από το να πετιέται.
1:24
Ένα πρωί, καθώς τάιζα τα γουρούνια μου, παρατήρησα ένα καρβέλι με λιαστή ντομάτα που φαινόταν ιδιαίτερα νόστιμο και εμφανιζόταν κάθε τόσο. Το άρπαξα κάθισα κι έφαγα πρωινό με τα γουρούνια μου. (Γέλια) Αυτή ήταν η πρώτη πράξη αυτού που αργότερα έμαθα ν’ αποκαλώ «κίνημα των τροφορακοσυλλεκτών». μια επίδειξη της αδικίας της τροφικής σπατάλης, και η παροχή της λύσης στο πρόβλημα της τροφικής σπατάλης που είναι απλώς να καθίσεις και να φας το φαγητό παρά να το πετάξεις. Αυτό έγινε, κατά κάποιον τρόπο, ένας τρόπος αντιμετώπισης, των μεγάλων επιχειρήσεων στην επιχείριση της διατροφικής σπατάλης, και κυρίως ένας τρόπος έκθεσης στο κοινό ότι όταν μιλάμε για τροφή που πετιέται, δεν αναφερόμαστε σε σάπια πράγματα, δεν αναφερόμαστε σε πράγματα απαράδεκτα. Μιλάμε για καλά, φρέσκα τρόφιμα που πετιούνται σε κολοσσιαία κλίμακα.
2:11
Τελικά, ξεκίνησα να γράφω το βιβλίο μου, για να καταδείξω την έκταση αυτού του προβλήματος σε παγκόσμια κλίμακα. Εδώ φαίνεται μια εξάντληση, ανά έθνος, του πιθανού επιπέδου της τροφικής σπατάλης σε κάθε χώρα του κόσμου. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν εμπειρικά δεδομένα, καλές, αδιάσειστες στατιστικές, και επομένως για να μπορέσω να αποδείξω τη θεωρία μου, πρώτα έπρεπε να βρω έναν τρόπο αποκάλυψης των ποσοτήτων τροφικής σπατάλης. Πήρα λοιπόν τον διατροφικό εφοδιασμό κάθε χώρας χωριστά και την συνέκρινα με αυτό που ήταν πιθανό να καταναλώνει στην πραγματικότητα. Αυτό βασίζεται σε διατροφικές μελέτες, βασίζεται σε επίπεδα παχυσαρκίας, σε μια ποικιλία παραγόντων που σου παρέχει μια υπόθεση εργασίας σχετικά με τις ποσότητες τροφής που φτάνει να τρώγεται. Εκείνη η μαύρη γραμμή στο μέσον αυτού του πίνακα είναι το πιθανό επίπεδο κατανάλωσης με ένα περιθώριο για κάποια επίπεδα αναπόφευκτης σπατάλης. Πάντα θα υπάρχει σπατάλη. Δεν είμαι τόσο εκτός πραγματικότητας που να νομίζω ότι μπορούμε να ζούμε σε ένα κόσμο χωρίς σπατάλη. Αυτή όμως η μαύρη γραμμή δείχνει ποια θα έπρεπε να είναι η προμήθεια τροφής σε μια χώρα αν αφήνουν περιθώριο για μια καλή, σταθερή, ασφαλή, θρεπτική δίαιτα για κάθε άτομο στη χώρα αυτή. Οι βούλες πάνω από τη γραμμή, το καταλαβαίνετε αμέσως, περιλαμβάνονται οι περισσότερες χώρες του κόσμου, αντιπροσωπεύουν μη απαραίτητο πλεόνασμα και είναι πιθανό να αντανακλά επίπεδα σπατάλης σε κάθε χώρα.
3:33
Καθώς η χώρα πλουτίζει, επενδύει όλο και περισσότερο στην απόκτηση μεγαλύτερου πλεονάσματος στα καταστήματα και τα εστιατόρια της, και όπως βλέπετε, οι περισσότερες Ευρωπαϊκές και Βορειοαμερικανικές χώρες είναι ανάμεσα στο 150 και 200 τα εκατό των διατροφικών αναγκών των πληθυσμών τους. Έτσι λοιπόν μια χώρα σαν την Αμερική έχει διπλάσια τροφή στα ράφια των καταστημάτων και των εστιατορίων της που χρειάζεται στην πραγματικότητα για να θρέψει τον Αμερικάνικο λαό.
