Από τα αρχαία χρόνια ο άνθρωπος σε κάθε γωνιά του πλανήτη αναζήτησε βοήθεια στο φυτικό βασίλειο για την ανακούφιση των πόνων και των ασθενειών του. Τα βότανα αναγνωρίστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από όλους τους λαούς σαν φυτά με θεραπευτικές – φαρμακευτικές ιδιότητες αλλά και με μαγικές, σε κάποιες περιπτώσεις. Συγγραφείς και γιατροί από την αρχαιότητα ακόμα έγραψαν συγγράμματα γι’ αυτά, βασισμένοι στις παρατηρήσεις και τη λαϊκή παράδοση του καιρού τους.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η χρήση των βοτάνων ήταν πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, σύμφωνα με διάφορες οικογενειακές παραδόσεις ή τις οδηγίες του πρακτικού γιατρού, της γριάς γιάτρισσας ή των γιατροσοφίων.
Advertisment
Από τις αρχές του 20ου αι. άρχισε να εγκαταλείπεται η βοτανοθεραπεία και τη θέση της πήραν τα χημικά παρασκευάσματα. Καθώς αυξάνονταν τα χημικά φάρμακα, αυξάνονταν όμως και οι αρρώστιες και η έλλειψη εμπιστοσύνης των ανθρώπων σ’ αυτά. Έτσι η ανάγκη επιστροφής στη φύση έγινε σιγά σιγά μεγαλύτερη και στην εποχή μας έχει πια πολλούς οπαδούς.
Σήμερα όχι μόνο πλέον δεν αμφισβητείται η πατροπαράδοτη πείρα, αλλά καταφεύγουμε συχνά στα βότανα και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους, για να γλιτώσουμε από τις παρενέργειες των φαρμάκων. Γίνεται πια επιτακτική η ανάγκη να σωθεί η παράδοση και να μπει δυναμικά στην καθημερινή μας ζωή.
Στα πλαίσια αυτής της σκέψης είναι αξιόλογη και απαραίτητη η προσπάθειά μας να διαφυλάξουμε την πατροπαράδοτη γνώση με την οποία γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές ανθρώπων.
Για το λόγο αυτό καλούμε όλους όσους έχουν γνώσεις και πείρα στο να χρησιμοποιούν παραδοσιακά γιατροσόφια, να τα μοιραστούν μαζί μας.
Κάνουμε μια αρχή, παραθέτοντας συνταγές που έχουμε καταγράψει από την περιοχή της Ηπείρου, για προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος.
Advertisment
για αναπνευστικό σύστημα
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ
1. Αμυγδαλίτιδα
– Γαργάρες με χλιαρό αλατόνερο, λεμόνι ή ρακί ή σόδα φαγητού. (Φούρκα)
– Ζεστό κατάπλασμα στον λαιμό από βρασμένες αγγινάρες.(Ελαφότοπος)
2. Άσθμα
– Αφέψημα γλυκόριζας
3. Βήχας
– Βρασμένη ρίγανη απαλύνει το βήχα. (Ιωάννινα)
– Παίρνουμε παλιά κεραμίδια, τα ζεσταίνουμε καλά , τα τυλίγουμε με ζεστά πανιά (μάλλινα) και τα τοποθετούμε στο στήθος, όταν έχουμε βήχα, βρογχίτιδα, πνευμονία. Το ίδιο γίνεται και με ζεστά πίτουρα. (Ιωάννινα)
– Λεμόνι και μέλι καταπραΰνει το βήχα. (Ιωάννινα)
– Αφέψημα με λουλούδια από μολόχα, ία και ξύλο κανέλας. (Καλαρρύτες)
– Βράζουμε ένα ολόκληρο λεμόνι μέσα σε λίγο νερό σε σιγανή φωτιά για 10 λεπτά. Στη συνέχεια το κόβουμε, το στίβουμε και βάζουμε σε ένα ποτήρι το χυμό του. Προσθέτουμε ένα φλυτζάνι μέλι και το πίνουμε 2-3 φορές την ημέρα (Άρτα)
