Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε καθρεφτίζουν τον εαυτό μας, φανερώνουν τον τόπο προέλευσής μας και τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Στο βιβλίο του The Secret Life of Pronouns…
What Our Words Say About Us, ο ψυχολόγος James Pennebaker ελέγχει το σώμα μιας ψυχολογικής έρευνας εξετάζοντας το πώς η χρήση της γλώσσας μας επικοινωνεί ορισμένες ενδείξεις για την προσωπικότητα και την κατάσταση του μυαλού μας.
Σε ένα απλοϊκό επίπεδο τα λόγια μας μπορούν γενικά να ταξινομηθούν στις λέξεις περιεχομένου (όπως ουσιαστικά, ρήματα, επίθετα) που μεταφέρουν τις πληροφορίες και το νόημα, και τις λειτουργικές λέξεις (όπως αντωνυμίες, προθέσεις και σύνδεσμοι) που συνδέουν και οργανώνουν το περιεχόμενο της επικοινωνίας.
Advertisment
Οι απλές λειτουργικές λέξεις (εγώ, το, και, στο, από, κλπ.) είναι τα δομικά στοιχεία του γλωσσικού ύφους και οι πιο συχνές σε επανάληψη λέξεις της ελληνικής γλώσσας, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να τις παρατηρήσουμε στη συνομιλία. Σε ένα ασυνείδητο επίπεδο, οι λειτουργικές λέξεις κοινοποιούν επίσης πολλά για την προσωπικότητά μας, τη δυναμική των δύο φύλων, τις κοινωνικές σχέσεις και τη συναισθηματική κατάσταση.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνολογία του λογισμικού των ηλεκτρονικών υπολογιστών επιτρέπουν στους ερευνητές να μελετήσουν εύκολα τη χρήση της γλώσσας μας και να συλλέξουν μεγάλα δείγματα δεδομένων από τις συνομιλίες, τις ιστορίες, τις θεραπευτικές συνεδρίες, ακόμη και τα tweets και τα blog! Πράγματι, ειδικοί από τον χώρο της κοινωνικής ψυχολογίας και της συμπεριφορικής επιστήμης χρησιμοποιούν προγράμματα ανάλυσης κειμένου για να εξετάσουν γρήγορα και αποτελεσματικά τους γλωσσικούς δείκτες των κοινωνικών και ψυχολογικών διεργασιών.
Μια σειρά μελετών έχουν συνδέσει την κατάθλιψη με μια αυξημένη χρήση αντωνυμιών πρώτου ενικού προσώπου (π.χ. εγώ, εμένα, μου) και την έλλειψη του πρώτου πληθυντικού (π.χ., εμείς, μας), δευτέρου και τρίτου προσώπου, γεγονός που υποδηλώνει στοιχεία ναρκισσισμού και κοινωνικής απομόνωσης. Ποιήματα με θέμα την αυτοκτονία, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν κατά κόρον αντωνυμίες πρώτου ενικού προσώπου.
Advertisment
Άλλες μελέτες έχουν αναδείξει τις γλωσσικές αλλαγές που σημειώνονται σε περιόδους προσωπικής κρίσης και αναταραχής. Μεμονωμένες περιπτωσιολογικές μελέτες σε ημερολόγια και τελευταίες σημειώσεις ατόμων που αυτοκτόνησαν εντοπίζουν αύξηση στα θετικά συναισθήματα και τις κοινωνικές αναφορές σε άλλους ως επικείμενους προάγγελους της αυτοκτονικής πράξης.
Παράλληλα, δημόσιες πολιτικές προσωπικότητες και ομιλίες έχουν αποτελέσει επίσης το επίκεντρο της ψυχολογικής γλωσσολογικής έρευνας, συμπεριλαμβανομένων των προεδρικών υποψηφίων, της κυβέρνησης Νίξον και των ηγετών της Αλ Κάιντα.
Μάλιστα, ο βαθμός στον οποίο δύο άτομα εμμέσως συντονίζουν τη χρήση της γλώσσας κατά τη διάρκεια συνομιλιών ενδεχομένως παρέχει ενδείξεις για το πώς οι άνθρωποι περνούν μαζί. Οι συναισθηματικές αλληλεπιδράσεις (είτε πρόκειται για την αγάπη, είτε το μίσος) χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα γλωσσικής ομοιότητας μεταξύ των ατόμων.
Οι επιτυχείς διαπραγματεύσεις παρουσιάζουν σταθερά υψηλή γλωσσική ομοιότητα στο στιλ, ενώ οι αποτυχημένες χαρακτηρίζονται από μεγάλη απόκλιση. Το γλωσσικό συνταίριασμα μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη της επιτυχίας ή μη σχέσεων.
Αν και αυτοί οι λεκτικοί δείκτες είναι δύσκολο να ελεγχθούν χωρίς τη βοήθεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών, μπορείς απλώς να προσέχεις τι λες… για να μην αποκαλύπτεις τόσο εύκολα τα μυστικά σου!
