…Στην πραγματικότητα, είναι αδύνατο να υπάρξει ατομική ψυχολογική γέννηση χωρίς την εμπειρία της προδοσίας.
Ο άνθρωπος έρχεται στη ζωή μπαίνοντας σε μια κατάσταση οντολογικής έκθεσης στη σκακιέρα της προδοσίας: της προδοσίας της ζωής μέσω του θανάτου, της προδοσίας της αγάπης, μέσω του μίσους, της προδοσίας της πρωταρχικής ένωσης μέσω της ίδιας της γέννησης.
Advertisment
Δίχως την ωρίμανση μέσω της εμπειρίας της προδοσίας, παραμένει παγιδευμένος στην ασυνείδητη, επαναλαμβανόμενη αναζήτηση της συγχώνευσης με έναν άλλο και έτσι παραμένει για πάντα έξω από το μυστήριο της ζωής. Μ’ αυτόν τον τρόπο αρνείται να αναλάβει το φορτίο και την ευθύνη της ύπαρξής του ως μοναδικής και ξεχωριστής οντότητας. Από τη στιγμή που αυτή η παιδική επιθυμία για “πληρότητα” στραφεί προς ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, η απώλεια έχει ήδη συντελεστεί. Η παρουσία μέσα μας ενός ανυπεράσπιστου παιδιού, έτοιμου να παραδοθεί άνευ όρων στον άλλο, είναι αυτό ακριβώς που μας εκθέτει στην απογοήτευση, αλλά παράλληλα αποτελεί και το γόνιμο έδαφος για την ερωτική εμπειρία, για τη μαγική στιγμή της συγχώνευσης με τον ερωτικό σύντροφο.
Δεν υπάρχει κι ούτε μπορεί να υπάρξει όμως “ωριμότητα” δίχως συνειδητή σχέση με την παιδική μας διάσταση.
Η αντίδραση του ανθρώπου που τον εγκαταλείπουν είναι πολύ έντονη, πολύ βαθιά…Αντηχώντας αρχαία μοντέλα σχέσεων που αφελώς είχαν εξοριστεί στο παρελθόν, η προδοσία είναι για άλλη μια φορά μια κατάσταση ασυμμετρίας. Η συμφωνία αγάπης έχει παραβιαστεί και, μαζί μ’ αυτήν, η σιωπηρή εγγύηση αμοιβαίας εξάρτησης που εξασφάλιζε τη σταθερότητά της…
Advertisment
Αυτός που αποχωρεί από μία σχέση έχει προηγουμένως επενδύσει τις δυνάμεις του, είτε το δέχεται είτε όχι, σε ένα νέο αντικείμενο, αποκαθιστώντας έτσι μια εσωτερική ισορροπία…
Φυσικά η μάχη είναι άνιση, γιατί ο “προδότης”, απορροφημένος στον καινούργιο του έρωτα, βρίσκει νέα ισορροπία και δεν μένει ούτε στιγμή μετέωρος από τη ρήξη της παλιάς.
Ο προδομένος αντίθετα, χάνει ξαφνικά το κέντρο βάρους του, δεν βασανίζεται μόνο από την ανεπανόρθωτη υποτίμηση που υφίσταται, αλλά εκτίθεται και σε μια απερίγραπτη κατάσταση οδύνης. Με πληγωμένη τη βαθιά εμπιστοσύνη που έτρεφε για τον άλλο, τόσο ίδια με την απόλυτη εξάρτηση που έχει βιώσει στην πρωτογενή του σχέση, αυτός που προδίδεται παραδίδεται στον θάνατο…Το αίσθημα του “αιώνιου” που μας “νανούριζε”, ξαφνικά μεταμορφώνεται σε κενό. Η ένταση της απόγνωσης είναι …απόλυτη και αμετάκλητη. Το ερωτικό πάθος μπορεί να φτάσει σε ένταση σπάνια για άλλα πάθη, γιατί αποτελεί ένα σύμπαν ναρκισσιστικά αυτάρκες. Οι εραστές ζουν παράνομες, μυστικές ζωές, σχεδόν σα να προστατεύουν τους εαυτούς τους από τις ζηλόφθονες εφόδους του κόσμου. Ο Andrea Cappellano γράφει στο De Amore:
Ο έρωτας από τη στιγμή που φανερώνεται, σπάνια διαρκεί
Η δυάδα βιώνεται από το σύνολο ως εν δυνάμει απειλή, πρόκληση, προσβολή. Το ζευγάρι μπορεί να γίνει ένα είδος εγκληματικού συνδέσμου, γιατί, επιλήσμον κάθε έννοιας ηθικής, υπάρχει σε μια διάσταση πέραν του καλού και του κακού….δεν χρειάζεται επιβεβαίωση εκ των έξω και τρέφεται μάλιστα από την καταπάτηση των κοινωνικών κανόνων.