3:59
Αυτό όμως που με εντυπωσίασε, όταν επεξεργαζόμουν αυτά τα δεδομένα, και ήταν πολλοί αριθμοί, ήταν ότι μπορούμε να δούμε πως σταθεροποιούνται. Χώρες με ταχείς ρυθμούς χτύπησαν το σημείο 150 και μετά σταθεροποιήθηκαν και δεν ανεβαίνουν άλλο όπως θα περίμενε κανείς. Αποφάσισα λοιπόν να αποκαλύψω λίγο παραπάνω αυτά τα δεδομένα για να δω αν ήταν σωστά ή λαθεμένα. Να που κατέληξα. Αν συμπεριλάβει κανείς όχι μόνο τα τρόφιμα που φτάνουν στα μαγαζιά και τα εστιατόρια αλλά και αυτά πού δίνουν οι άνθρωποι στα ζώα τους, ο αραβόσιτος, η σόγια, το σιτάρι που οι άνθρωποι θα μπορούσαν να φάνε αλλά επιλέγουν την πάχυνση των ζώων τους, αντί γι΄αυτό για να αυξήσουν την παραγωγή κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων αυτό που βλέπουμε είναι ότι οι περισσότερες πλούσιες χώρες έχουν περίπου τριπλάσιες ή τετραπλάσιες ποσότητες τροφής από αυτές που χρειάζεται ο πληθυσμός τους για να τραφεί. Μια χώρα σαν την Αμερική έχει τετραπλάσια ποσότητα τροφής από αυτή που χρειάζεται.
4:52
Όταν οι άνθρωποι αναφέρονται στην ανάγκη αύξησης της παγκόσμιας παραγωγής για τη διατροφή εννέα δισεκατομμυρίων ανθρώπων που αναμένονται στον πλανήτη μέχρι το 2050 αυτά τα γραφικά έρχονται στο μυαλό μου. Είναι γεγονός ότι υπάρχει μια τεράστια απόσταση στις πλούσιες χώρες ανάμεσα σε εμάς και την πείνα. Ποτέ πριν δεν είχαμε τέτοια τεράστια πλεονάσματα. Με κάποια κριτήρια, αυτό αποτελεί επιτυχία του ανθρώπινου πολιτισμού, των αγροτικών πλεονασμάτων που θέσαμε ως στόχο 12.000 χρόνια πριν. Είναι μια επιτυχία. Υπήρξε μια επιτυχία. Αυτό όμως που πρέπει να αναγνωρίσουμε τώρα είναι ότι αγγίζουμε τα οικολογικά όρια που μπορεί να αντέξει ο πλανήτης, και όταν αποψιλώσουμε τα δάση, όπως κάνουμε κάθε μέρα, για μεγαλύτερη παραγωγή τροφής, όταν αντλούμε νερό από εξαντλημένα αποθέματα νερού, όταν προκαλούμε εκπομπές ορυκτών καυσίμων στην αναζήτηση περισσότερης τροφής, και όταν πετάμε τόσο μεγάλες ποσότητες τροφής πρέπει να σκεφτούμε από που μπορούμε να αρχίσουμε να κάνουμε οικονομία.
5:51
Χθες πήγα σε ένα από τα τοπικά σουπερμάρκετ που επισκέπτομαι συχνά, για να ελέγξω τι πετάνε. Βρήκα αρκετά πακέτα μπισκότα ανάμεσα σε φρούτα και λαχανικά και άλλα που ήταν εκεί. Σκέφτηκα λοιπόν ότι αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει συμβολικά.
