Δεν είσαι αυτός που νομίζεις ότι είσαι. Η προσωπικότητα και η ταυτότητά σου, είναι πολύ πιο εύπλαστα απ’ ότι νομίζεις. Με μερικά απλά κόλπα, μπορείτε να εκμεταλλευτείτε την έμφυτη λειτουργικότητα του εγκεφάλου σας, για να αλλάξετε σχεδόν τα πάντα στον εαυτό σας. Ορίστε ο τρόπος.
Δεν είσαι απαραίτητα αυτός που νομίζεις πως είσαι
Δεν είσαι αυτός που είσαι, αλλά μάλλον το “προϊόν” πολλών επιρροών. Το ρητό “δε μπορείς να μάθεις σε ένα γέρικο σκυλί καινούρια κόλπα” υπάρχει για έναν λόγο: για όσο περισσότερο καιρό, είσαι το άτομο που νομίζεις πως είσαι, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να αλλάξεις. Βασικά, δεν είναι τόσο ότι είναι δύσκολο να αλλάξουμε, όσο ότι έχουμε αναπτύξει πρότυπα και συνήθειες που το κάνουν πιο εύκολο να συνεχίσουμε να κάνουμε τα πράγματα με τον τρόπο που τα κάναμε. Το να δοκιμάσουμε κάτι με διαφορετική προσέγγιση μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε άβολα και θα είναι πιο αναποτελεσματικό, δεδομένου του γεγονότος πως είναι κάτι καινούριο για μας και συχνά απουσιάζει ο ενθουσιασμός, εφόσον εγκαταλείπουμε την άνεση που σχετιζόταν με τον τρόπο μας.
Advertisment
Σίγουρα έχουμε γεννηθεί με κάποιες εγγενείς ικανότητες, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτού που θεωρούμε μέρος της ταυτότητάς μας, είναι αποτέλεσμα επιρροής. Αν και δε γνωρίζουμε την ακριβή αναλογία της Φύσης προς την “καλλιέργεια”, υπάρχει αναμφισβήτητα ένας συνδυασμός και των δύο που μας καθιστά αυτό που είμαστε. Έχουμε την τάση να πιστεύουμε πως η αλλαγή είναι δύσκολη, στην ουσία όμως είναι απλά θέμα αλλαγής των επιρροών μας. Ίσως είστε εξοικειωμένοι με τον όρο Σύνδρομο της Στοκχόλμης – όρος που περιγράφει πως, θύματα ομηρίας, τείνουν να αναπτύσσουν θετικά συναισθήματα για τους δεσμώτες τους. Το σύνδρομο αυτό δεν είναι κάποιου είδους πλύση εγκεφάλου από τον δεσμώτη· αντιθέτως, το θύμα τείνει να προσαρμόζεται στην κακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Αν τόσοι άνθρωποι μπορούν να προσαρμοστούν σε μία τόσο απαίσια κατάσταση όσο η απαγωγή, τότε ακόμη περισσότεροι μπορούν να προσαρμοστούν σε μικρότερες, θετικές αλλαγές στις ίδιες τους τις ζωές. Μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και τεράστιες αλλαγές, αν είμαστε διατεθιμένοι να αφιερώσουμε χρόνο σε αυτό και να παρέχουμε στον εαυτό μας τις κατάλληλες επιρροές. Στη συνέχεια, θα δούμε πως αυτό γίνεται εφικτό, σε μεγάλη αλλά και σε μικρότερη κλίμακα, διαχειριζόμενοι τα συναισθήματά μας και εξετάζοντας πως, το περιβάλλον μας και οι άνθρωποι γύρω μας, διαμορφώνουν τη ζωή μας.