Το τέλος πάλι της σχέσης βιώνεται ως ξαφνική απουσία νοήματος….ο εραστής έχει γίνει ένας ξένος, οι σκέψεις του βρίσκονται αλλού…Μας έχει σβήσει, μας έχει πετάξει έξω…Παύουμε να νιώθουμε ζωντανοί…γινόμαστε εφήμερα και άυλα φαντάσματα…Ο άλλος έχει πάρει μαζί του την υγεία της ψυχής μας και την ομορφιά του σώματός μας….Στην ουσία, έχοντας ζητήσει τα “πάντα” από τον σύντροφό μας, πιστεύουμε ότι του έχουμε δώσει τα “πάντα”. ΔΕΝ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΟΤΙ Σ’ ΑΥΤΗ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΣΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ, ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΘΑΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ.
ΟΝΤΩΣ, ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΕΙ ΜΕ ΤΟΣΗ ΕΝΤΑΣΗ ΜΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΣΥΝΘΛΙΒΕΙ…
…Η αδιαφιλονίκητη δύναμη που μπορεί να αποκτήσει το Εγώ, σε έναν φλογερό ερωτικό δεσμό, μπορεί να διαποτίζεται από μια άρρητη υποψία που θα μπορούσε να θεωρηθεί η ψυχή της εξάρτησης. Η ύπαρξη του Εγώ ενδυναμώνεται με την ύπαρξη του άλλου, με τον οποίο είμαστε δεμένοι με πάθος. Έχουμε παραιτηθεί από τον εαυτό μας και το πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η κατάσταση φαίνεται όταν ο άλλος αποχωρήσει, αφήνοντάς μας απροστάτευτους και στερημένους.
Κι όμως
αυτή η οδυνηρή κατάσταση προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία για ψυχική ωρίμανση…Μόνο περνώντας μέσα απ’ αυτή την εμπειρία και βιώνοντάς την ως τον πυθμένα μας, αποκτούμε αληθινή αυτογνωσία. Αν η σχέση του ζευγαριού αντέξει μέσα στο χρόνο και το Εγώ του καθενός από τους συντρόφους μπορέσει να διατηρήσει μια ψυχολογική σχέση με τον άλλο, τότε και οι δύο θα έχουν γίνει , αναμφίβολα, δυνατότεροι….
Το αναπότρεπτο του χωρισμού και ο τερματισμός της ερωτικής αυταπάτης δεν σημαίνουν ότι η μοναχική ζωή αντιπροσωπεύει οπωσδήποτε μια πιο ρεαλιστική και θαρραλέα λύση, γιατί η προδοσία δεν είναι παρά η ακατάβλητη διαλεκτική της ίδιας της ζωής. Προσωπικά πιστεύω ότι χρειάζεται πολύ περισσότερο θάρρος για να διατηρήσουμε μια σχέση παρά για να ζήσουμε μόνοι, γιατί η ζωή του ζευγαριού είναι διαρκώς εκτεθειμένη στην προδοσία, που βάζει σε κίνδυνο όχι μόνον την ψυχική αλλά και τη σωματική μας ακεραιότητα….