6:09
Θα ήθελα λοιπόν να φανταστείτε ότι αυτά τα εννέα μπισκότα που βρήκα στον κάδο σκουπιδιών αντιπροσωπεύουν την παγκόσμια παροχή τροφής. Σύμφωνοι; Αρχίζουμε με το ένατο. Αυτό αντιπροσωπεύει ότι είναι στα χωράφια όλου του κόσμου κάθε χρονιά. Το πρώτο μπισκότο που θα χάσουμε πριν ακόμη φύγουμε από τη φάρμα. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που συνδέεται με την ανάπτυξη της γεωργίας, είτε πρόκειται για κάποια έλλειψη στην υποδομή, στην ψύξη στην παστεριοποίηση, την αποθήκευση σπόρων,ακόμη και βασικών, που σημαίνει ότι η τροφή πετιέται προτού καν φύγει από τα χωράφια. Τα επόμενα τρία μπισκότα είναι αυτά που αποφασίζουμε να ταΐσουμε τα ζώα, το καλαμπόκι, το σιτάρι και η σόγια. Δυστυχώς τα θηρία μας είναι αναποτελεσματικά ζώα, και μετατρέπουν τα δυο τρίτα αυτών σε κόπρανα και ζέστη, και έτσι χάσαμε αυτά τα δύο, και έχουμε ένα μόνο για το κρέας και τα γαλακτοκομικά. Αυτά τα δύο θα τα πετάξουμε κατευθείαν στον κάδο. Αυτό σκεπτόμαστε οι περισσότεροι από εμάς όταν σκεφτόμαστε για τη διατροφική σπατάλη, αυτό που καταλήγει στον κάδο, αυτό που καταλήγει στον κάδο των σουπερμάρκετ, αυτό που καταλήγει στον κάδο των εστιατορίων. Έχουμε χάσει και άλλα δύο, και μείναμε με δύο μόνο μπισκότα για να φάμε. Αυτό δεν είναι μια υπερθετικά αποτελεσματική χρήση των παγκοσμίων πηγών, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς τα δισεκατομμύρια των πεινασμένων ανθρώπων που υπάρχουν στον κόσμο.
7:23
Έχοντας παρουσιάσει αυτά τα δεδομένα, χρειάστηκε μετά να καταδείξω που καταλήγουν όλες αυτές οι τροφές. Που καταλήγουν; Είμαστε συνηθισμένοι να τα βλέπουμε στα πιάτα μας, αλλά τι γίνεται με όλα αυτά που χάνονται στο μεσοδιάστημα;
7:34
Τα σουπερμάρκετ είναι ένα εύκολο μέρος για να ξεκινήσει κανείς. Αυτό είναι αποτέλεσμα του χόμπι μου, που είναι η ανεπίσημη επιθεώρηση των κάδων.(Γέλια) Μπορεί να το βρίσκετε περίεργο, αλλά αν μπορούσαμε να βασιστούμε σε οργανισμούς για να μας πουν τι κάνουν στις πίσω πλευρές των καταστημάτων τους, δε θα χρειαζόταν να κρυφοκοιτάζουμε στη πίσω πλευρά, ανοίγοντας κάδους και ρίχνοντας ματιές μέσα. Αυτή την εικόνα βλέπουμε πάνω- κάτω σε κάθε δρόμο και γωνιά στη Βρετανία, την Ευρώπη, τη Β.Αμερική. Αντιπροσωπεύει μια κολοσσιαία τροφική σπατάλη, αλλά αυτό που ανακάλυψα καθώς έγραφα το βιβλίο μου ήταν ότι αυτή η προφανής αφθονία σπατάλης ήταν στην πραγματικότητα η κορυφή του παγόβουνου. Όταν ακολουθήσεις την αλυσίδα εφοδιασμού, βρίσκεις που συμβαίνει η πραγματική τροφική σπατάλη σε τεράστια κλίμακα
8:19
Μπορείτε να σηκώσετε τα χέρια αν έχετε ένα καρβέλι τεμαχισμένου ψωμιού στο σπίτι σας; Ποιος ζει σε σπίτι όπου η κόρα- αυτή η φέτα στις δυο άκρες του ψωμιού- ποιος ζει σε σπίτι όπου αυτά τρώγονται; Εντάξει, οι περισσότεροι, όχι όλοι, αλλά οι περισσότεροι, και χαίρομαι που το λέω, αυτό συμβαίνει σε πολλά μέρη του κόσμου, ωστόσο,έχετε δει ένα σουπερμάρκετ ή σαντουιτσάδικο κάπου στον κόσμο που να σερβίρει σάντουιτς με την κόρα; (Γέλια) Εγώ δεν έχω δει. Συνέχισα λοιπόν να σκέφτομαι, που πάνε αυτές οι κόρες;(Γέλια) Να η απάντηση, δυστυχώς: 13.000 φέτες φρέσκου ψωμιού βγαίνουν μόνο από αυτό το εργοστάσιο κάθε μέρα, φρέσκο ψωμί της ημέρας. Την ίδια χρονιά που επισκέφτηκα το εργοστάσιο, πήγα στο Πακιστάν, όπου το 2008 ο κόσμος πεινούσε – συνέπεια της περιορισμένης παροχής τροφίμων παγκοσμίως. Συμβάλλουμε σ΄αυτό τον περιορισμό με το να πετάμε τροφή σε κάδους εδώ στη Βρετανία και σε άλλα μέρη του κόσμου. Αποσπάμε την τροφή από τα ράφια της αγοράς που ο πεινασμένος κόσμος εξαρτάται.