– Ανακατεύουμε μια κουταλιά σούπας τριμμένη ρίγανη σε ένα φλιτζάνι μέλι και το τρώμε. (Ιωάννινα)
– Σαλέπι (Δίλοφος)
– Πίνουμε ζεστό τσάι του βουνού, τίλιο, φασκόμηλο, θυμάρι, μέντα ή δυόσμο. (Φούρκα )
– Ο χυμός του μαρουλιού, όταν πίνεται σε μικρές δόσεις, ρίχνει τα φλέματα (Ελαφότοπος)
– Πίνουμε αφέψημα από φύλλα και κοτσάνια τσουκνίδας. (Ελαφότοπος)
4. Βραχνάδα
– Γαργάρες με φασκόμηλο. Ρίχνουμε 10 γρ. φύλλα φασκόμηλου σε ¼ λίτρου βραστό νερό. Αφήνουμε 10 λεπτά. Σουρώνουμε, ρίχνουμε μερικές σταγόνες ξίδι και κάνουμε γαργάρες 2 φορές τη μέρα. (Ιωάννινα)
5. Βρογχίτιδα
– Χυμός μαρουλιού που πίνεται σιγά σιγά είναι αποχρεμπτικός. (Ελαφότοπος)
6. Γρίπη
– Βρασμένο φασκόμηλο (Καλαρύτες, Ιωάννινα)
– Για να μη μας πιάσει γρίππη, βράζουμε και πίνουμε συχνά καρπούς αγριοτριανταφυλλιάς. Έχουν άφθονη βιταμίνη C. (Δίλοφος)
– Η λεμονάδα κάνει καλό στη γρίπη. (Ελαφότοπος)
7. Κακοσμία αναπνοής
– Μασάμε ρίζες γλυκόριζας. Έχει επίσης αντισηπτική και χωνευτική δράση. (Κόνιτσα)
8. Κρυολόγημα
– Ρίχνουμε κοφτές (αιματηρές) βεντούζες. (Φούρκα)
– Εντριβή ή κομπρέσα με ρακί ή οινόπνευμα ή χαμομηλόλαδο. Αυτό το φτιάχνουν στο τηγάνι με καυτό λάδι και άνθη χαμομηλιού. (Ελαφότοπος)
– Πίνουμε το ζουμί από βρασμένα ξερά σύκα. (Ελαφότοπος )
– Ένα ποτήρι ζεστή λεμονάδα με λίγο κονιάκ και πολλή ζάχαρη (Ελαφότ.)
– Ζεστό μαύρο κρασί με μπόλικη ζάχαρη.(Παρακάλαμος)
– Πίνουμε πόντσι, δηλαδή βρασμένο ρακί με 2 κουταλιές ζάχαρη. (Παρακ.)
9. Λόξυγκας
– Μασάμε μια φέτα λεμόνι ή πίνουμε μια κουταλιά χυμό λεμονιού. (Άρτα)
10. Παιδικό κρυολόγημα
– Ρίχνουμε σε 1 λ. βραστό νερό 25 γρ. ξερά φύλλα ευκάλυπτου και αφήνουμε για 15 λεπτά. Στραγγίζουμε, προσθέτουμε μια κουταλιά μέλι και δίνουμε στο παιδί από ένα φλιτζάνι πρωί – βράδυ. (Πρέβεζα)
11. Πονόλαιμος
– Πίνουμε το ζουμί από βρασμένα κράνα. (Μέτσοβο)
– Αναμιγνύουμε 100 γραμ. μέλι με 20 γραμ. ρίζες γλυκόριζας σε σκόνη, πλάθουμε καλά και φτιάχνουμε καραμέλες που πιπιλάμε σ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. (Άρτα)
– Αφήνουμε για μια ώρα σε μισό ποτήρι νερό μια κουταλιά φύλλα μολόχας πολτοποιημένα. Στη συνέχεια τα βράζουμε, στραγγίζουμε και κάνουμε γαργάρες με το αφέψημα 2-3 φορές την ημέρα.
– Αφήνουμε για 2 ώρες περίπου 40 γραμ. θυμάρι σ’ ένα λίτρο καυτό νερό. Στραγγίζουμε και βάζουμε το περιεχόμενο σ’ ένα γυάλινο μπουκάλι. Πίνουμε το αφέψημα στη διάρκεια της μέρας. (Κόνιτσα)
– Βράζουμε σε μια κατσαρόλα κόκκινο κρασί μαζί με 3 κουταλιές ζάχαρη, κανέλα, 3 ματάκια γαρίφαλο και 10 γραμ. φύλλα ευκάλυπτου. Προσθέτουμε το χυμό από μισό πορτοκάλι και το ξύσμα λεμονιού και τ’ αφήνουμε για λίγα λεπτά. Στραγγίζουμε και πίνουμε ένα φλιτζάνι κάθε απόγευμα. (Πρέβεζα)
– Βάζουμε στο λαιμό κομπρέσα με οινόπνευμα και κοκκινοπίπερο. (Ζ.)