Οι περισσότερες από τις παρακάτω μεθόδους δε θα σας κάνουν να αισθανθείτε άνετα και μερικές φορές ίσως σας φανούν αρκετά “τρελές”, αλλά είναι δυνατό να “χακάρετε” τον εγκέφαλό σας! Ορίστε μερικοί τρόποι για να το κάνετε:
Advertisment
Προετοιμάστε (priming) τον Εγκέφαλό σας
Το Priming είναι μία υπερβολικά απλή τεχνική, εφόσον το μόνο που περιλαμβάνει είναι να μιλάτε στον εαυτό σας! Σε ένα πιο αφαιρετικό επίπεδο, είναι παρόμοιο με την αυτο-επιβεβαίωση και σε ένα πιο ακραίο επίπεδο, έχει μερικές ομοιότητες με τον νευρο-γλωσσικό προγραμματισμό. Περιλαμβάνει την απαγγελία ενός δεδομένου συνόλου λέξεων που έχει σχεδιαστεί για να αλλάξει την νοοτροπία μας. Δεν είναι πλύση εγκεφάλου και δεν μπορεί να σας κάνει να κάνετε κάτι που δεν θέλετε. Αυτό που πετυχαίνετε, είναι να βρεθείτε σε μία τέτοια κατάσταση του μυαλού, που θα σας φανεί πιο χρήσιμη σε μία δεδομένη περίπτωση.
Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες για το πως να προετοιμάσετε τον εγκέφαλό σας, ας μιλήσουμε για το γιατί και το πως λειτουργεί. Αν έπρεπε να πείτε τη λέξη “mustard” (μουστάρδα) φωναχτά και στη συνέχεια βλέπατε ένα τμήμα της λέξης, θα σας θύμιζε τη μουστάρδα. Για παράδειγμα, εάν λέγατε “i must have this” (αυτό πρέπει να το αποκτήσω), μπορεί να σας θύμιζε τη mustard λόγω της εμφάνισης του “must”. Εάν πεινούσατε και σας άρεσε η μουστάρδα, μπορεί ακόμη και να θέλατε να φάτε λίγο. Είναι το ίδιο φαινόμενο που σας εξαναγκάζει να αγοράσετε μια συγκεκριμένη μάρκα σαμπουάν που είδατε στην τηλεόραση ακόμα και αν 1) δε θυμάστε να είδατε καν τη διαφήμιση και 2) δε σας ενδιαφέρει καν η μάρκα του σαμπουάν σας. Αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί το priming και όλα αυτά είναι δυνατά χάρη στη μνήμη σας.
Ενώ εσείς δε θα θυμάστε όλα όσα λέτε, αυτό δε σημαίνει πως όσα λέτε χάνονται για πάντα. Παρόλο που όσα αποθηκεύονται στην προσωρινή μας μνήμη, δεν είναι άμεσα προσπελάσιμα, το μόνο που χρειάζεται για να ανασύρουμε κάτι είναι μία λέξη – έναυσμα. Αυτό είναι εννοιολογικά παρόμοιο με τη χρήση ακρωνύμων σαν μνημονικό εργαλείο (π.χ. Roy G. Biv) αλλά, στην πραγματικότητα, δεν έχει σχεδιαστεί για να σας βοηθάει να θυμάστε τίποτε. Αντιθέτως, στόχος είναι να τοποθετείτε απλές λέξεις μαζί, που ξεχωριστά δεν έχουν καμία ιδιαίτερη σημασία, αλλά μαζί σας κάνουν να σκέφτεστε χαρούμενα πράγματα, λυπηρά πράγματα, συγκεκριμένους ανθρώπους ή φιλοδοξίες. Αν μία από αυτές τις απλές λέξεις εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας, αμέσως θα συσχετίσετε τη λέξη με την αντίστοιχη αξία. Παράδειγμα:
drive (οδηγώ)
do (κάνω)
go (πηγαίνω)
make (φτιάχνω)
objective (αντικειμενικός)
important (σημαντικός)
create (δημιουργώ)
commitment (δέσμευση)
purpose (σκοπός)
enthusiasm (ενθουσιασμός)
eager (πρόθυμος)
motivation (κίνητρο)
Αυτή είναι μία λίστα λέξεων που είναι συνώνυμες ή σχετίζονται με τη φιλοδοξία (ambition). Έχει σχεδιαστεί για να διαβάζεται φωναχτά ώστε να μπαίνετε σε μία πιο φιλόδοξη νοοτροπία, εστιάζοντας τις σκέψεις σας και προετοιμάζοντας το μυαλό σας να αντιδράει αποφασιστικά, όταν αυτές οι λέξεις ή τμήματά τους εμφανίζονται.
