H συμπόνια προς τον εαυτό μας αποτελεί θεμέλιο για την ίαση του πληγωμένου εσωτερικού μας κόσμου. Όταν έχουμε δυσκολίες ,στρες και αποτυχίες στη ζωή μας, όταν παλεύουμε με δύσκολα συναισθήματα όπως το άγχος ή η κατάθλιψη , όταν αμφιβάλουμε για την αξία μας και σκεφτόμαστε ότι είμαστε ανεπαρκείς , τότε είναι η στιγμή να φερθούμε με ευγένεια και συμπόνια στον εαυτό μας αντί να τον κρίνουμε με αυστηρότητα.
Πολλοί από εμάς βλέπουν τα δύσκολα συναισθήματα, όπως για παράδειγμα την κατάθλιψη, σαν ένδειξη της αδυναμίας που έχουμε σαν άνθρωποι. Ίσως να θυμώνουμε με τον εαυτό μας επειδή δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε το συναίσθημα αυτό που μας βαραίνει και μας επηρεάζει τη ζωή.
Advertisment
Ίσως σκεφτόμαστε «γιατί να είμαι εγώ έτσι ενώ δεν έχω τόσο σημαντικούς λόγους», «θα έπρεπε να αισθάνομαι καλύτερα» ή « «γιατί δε μπορώ να το ξεπεράσω». Αυτός ο τρόπος σκέψης , είναι πιθανόν να αυξήσει το όποιο δυσάρεστο συναίσθημα αισθανόμαστε γιατί είναι τόσο επικριτικός. Ο λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι πιέζουν τον εαυτό τους επαναλαμβάνοντας τις σκέψεις αυτές στο μυαλό τους, είναι επειδή νομίζουν ότι με κάποιο τρόπο θα τους βοηθήσει να διορθώσουν το πρόβλημα.
Όμως, τα πράγματα λειτουργούν ακριβώς με τον αντίστροφο τρόπο. Όσο πιο πολύ αντιστεκόμαστε και επικρίνουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα μας, τόσο εκείνα θεριεύουν αντί να μαλακώνουν.
Αν φανταστούμε την θλίψη σαν ένα μικρό παιδί που μόλις χτύπησε και κλαίει, ίσως μπορέσουμε να καταλάβουμε και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα συναισθήματα μας. Τι θα κάναμε λοιπόν για να βοηθήσουμε το παιδί αυτό; Εάν του λέγαμε «σταμάτα να κλαίς , μην είσαι τόσο αδύναμο» ή «πρέπει να συνέλθεις γρήγορα», είναι πιθανό ότι το παιδί θα εξακολουθούσε να κλαίει και να πονάει. Δεν θα είχαμε κάνει τίποτα για να το φροντίσουμε, για να ανακουφίσουμε τον πόνο του. Πώς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε το παιδί; Μάλλον με το να περιποιηθούμε την πληγή του, να το καθησυχάσουμε ίσως και να το αγκαλιάσουμε με στοργή. Έτσι και το δύσκολο συναίσθημα που μπορεί να νιώθουμε, είναι σαν ένα παιδί που χρειάζεται τη φροντίδα, την αποδοχή και την ευγένεια μας για να μαλακώσει, για ν’ ανακουφιστεί. Η αυστηρότητα μπορεί μόνο να το παρατείνει και να το ενισχύσει.
Advertisment
Οι περισσότερες σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν συμπόνια/ευγένεια απέναντι στον εαυτό τους, απολαμβάνουν καλύτερη ψυχική υγεία από αυτούς που δεν έχουν. Η συμπόνια προς στον εαυτό σχετίζεται θετικά με την ευτυχία, την ικανοποίηση από τη ζωή, την αισιοδοξία, την κοινωνική συνοχή , την σοφία, τη μάθηση στόχων και την συναισθηματική αντοχή και δύναμη. Ταυτόχρονα, σχετίζεται αρνητικά με την κατάθλιψη, το άγχος, την τελειοθηρία και τις διατροφικές διαταραχές.
Σύμφωνα με την Δρ. Neff (1), η συμπόνια προς τον εαυτό συναποτελείται από τους εξής τρείς παράγοντες :
Την ευγένεια προς τον εαυτό, η οποία συνεπάγεται την παύση της αδιάκοπης εσωτερικής κριτικής που κάνουμε στον εαυτό μας και την υιοθέτηση μιας «ζεστής» συμπεριφοράς απέναντι στις δυσκολίες και τα λάθη μας.
Το απλά ανθρώπινο. Το να κατανοήσουμε δηλαδή πώς ο πόνος , τα ψεγάδια και οι αποτυχίες μας είναι μέρη της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας όπως και ακριβώς οι επιτυχίες και οι ευτυχισμένες στιγμές.
Την ενσυνειδητότητα. Το να αντιλαμβανόμαστε και αποδεχόμαστε αυτό που συμβαίνει στο εδώ και τώρα χωρίς κριτική. Όταν εξασκούμε την ενσυνειδητότητα, παρατηρούμε τα δυσάρεστα συναισθήματα όντας ανοιχτοί σε αυτά, με τρόπο μη κριτικό και δεκτικό. Παρατηρούμε την εμπειρία μας χωρίς να προσπαθούμε να την καταπιέσουμε ή να την απαρνηθούμε.
Για να καλλιεργήσεις τη συμπόνια προς τον εαυτό σου,
1) Δοκίμασε να συμπεριφερθείς στον εαυτό σου όπως θα συμπεριφερόσουν σ’ ένα αγαπημένο σου πρόσωπο εάν όταν εκείνο ήταν σε δύσκολη θέση, ζητούσε τη βοήθεια σου. Πώς θα του μιλούσε για να το βοηθήσεις να νιώσει καλύτερα; Πώς θα το φρόντιζες; Πώς θα του έδειχνες το ενδιαφέρον και την αγάπη σου; Κάποιες φορές είναι ευκολότερο να είμαστε συμπονετικοί και ευγενικοί με τους άλλους παρά με τον εαυτό μας. Όταν όμως αρχίζουμε να φερόμαστε στον εαυτό μας με αγάπη , ευγένεια και κατανόηση όπως θα κάναμε απέναντι σ’ έναν φίλο που έχει την ανάγκη μας, τότε τα δύσκολα συναισθήματα που νιώθουμε, θ’ αρχίζουν να μεταμορφώνονται.
2) Φαντάσου ότι έχεις έναν φανταστικό φίλο ο οποίος σε αγαπάει χωρίς όρους, είναι ευγενικός, συμπονετικός και απόλυτα δεκτικός απέναντι σου. Αυτός ο φίλος σου μπορεί να σε δει όπως πραγματικά είσαι με όλες τα δυνατά και αδύνατα σημεία σου, μ’ όλα τα χαρίσματα και τις ατέλειες σου. Φαντάσου πώς αισθάνεται αυτός ο φίλος απέναντι σου, πόσο σε αγαπάει και πόσο βαθιά σε αποδέχεται. Αυτός ο φίλος καταλαβαίνει τα βιώματα σου, τις αντιδράσεις σου και συγχωρεί τα λάθη σου. Βλέπει μέσα σου και σε συμπονά. Πώς είναι να έχεις έναν τέτοιο φίλο; Τι είναι αυτό που βλέπει σε σένα και σε αγαπά και σε αποδέχεται;
