Γιατί ενώ πολλοί άνθρωποι επιθυμούν να βρίσκονται με άλλους, να έχουν ευρύ κοινωνικό κύκλο, να μπορούν να ανταποκρίνονται στο διαπροσωπικό κομμάτι της εργασίας τους, ωστόσο δυσκολεύονται; Πολλοί και διαφορετικοί λόγοι κρύβονται πίσω από κάτι τέτοιο.
Σε κάποιες περιπτώσεις πρόκειται για το ταμπεραμέντο ή το χαρακτήρα του ατόμου, που τείνει να είναι δειλό, ή για εμπειρίες της παιδικής ζωής που καθόρισαν ένα εσωστρεφές μοτίβο κοινωνικής συμπεριφοράς, ή πιθανόν να υπήρχε έλλειψη προτύπων για το πώς είναι οι υγιείς κοινωνικές σχέσεις, ή, ακόμα, ένας συνδυασμός όλων των παραπάνω.
Advertisment
Μπορεί λοιπόν να αποκτήσει κανείς κοινωνική αυτοπεποίθηση;
Ένας σημαντικός τρόπος για να αποκτήσει κανείς ψυχολογική ενέργεια είναι επενδύοντας στις σχέσεις του με τους άλλους. Για πολλούς ανθρώπους, όμως, η πραγμάτωση αυτής της επιθυμίας φαντάζει πολύ δύσκολη. Ωστόσο, δεν είναι ακατόρθωτο να αποκτήσει κανείς κοινωνική αυτοπεποίθηση και να κάνει νέα ανοίγματα στη ζωή του.
Οργανώνοντας την κοινωνική ζωή
Για να αποκτήσει κανείς κοινωνικές δεξιότητες και σχέσεις θα πρέπει να επενδύσει χρόνο και κόπο στην οργάνωση της κοινωνικής του ζωής. Η λέξη-κλειδί είναι εξάσκηση-εξάσκηση-εξάσκηση. Ακόμα και για τα άτομα με ελάχιστη κοινωνική αυτοπεποίθηση, η πρακτική εξάσκηση του να βρίσκεται κανείς με άλλους ανθρώπους και να αλληλεπιδρά με αυτούς αποτελεί το πρώτο βήμα για την απόκτηση αυτοπεποίθησης.
Advertisment
Οι περισσότεροι άνθρωποι με έλλειψη κοινωνικής αυτοπεποίθησης γνωρίζουν ότι δεν έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες ή/και τον κοινωνικό κύκλο για να κάνουν εξάσκηση. Αυτή όμως η έλλειψη είναι και η τροχοπέδη στην ανάπτυξη τους.
Είναι λοιπόν σημαντικό να περιβάλλεται κανείς από άλλους ανθρώπους, καταρχήν για να έχει την ευκαιρία να παρατηρεί τι συμβαίνει μεταξύ τους και πώς αυτοί αλληλεπιδρούν. Το πρώτο βήμα μπορεί να γίνει ως εξής: το άτομο που θέλει να οργανώσει την κοινωνική του ζωή θα πρέπει να πάψει να βρίσκει δικαιολογίες για να μη συμμετέχει σε κοινωνικά γεγονότα και θα πρέπει να αρχίσει να πηγαίνει σε διάφορες εκδηλώσεις, αλλά και να καλεί φίλους στο σπίτι.
Καλλιεργώντας τη θετική σκέψη
confidence Οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από ανασφάλεια τείνουν να προσεγγίζουν τους άλλους με άγχος, στρες, νιώθοντας ότι πρέπει να αποδείξουν ότι είναι σημαντικοί, ενδιαφέροντες. Αντίθετα, οι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση περιμένουν ότι οι άλλοι θα ανταποκριθούν προς αυτούς με θετικό τρόπο. Τα άτομα με ανασφάλεια πιστεύουν ότι οι άλλοι θα τους κατακρίνουν, θα τους απορρίψουν ή θα τους εκθέσουν δημοσίως, με αποτέλεσμα να αφήνουν αυτό το φόβο τους να τους μπλοκάρει και να μη συναντούν καινούργιο κόσμο και να μην κάνουν κοινωνικά ανοίγματα.
Όταν όμως το άτομο με ανασφάλεια αναγνωρίσει τις αρνητικές του σκέψεις και προσπαθήσει να τις αντικαταστήσει με πιο θετικές ή πιο ρεαλιστικές σκέψεις, τότε έχει κάνει ήδη ένα βήμα προς τη δημιουργία κοινωνικής αυτοπεποίθησης.