– Γαργάρες με αφέψημα από ξερά κρεμμύδια ή σύκα ή χυμό πράσου.
12. Πόνος στο αυτί
– Βράζουμε αρκετή ώρα τη λεπτή, ξυλώδη μεμβράνη που έχουν τα καρύδια. Ρίχνουμε λίγες σταγόνες στο αυτί που πονά. (Β. Ήπειρο)
– Βάζουμε στο αυτί λάδι από το καντήλι όχι γιατί είναι αγιασμένο, αλλά γιατί έχει την κατάλληλη θερμοκρασία. (Ιωάννινα)
– Πολτοποιούμε λίγο σκόρδο και το καίμε με λίγο λάδι. Γίνεται σαν αλοιφή που, όταν κρυώσει, βάζουμε στο αυτί. (Ιωάννινα, Γοργόμυλος Πρέβεζας)
– Λίγες σταγόνες χυμό από στουμπισμένο κρεμμύδι ή πράσο. (Ελαφότοπος)
– Κατάπλασμα από πολτό μαϊντανού, δουλεμένου με λάδι.
– Σταγόνες χυμό από μελισσοβότανο.
13. Πυρετός
– Έκχυμα από τσάι του βουνού ή μελισσοβότανο ή άνθη πανσέ. (Ελαφ.)
– Πίνουμε χυμό μαϊντανού 2-3 κουταλιές την ημέρα. (Ελαφότοπος)
– Ανακουφίζει κομπρέσα στο μέτωπο με ξύδι. (Παρακάλαμος)
14. Ρινορραγία
– Θα σταματήσει γρηγορότερα, αν τοποθετήσουμε στο ρουθούνι ένα βαμβάκι βουτηγμένο σε χυμό λεμονιού (Άρτα)
15. Συνάχι
– Βράζουμε φύλλα ευκάλυπτου. Σκεπάζουμε το κεφάλι με μια πετσέτα και εισπνέουμε τους υδρατμούς πάνω από το κατσαρολάκι. Ξεβουλώνει η μύτη. (Ιωάννινα, Καλαρρύτες, Μ.Γότιστα, Παρακάλαμος)
– Ρουφάμε ρακί με τη μύτη. (Φούρκα)
– Πλύσεις στα ρουθούνια με χλιαρό αλατόνερο. (Ελαφότοπος)
για μυοσκελετικό και νευρικό σύστημα
MΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΑ
1. Διάστρεμμα
– Tρίβουμε λίγο πράσινο σαπούνι, ρίχνουμε λίγο ούζο, λίγη ρίγανη και ένα ασπράδι αυγού. Τα ανακατεύουμε όλα και γίνονται κρέμα. Τη βάζουμε σε χαρτοσακούλα και την κολλάμε στο στραμπουλιγμένο μέρος, ώστε να συγκρατιέται εκεί. (Πρέβεζα).
