«Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, αυτά που λες και αυτά που πράττεις, βρίσκονται σε αρμονία»
Σιντάρτα Βούδας
«Δεν έχουμε δικαίωμα να καταναλώνουμε την ευτυχία, όταν δεν την παράγουμε»
Νίτσε
Advertisment
«Το να εκνευρίζεις τον εαυτό σου είναι διασκέδαση. Το να εκνευρίζεις τους άλλους είναι ευτυχία.»
Ζεν
«Το μυστικό για μια ζωή γεμάτη και ευτυχισμένη είναι ένα -το ζην επικινδύνως»
Νίτσε
«Αν είχα πολλά λεφτά θα ήμουν ευτυχισμένος». Έχω ακούσει πολλούς ανθρώπους να το λένε. Ισχύει κάτι τέτοιο; Αν ναι, όλοι οι πλούσιοι θα ήταν ευτυχισμένοι και όλοι οι φτωχοί θα ήταν δυστυχισμένοι. Αλλά όλοι γνωρίζουμε πως αυτό είναι λάθος. Ευτυχισμένοι και δυστυχισμένοι υπάρχουν παντού. «Μην με παρεξηγήσετε» είπα σε ένα φίλο κάποια μέρα. «Να είσαι πλούσιος σήμερα δεν είναι αμαρτία – είναι ένα θαύμα!». Η οικονομική ασφάλεια (εντελώς οξύμωρο) μπορεί να οδηγήσει στην ευτυχία, αν χρησιμοποιείται για να παρέχει στους ανθρώπους περισσότερη ώρα με την οικογένειά τους, περισσότερο χρόνο για πνευματική καλλιέργεια και βοήθεια των άλλων.
Advertisment
Αν όμως η απόκτηση χρημάτων είναι ο απώτερος στόχος, τότε ανεξάρτητα από το πόσα έχει κάποιος, ποτέ δεν θα τα θεωρεί αρκετά και ποτέ δεν θα είναι ικανοποιημένος επειδή πάντα θα υπάρχουν κάποιοι πλουσιότεροι. Ειδικά αφού γνωρίζουμε πως τα χρήματα δεν υπάρχουν στα αλήθεια. Πως μπορεί να σε κάνει ευτυχισμένο κάτι που δεν υπάρχει;
Τι θα έκανα αν είχα χρήματα και όλο τον ελεύθερο χρόνο του κόσμου; Αυτή είναι μια ερώτηση κλειδί όταν θελήσουμε να καταλάβουμε τι είναι σημαντικό για μας. Το συναίσθημα πως επενδύουμε το χρόνο μας σε πράγματα που αξίζουν αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της αληθινής ευτυχίας. Η δραστηριότητα μπορεί να είναι επίπονη και το συναίσθημα της ευτυχίας να έρθει αργότερα. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί η καθημερινή συνήθεια να σηκωνόμαστε νωρίς από το κρεβάτι για να γυμναστούμε. Πιθανόν να μην είναι διασκεδαστικό, αλλά είναι βέβαιο πως βοηθά στην επίτευξη καλής υγείας και ευεξίας.
Η πολυδιάστατη έννοια της ευτυχίας, η οποία έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών και διαφορετικών επιστημονικών κλάδων όπως και μελέτη χιλιάδων ειδικών, έχουν οδηγήσει στην αδυναμία υιοθέτησης ενός κοινού ορισμού ή έστω ενός κοινού κώδικα επικοινωνίας αναφορικά με αυτό το ζήτημα, γεγονός που δίνει μια γοητεία στο εγχείρημα προσδιορισμού τι είναι ευτυχία.
Η δυσκολία του ορισμού της έννοιας ευτυχία αποτυπώνεται στην προσπάθεια σκιαγράφησής της στο κλασικό «Λεξικό της Φιλοσοφίας» του Andre Lalande (1955), όπου η ετυμολογική έννοια συμπληρώνεται από δύο ακόμη επεξηγήσεις και εν τέλει απαιτεί και μια κριτική επί των όρων, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να θεωρήσει ότι έχει κάπως κατανοήσει τις εννοιολογικές παραμέτρους του όρου. Η ετυμολογική σημασία αναφέρεται στην ευνοϊκή τύχη, από το ελληνικό πρόθεμα ευ και τύχη, από τη ρίζα τυγχάνω, που παρουσιάζει αντιστοιχία και με τον αγγλοσαξονικό όρο happiness από το happen με την έννοια του γεγονότος που συμβαίνει κατά τύχη καθώς και το γερμανικό gluck από τη γερμανική ρίζα gelingen που σημαίνει επιτυγχάνω.
Με μια ευρύτερα φιλοσοφική θεώρηση, ευτυχία, σύμφωνα πάντα με το Λεξικό του Lalande, είναι «η κατάσταση της πλήρους ικανοποιήσεως που γεμίζει όλη τη συνείδηση». Προτείνεται παράλληλα ο αναλυτικότερος και διεισδυτικότερος ορισμός που δίνει ο Καντ στο έργο του Κριτική του Καθαρού Λόγου, σύμφωνα με τον οποίο η ευτυχία ταυτίζεται με την «ικανοποίηση όλων των κλίσεων μας τόσο σε έκταση, δηλαδή σε πολλαπλότητα, όσο και σε ένταση, δηλαδή σε διάρκεια».
Ο Μάρκος Τερέντιος Βάρρο και αργότερα ο Αυγουστίνος κατέγραψαν 289 απόψεις για το τι σημαίνει ευτυχία, αυτή η έννοια που αποτελεί την έγνοια όλων, ενώ παράλληλα γεννά απορίες και ερωτήματα ως προς τη φύση, τις ιδιότητες και κυρίως την επίτευξη ή απόκτησή της. Η ευτυχία είναι συναίσθημα, διάθεση ή βίωμα; Είναι στόχος, πορεία ή ουτοπία; Είναι διαρκής ή εξαντλείται σε στιγμές; Τι καθορίζει την ευτυχία μας ή την έλλειψή της; Ποιες μορφές μπορεί να πάρει και σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο επηρεάζει την επικοινωνία μας με τους άλλους;