Η εγκατάλειψη από το αγαπημένο πρόσωπο δημιουργεί μια σειρά από σωματικά συμπτώματα, παρότι εμείς δεν συνειδητοποιούμε τη σχέση ανάμεσα σ’ αυτά και τη δραματική ψυχική μας κατάσταση. Πολύ συχνά ο ψυχικός πόνος που πνίγεται και δαμάζεται στο συνειδητό επίπεδο μπορεί να μετατραπεί σε αληθινή σωματική αδιαθεσία.
Πιστεύοντας ότι ο άλλος πήρε μαζί του ένα κομμάτι του εαυτού μας, νιώθουμε ακρωτηριασμένοι, νιώθουμε ότι έχει καταστραφεί η σωματική μας ακεραιότητα και αρμονία. Είναι σαν ο προδότης, αφού μας εγκατέλειψε, να έχει στη διάθεσή του και ένα “βοηθητικό Εγώ”, το δικό μας, κλεμμένο “Εγώ”. Έτσι, ο προδομένος βλέπει τον προδότη ως διώκτη και βασανιστή του. Σ’ αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό να αποκατασταθεί μια σχέση με την πραγματικότητα, πράγμα για το οποίο χρειάζεται πραγματική προσπάθεια από τη μεριά του εγώ, ενός εγώ που δεν τρέφεται με την εξάρτηση. Διαφορετικά δίνουμε στον προδότη θέση παράσιτου στη ζωή μας, βάζουμε τον εαυτό μας στη θέση του θύματος με όλο και εντονότερα αισθήματα καταδίωξης, κάτι που, κατά παράδοξο τρόπο, θα χρησιμοποιήσουμε, για να μην αλλάξουμε, να μη φροντίσουμε τον εαυτό μας, να μην αναλάβουμε τις ευθύνες για τον εαυτό μας.
Η αλήθεια είναι ότι η προδοσία δεν βαρύνει ποτέ μόνον τον ένα από τους δύο συντρόφους.Κατά κάποιο τρόπο, προδότης και προδομένος ερμηνεύουν και οι δύο το ίδιο σενάριο, στο οποίο ο προδότης έχει τον πιο βαρύ ρόλο, αφού αυτός πρέπει να ετοιμάσει τις βάσεις για την αναθεώρηση και τη διάλυση μιας σχέσης που δεν έχει πια λόγο ύπαρξης…
Δεν είναι ξεκάθαρο ποια είναι η αιτία που κάνει τον έναν από τους δύο συντρόφους να χάνει το ενδιαφέρον του, όπως δεν είναι ξεκάθαρο γιατί αυτό το συγκεκριμένο πρόσωπο κι όχι κάποιο άλλο υπήρξε το κέντρο του ενδιαφέροντός μας ως εκείνη τη στιγμή. Γιατί εντελώς ξαφνικά, ένα άλλο πρόσωπο μπορεί να ξυπνήσει αισθήσεις που ο παλιός έρωτας δεν μπορεί πια; Πιστεύω πως η εξήγηση βρίσκεται στις δυναμικές που οικοδομούνται μέσα στη σχέση του ζευγαριού. Ένα ζευγάρι δημιουργείται και τα δύο μέλη αλληλεπιδρούν σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Είναι σαν δαχτυλίδια σφηνωμένα το ένα μέσα στο άλλο. Συχνά η σχέση βασίζεται περισσότερο στη διαφορετικότητα παρά στην ομοιότητα των συντρόφων. Ο Γιούνγκ χρησιμοποίησε τον όρο τύποι. Ο καθένας αντιπροσωπεύει για τον άλλον το κομμάτι που του λείπει, την πλευρά της προσωπικότητάς του που βρίσκεται στη σκιά. Οι δύο πόλοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα σύνολο. Ο καθένας από τους συντρόφους αναζητάει την πληρότητα μέσα από τη σχέση…Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η απώλεια, η ίδια απώλεια που προκαλεί την αέναη αναζήτηση του άλλου, μοιάζει να είναι η κύρια και ουσιαστική βάση της σχέσης.