– Κομπρέσα με βάλσαμο (Ζαγόρι)
– Κατάπλασμα με φρέσκα φύλλα μαϊντανού (Ζαγόρι)
– Κατάπλασμα με πλεξούδα σκόρδου βρασμένη σε ξύδι. (Ελαφότοπος)
2. Κράμπα
– Τοποθετούμε πάνω στον τραβηγμένο μυ ένα βαμβάκι βουτηγμένο σε αφέψημα φασκόμηλου. (Ζαγόρι)
3. Μυϊκοί πόνοι
– Για πιάσιμο από κρύωμα: ζεσταίνουμε λάδι και ρίχνουμε μέσα κερί μέλισσας. Με αυτήν την αλοιφή τρίβουμε. (Γοργόμυλος Πρέβεζας)
4. Πόνοι στην πλάτη
– Στο ντους αφήνουμε να τρέξει στην πλάτη μας μέτρια ζεστό νερό και κάνουμε μασάζ με σφουγγαράκι και αμυγδαλέλαιο. (Ιωάννινα)
– Διατηρούμε για 3-4 μέρες 20 γραμ. άνθη καλέντουλας σε ένα λίτρο ξίδι από κρασί. Στραγγίζουμε και διατηρούμε σε γυάλινο μπουκάλι. Το χρησιμοποιούμε για να κάνουμε απαλό μασάζ. (Ιωάννινα)
5. Πόνοι στη μέση
– Ζεσταίνουμε παλιά κεραμίδια, τα τυλίγουμε σε πετσέτα και τα ακουμπάμε στη μέση για όσο αντέχουμε. (Ιωάννινα)
6. Πρησμένα πόδια
– Αν τα πόδια είναι πρησμένα από κούραση, κάνουμε ένα ποδόλουτρο με ζεστό νερό και έλαιο δεντρολίβανου. (Ιωάννινα)
ΝΕΥΡΙΚΑ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
1. Άγχος
– Σε περιόδους έντονου στρες μπορούμε να πίνουμε 2 φλιτζάνια βαλεριάνας ή μελισσόχορτου. (Άρτα)
2. Αϋπνία
– Αφέψημα τίλιου ή χαμομηλιού με μια κουταλιά μέλι. (Δίλοφος )
– Αναμιγνύουμε ένα λίτρο λευκό κρασί με 30 γρ. μελισσόχορτο. Τα αφήνουμε για δυο βδομάδες σε μπουκάλι σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Στραγγίζουμε και πίνουμε δυο ποτηράκια. (Ζίτσα)
– Βάζουμε 8 κουταλιές του τσαγιού ρίζες βαλεριάνας σε μια κατσαρόλα, σκεπάζουμε με ένα λίτρο νερό και τη σκεπάζουμε με το καπάκι για 10-12 ώρες ανακατεύοντας κατά διαστήματα. Στραγγίζουμε και αφήνουμε το περιεχόμενο να πάρει μια βράση. Στραγγίζουμε εκ νέου και πίνουμε δυο φλιτζάνια από το αφέψημα αυτό καθημερινά, πριν τον ύπνο. (Κόνιτσα)
– Μπορούμε να φάμε ένα μήλο μετά το βραδινό. (Φούρκα)
– Αφέψημα με πέταλα αγριοτριαντάφυλλου ή παπαρούνας. (Φούρκα)
3. Ημικρανία
– Αφέψημα ή κομπρέσα με μέντα, χαμομήλι ή λεβάντα.
4. Κόπωση
– Κατάλληλα βότανα για την αντιμετώπιση της κόπωσης είναι το μελισσόχορτο και το δεντρολίβανο. (Ζαγόρι)
– Ρίχνουμε 3 κουταλιές ψιλοκομμένα φύλλα μελισσόχορτου σε ¼ λίτρου και τ’ αφήνουμε να βράσουν για 10 λεπτά. Στραγγίζουμε και προσθέτουμε μια κουταλιά μέλι. Πίνουμε ένα φλιτζάνι από το αφέψημα αυτό καθημερινά για 6 τουλάχιστον εβδομάδες.(Ζαγόρι)
– 1 ή μισό κρεμμύδι ωμό ή βρασμένο την ημέρα τονώνει οργανισμό. (Ζαγ.)
– Πίνουμε το ζουμί από βρασμένο μαϊντανό. Τονώνει τον οργανισμό. (Ζαγ.)
5. Πονόδοντος
– Πλύσεις και κομπρέσες με λεβάντα και χαμομήλι.
– Πλύσεις με αφέψημα φασκομηλιάς 3-4 φορές την ημέρα.
– Αφήνουμε ρακί πολλή ώρα στο μέρος του πόνου. (Φούρκα)
– Αν το δόντι είναι κούφιο, βάζουμε καπνό από τσιγάρο ή αλάτι ή ασπιρίνη. (Φούρκα)
– Σ’ ένα φλιτζάνι νερό ρίχνουμε 5-10 σταγόνες ριγανόλαδο και κάνουμε πλύσεις. Είναι καλό παυσίπονο. (Ελαφότοπος)
6. Πονοκέφαλος
– Τοπικές εντριβές με βάλσαμο. (Ζαγόρι)
– Πίνουμε καφέ χωρίς ζάχαρη και μέσα ρίχνουμε χυμό 1 λεμονιού. (Ζαγόρι)
– Βράζουμε κουκούτσια κυδωνιού και πίνουμε. (Ζαγόρι )
– Τοπικές εντριβές με χυμό μαϊντανού. (Ζαγόρι )
– Βάζουμε στο μέτωπο επιθέματα από φρέσκα φύλλα λάχανου. (Ζαγόρι )
για δερματικά προβλήματα
Η φύση μας δίνει απλόχερα τη βοήθειά της, για να αντιμετωπίσουμε τα τόσο συνηθισμένα προβλήματα και τις ενοχλήσεις του δέρματος. Αρκεί να την “ακούσουμε” και να την εμπιστευτούμε…
Οι πρόγονοί μας το έκαναν. Γιατί όχι κι εμείς;…
ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
1. Αιμορραγία
– Από κόψιμο ή χτύπημα: τη σταματάμε με τριμμένο καπνό ή τυρί.