Αναγνωρίζοντας τις κοινωνικές ενδείξεις
Οι άνθρωποι με καλές κοινωνικές δεξιότητες έχουν καλλιεργήσει την ικανότητά τους να συλλέγουν πληροφορίες: μπορούν και ανιχνεύουν την κοινωνική κατάσταση στην οποία βρίσκονται ή πρόκειται να αντιμετωπίσουν και εντοπίζουν σημαντικές πληροφορίες οι οποίες καθοδηγούν τις πράξεις τους.
«Συντονίζονται» στις εκφράσεις του προσώπου των άλλων ανθρώπων, στη γλώσσα του σώματός τους, και είναι ευαίσθητοι στα σημάδια που εκφράζουν πληροφορίες όπως τι αρέσει και τι δεν αρέσει στους άλλους, αν θέλουν να μείνουν μόνοι τους ή αν επιθυμούν συντροφιά, κ.ο.κ.
Για να μπορεί όμως να καταλάβει τι ακριβώς αισθάνονται οι άλλοι, θα πρέπει να μπορεί να καταλάβει τον ίδιο του τον εαυτό: το άτομο θα πρέπει να αναγνωρίζει τα δικά του συναισθήματα και να τα κατονομάζει σωστά. Αυτό ακριβώς είναι το σημείο στο οποίο δυσκολεύονται πολλοί άνθρωποι.
Οι καλοί συνομιλητές κάνουν σχόλια σχετικά με αυτό το οποίο τους μιλάει ο άλλος και σχετικά με την κοινωνική κατάσταση. Οι καλοί συνομιλητές δε χρειάζεται να είναι ενδιαφέροντες, απλώς να ενδιαφέρονται για αυτόν που τους μιλάει.
Μπείτε στη συζήτηση με χάρη
Ο σωστός συγχρονισμός είναι ένα άλλο ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο. Οι άνθρωποι με καλές κοινωνικές δεξιότητες πρώτα βρίσκονται στην περιφέρεια μιας ομάδας στην οποία θέλουν να εισέλθουν: παρατηρούν τι γίνεται, τι συζητιέται και περιμένουν μια ευκαιρία για να συμμετάσχουν και οι ίδιοι, επειδή γνωρίζουν ότι πρέπει να γίνει αυτό με συγκεκριμένο τρόπο.
Συνήθως μια καλή στιγμή είναι όταν υπάρχει μια «κοιλιά» στη συζήτηση: ο καλός συνομιλητής κάνει μια ερώτηση ή αναπτύσσει κάτι το οποίο κάποιος άλλος συζητητής έχει αναφέρει. Η βασική ιδέα είναι να κάνει κανείς ανοιχτού τύπου ερωτήσεις, οι οποίες απαιτούν μια απάντηση μεγαλύτερη από ένα ξερό ναι/όχι.
Για παράδειγμα, στην ερώτηση: «σας άρεσαν οι ενέργειες του Χ υπουργού» η απάντηση μπορεί απλά να είναι ναι/όχι, και η συζήτηση τελειώνει πριν καν αρχίσει. Όταν όμως η ερώτηση γίνει «πώς σας φαίνονται οι ενέργειες του Χ υπουργού;», αυτό σηκώνει πολλές και διάφορες απαντήσεις, οπότε ανάβει η συζήτηση.
Όταν λοιπόν ανάψει η συζήτηση, ο καλός συζητητής δεν την μονοπωλεί, αλλά κάνει ένα βήμα πίσω και δίνει μια ευκαιρία στους άλλους να συμμετάσχουν. Στόχος δεν είναι να αρχίσει ένα άτομο να αγορεύει, αλλά να δοθεί σε όλους η ευκαιρία να εκφράσουν τη γνώμη τους και να γίνει μια ωραία συζήτηση.
Μαθαίνοντας πώς να χειρίζεστε την αποτυχία
Κάθε άτομο έχει την εμπειρία της απόρριψης. Το άτομο με κοινωνική αυτοπεποίθηση δεν το παίρνει προσωπικά και δεν αποδίδει την απόρριψή του σε εσωτερικούς παράγοντες, όπως στο ότι δεν είναι συμπαθητικό ή ικανό να κάνει φίλους. Υποθέτει ότι η απόρριψη συνέβη για διάφορους τυχαίους λόγους, όπως το ότι δεν ταίριαζε με τα συγκεκριμένα άτομα, ότι κάποιος ίσως είχε κακή διάθεση ή μια παρεξήγηση.