9:20
Ένα βήμα παραπάνω και φτάνουμε στους αγρότες, οι οποίοι πετάνε μέχρι και το ένα τρίτο ή και παραπάνω της σοδειάς τους εξαιτίας των αισθητικών προδιαγραφών. Αυτός ο αγρότης, για παράδειγμα, έχει επενδύσει 16.000 στερλίνες λίρες στην καλλιέργεια του σπανακιού, και δε μάζεψε ούτε ένα φύλλο διότι αναπτύχθηκε λίγη πρασινάδα ανάμεσα στα φύλλα του. Οι πατάτες που δεν είναι αισθητικά τέλειες, γίνονται γουρουνοτροφή. Καρότα που είναι πολύ μικρά για τις προδιαγραφές των σουπερμάρκετ ντομάτες στην Τενερίφη, πορτοκάλια στη Φλόριντα, μπανάνες στον Ισημερινό, τον επισκέφθηκα πέρυσι, όλα απορρίπτονται. Μιλάμε για σπατάλη μιας ημέρας από μια φυτεία μπανάνας στον Ισημερινό. Όλα απορρίπτονται, βρώσιμα εντελώς, διότι δεν έχουν το σωστό σχήμα ή μέγεθος.
10:01
Αν έτσι συμπεριφερόμαστε στα φρούτα και τα λαχανικά, γιατί να μη κάνουμε το ίδιο και στα ζώα. Το συκώτι, τα πνευμόνια, τα κεφάλια, οι ουρές, οι νεφροί, οι όρχεις, όλα αυτά που είναι παραδοσιακά, νόστιμα και θρεπτικά τμήματα της γαστρονομίας μας πετιούνται. Η κατανάλωση εντοσθίων έχει μειωθεί στο μισό στη Βρετανία και την Αμερική τα τελευταία τριάντα χρόνια. Με αποτέλεσμα, όλα αυτά να καταλήγουν τροφή για σκύλους στην καλύτερη περίπτωση, ή να αποτεφρώνονται. Αυτός ο άνθρωπος, στην Κάσγκαρ, επαρχία Χινιάγκ, στη Δυτική Κίνα, σερβίρει το εθνικό του πιάτο. Ονομάζεται τα όργανα του πρόβατου. Είναι νόστιμο, είναι θρεπτικό, και όπως έμαθα όταν επισκέφθηκα την Κάσγκαρ, συμβολίζει το ταμπού τους απέναντι στην τροφική σπατάλη. Καθόμουν σε ένα καφέ στην άκρη του δρόμου. Ένας σεφ ήρθε να μου μιλήσει, τελείωσα το μπολ μου, και στη μέση της συζήτησης σταμάτησε να μιλά και κοιτούσε συνοφρυωμένος το μπολ μου. Σκέφτηκα, «Θεέ μου, ποιο ταμπού δεν τήρησα Με ποιο τρόπο πρόσβαλα τον οικοδεσπότη μου;» Έδειξε τα τρία σπυριά ρύζι στο μπολ μου και είπε: «Καθάρισε το». (Γέλια) Σκέφτηκα, «Θεέ μου, γυρίζω όλο τον κόσμο λέγοντας στους ανθρώπους να μη σπαταλούν τροφή. Αυτός ο τύπος με ξεφτιλίζει μέσα στο ίδιο μου το παιχνίδι.»
11:06
Αλλά μου έδωσε πίστη. Πίστη ότι εμείς οι άνθρωποι, έχουμε, με το παραπάνω, τη δύναμη να σταματήσουμε αυτή την τραγική σπατάλη των πηγών αν θεωρήσουμε κοινωνικά απαράδεκτο να σπαταλάμε τροφή σε κολοσσιαία κλίμακα, αν ενοχλήσουμε για αυτό, ενημερώσουμε οργανισμούς να πούμε σε κυβερνήσεις ότι θέλουμε να μπει τέλος στη διατροφική σπατάλη, έχουμε αναμφίβολα τη δύναμη να αλλάξουμε το πράγμα.