– Κατάπλασμα με βάλσαμο. (Παρακάλαμος)
2. Απόστημα
– Βάζουμε πάνω βρασμένη μολόχα. (Ιωάννινα, Ζαγόρι)
3. Άφθες
– Πλύσεις με ζουμί από 2 καρότα, που βράζουμε για 5-10 λεπτά.
(Ιωάννινα)
4. Βλεφαρίτιδα, πόνοι στα μάτια
– Ρίχνουμε κάθε βράδυ στα μάτια από 3-4 σταγόνες λεμόνι. Όταν σταματήσει το τσούξιμο, ξεπλένουμε με άφθονο νερό. (Ιωάννινα)
– Κομπρέσα με χυμό μαϊντανού παίρνει τη φλόγωση. (Ελαφότοπος)
– Πλύσεις στα μάτια με χαμομήλι. (Παρακάλαμος)
– Κατάπλασμα με φρέσκα φύλλα λάχανου. (Ελαφότοπος)
5. Δάγκωμα από σκυλί
– Δένουμε στην πληγή ζεστό μισό φασόλι σχισμένο στη μέση, ή βρασμένο καπνό σε ρακί ή νόμισμα ασημένιο. (Φούρκα)
6. Έγκαυμα
– Κερί μέλισσας, στάχτη από καμένο λευκό σεντόνι, χαρτί από τσιγάρο, κονιάκ. Λιώνουμε σε κατσαρολάκι το κερί και ρίχνουμε μέσα τη στάχτη. Ανακατεύουμε και ρίχνουμε λίγο κονιάκ. Ανακατεύουμε πάλι μέχρι να γίνει πολτός. Όπως είναι το τοποθετούμε πάνω στο κάψιμο και τραβάει τα υγρά, με αποτέλεσμα να γίνουμε καλά. (Μ. Γότιστα)
– Τοποθετούμε πάνω στο σημείο που καήκαμε μια φέτα πατάτα. (Γιάννενα)
– Σ’ ένα παλιό τηγάνι που έχουμε βάλει να κάψει ρίχνουμε μέσα τους κρόκους από 5 αυγά, χωρίς να τους χτυπήσουμε. Τους γυρίζουμε ανάποδα, μέχρι να σχηματιστεί μια μάζα καμένου υλικού, σαν κάρβουνο. Αυτήν τη μάζα την πετάμε και κρατάμε το μαύρο λάδι που μένει στο τηγάνι, περίπου ένα φλιτζάνι του καφέ. Όταν κρυώσει, το χρησιμοποιούμε στα καψίματα. (Παρακάλαμος)
– Χτυπάμε ασπράδι ενός αυγού και επαλείφουμε. Ανακουφίζει. (Δίλοφος)
– Πολτός από κολοκύθια σαν κατάπλασμα δροσίζει. (Ελαφότοπος)
– Φρέσκα φύλλα μαρουλιού σαν επίθεμα επουλώνουν την πληγή. (Ζαγόρι)
– Πολτοποιούμε φύλλα μολόχας, τα δουλεύουμε με λάδι και αλείφουμε.
– Κομπρέσες με κρύο νερό.
– Σε 3-4 κουταλιές οινόπνευμα, διαλύουμε λίγο σαπούνι. Βουτάμε καθαρό πανί στο μίγμα και επαλείφουμε 3-4 φορές το κάψιμο. Καταπραΰνει. (Ελαφ.)
7. Έκζεμα
– Βράζουμε λαπά από λουκούμι ή σταφίδα. (Φούρκα)
– Βράζουμε τα πράσινα φλούδια από τα φρέσκα καρύδια. Με το ζουμί κάνουμε πλύσεις και σταματάει η φαγούρα. (Ζαγόρι)
– Αλείφουμε με χυμό από στουμπισμένο σκόρδο. Υποχωρεί. (Ζαγόρι).