Οι άνθρωποι με κοινωνική αυτοπεποίθηση γίνονται δυνατοί χρησιμοποιώντας το feedback που παίρνουν, για να κάνουν άλλη μία προσπάθεια να γίνουν αποδεκτοί. Όταν κάποιος με κοινωνική αυτοπεποίθηση έρθει αντιμέτωπος με μια μικρή αποτυχία, αντί να στεναχωρηθεί μπορεί να κάνει μια αντι-πρόταση: «αφού δε μπορείς να τα πούμε αυτή την εβδομάδα, για να δούμε πότε θα σε βόλευε την επόμενη;». Αν και αυτό δε φέρει αποτέλεσμα, συνειδητοποιούν εγκαίρως ότι δεν ταιριάζουν με αυτό το άτομο, οπότε προσεγγίζουν άλλα άτομα και ομάδες.
Τα άτομα με κοινωνική αυτοπεποίθηση ξέρουν πώς να λένε «όχι» ή να αρνούνται, δίνοντας κάποιο λόγο για την άρνησή τους και προτείνοντας μια εναλλακτική λύση: «πολύ θα ήθελα να τα πούμε, αλλά έχω ήδη άλλα σχέδια. Να το κανονίσουμε για μια άλλη μέρα».
Χειριστείτε τα συναισθήματά σας
Οι κοινωνικές καταστάσεις είναι απερίγραπτα περίπλοκες και διέπονται από πολύμορφες δυναμικές. Υπάρχουν σε αυτές όλων των ειδών οι λεκτικές και μη λεκτικές ενδείξεις, όπως οι εκφράσεις του προσώπου και ο τόνος της φωνής τα οποία κανείς πρέπει να ερμηνεύσει σωστά πριν αποφασίσει ποια είναι η καταλληλότερη αντίδραση-και όλα αυτά πρέπει να γίνουν σε κλάσματα του δευτερολέπτου.
Για να πετύχει κανείς τα παραπάνω όμως, θα πρέπει να έχει ο ίδιος έλεγχο των δικών του συναισθημάτων, ειδικά των αρνητικών, όπως ο θυμός, ο φόβος, το άγχος, συναισθήματα που συνήθως εμφανίζονται σε δύσκολες καταστάσεις αβεβαιότητας ή σύγκρουσης. Το κόλπο είναι να μπορεί κανείς να μετατοπίσει την προσοχή του από τα ενοχλητικά ερεθίσματα προς τις θετικές πλευρές της κατάστασης.
Χειριστείτε τις διαφωνίες
Οι διαφωνίες είναι κι αυτές μέρος της κοινωνική κατάστασης. Η ικανότητα να μπορεί κανείς να χειριστεί τις συγκρούσεις και τις διαφωνίες είναι κι αυτή σημαντική για την κοινωνική αυτοπεποίθηση του ατόμου. Αντί να πολεμάει κανείς τον άλλον «οφθαλμό αντί οφθαλμού» σε μια κοινωνική διαφωνία ή σύγκρουση, οι άνθρωποι που έχουν κοινωνική αυτοπεποίθηση προτιμούν να σταματήσουν τη σύγκρουση πριν αυτή κορυφωθεί. Μπορεί να αποσυρθούν, να ζητήσουν συγγνώμη, να προτείνουν κάτι εναλλακτικό, να κάνουν ανακωχή, ή να αλλάξουν θέμα συζήτησης.
Για να μπορεί κανείς να διαχειριστεί τις συγκρούσεις χωρίς επιθετικότητα, χρειάζεται να αναπτύξει την ικανότητά του να ακούει, να επικοινωνεί, να βλέπει τα πράγματα από την οπτική γωνία του άλλου, να συγκρατεί τα αρνητικά του συναισθήματα και να μπορεί να λύνει προβλήματα. Μερικές φορές το να τοποθετηθεί κανείς και να εξηγήσει τη δική του οπτική γωνία σε μια διαφωνία είναι μια πολύ καλή κίνηση.
Χιούμορ
Το χιούμορ είναι μία από τις καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες. Δεν υπάρχει συνταγή για το πώς να έχει κανείς χιούμορ, αλλά βοηθάει να μπορεί να δει κανείς την ανάλαφρη πλευρά των πραγμάτων.
Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