Μία άλλη άσκηση, περιλαμβάνει να παίρνετε μία μικρότερη λίστα λέξεων και να δημιουργείτε προτάσεις με αυτές. Παράδειγμα:
the
smiled
looked
girl
and
Αυτές οι λέξεις μπορούν να αποτελέσουν τη φράση “the girl looked and smiled” (το κορίτσι κοίταξε και χαμογέλασε), το οποίο θα πρέπει να σας φέρει στο μυαλό ευχάριστες συσχετίσεις με ανθρώπους. Η δημιουργία προτάσεων από λίστες λέξεων (τις οποίες μπορείτε να δημιουργήσετε μόνοι σας), μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε σωστή νοοτροπία.
Αυτές οι δύο μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προετοιμάσετε τον εγκέφαλό σας. Δεν είναι μαγικά κόλπα τα οποία αμέσως θα σας κάνουν να αισθανθείτε καλύτερα, φιλόδοξοι ή οτιδήποτε άλλο, αλλά σας παρέχουν την νοοτροπία που απαιτείται για να επιτυγχάνετε καλύτερα τις καθημερινές σας εργασίες.
Για περισσότερη ανάγνωση σχετικά με το priming καθώς επίσης και για μια ματιά σε μερικές ενδιαφέρουσες μελέτες, μη ξεχάσετε να ελέγξετε τις αναφορές στο τέλος του άρθρου.
Χρησιμοποιώντας τα συναισθήματά σας
Εάν βρεθήκατε ποτέ να παίρνετε αποφάσεις που δεν είναι του χαρακτήρα σας, βασισμένοι στη συναισθηματική σας κατάσταση – όπως “όργια” με παγωτό μετά από έναν χωρισμό – γνωρίζετε πόσο εύκολα, τα συναισθήματά σας μπορούν να αναλάβουν τον έλεγχο των πράξεών σας. Αντί λοιπόν να τα αφήνετε να σας οδηγούν σε πτωχές κρίσεις και παράλογες συμπεριφορές, μπορείτε να μάθετε να αντισταθμίζετε διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις και να “κατασκευάζετε” συναισθήματα για να αλλάζετε τη διάθεσή σας. Για να το πραγματοποιήσετε αυτό, χρειάζεται πολύ απλά, να έρθετε σε επαφή με τα συναισθήματά σας. Η ιδέα δεν είναι να κλαίτε στο μαξιλάρι για τα χαμένα παιδικά σας χρόνια, αλλά να καταλαβαίνετε τι νιώθετε όταν το νιώθετε, ποιές είναι οι αιτίες και τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό. Θα ρίξουμε μια ματιά στο πως μπορούμε να αναλύσουμε τη συναισθηματική μας κατάσταση για να τη χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας, καθώς και την “κατασκευή” συναισθημάτων για να αλλάξουμε τον τρόπο που αισθανόμαστε.
Παρακολουθήστε μαθήματα ηθοποιίας
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε πραγματικά τα συναισθήματά μας, αν δεν τα καταλαβαίνουμε και ένας από τους καλύτερους τρόπους για να συμβεί αυτό, είναι να παρακολουθήσουμε μαθήματα ηθοποιίας. Για μερικούς ίσως ακούγεται διασκεδαστικό, και για άλλους σαν βασανιστήριο. Είτε σας αρέσει είτε όχι, τα μαθήματα ηθοποιίας είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να εξερευνήσετε πως και γιατί αισθάνεστε ορισμένα πράγματα. Στόχος είναι να βρείτε μία τάξη, στην οποία θα αισθάνεστε άβολα κάθε φορά που θα πηγαίνετε. Κατά την προσωπική μου εμπειρία, κάθε τάξη που διδάσκει την τεχνική Meisner, είναι πολύ αποτελεσματική αν βάζετε πολύ προσπάθεια στις ασκήσεις. Μπορεί να είναι αργή, επίπονη και άβολη, αλλά είναι ικανή να αναδείξει συναισθήματα που δεν είχατε ποτέ συνειδητοποιήσει πως είχατε.