– Πολτοποιούμε θειάφι μαζί με μέλι και απ’ αυτό τρώμε μια κουταλιά του γλυκού πρωί- βράδυ. Αποτελεσματικό ακόμα και για επίμονο έκζεμα. (Ζ.)
8. Εξανθήματα
– Κομπρέσα με χυμό μαϊντανού. (Ελαφότοπος)
– Κομπρέσα με χυμό νωπής πατάτας το ξεφλογίζει. (Ελαφότοπος)
– Πλύσεις με ζουμί από βρασμένη τσουκνίδα το θεραπεύει. (Ελαφότοπος)
9. Ερεθισμένο δέρμα από τον ήλιο
– Μάσκα με μήλα. Βράζουμε ένα μήλο κομμένο σε κομμάτια με ένα ποτήρι γάλα για 5 λεπτά. Βγάζουμε το μίγμα από τη φωτιά, προσθέτουμε αλεύρι και μια κουταλιά ελαιόλαδο. Απλώνουμε τη μάσκα στο ερεθισμένο δέρμα για 15 λεπτά. (Μέτσοβο)
10. Κοψίματα
– Βάζουμε στην πληγή καπνό.
– Σε μικρές εκδορές και κοψίματα μπορούμε να βάλουμε κοπανισμένα φύλλα σέλινου και μαϊντανού, σαν κατάπλασμα. (Παρακάλαμος)
11. Κρυοπαγήματα
– Σε αυτιά, μύτη, χέρια ή πόδια: εντριβές με κρύο νερό ή χιόνι και μετά με χλιαρό νερό. Πίνουμε και ζεστό τσάι με ζάχαρη.(Φούρκα)
12. Ματιών ερεθισμοί
– Για ερεθισμένα μάτια: Κομπρέσες με τσάι και μαρούλι. (Ιωάννινα)
– Βράζουμε μαρούλι και μόλις γίνει χλιαρό το νερό, κάνουμε μ’ αυτό πλύσεις.
– Για ερεθισμένα από τον ήλιο μάτια κάνουμε κομπρέσες με δυνατό τσάι.(Ιωάννινα)
13. Μιξίτη (μεγάλο σπυρί)
– Στουμπάμε τσουκνίδα και τη βάζουμε πάνω στο μιξίτη. (Καλαρρύτες)
– Βράζουμε λίγο κρεμμύδι με λάδι και ζάχαρη και κάνουμε το ίδιο. (Καλ.)
14. Μώλωπες
– Για να υποχωρήσει γρηγορότερα, βάζουμε επιθέματα με κοπανισμένα φύλλα σέλινου.(Ιωάννινα)
– Ψιλοκομμένο κρεμμύδι, ανακατεμένο με μπόλικο αλάτι σαν κατάπλασμα .
15. Ξεραμένα χέρια
– Μασάζ με μίγμα: μισή κουταλιά χυμό λεμονιού και μια γλυκερίνης. (Άρτα)
– Βουτάμε τα χέρια μας για 10 λεπτά σε μπολ με χλιαρό νερό. (Ιωάννινα)
– Κόβουμε ένα λεμόνι σε στρογγυλές φέτες. Τις βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν. Τις πολτοποιούμε και χρησιμοποιούμε τον πολτό σαν κρέμα χεριών μετά το πλύσιμο των πιάτων. (Ιωάννινα)
– Βράζουμε 50 γραμ. ρίζες νερομολόχας σε ένα λίτρο νερό για 20 λεπτά. Στραγγίζουμε και με τη λοσιόν αυτή κάνουμε εντριβές στα χέρια. (Ιωάννινα)
– Ρίχνουμε 30 γραμ. άνθη τίλιου αποξηραμένα σε 1 λίτρο βραστό νερό για 10 λεπτά. Στραγγίζουμε και τυλίγουμε τα χέρια με δυο βαμβακερές γάζες, βουτηγμένες στο αφέψημα, για 20 λεπτά περίπου. (Παραμυθιά)
16. Πληγή
– Αλείφουμε την πληγή, όπως και τα στραμπουλήγματα, με βαλσαμόλαδο. (Βάζουμε σε μια μπουκάλα γυάλινη φύλλα βάλσαμου με οινόπνευμα και λάδι. Την αφήνουμε στον ήλιο για 40 μέρες) (Ελαφότοπος)
– Κατάπλασμα με φρέσκα φύλλα λάχανου επουλώνουν. (Ελαφότοπος)