Η σχέση, ειδικά η παράφορη σχέση, όντως χαρακτηρίζεται από την ιδέα της συγχώνευσης. Η φαντασία ότι αποτελούμε ενιαίο σύνολο, ή, ότι χάνουμε τη ταυτότητά μας όταν ο άλλος είναι απών, αποτελεί το κέντρο γύρω από το οποίο στρέφονται οι δυναμικές των εραστών. Αυτό επίσης συνεπάγεται, ότι μέσα στη σχέση οι σύντροφοι αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλο μόνο στο βαθμό που ο καθένας εκπληρώνει τις ανάγκες του άλλου. Σε κάθε ζευγάρι οικοδομούνται μοντέλα συμπεριφοράς, καταναγκασμοί, πάνω στα οποία στηρίζονται οι δυναμικές της σχέσης του ζευγαριού. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι οι αιτίες μνησικακίας και έλλειψης κατανόησης ανάμεσα στους δύο συντρόφους είναι πάντοτε οι ίδιες και παραμένουν οι ίδιες για χρόνια, μερικές φορές και για μια ολόκληρη ζωή, χωρίς ποτέ να βρεθεί πραγματική λύση. Αν όμως ο καθένας σύντροφος είναι αποδεκτός μόνο στο βαθμό που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του άλλου, είναι σαφές ότι και οι δύο είναι παγιδευμένοι σε συγκεκριμένους ρόλους από τους οποίους δεν μπορούν να απαλλαγούν. Η προδοσία, ως εκ τούτου, πρέπει να ερμηνευτεί όχι μόνο ως εγκατάλειψη του άλλου, αλλά ως οργισμένη απόπειρα γνωριμίας με τα μέρη του εαυτού του που ασφυκτιούσαν μέσα στη σχέση….Οι πλευρές της προσωπικότητας που έμεναν στη σκιά σε μια συγκεκριμένη σχέση, οι πιο προεξέχουσες, μπορούν να αναδυθούν και να εκδηλωθούν σε μια άλλη σχέση.
Με μια προσεκτική ματιά, θα βλέπαμε ότι η προσωπικότητα του ανθρώπου που αποτελεί το νέο ενδιαφέρον του “προδότη”, συχνά είναι πολύ διαφορετική από την προσωπικότητα της προηγούμενης αγάπης του και πιο κοντά σ’ εκείνην του “προδότη”.
Γι αυτόν τον λόγο πιστεύω ότι η προδοσία αντιπροσωπεύει, συμβολικά, ένα αναπόφευκτο πέρασμα για τη ζωή των ερωτευμένων. Μια μορφή εξωτερικού και εσωτερικού ανοίγματος και ανάκτησης της ατομικής ταυτότητας….
Η προδοσία αντιστοιχεί άραγε σε μια φάση ωριμότητας ή μήπως είναι μια έκφραση καταστροφικής, εκδικητικής, παιδικής σύγχυσης; Σε κάθε περίπτωση πάντως, η προδοσία αποδεικνύεται αναπόφευκτα καταστροφική, ικανή να φθείρει τη ζωή ενός ανθρώπου για πολλά χρόνια…Ο κάθε ψυχολόγος γνωρίζει ότι συχνά ο σεξουαλικός δυναμισμός ενός άνδρα ή μιας γυναίκας δεν είναι αδιαφοροποίητος, αλλά αντίθετα συνδεδεμένος, με ιδιαίτερο τρόπο, με τον συγκεκριμένο σεξουαλικό σύντροφο. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί σημάδι που μαρτυρεί έναν βαθύ και σοβαρό δεσμό. Όταν όμως μια σχέση τελειώσει, η ανικανότητα ή η ψυχρότητα συνοδεύουν, μερικές φορές για πολλά χρόνια, αυτόν που έχει υποστεί την εγκατάλειψη….
Κάποτε, ευτυχώς όλα περνούν κι έτσι, αν καταφέρουμε να επιζήσουμε μετά από την εμπειρία της προδοσίας, να αναλάβουμε τις ευθύνες του εαυτού μας και να κρατήσουμε τις καλύτερες στιγμές της ένωσής μας με το πρόσωπο που είχαμε αγαπήσει, τότε βαθμιαία θα αποκατασταθεί η πρωταρχική εμπιστοσύνη…
Aldo Carotenuto