Κάνε τον εαυτό σου να νιώσει άβολα
Τα συναισθήματά σας δεν είναι σε πλήρη ισχύ αν στην ουσία δεν κάνετε τίποτα, έτσι θα πρέπει να θέσετε τον εαυτό σας σε άβολες καταστάσεις προκειμένου να τα αναδείξετε. Αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να κάνετε τον εαυτό σας να αισθάνεται απαίσια, αλλά πρέπει να προσπαθήσετε να κάνετε πράγματα που θα αντιστεκόσασταν να κάνετε επειδή ανησυχείτε για τα μειονεκτήματα. Η συνάντηση καινούριων προσώπων είναι κάτι που κάνει τους περισσότερους ανθρώπους να αισθάνονται άβολα και γι’ αυτό είναι μια καλή αρχή, ειδικά αν πρόκειται για πρώτο ραντεβού. Δοκιμάστε καινούρια πράγματα που σας τρομάζουν. Αν παρατηρήσετε ότι είστε κολλημένος στον καναπέ και δεν σηκώνεστε με τίποτα, κάντε το αντίθετο. Ξοδέψτε χρόνο με ανθρώπους που δε συμπαθείτε. Δείτε μία ταινία που σίγουρα θα μισήσετε. Οι εμπειρίες σας δε θα είναι πάντα ευχάριστες, αλλά θα πρέπει να υποκινήσουν αισθήματα που θα μπορέσετε αργότερα να αναλύσετε και να καταλάβετε καλύτερα.
Καταγράψτε το πως αισθάνεστε
Σε ένα σύντομο ημερολόγιο, κάθε φορά που έχετε μια συναισθηματική αντίδραση, καταγράψτε το. Δε χρειάζονται πολλές λεπτομέρειες, απλά μία – δυο προτάσεις που περιγράφουν το συναίσθημα και μια (πιθανή) αιτία. Για παράδειγμα, “όποτε πεινάω είμαι ευερέθιστος. Θα χάσω την ψυχραιμία μου πολύ πιο εύκολα όταν πεινάω, συνεπώς, όποτε παρατηρώ τον εαυτό μου να σκέφτεται παράλογα πράγματα, πάντα μου υπενθυμίζω πως απλά πεινάω, θα φάω σε λίγο και ο μαλάκας που πέταξε στο δρόμο, αντί για τον κάδο, τα σκουπίδια, είναι αποτέλεσμα της πείνας μου”. Μέχρι να αρχίσω να τα παρατηρώ όλα αυτά, δεν είχα παρατηρήσει πως ήμουν κόπανος κάθε φορά που πεινούσα. Νόμιζα πως απλά ήμουν κόπανος. Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα, αλλά το θέμα είναι το εξής: παρατηρήστε το πως αισθάνεστε και τις υπάχουσες συνθήκες και θα σας είναι πολύ πιο εύκολο να ελέγξετε τα αρνητικά σας συναισθήματα.
Κάντε γκριμάτσες μπροστά στον καθρέφτη
Η “κατασκευή” συναισθημάτων είναι δύσκολη. Μόλις καταλάβετε τα συναισθήματά σας, θα σας φανεί πιο εύκολο, αλλά βοηθάει να είστε σε θέση να θυμηθείτε πως είναι φυσικά – σωματικά το συναίσθημα. Όλοι ξέρουμε πως να χαμογελάμε, για παράδειγμα, αλλά μάλλον μπορείτε να μετρήσετε περισσότερα ψεύτικα χαμόγελα στις οικογενειακές φωτογραφίες, απ’ ότι αυθεντικά. Αν δεν γνωρίζετε πως να αναπαράγετε ένα αυθεντικό χαμόγελο (επίσης γνωστό ως το Duchenne χαμόγελο), θα είναι πολύ εμφανές σε όλους γύρω σας.
Ο πιο εύκολος τρόπος να μάθετε να προσποιείστε συναισθήματα, είναι να εξασκηθείτε στον καθρέφτη. Μπορείτε να τα δοκιμάσετε για να δείτε πως φαίνεστε και αμέσως θα καταλάβετε αν “περνάνε” ή όχι. Θα παρατηρήσετε επίσης, πως σωματικά θα αισθάνεστε διαφορετικό ένα ψεύτικο από ένα αυθεντικό συναίσθημα. Για παράδειγμα, ένα αυθεντικό χαμόγελο φαίνεται περισσότερο στα μάτια απ’ ότι στο στόμα. Όταν κάποιος χαμογελάει αυθεντικά, τα μάτια του ρυτιδιάζουν γιατί ένας νέος μυς χρησιμοποιείται. Θα φτάσετε να θυμάστε την αίσθηση και θα μπορείτε να το αναπαράγετε μακριά από τον καθρέφτη, με λίγη εξάσκηση.