– Κατάπλασμα με φύλλα μαϊντανού ή τσουκνίδας («, Παρακάλαμος)
17. Πρήξιμο με πύον
– Βράζουμε μολόχα, τη στραγγίζουμε, τη βάζουμε σ’ ένα πανί και την τοποθετούμε στο πονεμένο σημείο. Έτσι ξεπρήζεται και φεύγει το πύον. (Ιωάννινα, Καλαρρύτες)
– Βγάζουμε την ψίχα κολοκύθας, τη στουμπάμε, προσθέτουμε ζάχαρη και τη βάζουμε στο σημείο της πληγής. (Ιωάννινα)
18. Πρήξιμο τσουκνίδας
– Τρίβουμε το πονεμένο μέρος με φύλλα μολόχας. (Ιωάννινα, Καλαρρύτες)
19. Πρησμένα μάτια
– Κομπρέσες με αφέψημα δεντρολίβανου. (Ζαγόρι)
20. Τσιμπήματα εντόμων
– Σταυρώνουμε το σημείο που τσίμπησε η σφήκα- μέλισσα με ένα μαχαίρι χωρίς να σκίσουμε το δέρμα. Μετά βάζουμε ξύδι και δεν πρήζεται. (Ιωάννινα)
– Τρίβουμε το σημείο που μας τσίμπησε το έντομο με κρεμμύδι ή σκόρδο. (Ιωάννινα)
– Τρίβουμε το σημείο τσιμπήματος με φύλλα πράσου, μαϊντανού, μέντας, λάχανου ή λεβάντας. (Άρτα)
– Βάζουμε στο σημείο τσιμπήματος γάλα από φύλλο συκιάς. (Παρακάλαμος)
– Βάζουμε αμμωνία ή αλατόνερο. (Ελαφότοπος)
– Το ουρούμε. (Παρακάλαμος)
21. Φαγούρα
– Εντριβή με ρακί ή ξύδι. (Φούρκα)
22. Χιονίστρες
– Βράζουμε 1-2 κιλά βελανίδια ανάλογα με την ποσότητα που θέλουμε. Με αυτό το υγρό πλένουμε τα χέρια ή τα πόδια μας για 4-5 μέρες. (Ιωάννινα)
– Κατάπλασμα με πολτό από νωπό κρεμμύδι. (Ελαφότοπος)
για πεπτικό και κυκλοφορικό σύστημα
Η συγκέντρωση των συνταγών έγινε είτε από συνεντεύξεις σε παλιές νοικοκυρές (γιάτρισσες) είτε από βιβλία λαογραφίας, λαϊκής ιατρικής.
Όποιος αναγνώστης ξέρει και χρησιμοποιεί κάτι επιπλέον, θα μας ενδιέφερε να το μοιραστούμε, για να το διασώσουμε.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ
1. Δηλητηρίαση
– Πίνουμε λεμόνι με σόδα και γάλα. (Φούρκα)
2. Διάρροια
– Ζυμώνουμε έναν κρόκο βρασμένου αυγού με καφέ ελληνικό και φτιάχνουμε μικρά χαπάκια, σαν φασόλια. Παίρνουμε τρία κάθε μέρα. (Πρέβεζα)
– Αφέψημα ρίγανης. Οι παλιοί συνήθιζαν να τη μαζεύουν κάθε 24 Ιουλίου, του Αγ. Ιωάννη. (Ιωάννινα)
– Τρώμε νερόβραστο ρύζι. (Φούρκα)
– Βράζουμε κράνα ή καρπούς αγριοτριανταφυλλιάς ή φλούδα ροδιάς. (Φούρκα)
– Πίνουμε τσάι ευρωπαϊκό.
– Βράζουμε σε νερό φύλλα βαλσαμόχορτου ή μούρα ή φύλλα βατσινιάς ή φύλλα και βλαστάρια κληματαριάς ή ρίζα σέλινου. (Ελαφότοπος)
3. Δυσκοιλιότητα
– Βράζουμε ρίζα σκάρφης. (Φούρκα)
– Τρώμε γλυκό από πέταλα τριανταφυλλιάς, 3 κουταλάκια τη μέρα. (Φούρκα)
– Πίνουμε λάδι(Φούρκα )
– Τρώμε κορφές βασιλικού με λάδι σε μορφή νωπής σαλάτας. (Δίλοφος)
– Βράζουμε καλαμποκόμαλλα ή φύλλα από βατσινιά. Είναι ήπιο καθαρτικό.