11:26
Τα ψάρια, 40 με 60 τοις εκατό των Ευρωπαϊκών ψαριών, ρίχνονται στη θάλασσα, δε φτάνουν καν στη στεριά. Στα σπίτια μας, έχουμε χάσει την επαφή με την τροφή. Αυτό είναι ένα πείραμα που έκανα με τρία μαρούλια. Ποιος φυλάει μαρούλια στο ψυγείο του; Ο περισσότερος κόσμος. Αυτό στα αριστερά ήταν φυλαγμένο σε ένα ψυγείο για 10 ημέρες. Το άλλο στη μέση, στο τραπέζι της κουζίνας μου. Δεν έχουν μεγάλη διαφορά Το άλλο στα δεξιά το χειρίστηκα όπως τα κομμένα λουλούδια. Είναι ζωντανός οργανισμός, έκοψα φέτες, και το έβαλα σε βάζο με νερό, κράτησε άλλες δυο εβδομάδες.
11:57
Όπως είπα και στην αρχή, κάποιες τροφές είναι αναπόφευκτο να τις πετάξουμε, το ερώτημα είναι ποιο είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε; Έδωσα απάντηση σ΄αυτό το ερώτημα όταν ήμουν 15. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι έδωσαν απάντηση πριν από 6.000 χρόνια: Κάναμε τα γουρούνια οικόσιτα για να μετατρέψουμε τα περισσεύματα τροφής σε τροφή ξανά. Ωστόσο στην Ευρώπη αυτή η πρακτική έγινε παράνομη από το 2001 εξαιτίας του ξεσπάσματος του αφθώδη πυρετού. Είναι αντιεπιστημονικό. Είναι περιττό. Αν μαγειρεύαμε τροφή για τα γουρούνια με τον ίδιο τρόπο που μαγειρεύουμε για τους ανθρώπους, είναι ασφαλές. Επίσης, είναι και μια τεράστια οικονομία πόρων. Προς το παρόν, η Ευρώπη εξαρτάται από τις εισαγωγές εκατομμυρίων τόνων σόγιας από τη Νότια Αμερική, όπου η παραγωγή της συμβάλλει στην αναθέρμανση του πλανήτη, στην αποψίλωση των δασών, στην απώλεια της βιοποικιλότητας, για τη διατροφή των ζώων εδώ στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα πετάμε εκατομμύρια τόνων τροφής με την οποία θα μπορούσαμε και θα έπρεπε να τα ταΐζουμε. Αν το κάναμε αυτό και ταΐζαμε τα γουρούνια, θα γλιτώναμε αυτή την ποσότητα άνθρακα. Αν ταΐζαμε την τροφή που πετάμε που είναι ο τρέχον αγαπημένος τρόπος της κυβέρνησης για να ξεφορτώνεται την περιττή τροφή, σε αναερόβια πέψη, η οποία μετατρέπει τα τροφικά απόβλητα σε αέριο για την παραγωγή ηλεκτρισμού, γλιτώνουμε ένα ασήμαντο ποσό 448 κιλών διοξειδίου του άνθρακα ανά τόνο πεταμένης τροφής. Είναι πολύ καλύτερα να ταΐζουμε με αυτό τα γουρούνια. Αυτό το γνωρίζαμε στη διάρκεια του πολέμου. (Γέλια)
13:15
Κάτι θετικό: έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα παγκοσμίως, για την αντιμετώπιση της διατροφικής σπατάλης. Οργάνωσα την προσφορά γευμάτων σε 5.000 άτομα το 2009. Ταΐστηκαν 5.000 άνθρωποι με φαγητό που θα πετιόταν κάτω από άλλες συνθήκες. Από τότε, ξανάγινε στο Λονδίνο, οργανώνεται διεθνώς και σε όλη τη χώρα. Είναι ένας τρόπος συνεργασίας οργανισμών για γιορτάσουμε την τροφή, να πούμε ότι το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς με την τροφή είναι να τη φάει και να την απολαύσει και να πάψει να την πετά. Για χάρη του πλανήτη που ζούμε, για χάρη των παιδιών μας για χάρη όλων των άλλων οργανισμών με τους οποίους μοιραζόμαστε τον πλανήτη, είμαστε γήινα ζώα και εξαρτόμαστε από τη γη μας για τροφή. Προς το παρόν, καταστρέφουμε τη γη μας για να καλλιεργούμε τροφή που κανείς δε τρώει. Σταματήστε να σπαταλάτε τρόφιμα. Ευχαριστώ πολύ.(Χειροκρότημα) (Χειροκρότημα)