Δεν είναι απαραίτητα εύκολο να κάνετε γκριμάτσες μπροστά στον καθρέφτη, αλλά δεν είναι τόσο δύσκολο όσο νομίζετε. Αν ο στόχος σας είναι απλά να μάθετε να χαμογελάτε καλύτερα, θα το καταφέρετε αν απλά κοιτάξετε τον εαυτό σας για λίγο. Σταδιακά, θα γίνει τόσο γελοίο που θα γελάσετε. Αν είστε λιγότερο υπομονετικός, μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε τον εαυτό σας να γελάσει, κάνοντας γελοίες γκριμάτσες. Αν αισθάνεστε άνετα, φωνάξτε έναν φίλο να βοηθήσει. Για άλλα συναισθήματα, πρέπει απλά να βρείτε μία πηγή γι’ αυτό το συναίσθημα και να το φέρετε στο προσκήνιο μπροστά στον καθρέφτη. Αν έχετε εφαρμόσει οποιαδήποτε από τις προηγούμενες τεχνικές, ίσως έχετε ήδη ένα αποθεματικό. Εναλλακτικά, δείτε μία ταινία που θα σας κάνει να γελάστε ή να κλάψετε, αλλά έχετε κοντά και έναν καθρέφτη (ναι, αυτό είναι πολύ περίεργο, αλλά δουλεύει). Αν σας ενδιαφέρει ο θυμός, δε θα υπάρχει κανένα πρόβλημα να φτάσετε εκεί, απλά γκρινιάζοντας στον εαυτό σας ή σε έναν φίλο σας στο τηλέφωνο.
Η έκφραση συναισθημάτων στον καθρέφτη θα είναι παράξενη και άβολη στην αρχή, αλλά μετά από μερικές δοκιμές θα το συνηθίσετε και θα μπορείτε να δημιουργείτε αυθεντικές εκφράσεις όποτε το θελήσετε. Αυτές οι εκφράσεις πηγάζουν από αυθεντικά συναισθήματα, οπότε η επανάληψή τους, μπορεί όντως να σας κάνει να αισθανθείτε χαρούμενοι/λυπημένοι/θυμωμένοι κλπ μέσω της επανάληψης. Αν θελήσετε να αλλάξετε τη διάθεσή σας και τη νοοτροπία σας, η ικανότητα να προσποιείστε μέχρι να σας βγει αυθεντικό, είναι πολύ χρήσιμη.
Σκεφτείτε την Υγεία σας
Ό,τι και να κάνετε, είναι πολύ πιο εύκολο αν είστε υγιής – και αυτό ισχύει για την πνευματική όσο και για τη σωματική υγεία. Αυτές οι μέθοδοι δε θα βοηθήσουν και πολύ αν πάσχετε από σοβαρή κατάθλιψη. Αν δεν κοιμάστε/τρώτε καλά και/ή δεν γυμνάζεστε επαρκώς κάθε μέρα, θα σας φανούν δύσκολες. Μπορείτε να κάνετε σχεδόν τα πάντα καλύτερα, αν φροντίζετε το μυαλό και το σώμα σας, οπότε μην αντιμετωπίσετε ότι διαβάσατε εδώ ως πανάκεια για τα προβλήματα της ζωής σας. Όσα είπαμε, προϋποθέτουν ότι φροντίζετε τον εαυτό σας και γενικά ξεκινάτε τη μέρα σας από μία καλή βάση. Αν τις περισσότερες ημέρες δεν αισθάνεστε καλά, πρέπει να φροντίσετε αυτά τα προβλήματα προτού αποφασίσετε να παίξετε παιχνίδια του μυαλού με τον εαυτό σας. Να είστε πάντα υγιείς πρώτα.
celestialsalvi.blogspot.gr