– Τρώμε δαμάσκηνα κομπόστα, βρασμένα κρεμμύδια, γινωμένα μούρα, πεπόνι, χυμό ντομάτας, φρέσκα ή ξερά σύκα. (Παρακάλαμος)
4. Δυσπεψία
– Αφέψημα χαμομηλιού, φασκόμηλου ή μελισσοβότανου (Ζαγόρι)
5. Εμετοί
– Πίνουμε καφέ και λεμόνι. (Φούρκα)
6. Κοιλόπονοι
– Αφέψημα χαμομηλιού (Καλαρρύτες, Ιωάννινα, Παρακάλαμος)
– Αφέψημα δίκταμου (Ιωάννινα)
– Αφέψημα μαντζουράνας (Καλαρρύτες, Συρράκο)
– Αφέψημα μέντας (Μέτσοβο)
– Εντριβές στην κοιλιά με ρακί ή οινόπνευμα. (Ελαφότοπος)
7. Ναυτία
– Αν πρόκειται να ταξιδέψουμε, φτιάχνουμε αφέψημα μέντας ή βασιλικού (15-30 γρ. ξερά φύλλα σε ½ βραστό νερό) και πίνουμε ένα ποτηράκι του λικέρ λίγη ώρα πριν. (Ιωάννινα)
8. Στομαχικές διαταραχές
– Αφέψημα δυόσμου (Καλαρρύτες)
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟΥ
1. Υπέρταση
– Τρώμε σκόρδο.
– Βράζουμε μαϊντανό και πίνουμε καθημερινά 1 φλυτζάνι του καφέ. (Άρτα, Ιωάννινα)
2. Υπόταση
– Αφήνουμε για 10 λεπτά 30 γραμ. φύλλα φασκόμηλου σε ένα λίτρο κόκκινο κρασί. Στραγγίζουμε και πίνουμε ένα ποτήρι καθημερινά στο τέλος του γεύματος. (Μέτσοβο).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
– Η λαϊκή βοτανοθεραπευτική στο Ζαγόρι, διδακτορική διατριβή Μιχαήλ Μάλαμα
– Βοτανικαί έρευναι επί της χαράδρας του Βίκου, Κων. Γκανιάτσα, περιοδ. «Ηπειρωτική Εστία»
-Η χαράδρα του Βίκου, τα βότανα και οι Βικογιατροί- Κομπογιαννίτες, Κων. Γκανιάτσα, ανάτυπο από το περιοδικό «Ήπειρος»
– Οι Κομπογιαννίτες ιατροί του Ζαγορίου, Νικ. Πατσέλη, περιοδικό «Ήπειρος»
– Λαϊκή ιατρική, ένας ανέκδοτος ηπειρώτικος ιατροσοφικός μαγικός κώδικας του 19ου αι., Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών
– Βοτανικά λαογραφικά στοιχεία, Κ. Λαζαρίδη, Μικρή Ζαγορίσια Βιβλιοθήκη
– Άνθη- βότανα- φαρμακευτικά φυτά. Τα γιατροσόφια της γιαγιάς. Εργασία για την περιβαλλοντική εκπαίδευση από μαθητές Γυμνασίου της πόλης των Ιωαννίνων.
(αυτή η εργασία περιλαμβάνει συνεντεύξεις που πήραν οι μαθητές από τις γιαγιάδες τους . Αναφέρεται και ο τόπος προέλευσης)
– Ελαφότοπος (Τσερβάρι), Μεν. Κικοπούλου, Γιάννενα 2000
– Η Φούρκα της Ηπείρου, Ιστορία- Λαογραφία, Χρ. Εξάρχου, 2007
– Συνεντεύξεις σε κατοίκους από το Δίλοφο Ζαγορίου και την περιοχή Πωγωνίου.
giatrosofia-elladas.blogspot.gr
Το είδαμε από proionta-tis-fisis.blogspot.info
Μην ξεχάσετε να διαβάσετε και τα γιατροσόφια από την Μακεδονία
